Ol Santu
Stori: Misin Katolik i tok, ol santu em sampela manmeri i dai pinis na ol i holi tru na i gat gutpela pasin tru na nau ol i stap wantaim Krais long heven. Kibung bilong ol bisop long Trent i kamapim tok bilong bilip olsem: Lain bilong misin i mas beten long ol santu bilong askim God long helpim ol, na ol i mas adorim ol bun samting na piksa bilong ol santu. Sampela narapela misin tu i save beten askim ol santu long helpim ol. Sampela misin i tok, olgeta manmeri long lain bilong ol i santuman na i no gat sin. Planti taim Baibel i stori long ol manmeri i holi, olsem ol santuman, na i kolim ol olsem “ol manmeri bilong God.” Dispela tok i makim lain 144,000 disaipel bilong Krais em God i makim ol long spirit holi.
Yu ting Baibel i tok man i mas dai na kisim biknem long heven pastaim na nau yumi ken tok em i kamap santuman?
Tru, Baibel i stori long sampela ol i holi, olsem ol santuman, na ol i stap long heven. Jehova em i “holi [tok Grik, haʹgi·on].” (1 Pi 1:15, 16; lukim Wok Pris 11:45.) Baibel i tok, long graun Krais em i “gutpela stretpela man [haʹgi·os] i kam long God yet,” na long heven em i “holi tru [haʹgi·os].” (Mk 1:24; KTH 3:7) Ol ensel tu i “holi.” (Ap 10:22, JB, NW) Tasol Baibel i kolim dispela hap tok Grik long sampela man taim ol i stap long graun.
Ap 9:32, 36-41: “Pita . . . i go daun long taun Lida tu na i stap wantaim ol manmeri bilong God [“ol santuman,” JB; tok Grik, ha·giʹous] long Lida. Long Jopa wanpela disaipel meri i stap, nem bilong en Tabita [em i dai pinis]. . . . [Pita] i tanim pes i go long bodi bilong meri na i tok, ‘Tabita, yu kirap.’ Orait meri i opim ai . . . na i kirap sindaun. . . . Na Pita i singautim ol manmeri bilong God [“ol santuman,” JB], wantaim ol meri, man bilong ol i dai pinis, na em i soim ol olsem Tabita i stap laip.” (Ol dispela manmeri bilong God, o santuman, ol i no bin i go yet long heven; na i no Pita tasol i olsem santuman, maski Pita i mekim bikpela wok tru.)
2 Ko 1:1; 13:12: “Mi Pol, . . . God i makim mi olsem aposel. Mi wantaim brata Timoti mitupela i raitim dispela pas long yupela manmeri bilong sios bilong God i stap long taun Korin, wantaim olgeta manmeri bilong God [“olgeta santuman,” JB; tok Grik, ha·giʹois] i stap long . . . provins Akaia.” “Olgeta manmeri bilong God [“olgeta santuman,” JB] ol i givim gude long yupela.” (Olgeta dispela Kristen bilong pastaim, em blut bilong Krais i mekim ol i kamap klin na God i makim ol bilong wok wantaim Krais long heven, em Baibel i kolim ol olsem ol manmeri bilong God, o santuman. Baibel i kolim ol olsem santuman long taim ol i stap laip yet long graun; i no bihain long taim ol i dai.)
Yu ting Baibel i orait long yumi beten long “ol santu” bai ol i askim God long helpim yumi?
Krais Jisas i tok: “Yupela i mas mekim kain prea olsem, ‘Papa bilong mipela, yu stap long heven, . . . ’ ” Olsem na yumi mas beten long Papa. Na Jisas i tok tu: “I no gat wanpela man inap i kam long Papa long narapela rot. Nogat. Long mi tasol. Olgeta samting yupela i askim long nem bilong mi, em bai mi mekim.” (Mt 6:9; Jo 14:6, 14) Olsem na yumi no ken beten long rot bilong narapela. Aposel Pol tu i tok: “Krais Jisas i bin i dai, na . . . nau em i stap long han sut bilong God, na em i save askim God long helpim yumi.” “Em i stap laip oltaim, na em i save beten long God long helpim [yumi].” (Ro 8:34; Hi 7:25) Sapos tru yumi laik bai God i harim ol beten bilong yumi, gutpela sapos yumi beten long em long rot em yet i makim long Baibel, a? (Lukim tu het-tok “Maria,” pes 248.)
Ef 6:18,19: “Oltaim yupela i mas prea na askim God long helpim olgeta manmeri bilong en [“olgeta santuman,” JB]. Na yupela i mas askim God long helpim mi tu. Mi laik bai yupela i prea olsem, God i ken putim tok long maus bilong mi, na mi ken daunim pret na autim tru tok hait bilong gutnius.” (Em nau, Pol i tokim ol long beten askim God long helpim ol santuman; em i no tok ol i mas beten long ol o long rot bilong ol santuman, nogat. Wanpela buk Katolik [New Catholic Encyclopedia, 1967, Vol. 11, p. 670] i tok: “Long Nupela Testamen olgeta beten . . . i go long God Papa, long rot bilong Krais.”)
Ro 15:30: “Yupela i mas prea long God i ken helpim mi.” (Aposel Pol yet em i wanpela santuman, tasol em i askim ol wanwok Kristen, em ol tu i santuman, long beten askim God long helpim em. Tasol olsem yu lukim pinis, Pol i no beten long ol dispela santuman. Na maski Pol i askim ol long beten bilong helpim em, em tu i save toktok wantaim God long rot bilong beten. Skelim wantaim Efesus 3:11, 12, 14.)
Yumi mas ting olsem wanem long pasin bilong lotuim ol bun na piksa bilong “ol santu”?
Wanpela buk i tok: “Olpela Testamen i no as bilong pasin bilong lotuim ol bun samting bilong ol santu; na long Nupela Testamen tu i no gat sampela tok long dispela. . . . Origen [em wanpela tisa bilong Misin long bipo] i ting, dispela pasin i olsem pasin haiden bilong litimapim samting ol inap lukim long ai.”—New Catholic Encyclopedia (1967), Vol. 12, p. 234, 235.
Tingim Moses: God i planim bodi bilong Moses, na i no gat wanpela man i save matmat bilong em i stap we. (Lo 34:5, 6) Tasol Jut 9 i tok, nambawan ensel Maikel i tok pait wantaim Satan long husat bai i kisim bodi bilong Moses. I gat wanem as bilong dispela? God i tokaut klia, em i no laik bai ol man i save bodi bilong Moses i stap we. Tasol ating Satan i laik bai ol i ken save, na bai ol inap putim long ples klia, na ating bai ol i adorim, a?
Bilong save long pasin bilong adorim piksa bilong “ol santu,” lukim bikpela het-tok “Piksa Bilong Lotu Long En.”
Long piksa bilong ol santu Katolik, bilong wanem santu i gat lait i raunim het?
Wanpela buk i tok: “Long planti piksa bilong ol santu, i gat lait i raunim het bilong santu. Pasin bilong wokim kain piksa olsem, em i bin kamap paslain long taim bilong ol Kristen, na yumi inap lukim dispela lait long sampela piksa Grik em tingting bilong ol haiden i as bilong en. Long sampela piksa ol i wokim long ol liklik hap ston o glas, na long sampela mani, ol i putim dispela lait i raunim het bilong . . . ol god bilong ol, olsem Neptun, Jupita, Bakus, Apolo (em god bilong san).”—New Catholic Encyclopedia (1967), Vol. 12, p. 963.
Narapela buk i tok: “Long piksa bilong ol Grik na ol Rom, ol i save wokim piksa bilong lait i sut nabaut olsem hat king long het bilong god bilong san, em Hilios, na ol king bilong Rom. Ol haiden i as bilong dispela, olsem na long ol piksa bilong ol Kristen Bilong Pastaim i no gat dispela lait, tasol bihain sampela king bilong Rom i kamap ‘Kristen’ na ol i tokim ol man long wokim piksa bilong ol i gat dispela mak olsem lait i raunim het. Long yia 350 samting ol i kirap long wokim sampela piksa bilong Krais i gat dispela mak olsem bilong ol king. . . . Long yia 550 samting ol i kirap long wokim piksa bilong Maria na ol narapela santu i gat dispela lait i raunim het.”—The New Encyclopædia Britannica (1976), Micropædia, Vol. 4, p. 864.
Yu ting i stret long bungim mak haiden wantaim lotu Kristen?
Baibel i tok: “Olsem wanem, lait i ken bung wantaim tudak? Ating Krais i save stap wanbel wantaim Satan, a? Man i bilip long Krais na man i no bilip, tupela ken holim wanpela kain tingting, a? Olsem wanem, bai yumi bungim haus bilong God wantaim haus lotu bilong ol giaman god? Yupela i save, yumi yet yumi stap haus bilong God . . . Olsem na Bikpela i tok moa olsem, ‘Yupela i mas lusim ol . . . Lukaut gut, nogut yupela i pas long ol samting i no klin long ai bilong God. Na bai mi yet mi kisim yupela na bai mi stap Papa bilong yupela.’ ”—2 Ko 6:14-18.
Yu ting olgeta long wanpela misin inap kamap santuman na i no gat sin?
Olgeta manmeri long lain Kristen bilong pastaim ol i santuman, olsem ol manmeri bilong God. (1 Ko 14:33, 34; 2 Ko 1:1; 13:13, RS, KJ) Baibel i tok, God i “lusim ol sin bilong ol” na mekim ol i “kamap holi.” (Ap 26:18; 1 Ko 1:2) Tasol ol i no tok, ol i stret olgeta na i no gat sin. Nogat. Ol i lain bilong sinman Adam, olsem na planti taim i hatwok long ol i bihainim pasin i stret. Long pasin daun Pol yet i tokaut olsem. (Ro 7:21-25) Na aposel Jon i tok klia olsem: “Sapos yumi tok, ‘Mi no gat sin,’ orait yumi giamanim bel bilong yumi yet, na tok tru i no i stap long bel bilong yumi.” (1 Jo 1:8) Olsem na taim Baibel i tok ol disaipel tru bilong Krais i holi, olsem santuman, dispela i no makim olsem taim ol i stap yet long graun ol i no gat sin.
Bilong save olgeta Kristen tru long nau ol i santuman na ol i bilong kisim laip long heven o nogat, lukim pes 162-166.
Sapos Man i Tok—
‘Yu bilip long ol santu o nogat?’
Yu ken tok: ‘Yu tingim wanem ol santu?’ Sapos em i kolim nem bilong Maria o ol aposel, ating yu ken tok: (1) ‘Mi bilip long ol, long wanem, Baibel i stori long ol na mi bilipim tok bilong Baibel. Tasol mi laik save ol i mekim wanem wok long nau, na dispela i mekim wanem long yumi. Ating yu tu yu laik save long dispela, a? . . . Mi lukim wanpela tok long Baibel long dispela samting na mi laik soim long yu. (KTH 5:9, 10)’ (2) ‘Taim ol i bosim dispela graun, bai yumi stap olsem wanem? (KTH 21:2-4)’
O yu ken tok (sapos bipo yu Katolik): ‘Bipo, inap planti yia, mi bin go long lotu long ol bikpela de bilong ol santu, na mi save beten long ol. Tasol bihain mi kaunim wanpela tok bilong Baibel na mi no mekim moa. Mi laik soim dispela tok long yu. (Lukim pes 325, 326.)’