Baibel i Tok Wanem?

Ol Piksa Bilong Pasin Sem—Yu Ting Em Samting Bilong Amamas Tasol?

TAIM ol saveman bilong 1850 samting i digim graun bilong taun Pompeii bilong bipo i bin bagarap, ol i kirap nogut long ol samting ol i painim. Namel long ol naispela piksa ol i bin penim long ol banis, ol i painim tu planti piksa bilong ol man i stap skin nating o mekim pasin sem long ples klia. Ol bikman i kirap nogut long ol dispela piksa nogut, na ol i putim long sampela haus tumbuna ol man i no save long ol. I gat tupela tok Grik, pornē na graphos, insait bilong en, “raitim stori bilong ol pamukmeri,” na i makim ol kain piksa bilong pasin sem. Long nau, ol dispela kain piksa bilong pasin sem i stap long ol buk, TV, na ol piksa ol i sapim long ston samting, ol i bilong kirapim bel bilong man long mekim maritpasin.

Long nau, ol piksa bilong pasin sem i pulap tru long olgeta hap na ol lain bilong nau i orait tasol long en. Bipo, ol i save lukim tasol long ol haus piksa i no gat gutpela nem, na long ol hap i gat ol haus pamuk, tasol nau ol dispela piksa i kamap olsem bikpela samting long planti komiuniti. Long Amerika ol i save kisim 10 bilion dola long olgeta yia long ol piksa bilong pasin sem ol i save wokim.

Sampela man bilong sambai long dispela pasin i ting ol piksa bilong pasin sem i olsem wanpela rot bilong amamasim ol marit em ol i les long marit bilong ol. Wanpela meri bilong raitim buk i tok: “Em i kirapim ol long tingim tingim ol kain samting i no inap kamap tru tru long i stap bilong ol. Em i skulim ol long kisim amamas long mekim maritpasin.” Na sampela i tok, em i strongim pasin bilong tok stret na tok klia long ol samting bilong maritpasin. Wendy McElroy i tok: “Ol piksa bilong pasin sem i helpim ol meri.”

Tasol i no olgeta man i wanbel long ol dispela tok. Planti man i ting ol piksa bilong pasin sem i bin kamapim olkain pasin i nogutim narapela na ol tingting nogut. Sampela i tok ol dispela piksa i kirapim ol man long reipim ol meri na mekim ol narapela pasin bilong bagarapim nogut ol meri na pikinini. Wanpela man i bin kilim i dai planti man, em Ted Bundy, i tokaut olsem, em i bin i gat “strongpela laik long lukim ol piksa bilong pasin sem i gat pasin bilong bagarapim meri.” Em i tok: “Man i no inap luksave kwik long dispela pasin o save olsem em i wanpela pasin nogut. . . . Tasol dispela laik . . . i save kamap strong na i stiaim man long mekim ol kain kain pasin sem i gat pasin bilong bagarapim meri. Mi laik tokaut strong olsem dispela laik i wok long kamap isi isi. Em i no save kamap wantu tasol.”

Ol man i tok pait yet long dispela samting, na i gat planti buk samting i gat ol piksa bilong pasin sem, olsem na ating yu laik save, ‘Baibel i gat sampela tok bilong stiaim man long sakim dispela pasin?’

Baibel i Tokaut Stret Long Maritpasin

Baibel i save tokaut stret na i no sem long kamapim ol samting bilong maritpasin. (Lo 24:5; 1 Korin 7:​3, 4) Solomon i tok: “Yu mas amamas wantaim meri bilong yu em yu bin kisim taim yu yangpela yet, . . . Na yu mas amamas oltaim long susu bilong en.” (Sindaun 5:​18, 19, NW ) Baibel i givim gutpela tingting na tok long ol samting bilong maritpasin, na tu, i gat lo o mak bilong en na ol i no ken kalapim. Baibel i tambuim ol marit long mekim maritpasin wantaim narapela i no poroman bilong ol na olgeta maritpasin i narapela kain na i no stret long mekim.​​—⁠Wok Pris 18:​22, 23; 1 Korin 6:9; Galesia 5:​19.

Na tu, ol marit i mas bosim gut bel na tingim gut narapela. Aposel Pol i tok: “Yupela ol marit i mas lukautim gut marit bilong yupela, bai em i stap klin tru long ai bilong God.” (Hibru 13:⁠4) Dispela tok i narapela kain tru long ol tingting ol piksa bilong pasin sem i save givim long man.

Em i Paulim Tingting Long Maritpasin

Ol piksa bilong pasin sem i no kamapim olsem maritpasin i gutpela samting namel long tupela marit na em i rot bilong man i kamapim olsem em i laikim meri bilong em, nogat; ol i daunim maritpasin na paulim tingting bilong man long dispela pasin. Ol dispela piksa i mekim olsem i gat amamas long mekim nating maritpasin na mekim long pasin i narapela kain. Ol i kamapim olsem man i mas inapim laik bilong em yet tasol na no ken tingim narapela.

Ol piksa bilong ol meri, ol man, na ol pikinini i kamapim olsem ol i stap tasol bilong inapim laik bilong man long mekim maritpasin. Wanpela ripot i tok: “Ol i save skelim ol hap bilong bodi bilong ol meri na tok em i naispela meri, na ol i ting em bai inapim tru laik bilong ol.” Narapela ripot i tok: “Ol piksa i daunim ol meri olsem ol i save wet tasol long ol man, na ol i samting bilong ol man long pilai nogut long ol, na ol i rausim klos na soim skin bilong ol bilong kisim mani na amamasim ol man. Olsem na ol dispela piksa nogut i no givim tingting olsem ol meri tu i gat nem wankain olsem ol man, na ol man i mas rispek long ol.”

Pol i tok, man i laikim narapela “em i no save hambak na . . . em i no save tingting tumas long em yet.” (1 Korin 13:⁠5) Baibel i tok ol man i mas ‘laikim tru ol meri bilong ol, olsem ol i save laikim bodi bilong ol’ yet na “mekim gutpela pasin” long meri; ol i no ken tingim ol meri i olsem samting bilong inapim laik bilong ol long mekim maritpasin, nogat. (Efesus 5:28; 1 Pita 3:⁠7) Sapos oltaim man o meri i save lukim ol piksa nogut long ol narapela i mekim maritpasin, yu ting em i bihainim stretpela pasin? Na dispela man i soim tru olsem em i tingim meri na rispek long em? Ol piksa bilong pasin sem i no helpim man long kisim pasin bilong laikim narapela, nogat, ol i kirapim man long tingim em yet tasol na ol laik nogut bilong bel.

Na i gat narapela samting tu. Wankain olsem ol narapela laik nogut i save kirapim bel, samting i save kirapim bel pastaim, bihain em i kamap olsem samting bilong mekim nating tasol. Wanpela man bilong raitim buk i tok: “Bihain, [ol man i save lukim ol piksa bilong pasin sem] ol bai laikim ol piksa i kamapim long ples klia moa yet ol narapela kain maritpasin . . . Ating ol bai subim poroman bilong ol long mekim ol narapela kain maritpasin . . . , dispela i mekim na ol i no inap kamapim olsem ol i laikim tru poroman.” Orait, yu ting ol dispela kain piksa i samting bilong kisim amamas tasol na i no inap nogutim man? Tasol i gat narapela bikpela as na yumi mas abrusim ol piksa bilong pasin sem.

Baibel na Laik Nogut

Planti man long nau i ting i no gat rong long lukim ol piksa bilong kirapim bel long mekim maritpasin, na ol i ting em i no inap nogutim man, tasol Baibel i no wanbel long dispela tingting. Baibel i tok klia olsem samting yumi save putim long tingting, dispela i save stiaim ol pasin yumi mekim. Disaipel Jems i tok: “Bel bilong yumi olgeta wan wan i save kirap na pulim yumi. . . . Na dispela pasin bilong bel i kirap, . . . bihain em i save kamapim sin.” (Jems 1:​14, 15) Jisas i tok: “Sapos wanpela man i lukim wanpela meri na i gat mangal nogut long em, dispela man i mekim pasin pamuk pinis long bel bilong em.”​—⁠Matyu 5:⁠28.

Olsem Jems na Jisas i tok, ol man i save mekim samting bel bilong ol i kirapim ol long mekim. Taim ol i wok long tingim tingim dispela laik, bihain em i kamap strong tru na bosim tingting. Taim man i gat strongpela laik long wanpela samting, em i hatwok moa long sakim, na bihain em i mekim pasin nogut. Olsem na samting yumi putim long tingting em i gat strong long stiaim ol pasin yumi mekim bihain.

Ol samting bilong maritpasin yumi tingting oltaim long en, em inap bagarapim pasin bilong yumi long lotuim God. Olsem na Pol i tok: “Yupela i mas kilim i dai olgeta pasin . . . i stap long bel bilong yupela. . . . Olkain pasin olsem, pasin pamuk na pasin doti, na pasin bilong bel i kirap long mekim ol pasin nogut, na pasin bilong mangal . . . em i wankain olsem pasin bilong lotu long giaman god.”​—⁠Kolosi 3:⁠5.

Long dispela tok, Pol i bungim pasin bilong bel i kirap long mekim pasin pamuk wantaim pasin mangal, em olsem man i gat bikpela laik long wanpela samting em yet i no gat.a Pasin mangal i olsem pasin bilong lotu long giaman god. Bilong wanem? Long wanem, man i mangal em i save putim dispela laik i go pas long ol narapela samting, na God tu. Ol piksa bilong pasin sem i save kirapim laik nogut bilong man long kisim samting em yet i no gat. Wanpela man bilong raitim buk bilong lotu i tok: “Yu laikim pasin bilong ol narapela long mekim maritpasin. . . . Yu no inap tingim narapela samting moa, bai yu tingting tasol long dispela laik bilong yu long samting yu sot long en. . . . Samting yumi gat strongpela laik long mekim, i olsem yumi lotu long en.”

Ol Dispela Piksa i Save Nogutim Man

Baibel i tok: “Oltaim yupela i mas tingting tasol long . . . ol naispela samting na ol samting i gutpela tru na olgeta pasin i nambawan tru na olgeta pasin yumi save amamas tru long lukim ol man i mekim.” (Filipai 4:⁠8) Man i lukluk long ol piksa bilong pasin sem na putim long tingting, em i sakim tok bilong Pol. Ol piksa bilong pasin sem ol i no sem long kamapim klia maritpasin long ai bilong ol man​—⁠em samting bilong tupela marit tasol na i no bilong ol narapela i lukim. Em pasin nogut tru, long wanem, dispela pasin i save daunim ol man na ol i lusim ol gutpela pasin bilong yumi ol man. Em i no pasin sori, long wanem, em i no kamapim pasin bilong mekim gut long man na tingim em. Em i kamapim pasin bilong tingim ol laik nogut bilong yumi yet.

Ol piksa bilong pasin pamuk na ol kain pasin sem, ol i save pasim Kristen na em i hatwok long kisim pasin bilong nolaik tru long “pasin nogut.” (Amos 5:15) Em i strongim man long mekim sin na sakim tok Pol i mekim bilong strongim ol Efesus olsem “no ken mekim pasin pamuk na olgeta kain pasin doti, na . . . mangalim ol samting bilong ol arapela. . . . No ken mekim tok doti na tok kranki na tok pilai nogut.”​—⁠Efesus 5:​3, 4.

Ol piksa bilong pasin sem i save bagarapim man. Em i paulim pasin bilong ol man na bagarapim ol. Em inap bagarapim marit, na senisim stretpela pasin bilong mekim maritpasin, na ol i kisim amamas long lukim sem bilong man o meri na lukim ol i mekim maritpasin. Em i bagarapim tingting bilong man na em i no inap tingim ol samting bilong spirit. Em i kirapim man long tingim ol laik bilong em yet na mangal, na i skulim em long tingim ol narapela i olsem samting nating tasol bilong inapim ol laik nogut bilong man. Em i daunim laik bilong man long mekim gutpela pasin na mekim tingting bilong bel i stap klin. Na bikpela samting tru, em inap bagarapim pasin bilong man long pas gut wantaim God. (Efesus 4:​17-19) Tru tumas, ol piksa bilong pasin sem em samting nogut tru yumi mas abrusim.​—⁠Sindaun 4:​14, 15.

[Futnot]

[Piksa long pes 26]

Ol piksa bilong pasin sem i paulim tingting bilong man long ol meri