Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g92 11/8 p. 24-27
  • Ekwatorial Gini—Ol Gutpela Samting Bilong En

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ekwatorial Gini—Ol Gutpela Samting Bilong En
  • Kirap!—1992
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Ol Lain Yurop i Mekim Wanem Long Dispela Hap
  • ‘Ol Bai Bekim Lap Bilong Yu’
  • Bikbus Bilong Ples Hat—Gutpela Samting Bilong Lukautim
  • Narapela Kain Animal Bilong Bikbus
  • ‘Ol Diwai i Save Kisim Planti Wara’
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Mipela i Strong Long Mekim Tru Wok Bilong Autim Tok
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2007
  • Mipela i Go Lukim Ol Gorila Bilong Maunten
    Kirap!—1998
Kirap!—1992
g92 11/8 p. 24-27

Ekwatorial Gini—Ol Gutpela Samting Bilong En

Wanpela man long Ekwatorial Gini i raitim dispela stori bilong Kirap!

LONG Afrika i gat wanpela kantri em ol elefant na ol bikpela monki i raun yet long bikbus bilong en. Ausait long Afrika, wan wan man tasol i save long dispela kantri.

Nem bilong dispela kantri em Ekwatorial Gini. Long Disemba 1990 mi bin go long tupela bikpela provins bilong dispela kantri; em ailan Bioko na Bini (Mbini). Tupela i liklik hap tasol bilong Afrika.

Mi kirap nogut long kisim save olsem klostu olgeta 350,000 man i sindaun long dispela ples ol inap mekim tok Spen. Na tu, ol inap mekim tok ples bilong ol yet. Mi kisim save tu olsem Ekwatorial Gini em wanpela kantri tasol long Afrika em ol man i mekim tok Spen.

Ol Lain Yurop i Mekim Wanem Long Dispela Hap

Twenti yia samting paslain long taim Kolambas i bin painim Amerika, wanpela man bilong Potyugal (Fernão do Pó) i save raun long sip, em i painim ailan Bioko. Em i amamas tru long lukim dispela naispela ailan, olsem na em i putim nem Formosa long en. Dispela nem Formosa em olsem “Naispela.” Sampela yia bihain narapela man bilong painim ol nupela ples samting (Sir Henry Stanley) em i tok dispela ailan i olsem “naispela bilas bilong solwara.”

Tasol insait long planti handet yia ol man bilong ol narapela ples i kam na mekim nabaut long ol man bilong Afrika na planti ol i mas kamap wokboi olsem lain kalabus. Ailan Bioko na narapela ailan, em Korisko i stap klostu long nambis bilong Bini, olsem na ol man bilong narapela ples inap kam na kisim ol man bilong Afrika na kalabusim ol na kisim ol i go long ol hap bilong Amerika bilong kamap wokboi bilong ol. Kirap long yia 1500 i go inap 1800 samting, planti handet tausen wokboi olsem i bin kamap long dispela tupela ailan taim ol man i laik salim ol i go long ol narapela ples.

Bipo Potyugal i tok ailan Bioko i bilong ol yet, tasol long yia 1778 Spen i kisim na bosim bilong pinisim wanpela hevi bilong dispela tupela kantri long husat i bosim sampela hap long Saut Amerika. Olsem na Spen i amamas, long wanem ol i kisim ol dispela wokboi olsem lain kalabus long Afrika. Olsem na ol i no tok moa olsem ol i laik kisim kantri Brasil, ol i larim Potyugal yet i bosim.

I gat liklik lain Spen i sindaun long hap bilong Ekwatorial Gini na ol man i no klia tumas long ol boda bilong dispela kantri. Long yia 1800 samting planti kantri long Yurop i wok long kam long Afrika bilong kisim sampela kantri long dispela hap olsem kantri bilong ol yet. Frans na Jemani i bin wok long kisim sampela kantri long bikples Afrika na Inglan i bin laik long kisim ailan Bioko. Long yia 1900 ol i skelim gut na tokaut klia long ol boda bilong Ekwatorial Gini na Spen i bosim inap long 1968. Long dispela yia Ekwatorial Gini i bin kisim independens.

‘Ol Bai Bekim Lap Bilong Yu’

Ol man bilong Ekwatorial Gini ol i bilong kain kain ples. Long ailan Bioko i gat lain Bube na long tupela biktaun i gat lain Hausa. Ol Hausa i longpela man na ol i bin lusim hap bilong not na kam sindaun long Gini. Na tu, ol i man bilong save long mekim ol wok bisnis. Lain Fang i bikpela lain. Ol man bilong Gini ol i man bilong lap, olsem na long tok ples bilong ol, ol i gat wanpela savetok olsem: “Mipela bai bekim lap bilong yu.”

Ol pasin na wok bilong ol tumbuna bipo, ol dispela man i mekim yet. Mi kirap nogut long lukim pasin bilong ol man bilong Gini long wokim haus bilong ol long ol samting bilong bikbus. Ol man bilong painim pis i wokim yet kanu bilong ol na ol i raun long en long painim pis.

I gat ples maket long biktaun Bata na Malabo na planti tausen manmeri Gini i go long tupela maket long olgeta de. Taim mi go long maket dispela i helpim mi long save long ol dispela man na long sindaun bilong ol. Yu inap baim kain kain samting long maket​—yu inap baim olpela spana o yu inap baim monki (yu inap wokim gutpela kaikai long mit bilong monki). Na i gat ol narapela samting olsem ol bin na garlik samting.

Long planti ples bilong lain Fang mi lukim bikpela haus bung. Ol i tokim mi ol i kolim dispela haus bung, Casa de la Palabra (olsem Haus bilong Toktok). Ol man i bung long dispela haus bilong stretim hevi bilong ol.

Bikbus Bilong Ples Hat—Gutpela Samting Bilong Lukautim

Taim mi lukim bikbus bilong Gini mi ting dispela i gutpela samting tru bilong Gini. Taim mipela lusim ol taun mipela lukim naispela bikbus; wanem wanem hap yu lukluk i go long en, olgeta samting i grinpela tasol. I gat planti handet kain diwai, ol bikpela mambu, ol rop i go antap long ol diwai samting, na olgeta i pas pas​—taim yu lukim olgeta wantaim em i olsem wanpela grinpela blanket i karamapim graun. Bikbus bilong ples hat i wanpela samting yumi mas lukautim gut, long wanem, long planti hap ol i wok long katim bikbus na i pinis.

Bikbus bilong Ekwatorial Gini i gutpela tru bilong lukim, na tu, ol Gini i save kisim planti samting long en, olsem kaikai, na paiawut, na marasin tu.

Taim mi go long ailan Bioko mi kirap nogut tru long dispela naispela ailan, olsem ol waitskin bilong 500 yia bipo i bin mekim. Em ples maunten, na wan wan maunten bipo i save pairap. Wanpela maunten bilong pairap i winim ol narapela long dispela ailan na longpela bilong en i olsem 3,000 mita antap long mak bilong solwara. Na long arere arere bilong dispela maunten i gat bus i stap. Planti naispela kain kain pisin na bataplai i stap long dispela bus na kala bilong ol i gutpela tru taim yu lukim ol i raun insait long ol grinpela diwai na bus na gras samting.

Mi amamas tru long lukim ol liklik pisin i save spit i kam insait long ol purpur na diwai samting. Gras bilong sampela pisin man i grinpela na retpela na taim san i holim gras bilong ol, ol i lait tru olsem wanpela naispela ston i dia tumas.

Narapela Kain Animal Bilong Bikbus

Bikbus bilong Ekwatorial Gini i gat planti kain kain animal bilong bus i stap long en. Ol Bafalo, na ol elefant, em ol i liklik long sampela bilong ples kunai long narapela hap bilong Afrika, tasol ol tu i raun long dispela bikbus. Tasol ating nambawan animal bilong dispela bikbus em gorila (bikpela monki). Long nau i no gat planti bilong dispela kain monki long ol hap bilong Afrika. Mi bin pilai wantaim wanpela yangpela gorila ol man i lukautim, long wanem, ol man bilong painim animal bilong bus, ol i bin kilim mama bilong en. Taim mi lukim pes bilong dispela yangpela gorila, mi tingting planti long samting bai painim ol bihain, long wanem ol man i wok long kilim ol gorila.

Long 1967 long olgeta hap graun, ol man i save skelim pasin bilong ol animal samting ol i kirap nogut long harim olsem ol man long Gini i bin painim wanpela waitpela gorila. Em namba wan taim ol man i save mama gorila inap kamapim waitpela pikinini gorila. Gras bilong dispela pikinini gorila i waitpela tru na skin bilong em i retpela liklik na ai bilong en i blupela. Ol i kisim em i go long wanpela bikpela banis bilong ol animal long Spen na inap long nau ol man i amamas long kam lukim em.

Namba wan samting mi kisim save long en long bikbus bilong Ekwatorial Gini em olsem: Long san mi no inap lukim planti animal. Planti animal i slip long taim bilong san. Na long nait ol i save raun. Long apinun planti tausen blakbokis i kirap raun painim kaikai antap long ol diwai bilong bikbus. Na ol tarangau bilong flai long nait, ol i raun painim pis long ol wara.

Long san planti pisin na bataplai i raun long bus. Long graun mi lukim wanpela palai kala bilong en i grinpela na retpela, em i sindaun long wanpela diwai i pundaun pinis. Em i sindaun isi na was i stap. Tang bilong en tasol i meknais taim em i kaikai ol anis i kam klostu long en.

Tasol sori tru, mi no bin lukim dispela narapela kain rokrok i save stap klostu long ol wara long Gini. Arere long Wara Bia (Mbia) na long ol wara i kapsait i go daun long dispela wara, wanpela kain traipela rokrok i stap. I no gat narapela rokrok i bikpela olsem dispela. Nem bilong en Conraua goliath. Hevi bilong dispela rokrok inap 3 kilo o winim 3 kilo. Na longpela bilong en long het i go daun long pinga bilong lek em inap 90 sentimita. Wanpela man i bin raitim stori long buk (National Geographic) nem bilong em Paul Zahlo, em i tok, dispela rokrok i gat strongpela lek na em inap kalap 3-pela mita.

Long Ekwatorial Gini taim san i go daun em i no retpela, em kala orens. Em i olsem, long wanem win bilong graun i no gat planti pipia samting long en, olsem planti narapela hap bilong graun, san i retpela. Ol man i laik kisim samting bilong helpim ol yet, ol i no bagarapim yet dispela bikbus, olsem na em i gat planti diwai na dispela ol diwai i gat wok long putim nupela oksijen long win long olgeta de. Wan wan ples tasol long dispela graun i gutpela olsem dispela bikbus bilong Ekwatorial Gini. Olsem na yumi amamas sapos dispela gutpela bus bilong Ekwatorial Gini inap i stap olsem gutpela samting bilong dispela graun.

[Ol Mep long pes 24]

(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin.)

AFRIKA

Ekwatorial Gini

EKWETA

[Mep]

Bioko

Bini

[Ol Piksa long pes 25]

Ol man bilong painim pis i wokim yet kanu

Haus bung (“Casa de la Palabra”) em ples ol man i bung na stretim hevi bilong ol

[Ol Piksa long pes 26]

Yangpela gorila

Tarangau bilong nait

Kapul

Bataplai bilong Afrika

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim