Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g00 2/8 p. 16-19
  • Lata i Go Antap Long Skai

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Lata i Go Antap Long Skai
  • Kirap!—2000
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Em i Winim Ol Narapela Samting?
  • Husat i Wokim?
  • Taim Yu Raun Long Ol Dispela Gaden
  • Pes 2
    Kirap!—2000
  • Maunten Tarawera—Bikpela Pairap Long Nu Silan
    Kirap!—1993
  • Yu Save Long Dispela?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2015
  • Rais—Yu Laikim Nupela o Kukim?
    Kirap!—1995
Kirap!—2000
g00 2/8 p. 16-19

Lata i Go Antap Long Skai

WANPELA MAN LONG FILIPIN I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!

LONGPELA bilong en i winim tru dispela traipela banis i raunim bikpela hap bilong Saina. Sampela i tok olsem, sapos ol i putim ol wan wan hap bilong en long wanpela lain, longpela bilong en bai olsem 20,000 kilomita! Ol man i skelim ol samting ol man bilong graun i bin wokim na ol i tok, i gat 7-pela samting ol i bin wokim na i gat biknem tru, winim ol narapela, na sampela i laik tok dispela samting nau yumi laik stori long en i makim namba 8 samting. Tasol planti manmeri i no save long dispela narakain samting i stap long kantri Filipin. Em wanem samting? Em ol gaden rais ol i wokim olsem lata lata na i stap long Kodiliera Sentral​—⁠ol i olsem lata i go antap long skai. I olsem ol i hait insait long ol maunten bilong Luson, na ol dispela gaden i naispela tru long lukim na i kamapim gutpela tingting na save bilong ol man long bipo.

Bilong wanem ol i wokim ol gaden long dispela hap? Ol maunten bilong Kodiliera i go antap tru, na i no olsem wanpela hap bilong wokim gaden. Sampela maunten i sap tru. Tasol dispela i no pasim ol man bilong bipo long wokim gaden. Ol maunten i go antap inap olsem 1,200 mita na sampela i go antap moa, na ol i katim planti tausen gaden long arere bilong ol dispela maunten. Ol i wokim 25 o 30 narapela narapela gaden i stap olsem ol lata bilong go antap long skai. Ol wan wan gaden i stap olsem liklik raunwara, na ol i banisim long graun wantaim ol ston na dispela i save pasim wara i stap. Planti ol gaden i gat rais ol i planim long en, na ol i wokim ol gaden bilong bihainim mak bilong ol maunten.

Ol dispela kain gaden i no stap long hap bilong kantri Filipin tasol. Long Saut-is Esia, na long Saut Amerika, na long sampela hap bilong Afrika, i gat ol gaden ol i katim long ol maunten. Tasol ol gaden rais bilong Filipin i narapela kain. Mario Movillon (bilong lain International Rice Research Institute), i tokim Kirap!: “Ol gaden rais bilong Filipin i traipela tru, winim ol gaden ol i katim long ol maunten long ol narapela kantri. Ol i karamapim bikpela hap bilong ol maunten bilong Kodiliera.” Bikpela hap bilong ol dispela gaden i stap long provins Ifugau. Bai yumi kirap nogut long lukim ol gaden rais i planti tru. Ol gaden rais i bihainim mak bilong ol maunten na i naispela tru long lukim long ai.

Em i Winim Ol Narapela Samting?

I stret yumi ken tok ol gaden rais i makim namba 8 bilong ol dispela samting bilong graun ol man i bin wokim na i gat biknem tru? Tingim dispela: Long bipo yet na i kam inap nau, i no gat narapela gaden ol i wokim i bikpela olsem. Long Disemba 1995, wanpela lain (United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization) i makim ol gaden rais bilong Ifugau long i stap long wanpela lista i makim olsem em wanpela hap i gutpela tru na ol man i mas lukautim bilong olgeta man long graun i ken amamas long en. Olsem na ol dispela gaden i gat biknem olsem sampela narapela hap bilong bipo yet, olsem Taj Mahal bilong India, ol ailan Galepagas bilong Ekwado, traipela banis bilong Saina, na Anko Wat bilong Kambodia. Ol as ples i bin katim ol gaden rais long ol maunten, na i no olsem ol bikpela haus samting ol man i bin wokim long bipo tru, olsem ol traipela haus matmat bilong Isip, em ol wokboi nating olsem lain kalabus ol i bin wokim. Na tu, inap long nau ol i no lusim ol gaden rais i stap nating, nogat; ol lain Ifugau i wok yet long planim rais long en.

Sapos yu go lukim ol dispela gaden rais ol i wokim olsem lata lata, bai yu pilim tru em ol naispela hap stret. Sampela gaden i liklik na sampela i bikpela olsem 10,000 skwe mita samting. Bai yu lukim ol lain i wok i stap, sampela ol i save singsing taim ol i mekim wok long wanpela stik bilong wokim ol liklik hul long graun na bai wara i ken go insait. Sampela i wok long planim rais, o planim gen liklik kru bilong rais, o bungim kaikai i redi pinis. Sapos yu go long ol gaden taim nupela rais ol i bin planim i kru pinis, bai yu lukim kain kain grinpela kala i stap long ol narapela narapela gaden.

Rais ol i save planim long wara i mas i gat planti wara bilong kamap gut. Olsem na ol i mekim bikpela wok long pulim wara i kam long ol gaden. Ol i wokim planti ol baret long ol liklik wara i ran long maunten na mekim wok long ol mambu bilong pulim wara i go daun long ol narapela narapela gaden. Dispela ol gaden i no olsem wanpela ples bilong bipo tasol na nau i stap nating olsem samting i dai pinis, nogat, ol gaden i wok i stap, olsem samting i stap laip tru!

Husat i Wokim?

Yumi save, ol i no wokim dispela ol planti tausen gaden hariap o insait long sampela yia tasol. Tingim, taim ol i wokim i no gat ol tul bilong nau o masin samting bilong helpim ol. Olsem na sampela i ting ol i bin kirap na wokim ol dispela gaden long sampela handet yia i go pinis.

Sampela saveman bilong painim ol samting bilong bipo i ting ol i bin kirapim wok long ol dispela gaden long 2 tausen yia i go pinis. Sampela lain bilong skelim wokabaut bilong ol man i ting sampela man bilong wokim ol samting i bin lusim Indosaina o Indonisia na i kam sindaun long Luson, na ol i bihainim pasin bilong ol na wokim ol gaden rais long maunten. Taim ol i wokim pinis sampela gaden olsem lata lata, orait bihain ol i wokim sampela moa, i go i go olsem.

Taim Yu Raun Long Ol Dispela Gaden

Nau yumi laik mekim olsem yumi raun long ol dispela gaden. Pastaim yumi kalap long wanpela bas long Manila na go long wanpela taun bilong Ifugau ol i kolim Banawe. Bai yumi raun long bas inap long 9-pela aua. Taim yumi lusim bas, yumi inap wokabaut, o kisim wanpela motabaik, o kalap long wanpela ka ol i kolim jipni bilong go long ol hap yumi gat laik long lukim. Sapos yumi gat laik na bikpela strong, yumi inap wokabaut i go long sampela hap bilong ol maunten i no gat rot bilong ka. Taim yu wokabaut bai yu inap lukim ol hap i gutpela moa na bai yu pilim tru olsem ol gaden ol man i bin wokim olsem lata lata i karamapim traipela hap stret.

Mipela i bin kisim wanpela ka jipni i go long Batat. Inap wanpela aua mipela i bihainim rot nogut bilong maunten. Bihain mipela kamap long mak bilong 12-pela kilomita, na mipela lusim ka na bihainim liklik rot bilong wokabaut. Taim mipela wokabaut i go antap mipela lukim ol kain kain diwai samting i save kamap long maunten. Isi isi mipela kamap antap long wanpela kil i stap namel long tupela maunten em het bilong ol i go antap moa. (I gat narapela rot i sotpela, tasol em i go antap tumas na i no gutpela long ol man i no bin lain long wokabaut long kain maunten olsem.) Taim mipela i kamap long kil bilong maunten nau mipela i bihainim wanpela liklik rot i go daun long Batat.

Mipela wokabaut inap sampela aua na kisim ol gutpela kolwin bilong maunten, na bihain mipela kamap long hap mipela i laik go long en. Samting mipela lukim i gutpela tru. Batat i stap arere long maunten na ol gaden i stap olsem lata lata i go antap long skai. Taim mipela i laik kamap long ples stret, mipela lukim ol haus ol i wokim long pasin bilong ol Ifugau bilong bipo, ol wan wan haus i luk olsem ol traipela talinga ol i wokim long kunai.

Em ol gutpela manmeri i stap long dispela hap. Taim ol i wok i stap long gaden na mipela wokabaut na bungim ol, ol i tok gude long mipela. Yu bai kirap nogut long lukim ol as ples i wokabaut antap long ol ston i raunim gaden, em olsem rot bilong ol long go long ol narapela hap bilong gaden. Sampela i putim ol wan wan ston i stap olsem lata na ol i go antap olsem wanpela meme bilong maunten. Ol i no save putim su. Ol i wok i stap namel long planti ol narapela gaden i stap olsem lata lata long ol maunten na i gutpela tru long lukim​—⁠em olsem wanpela hap ol man i wokim sampela samting tasol ol i no bagarapim graun.

Olsem wanem? Dispela stori i kirapim tingting bilong yu? Sapos olsem, bihain sapos yu go long kantri Filipin, rot i op bilong yu ken lukim dispela lata i go antap long skai. Em ol gaden i narapela kain tru, na taim yu lukim pinis bihain bai yu no inap lusim tingting long ol.

[Blok/Ol Piksa long pes 18]

Bilong Lukautim Ol Gaden

Long nau ol gaden rais i stap olsem lata lata long maunten ol i stap gut, tasol hevi i laik kamap long ol. Planti ol yangpela bilong dispela hap i no gat tingting long i stap na planim rais​—⁠ol i laik painim sampela narapela wok bilong skin. Dispela inap mekim na bihain bai i no gat planti ol lain i stap em ol i gat save long lukautim ol dispela kain gaden.

Wanpela meri bilong Ifugau, em Aurora Ammayao, em i wok wantaim wanpela lain ol i kolim International Rice Research Institute, na em i tokim Kirap! long narapela hevi, olsem: “Wara i mas i stap long ol gaden long olgeta taim, tasol long nau ol i wok long katim ol bikbus na dispela i mekim na wara i sot.” Sapos wara i pinis, ol dispela gaden rais bai bagarap.

Sampela taim sampela bagarap bilong graun yet i save kamapim hevi. Olsem: Sampela hap bilong ol dispela gaden i bin bagarap long 1990 taim wanpela guria i kamap na bikpela hap bilong sampela maunten i bruk na pundaun.

Long nau ol i wok long stretim ol samting bilong lukautim ol dispela gaden rais i stap olsem lata lata long maunten, na bai ol i no inap bagarap. Long 1996 ol i kamampim wanpela lain bilong lukautim ol gaden rais bilong Ifugau (Ifugao Terraces Commission). Wanem wok bilong ol? Ol bai lukautim ol gaden wantaim ol wara i bilong go long en, na stretim gen ol hap bilong gaden i bin kisim sampela bagarap, na helpim ol lain i stap long dispela hap long bihainim yet pasin bilong ol tumbuna.

Dispela lista bilong Yunaitet Nesen (World Heritage List of the United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization, olsem UNESCO), i makim pinis ol dispela gaden olsem wanpela samting ol lain i mas lukautim gut, na dispela bai strongim gavman bilong kantri Filipin long lukautim gut dispela hap. Jean Tuason i bosim wok bilong UNESCO long kantri Filipin na em i tok, “Yumi ken ting UNESCO bai helpim ol long mani samting bilong lukautim ol dispela gaden rais.”

[Mep long pes 16]

(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)

Kodiliera Sentral

[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 17]

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim