Man i Gat Nem Long Pait i Kamap Soldia Bilong Krais
EM STORI BILONG LOUIS LOLLIOT
Long Ogas 16, 1944, long taim bilong Namba Tu Pait, mi stap wantaim ol lain ami i pait long Jemani taim ol i sua long nambis long hap saut bilong Frans. Bihain long mipela i bin pait inap wanpela wik long nambis bilong solwara Mediterenian, mipela i kisim ol strongpela ka i gat bikpela gan ol i kolim tenk i go insait long taun Masei. Mipela i pait i go i go inap long wanpela haus lotu (Notre-Dame-de-la-Garde Basilica) i stap antap long maunten. Mipela i laik kisim ol strongpela haus bilong ami bilong Jemani long dispela hap.
BIKPELA pait i kamap. Ol Jemani i sutim wanpela tenk bilong mipela, na 3-pela wansoldia bilong mi ol i dai. Bihain, wanpela liklik bom ol i bin planim insait long graun, em i rausim wanpela sen tenk bilong mi i ran long en, na nau tenk i no inap ran moa. Mipela i tingting strong long pait i go, na mipela i pait inap sampela aua.
Taim ol ami i malolo liklik long pait, mi wantaim wanpela soldia bilong lain Free French, mipela i wokabaut long lek i go. Long wanpela han mi holim masin-gan na long narapela han mi holim plak bilong Frans. Strong bilong mi i pinis olgeta na paura bilong gan i mekim skin bilong mi i blak, tasol mi sanapim plak bilong Frans klostu long dua bilong haus lotu.
Kamap Fri
Insait long sampela wik bihain long dispela, mipela i wok long i go long hap not bilong raunim ol soldia bilong Jemani em ol i wok long lusim ples pait. I gat sampela soldia bilong Jemani i hait na sutim man, na tu, ol i bin taitim na hangamapim antap long rot ol strongpela waia, olsem na taim tenk bilong mipela i ran long rot, mipela i mas pasim dua bilong tenk i stap antap long rup.
Long Oktoba, lain soldia bilong mipela i kamap long Ramonsan, em wanpela liklik taun i stap long ol Maunten Vosges long not-is bilong Frans. I luk olsem ol man i bin lusim dispela taun. Taim mi sanap insait long dua bilong tenk na lukluk raun long dispela hap, wantu tasol na wanpela kain roket-bom i kam insait long tenk, na taim bom i pairap 3-pela soldia bilong mi ol i dai. Mi na narapela soldia i kisim bikpela bagarap, na tenk i no inap ran moa. Maski insait long lek bilong mi i gat 17 liklik liklik hap bilong bom, mi holim stia bilong tenk taim narapela tenk i pulim mipela.
Mi kisim ol pas long ami i tok amamas long dispela samting mi bin mekim. Inap sampela de bihain, taim Jeneral de Lattre de Tassigny—em bikman bilong Namba Wan Ami Bilong Frans—em i givim prais long mi long dispela samting mi bin mekim long Masei, em i tok: “I no longtaim na bai yumi bung gen.”
Bihain liklik, ol i makim mi long kamap helpim bilong dispela jeneral. Bihain mi go wantaim em long Belin, na long dispela hap em i olsem mausman bilong Frans taim Jemani i putim ol yet long han bilong ol birua bilong ol long Me 8, 1945. Inap 4-pela yia, mi wok long helpim jeneral long olgeta samting.
Tasol olsem wanem mi insait tru long ol bikpela samting bilong Namba Tu Pait?
Skul Long Lotu na Pait
Mi go bikpela olsem wanpela strongpela Katolik, na mi gat laik long mekim wok bilong God na long helpim kantri bilong mi. Long Ogas 29, 1939, inap sampela de paslain long Frans i go insait long Namba Tu Pait, mi putim nem bilong mi bilong insait long wanpela lain ami. Long dispela taim mi gat 18 krismas tasol. Mi skul inap 5-pela mun long wanpela skul (École Militaire) bilong ami long Paris, na bihain ol i salim mi long pait olsem wanpela yangpela ofisa long hap is bilong Frans.
Ol i kolim dispela hap taim olsem taim bilong pait giaman, long wanem, mipela i wet tasol long ami bilong Jemani i kam, em ol i pait i stap long ol narapela hap. Bihain, taim ol Jemani i kam na pait wantaim mipela, ol i kalabusim mi long Jun 1940. Inap 2-pela mun bihain mi ranawe lusim kalabus, na mi inap insait long ami bilong Frans long Not Afrika.
Long Tunisia, mipela i pait long ami bilong Jemani Jeneral Erwin Rommel i bosim, na long dispela taim paia i kukim bikpela hap (70 pesen) bilong skin bilong mi na tingting bilong mi i dai inap 9-pela de. Mi slip inap 3-pela mun long wanpela haus sik long Sidi-bel-Abes, long not-wes Aljiria. Nambawan ofis bilong wanpela lain ami (French Foreign Legion) bilong Frans i bin stap long dispela hap. Taim mi stap long Not Afrika, mi kisim wanpela medal (Croix de Guerre), ol i kolim Kruse Bilong Ami.
Ol pris bilong Misin Katolik ol i strong long mipela i mas mekim wok “Kristen” bilong mipela. Bilong bihainim tok bilong ol, mi redi long i dai bilong helpim Frans. Long olgeta taim i gat rot, mi bin kisim komyunio paslain long mi go long pait. Na taim pait i bikpela tru mi beten long God na long Virgo Maria.
Mi tingim ol soldia bilong lain birua em planti bilong ol, ol i strongpela Katolik. Sampela i bin pasim let i gat rait olsem Gott mit uns (God i stap wantaim yumi). Yumi kirap nogut long tingting olsem God bai harim beten bilong 2-pela lain soldia em narapela i pait long narapela tasol ol i gat wanpela lotu, a?
Ol Senis Bihain Long Pait
Long Epril 10, 1947, bihain long pait, mi maritim Reine, em wanpela yangpela meri bilong taun Miron-on-Pare, long Vondi, em asples bilong Jeneral de Lattre de Tassigny. Taim mipela i marit, jeneral i stap olsem witnes bilong mi long marit bilong mipela. Em i dai long Janueri 1952, na long taim gavman i laik planim em, mi karim plak bilong em.
Long wanpela Sande long moningtaim long pinis bilong 1952, mitupela Reine i redi long go long Misa wantaim liklik pikinini meri bilong mipela, taim 2-pela Witnes Bilong Jehova ol i paitim dua bilong mipela. Ol tok ol i mekim long Baibel i kirapim tingting bilong mipela. Maski mitupela Reine i givim bel tru long lotu, mipela i gat liklik save tasol long Baibel, long wanem, lotu bilong mipela i no laik mipela i ritim Baibel. Dispela Witnes i tok em bai amamas long stadi long Baibel wantaim mipela, em Léopold Jontès, na long dispela taim em i wasman bilong brens-ofis bilong ol Witnes Bilong Jehova long Frans. Taim mipela i stadi long Baibel, mi kisim bekim bilong ol askim mi no inap kisim bipo, kirap long taim mi liklik i kam inap long taim mi bikpela.
Olsem: Inap longpela taim Beten Bilong Bikpela i bin kirapim tingting bilong mi. Olsem wanpela Katolik, mi bin bilip olsem olgeta gutpela man bai go long heven taim ol i dai, olsem na mi no save bilong wanem mipela i beten long God olsem: “Mipela i mas bihainim laik bilong yu long graun.” (Matyu 6:9, 10) Ol pris mi bin toktok wantaim ol, ol i no laik bekim askim bilong mi long dispela samting, o ol i tok truim bilong dispela beten bai kamap taim olgeta manmeri ol i kamap Katolik. Tasol mi no amamas long dispela bekim.
Na ol pris i no inap bekim gut ol askim bilong mi long God Triwan. Dispela bilip bilong Misin Katolik, i olsem: ‘Papa em i God, na Pikinini em i God, na Spirit Holi em i God, tasol i no gat tripela God, i gat wanpela God tasol.’ Olsem na taim mipela i kisim save long stretpela tok bilong Baibel olsem Jisas em i Pikinini bilong God na em i no God i Gat Olgeta Strong, mi na meri bilong mi Reine, mipela i amamas tru.—Mak 12:30, 32; Luk 22:42; Jon 14:28; Aposel 2:32; 1 Korin 11:3.
Mitupela wantaim i pilim olsem em namba wan taim ai bilong mipela i op na mipela i bin painim wanpela samting i dia tumas, na bilong kisim dispela samting mipela i redi long daunim laik bilong mipela. (Matyu 13:46) Mipela i save olsem bilong kisim dispela gutpela samting, mipela i mas makim rot mipela i laik bihainim. I no longtaim na mipela i kisim tingting i wankain olsem tingting bilong aposel Pol, em i tok, ‘em i save long Krais Jisas, na dispela save tasol em i samting tru, na olgeta gutpela samting bilong dispela graun i olsem pipia nating.’ Olsem na mipela i senisim sampela samting long i stap bilong mipela bilong mekim wok bilong God.—Filipai 3:8.
Mi Makim Rot Mi Laik Bihainim
Long Epril 1953, inap sampela mun tasol bihain long mipela i bin kirap stadi long Baibel wantaim ol Witnes, mi kisim tok olsem mi mas go pait long Indosaina wantaim wanpela lain ami bilong Frans. Long dispela taim mi wok olsem kuskus bilong wanpela kepten bilong ami long haus gavman long Paris. Tasol nau mi bin kisim save long tok bilong Baibel long ol samting bilong pait, olsem na mi save mi mas pasim tok long bel long ol samting mi laik mekim. (Jon 17:16) Mi toksave long ol bos bilong mi olsem bai mi no go pait long Indosaina, na mi tokim ol olsem mi no laik insait moa long pait.—Aisaia 2:4.
Ol bos i askim mi olsem: ‘Olsem wanem? Yu save ol man bai tingting nogut long yu na bihain yu no inap kisim gutpela wok?’ Kirap long dispela taim stret, ol i no singautim mi moa long insait long ol pait samting. Planti wanblut na pren bilong mipela ol i no save olsem wanem mi inap lusim dispela gutpela namba mi bin holim.
Wok mi bin mekim insait long ami i mekim na ol bikman bilong ami ol i mekim gutpela pasin long mi na tingim mi, maski bilip bilong mi i narapela kain. Na ol i larim mi i malolo inap 2-pela yia moa na long dispela taim mi no mekim wok bilong ami. Long dispela taim, mitupela Reine i go long ol miting bilong kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova, na mipela i autim bilip bilong mipela long ol narapela man.
Mi Kamap Soldia Bilong Krais!
Orait, long kirap bilong 1955, mi inap lusim olgeta wok bilong ami. Inap 15 de bihain long Mas 12, long wanpela kibung long Vesai, mitupela Reine i kisim baptais long wara bilong makim olsem mipela i dediket pinis long God Jehova. Mi bin lusim wok ami, olsem na mi mas painim narapela wok mani bilong lukautim famili bilong mi long ol samting bilong skin. Inap 4-pela yia, mi wok long bikpela maket Halles long Paris olsem man bilong karim kago samting. Em i hatwok long mekim dispela nupela wok, tasol Jehova i blesim hatwok bilong mi.
Insait long ol yia i kam inap nau, mitupela Reine i bin helpim planti manmeri long bilip long tok bilong Baibel. Rot i op inap long mi ken stori gut long ol bikman bilong ami na gavman long tingting bilong ol Kristen long ol samting bilong pait. Wok bilong mi long bipo olsem wanpela soldia, dispela i bin helpim mi planti taim long daunim tingting bilong planti man i tingting nogut long ol Witnes Bilong Jehova. Dispela i bin opim rot na mi inap stori gut long tingting bilong mipela ol Kristen long pait, na tokim ol olsem mipela i bihainim wankain pasin ol disaipel bilong Krais bilong bipo ol i bin bihainim. Olsem: Long buk bilong em, The Early Church and the World, Profesa C. J. Cadoux i tok olsem: “I go inap long taim Markus Aurelius i mekim wok king [161-180 C.E.], i no gat wanpela Kristen bai kamap soldia bihain long em i kisim baptais.”
Wanpela bikpela hevi tru i painim mi, em indai bilong meri bilong mi long 1977. Inap wanpela yia em i sik na bihain em i dai, na em i no pret long tokaut long bilip bilong em i go inap long taim em i dai. Gutpela tok promis bilong kirap bek i bin helpim mi. (Jon 5:28, 29) Narapela samting i bin helpim mi long daunim bel hevi bilong mi, em mi kirap mekim wok painia oltaim, olsem ol i save kolim ol Witnes Bilong Jehova i save mekim wok bilong God long olgeta de. Mi kirap mekim dispela wok long 1982 taim mi ritaia long wok mani. Bihain, long 1988, mi amamas tru long mekim wok tisa long skul bilong lainim ol painia!
Kirap long taim meri bilong mi i dai, mi bin wok strong long winim bikpela bel hevi i save painim mi long sampela taim. Tasol ol gutpela pren, em ol i strong long ol samting bilong spirit, ol i bin helpim mi. Long taim bilong ol dispela hevi, oltaim mi bin pilim gutpela pasin sori na strong bilong Jehova, em God i save lukautim ol man i bilip long em. (Song 18:2) Na mi ting ol hevi yumi karim i save helpim yumi long lain long mekim pait bilong spirit. (1 Pita 1:6, 7) Mi wanpela elda long kongrigesen, na dispela i bin opim rot long mi inap helpim ol narapela i bel hevi.—1 Tesalonaika 5:14.
Taim mi liklik manki yet, mi gat laik long kamap wanpela soldia, na tru tumas, mi bin stap olsem wanpela soldia i kam inap long nau. Mi lusim wanpela ami bilong go insait long narapela, na mi kamap “soldia bilong Krais Jisas.” (2 Timoti 2:3) Long nau, maski mi gat sik, mi wok strong long skel bilong mi long pait yet olsem soldia bilong Krais long dispela ‘gutpela pait’ bai yumi winim, bilong givim biknem long God bilong yumi, em Jehova.—1 Timoti 1:18.
Louis Lolliot em i dai long Mas 1, 1998, taim mipela i redim dispela stori.
[Piksa long pes 17]
Marit bilong mipela, Jeneral de Lattre de Tassigny i kam long en
[Piksa long pes 19]
Louis Lolliot na meri bilong em, Reine, long 1976