‘Ol Samting Long Graun i Helpim Wok Saiens’
EM HET-TOK bilong wanpela stori long nius The New York Times (Ogas 31, 1993). Nius i tok, planti saientis i save tingim na wokim ol nupela samting ol i bin kisim save long en long ol samting i stap long graun, na ol i traim wokim ol kain samting olsem.
Nius i tok, ol liklik samting insait long solwara olsem kina, na ol spaida tu, ol i save wokim sampela samting i strong tru, winim wankain samting ol saientis long nau i wokim. Tingim wanpela kina, em ol i kolim abaloni. Skin bilong en i kamap long marasin kalsiam-kaboneit, olsem kambang, na em i kisim dispela marasin long solwara. Ol man i save wokim sok long dispela wankain samting tasol. Skin bilong abaloni i olsem ol plet i liklik tru na em i pasim wan wan long wanpela strongpela glu em i wokim long marasin protin na suga. Saveman Mehmet Sarikaya i tok: ‘Skin bilong abaloni i strong tru, i winim strong bilong kalsiam-kaboneit ol i wokim long laboritori inap 30 taim. Skin bilong abaloni i no inap bruk hariap. Mipela i laik painim rot long bihainim wankain pasin olsem bilong kina long wokim strongpela skin, tasol mipela i no inap.’
Na haus spaida i strong, winim strong bilong ain na em i no inap bagarap kwik olsem rop nailon. Ol saientis i wok long skelim haus spaida, long wanem, ol i laik wokim tret i winim strong bilong ol tret bilong wanpela kain klos ol i save wokim bilong pasim katres bilong gan. Tasol inap long nau ol saientis i no inap painim rot bilong bihainim pasin bilong spaida long wokim haus bilong en, long wanem, pasin bilong en i narapela kain tru.
Saveman Christopher Viney bilong Yunivesiti Bilong Wosington, Sietel, em i tok: ‘Bilong wokim tret bilong haus bilong en, spaida i save mekim wok long win na wara i stap long win. Ren o narapela samting i no inap bagarapim haus spaida. Tasol bilong kamapim strongpela tret bilong wokim klos bilong pasim katres bilong gan, mipela i mas mekim planti samting na wokim long strongpela marasin salfa. Man! I gat planti samting mipela mas lain yet long en.’
Tingim. Sapos ol saveman i no inap wokim wanpela samting ol liklik samting insait long solwara o spaida inap wokim, orait, i gat as na yumi ken ting wanpela Man i gat bikpela save em i bin wokim ol dispela samting, a? Yes, yumi mas givim biknem long Man bilong wokim olgeta samting, em wok bilong em ol saveman long nau i wok strong long skelim na painim rot long bihainim wankain pasin long wokim ol samting. Tru tumas, bikpela save bilong God i pulap tru long graun.—Song 104:24.