Yu Inap Lainim Narapela Tok Ples!
Mike i tok: “Em i wanpela gutpela samting tru mi bin mekim.” Phelps i tok: “Em i wanpela gutpela disisen mi bin mekim long laip bilong mi.” Tupela wantaim i toktok long wok bilong lainim narapela tok ples.
LONG olgeta hap bilong graun, planti manmeri moa i wok long lainim ol nupela tok ples. I gat kain kain as na ol i mekim olsem—sampela i lainim bilong helpim samting bilong ol yet, o bilong mekim wok mani, o bilong helpim wok lotu. Nius Kirap! i inteviuim sampela manmeri husat i lainim narapela tok ples. Ol i givim ol dispela askim long ol, Wok bilong lainim nupela tok ples taim yu bikpela pinis i hatwok o olsem wanem, na wanem samting i ken helpim man long lain? Bekim bilong ol i as bilong ol tok i kamap long dispela stori. Ating ol dispela tok bai strongim bel bilong yu na i givim save long yu, na moa yet sapos yu wok long lainim nupela tok ples o yu tingting long mekim olsem. Olsem: Tingim sampela bikpela pasin ol dispela man i ting i bikpela samting bilong helpim man long lainim narapela tok ples.
No Ken Les Kwik, Pasin Daun, na Redi Long Kisim Ol Nupela Tingting
Ol pikinini inap lainim tupela o tripela tok ples long wankain taim—planti taim long rot bilong harim tasol ol dispela tok ples—tasol planti taim ol man i bikpela pinis i hatwok long lainim nupela tok ples. Wanpela as bilong dispela, em wok bilong lainim nupela tok ples inap kisim longpela taim, olsem na ol man i no ken les kwik. Na tu, ol man i gat planti wok bilong mekim, olsem na planti taim ol i mas surikim taim bilong mekim ol narapela samting.
George i tok: “Pasin daun em i bikpela samting. Taim yu nupela long lainim tok ples, yu mas redi long i stap olsem pikinini, olsem tok yu mekim i kain olsem bilong pikinini na ol man bai toktok long yu olsem yu wanpela pikinini.” Buk How to Learn a Foreign Language i tok: “Sapos yu laik lainim tok ples, yu mas lusim pasin bilong tingim yu yet i bikpela man na yu no ken wari long ol man i ting olsem wanem long yu.” Olsem na no ken sem long mekim ol popaia. Ben i tok: “Sapos yu no popaia, dispela i makim olsem yu no toktok planti taim long dispela nupela tok ples.”
Yu no ken wari sapos ol narapela i lap taim yu popaia, nogat, lap wantaim ol! Ating bihain, bai yu kamapim ol fani stori long ol tok yu bin mekim. Na no ken pret long kamapim ol askim. Taim yu kliagut long as bilong pasin bilong kolim ol tok, dispela bai helpim yu long tingim ol tok.
Wok bilong lainim nupela tok ples i makim olsem yu mas lainim pasin bilong narapela ples, olsem na em bai helpim yu sapos yu redi long kisim ol nupela tingting. Julie i tok: “Wok bilong lainim narapela tok ples i bin helpim mi long luksave olsem i gat planti rot bilong skelim na mekim ol samting, i no wanpela rot tasol. Na i no olsem wanpela rot i gutpela moa na i winim ol narapela—em i narapela kain rot tasol.” Jay i tok: “Wok strong long kamap pren bilong ol man husat i mekim dispela tok ples, na amamas long stap wantaim ol.” Sapos yu wanpela Kristen, ol dispela pren i mas gutpela long poroman wantaim na ol i mas mekim ol gutpela tok tasol. (1 Korin 15:33; Efesus 5:3, 4) Jay i tok moa: “Taim ol i luksave olsem yu gat laik long kisim save long ol, kaikai bilong ol, musik bilong ol, na ol kain samting olsem, ol bai laikim yu.”
Taim yu lusim bikpela haptaim moa long lainim tok ples, na moa yet long yusim dispela tok ples, bai yu lain hariap. George i tok: “Yumi lain long tok ples kain olsem kakaruk i save kaikai—em i save daunim wan wan hap rais tasol. Ol dispela liklik liklik hap yet i no bikpela samting, tasol ol i wok long kamap planti.” Bill, wanpela misineri, i bin lainim planti tok ples na em i tok: “Long olgeta hap mi go long en, mi kisim ol lista i gat ol tok long en, na mi lukluk long ol dispela tok taim mi gat sampela minit bilong mekim olsem.” Planti i ting pasin bilong lusim sotpela haptaim long olgeta taim long lainim tok ples i winim pasin bilong lusim bikpela haptaim long wan wan taim.
I gat planti kain kain samting bilong helpim ol man long lainim wanpela tok ples, olsem ol buk, ol kaset, ol kat bilong helpim man long tingim ol tok, na planti samting moa. Tasol maski i gat ol dispela samting, planti man i ting nambawan gutpela rot long lainim tok ples em long klasrum, olsem long wanpela kos samting. Mekim ol samting i save helpim yu yet long lainim gut nupela tok ples. Tasol tingim, no gat sotkat long lainim wanpela tok ples, yu mas wok strong na no ken les. Tasol i gat ol rot bilong mekim wok bilong lainim tok ples i no hatwok tumas na i gat amamas bilong en. Wanpela rot em yu ken stap long hap we i gat ol man i mekim dispela tok ples yu lainim.
George i tok: “Taim yu lainim pinis sampela lo bilong tok ples na sampela tok bilong en, em i gutpela long i stap inap sampela haptaim long kantri we ol i mekim dispela tok ples.” Barb i wanbel na i tok: “Taim yu go visitim dispela kantri, dispela i helpim yu long save gut moa long pasin bilong mekim dispela tok ples.” Na bikpela samting tru, em taim yu stap long kantri we ol i mekim dispela tok ples, dispela i helpim yu long tingting long dispela nupela tok ples. Tru, ating planti ol i no inap i go na stap liklik taim long narapela kantri. Tasol ating long hap yu stap long en i gat rot bilong lainim dispela tok ples na pasin bilong ples bilong ol man i mekim dispela tok ples. Olsem: Ating i gat sampela gutpela buk o nius samting o redio na TV program long dispela tok ples yu wok long lainim. Painim ol man long hap bilong yu husat i mekim gut dispela tok ples na toktok wantaim ol. Buk How to Learn a Foreign Language i tok: “Pasin bilong traim traim em i nambawan bikpela samting bilong lainim tok ples.”a
Taim Save Bilong Yu i Stap Wankain
Taim yu wok long lainim tok ples, sampela taim yu inap pilim olsem save bilong yu long tok ples i stap wankain tasol na i no go bikpela. Orait yu ken mekim wanem? Namba wan, tingting long ol samting i bin kirapim yu long lainim dispela tok ples. Planti Witnes Bilong Jehova i kirap lainim nupela tok ples bambai ol i ken helpim ol narapela long kisim save long Baibel. Pasin bilong tingim tingim ol mak yu bin putim pastaim o as na yu laik lainim tok ples, inap strongim yu long wok long mekim olsem.
Namba tu, putim ol mak yu inap winim. Buk How to Learn a Foreign Language i tok: “Ating bai yu no inap lain long mekim dispela tok ples olsem ol asples i save mekim. Tasol dispela i no bikpela samting. Bikpela samting em ol man i mas kliagut long tok yu mekim.” Olsem na no ken bel hevi long yu no inap mekim dispela tok ples olsem yu save mekim tok ples bilong yu yet. Tingting long yusim ol tok yu lainim pinis bilong kamapim ol tok long pasin ol man inap kliagut long en.
Namba tri, tingim ol mak yu winim pinis. Wok bilong lainim tok ples i olsem yu lukluk long gras i wok long kamap—yu no inap lukim gras i go longpela, tasol isi isi em i wok long i go longpela. Na olsem tasol, sapos yu tingting i go bek long taim yu kirap lainim tok ples, bai yu luksave olsem yu bin lainim planti samting. No ken skelim yu yet wantaim ol narapela. Gutpela stiatok bilong bihainim i stap long Baibel long Galesia 6:4. Em i tok: “Olgeta man i mas skelim wok bilong ol yet, em i gutpela o nogat. Man i mekim olsem, em i ken amamas long pasin em yet i mekim na em i no mas skelim pasin bilong en wantaim pasin bilong narapela man.”
Namba foa, tingim wok bilong lainim tok ples i wanpela samting yu mas givim haptaim na strong bilong yu long mekim, tasol bihain em bai karim kaikai. Tingting long dispela: Wanpela pikinini i gat 3-pela o 4-pela krismas inap toktok gut olsem wanem? Em i save mekim ol bikpela bikpela tok ol man i bikpela pinis i save mekim na bihainim gut ol lo bilong tok ples? Nogat, a? Tasol em inap toktok wantaim narapela. Tru tumas, ol pikinini tu i no lainim tok ples hariap, sampela yia i mas lus pastaim.
Namba faiv, yusim dispela nupela tok ples planti taim. Ben i tok: “Taim mi no yusim dispela tok ples long olgeta taim, save bilong mi i stap wankain tasol.” Olsem na yusim dispela tok ples. Toktok, toktok, toktok! Tru, yu inap bel hevi long traim long toktok taim save bilong yu long tok ples i olsem bilong liklik pikinini. Mileivi i tok: “Samting mi bel hevi long en, em mi no inap mekim ol tok mi laik mekim long taim mi laik mekim.” Tasol dispela samting i ken kirapim yu long wok strong i stap. Mike i tok: “Mi les tru long mi no inap kisimgut ol stori na tok fani bilong ol man. Mi ting dispela i bin kirapim mi long wok strong bilong save gut long tok ples.”
Ol Narapela i Ken Helpim
Ol lain husat i save pinis long tok ples, ol i ken mekim wanem bilong helpim man i wok long lain? Bill, em yumi stori pinis long em, em i tok: “Toktok isi isi na kolim stret ol tok, no ken toktok olsem liklik pikinini.” Julie i tok: “No ken les kwik, na larim man i lainim tok ples i pinisim ol tok em i laik mekim.” Tony i tok: “Ol man i save long tupela tok ples, ol i laik toktok wantaim mi long tok ples bilong mi. Tasol dispela i mekim na mi no lain hariap long tok ples.” Olsem na sampela man i lainim tok ples, ol i askim ol pren long toktok sampela taim long dispela nupela tok ples tasol, na long kolim stret ol samting ol i mas wok long stretim. Ol man i lainim tok ples, ol i amamas taim ol narapela i tok amamas long hatwok ol i mekim bilong lainim tok ples. Olsem George i tok: “Mi no inap lainim tok ples sapos ol pren i no bin strongim mi na soim pasin laikim long mi.”
Orait, yu ting wok bilong lainim narapela tok ples i gat gutpela pe bilong en? Bill, husat i save long planti tok ples, em i tok: “Yes, i gat! Dispela i bin helpim mi long kisim ol nupela tingting long i stap bilong yumi ol man. Na bikpela samting, em mi inap stadi long Baibel wantaim ol man husat i mekim ol dispela tok ples na mi lukim ol i bilip long ol tok i tru bilong en na kamap strong long lotu, dispela i winim tru olgeta hatwok mi bin mekim bilong lainim ol tok ples. Wanpela taim wanpela man husat i save long 12-pela tok ples i tokim mi olsem: ‘Mi jeles long yu. Mi lainim ol tok ples, long wanem, mi amamas long mekim olsem. Tasol yu lainim ol tok ples bilong helpim ol man.’ ”
[Futnot]
a Lukim Awake! bilong Janueri 8, 2000, pes 12-13.
[Rait long pes 11]
Laik bilong helpim ol narapela man i gat strong long kirapim man long lainim wanpela tok ples