Belhat Bilong Ol Draiva—Yu Ken Mekim Wanem?
WANPELA MAN LONG BRITEN I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!
LONG nau ol nius i save stori planti taim long belhat na pait i save kamap. Ol nius i stori long belhat bilong ol man long supamaket (olsem ol i subim karis bilong karim kaikai i go long skin bilong ol narapela man) na belhat i save kamap long telefon (ol telefon bilong nau i gat rot bilong man i ken katim tok bilong yu na yu mas wet inap long em i toktok wantaim narapela man long narapela telefon). Tasol wanpela samting ol man long Briten i kirap nogut moa yet long en, em belhat bilong ol draiva.
Planti man moa i save belhat taim ol i draivim ka long rot. Wanpela ripot bilong 1996 i stori long pasin bilong ol man long draivim ka na i tok, ‘belhat bilong ol draiva i kamap bikpela tru long Briten, na long yia i go pinis hevi i bin painim klostu 50 pesen bilong ol draiva—wanpela i mekim nogut long ol o bikmaus na tok nogut long ol’! Na ripot bilong wanpela lain (Automobile Association) i stori long dispela hevi olsem ‘long olgeta 10-pela 10-pela man i draivim ka 9-pela i tok, belhat bilong narapela draiva i mekim na ol i bin kisim nogut.’ Dispela lain i tok moa olsem, “long olgeta 10-pela 10-pela [draiva], 6-pela tasol i tokaut olsem ol yet i bin belhat long ol narapela draiva.”
Wanem samting i mekim na ol draiva i belhat? Sapos dispela hevi i painim yu, yu inap mekim wanem bilong lukautim yu? Sapos pasin bilong narapela long draiv i mekim na yu kros, yu mas mekim wanem? Dispela pasin i wok long go bikpela long olgeta hap, olsem na yu ken mekim wanem?
Samting i Mekim na Hevi i Kamap
Kros bilong ol draiva i no nupela samting. Bipo, wanpela man i bin mekim olsem, em wanpela man bilong Inglan i bin raitim ol stori, em Bikman Byron. Long 1817 em i raitim pas na stori olsem em i bin tok pait wantaim narapela man long rot. Pas i tok, wanpela man i raun long rot em i birua long hos bilong Byron, olsem na Byron i paitim yau bilong dispela man.
Long klostu olgeta kantri ol ka i wok long kamap planti moa, olsem na belhat bilong ol draiva i go bikpela moa. Bihain long 1980 samting, ol nius bilong Yunaitet Stets i kirap na kolim ol hevi i kamap long rot olsem “belhat bilong ol draiva.” Tru, sapos wanpela draiva i belhat em i no ken kot, tasol dispela pasin i kamapim klia olsem, ol samting man i pilim insait long bel i as bilong planti pait i save kamap taim pasin bilong wanpela draiva i skrapim bel bilong narapela draiva.
Long nau planti draiva i tingim ol yet tasol, maski long ol narapela. Nius The Times bilong Landon i tok, ol saveman bilong skelim pasin bilong ol draiva i tok, ‘klostu olgeta man i kamapim kros pait, ol i bilip olsem ol i no gat rong—narapela i bin rongim ol.’ Maski draiva i spit na sut nabaut nabaut long rot, em i ting em i no gat rong. Tasol taim narapela draiva i mekim liklik rong tasol long rot, em nau, belhat i kamap.
Na narapela samting i mekim na ol draiva i belhat em pasin bilong planti yangpela long kisim ol drak. Wanpela saveman bilong haus sik i tok, pasin bilong mekim nabaut long drak koken i “wankain long man i dring na draivim ka.” Planti draiva i save kisim ol drak, ol i tingting kranki long pasin bilong ol long draivim ka. Olsem na sampela i save spit nogut tru. Sampela i mekim nabaut long draivim ka, long wanem, ol i no inap tingting gut.
Tingim ol samting pasin bilong tingting planti i mekim long man bilong draivim ka. Profesa Cary Cooper bilong Yunivesiti Mansesta i tok, pasin bilong tingting planti na ol hevi i save painim ol man long olgeta de, ol dispela i as na planti draiva i save belhat. Mausman bilong wanpela lain bilong ol ka (Royal Automobile Club), em i tok: “Planti hevi moa i wok long painim ol draiva na ol i tingting planti, olsem na pasin bilong kros pait i go bikpela moa.” Wanpela savemeri i gat planti wok, em i mas draivim ka bilong em inap planti aua bilong i go i kam long wok, na em i tok nau em i no orait moa long ol narapela draiva. Nius The Sunday Times i kamapim tok bilong em, olsem: “Nau mi save hariap long sutim tok i go long narapela na mi save kros long ol liklik samting em bipo mi no bin tingting planti long en.” Ating yu gat wankain tingting, a? Sapos olsem, yu inap mekim wanem?
No Ken Mekim Ol Narapela i Belhat
Yu mas save, ol narapela draiva i no gutpela olgeta. Sampela taim ol bai brukim lo. Tingim dispela taim yu draivim ka. Tingim ol samting em inap kamap. Olsem: Draivim ka bilong yu long arere bilong bikrot, o long hap bilong rot ol ka i no save spit tumas long en. Orait, taim yu wok long kamap long wanpela hap em liklik rot i save bungim bikrot na ol ka i save lusim dispela liklik rot bilong kam long bikrot, olsem wanem sapos yu lukim wanpela ka i laik ran i kam long bikrot. Bai yu ting, ka bilong mi i kamap paslain, olsem na mi ken i stap long hap bilong rot em ka bilong mi i ran long en? O bai yu tok: Bilong wanem mi mas larim ol ka i lusim liklik rot i go pas long mi? Bilong wanem mi mas stiaim ka bilong mi i go long narapela hap bilong rot bilong larim narapela ka i kam long bikrot? Tasol tingting gut: Wanem samting bai kamap sapos yu strong long ka bilong yu i mas stap long hap bilong rot em i ran long en na em i ran long wankain spit? Ating draiva bilong ka i laik kamap long bikrot, em i gat wankain tingting olsem yu. Tasol wanpela—yu o narapela draiva—i mas senisim tingting; sapos nogat, bagarap bai kamap.
Draiva i gat gutpela tingting na i no laik kirapim belhat bilong narapela draiva, em bai tingim ol samting inap kamap na tingim gut ol narapela draiva. Taim em inap, em bai larim ka i kam long narapela rot i go pas, na em i no ken kirap na kros sapos narapela draiva i no tingim gutpela pasin em i bin mekim. Mausman bilong wanpela lain long Briten (Institute of Advanced Motorists) em i tok, wanpela long olgeta 3-pela 3-pela draiva i gat tingting nogut taim em i draiv. Maski ol dispela draiva i save gut long draivim ka, ol i no save mekim gutpela pasin long narapela. Em i tok, ol i “save gut long draiv, tasol ol i no gat gutpela pasin.”
Sampela taim klostu olgeta draiva i no tingim ol narapela i raun long rot. Tasol dispela i no givim rot long yu na yu ken bihainim wankain pasin, nogat. Tingim ol samting em inap kamap. Ating yu no laik ol ka i bung bung na wet, long wanem, yu tingim laik bilong yu yet tasol, a? Yu no ken larim bel i bosim yu. Wanpela saveman bilong draivim ka i tok: “Taim draiva i belhat long rot, yu no ken tru bekim.” Yu no ken bihainim pasin bilong ol draiva i save belhat!
Hevi i Save Painim Yu?
Klostu olgeta draiva i bin painim hevi long rot long sampela taim. Pasin bilong kros na brukim han, o bikmaus na tok nogut, o draivim ka long pasin i no stret—ol dispela pasin i save pretim man. Ating nambawan samting bilong lukautim yu, em long mekim ol samting bilong abrusim kros. Olsem: Wanpela draiva i pilim olsem draiva i stap baksait long em i laik pretim em—em i kros, long wanem, em i laik go pas. Bihain, dispela draiva i go pas na taim em i kamap long poret em i ran isi isi, olsem na draiva bilong narapela ka i pret tupela ka bai bam. Tupela ka i ran olsem inap longwe liklik na hevi i pinis tasol taim draiva i no gat rong em i lusim rot na i go long narapela rot.
Sapos yu lukim sampela draiva i laik go pas, orait, larim ol i go pas. Yu no ken strong tumas olsem hap rot yu stap long en, i stret yu stap long en. Sapos yu save yu bin skrapim bel bilong ol narapela, tok sori long ol. Tromoi han bilong yu bilong makim olsem yu sori yu bin popaia. Tingim: Gutpela tok inap mekim i dai belhat.
Tasol maski i gat wanem as, sapos hevi i painim yu long rot, nogut yu bekim. Wanpela nius (Focus) i tok: “Yu no ken bekim wankain hevi i save painim yu. Yu no ken karim samting long ka, em yu inap mekim wok long en bilong bagarapim narapela.” Na sampela samting moa: Lokim ol dua bilong ka na pasim ol windo. Lukluk i go tasol, no ken lukim ai bilong draiva i birua.
Ol dispela tok bilong helpim yu long save yu ken mekim wanem long draiva i belhat, i no nupela tok. Dispela tok i wankain long tok King Devit i bin givim long Israel long bipo tru, em i tok: “Yu no ken wari long pasin ol man nogut i save mekim. Yu no ken bel nogut long ol samting bilong ol man i save mekim pasin nogut. Yu no ken kros, na yu mas lusim pasin bilong belhat.”—Song 37:1, 8.
Maski dispela pasin bilong ol draiva long belhat i go bikpela moa, yu no ken larim dispela pasin i kamap long yu!
[Blok/Piksa long pes 23]
Bosim Belhat Taim Yu Draivim Ka
Wanpela lain (Automobile Association) i tok, bilong pinisim belhat bilong ol draiva ‘tingting bilong ol i mas senis—em bikpela samting olsem ol samting ol i wokim o putim long rot bilong pasim ol ka long spit.’ Yu yet i mas kisim stretpela tingting long pasin bilong yu na ol narapela long draivim ka—em bikpela samting bilong helpim yu long karim dispela hevi long belhat i save kamap long rot. Maski popaia bilong ol narapela i stap ples klia, yu no ken lusim tingting long ol popaia bilong yu taim yu draivim ka. Yu mas save, i gat ol draiva i brukim ol lo bilong rot. Taim yu draivim ka, ai bilong yu i mas op na tingting i mas wok gut. Sapos skin i les, dispela inap mekim na yu no tingting gut. Sapos inap sotpela taim tasol tingting i wokabaut, bagarap inap kamap.
Tingim tok daunbilo, na olsem wanem dispela tok i stret long tok bilong saveman King Solomon.
• Olsem wanem? Ol man i sindaun wantaim yu long ka, ol i lukim belhat bilong yu? Sapos ol i tokim yu long stap isi, yu no ken sakim tok bilong ol na tokim ol olsem em i no samting bilong ol. Tingim: Tingting i stap isi i helpim skin na ating em inap helpim yu long stap laip longpela taim moa! “Sapos man i stap bel isi, orait bodi bilong en bai i stap gut.”—Sindaun 14:30.
• Tingim narapela draiva na samting em inap mekim, na abrusim ol hevi. “Man i gat gutpela tingting i save lukaut gut na abrusim olkain trabel. Tasol man i no gat gutpela tingting, em i ting em inap mekim olgeta kain samting, na em i no wari long pasin bilong en.”—Sindaun 14:16.
• Bilong mekim i dai belhat bilong narapela, tok sori o tromoi han bilong makim olsem yu sori. “Sapos man i belhat long yu, orait bekim tok isi long em, na bai belhat bilong en i dai.”—Sindaun 15:1.
• Maski ol narapela i belhat, yu no ken bihainim pasin bilong ol. “Yu no ken pren long ol man bilong kros kwik.”—Sindaun 22:24.
• Klia long tok kros bilong ol narapela. “Lusim dispela pasin na i no gat bikpela kros i ken kamap.”—Sindaun 17:14.