Ol Binatang—Kaikai Mipela i No Inap Lus Tingting Long En
SAMPELA pren i singautim mi na meri bilong mi long go kaikai wantaim ol long haus bilong ol long Bangui, em biktaun bilong Ripablik Bilong Sentral Afrika.
Taim mipela i go kamap, ol i tok: “Mipela i amamas long yutupela i kam!” Taim mipela i sanap yet long ai bilong haus, mipela inap smelim naispela smel bilong anian, galik na ol kain kain spais, na tu, mipela i harim nois bilong ol pren bilong mipela ol i toktok. Ella, em meri i singautim mipela i kam long kaikai wantaim ol, em i stori long mipela long kaikai em i redim.
Ella i tok: “Ol binatang i gat bikpela protin long en na planti man bilong Sentral Afrika i save kaikai. I no olsem mipela i mas kaikai ol binatang; tasol mipela i laikim, long wanem, ol i teis gut tru.” Em i tok moa: “Nau bai yumi kaikai makongo—em katapila.”
Mipela i no kirap nogut. Ating planti man bai i no amamas long kaikai binatang, tasol long winim 100 samting kantri, planti man i save kaikai sampela kain binatang.
Kain Kain Binatang
Ol man long Ripablik Bilong Sentral Afrika, ol i save kaikai kain kain binatang. Long taim bilong ren, wanpela kain waitanis, ol i kolim bobo, em i save pulap long haus bilong ol anis, na long taun, ol i save bung bung long ol lait. Taim bikpela win na ren i pinis, ol pikinini i save ran i go na pulapim long ol basket—planti taim ol i amamas wantaim na tromoi i go insait long maus na kaikai. Ol i save draim long san, o putim sol long en na rostim, o putim ol spais na lombo long en, o ol i save mekim stiu long en, o putim insait long plaua na kukim.
Long taim bilong san, i gat wanpela kain grinpela grasopa ol i kolim Kindagozo, ol i save kam. Ol man bilong Sentral Afrika, ol i save rausim wing na tupela bikpela lek bilong en na ol i rostim o boilim.
Na tu, long planti hap bilong dispela kantri ol i save kaikai sampela kain katapila. Ol i invaitim mipela long kaikai kiau bilong wanpela kain bataflai ol i kolim Imbrasia. Em wanpela kain traipela braunpela bataflai i save putim kiau bilong em long diwai ol i kolim sapeli. Taim ol kiau i bruk na kamap katapila, ol manmeri bilong ples i save go kisim na wasim. Bihain ol i kukim ol katapila wantaim tomato, anian, na ol narapela samting i stret long laik bilong famili. Ating ol i draim sampela long san o ol i smokim. Na tu, ol inap larim i stap inap 3-pela mun bihain na ol i kaikai.
Gutpela Bilong Kaikai
Tru i no olgeta binatang i gutpela bilong kaikai, tasol i gat planti i gutpela bilong kaikai sapos ol i kisim long ol hap we ol i no bin spreim marasin bilong kilim ol gras nogut, na ol i no putim fetelaisa long en, na tu, sapos ol i kukim gut. Tasol sapos yu no gutpela long kaikai kuka, kina o kindam samting, orait yu no ken kaikai ol dispela binatang. Ol kuka na kina samting ol i save kaikai ol samting i sting pinis, tasol planti bilong ol binatang em ol man i save kaikai, ol dispela binatang i save kaikai ol lip i klin na ol narapela lip em ol man i no inap long kaikai.
Maski ol katapila i liklik, i gat planti gutpela samting insait long bodi bilong ol. Wanpela lain (Food and Agriculture Organization) bilong Yunaitet Nesen i tok, ol katapila em ol i save draim long san ol i pulap tru long protin winim bilong ol bulmakau. Ol saveman i kisim save gen olsem ol binatang i gutpela kaikai long ol kantri i stap rabis.
Maski ol i kaikai wanem kain katapila, sapos ol i kaikai 100 gram, dispela 100 gram tasol em i pulap long ol gutpela marasin em bodi i nidim long olgeta de, olsem kalsiam, ain, magnisiam, potasiam, fosferus, na sink, na tu, planti vaitamin. Na tu, plaua ol i wokim long katapila i gutpela bilong givim long ol pikinini em ol i bun nating tru.
I gat narapela gutpela as na i gutpela long kaikai ol binatang. Pasin bilong kaikai ol binatang, dispela i no bagarapim ol samting long graun. Taim ol i kukim ol binatang ol i save yusim liklik wara tasol, na tu, em i no kamapim win nogut we i save mekim graun i kamap hat. Na tu, pasin bilong kaikai ol binatang i mekim na ol binatang i no kamap planti tumas.
Kaikai Tru
Taim mipela wetim kaikai, mipela i tingim Lo em God i givim long lain Israel i tok ol grasopa em samting i klin. Ol wokman bilong trupela God, olsem Jon Bilong Baptais, em i bin kaikai grasopa. (Wok Pris 11:22; Matyu 3:4; Mak 1:6) Ating bai yumi pret long kaikai samting em yumi no save long kaikai.
Ella i kisim wanpela dis kaikai i kam, na olgeta i amamas. Mitupela wantaim 8-pela asples, mipela i smail taim em i putim tupela dis katapila long fran bilong mipela. Mipela i visita olsem na ol i givim kaikai pastaim long mipela, na ol i pulapim plet bilong mipela.
Mipela i ken tok: “Sapos i gat rot long yu kaikai dispela kaikai i no gat bikpela pe, na i gutpela bilong bodi, orait no ken pret long traim! Em wanpela kaikai yu no inap lusim tingting long en.”
[Piksa long pes 31]
Ol “makongo”—katapila i no kuk yet
[Piksa long pes 31]
Ol “kindagozo”—grasopa i kuk pinis