Stap Fri Long Mekim Laik Bilong Ol
WANPELA lain bilong Yunaitet Nesen i bin kamapim wanpela toksave (Human Freedom Index) bilong kamapim pasin bilong 88 kantri, ol i larim ol man i bihainim laik bilong ol yet o nogat. Wanpela konstityusen (Universal Declaration of Human Rights) i kamapim 40 samting ol kantri i mas larim ol man i stap fri long mekim. Na wanem wanem kantri i bihainim wanpela bilong ol dispela lo, i olsem ol i winim wanpela mak.
Wanpela lain (European Community) i stori long nius bilong en (The Courier), long sampela lo bilong ol dispela 40 samting ol man i mas stap fri long mekim. Em i tok: Ol man inap bung wantaim ol narapela man; na laik bilong pikinini long insait long lotu long skul o ol samting bilong litimapim kantri; na man i gat hap graun o kago samting, gavman i no ken kisim long laik bilong en; na man i ken bihainim wanem lotu em i laik bihainim. Olsem wanem? Ol dispela 88 kantri i larim ol man i stap fri long mekim ol dispela samting?
I no gat wanpela kantri i winim olgeta dispela 40 mak, tasol Swiden na Denmak i bin winim 38 mak, na Netelans i winim 37 mak. Sampela kantri i winim wanpela o tupela mak tasol, na wanpela kantri i no winim wanpela mak. Tasol dispela lain bilong Yunaitet Nesen i tok, dispela ol samting i bin kamap long 1985, na kirap long dispela yia i kam inap long nau, planti kantri moa i larim ol man i stap fri long mekim ol samting i stret ol i ken mekim.
Wanpela nius bilong Holan (Internationale Samenwerking) i tok: ‘Ol kantri i no gat planti wok bisinis long en olsem Kosta Rika i kamap namba 18 long ol narapela kantri i winim ol mak, na Papua Niugini i kamap namba 20, na Veneswela i kamap namba 22. Ol i winim ol kantri olsem Aialan (em namba 23) na Spen (em namba 24).’
Na dispela lain bilong Yunaitet Nesen i tok, ol man i stap long ol kantri i gat planti wok bisnis samting na gutpela sindaun, ol i stap fri long mekim ol samting i stret ol i mekim. Tasol ol lain i no stap fri tumas ol i no gat gutpela sindaun. Na dispela lain i tok: ‘Sapos man i stap fri long mekim ol samting i stret long mekim, em bai wok strong long mekim ol samting bilong helpim sindaun bilong em yet na lain bilong em.’
Long dispela 40 samting long lista bilong Yunaitet Nesen ol i no makim olsem ol man i ken stap fri long sik o lapun o indai. Kingdom bilong God, em Jisas Krais i bosim, em tasol bai rausim ol dispela samting i save kalabusim yumi ol man. Baibel i tok promis olsem, “God bai i pinisim dispela kalabus bilong bagarap nau olgeta samting i stap long en, na bai olgeta samting i stap gutpela tru wantaim yumi ol pikinini bilong God.”—Rom 8:21.
[Piksa long pes 31]
Planti man i kamap fri long Isten Yurop taim ol i brukim Banis Belin