Sapta 11
Klos Bilong Mi i Makim Olsem Mi Wanem Kain Man (o Meri)?
PAPAMAMA bilong yangpela meri Pegi ol i no amamas long sket em i pasim; tupela i tok, sket i sotpela tumas. Pegi i kros na em i tok strong long papamama, olsem: “Sket i no sotpela tumas. Yupela i lapun pinis na yupela i no save long kain klos olsem!” Em i krai na em i ranawe i go long rum bilong em. Orait, ating wanpela taim papa o mama o tisa o bos bilong yu i gat tok long wanpela bilas bilong yu, em yu yet yu laikim tumas, na yu bin bel nogut olsem. Yu ting dispela bilas i gutpela, tasol ol i tok em i nogut. Yu ting em i gat stail na i smat tru, tasol ol i tok em i save pulim ai bilong ol man na em inap givim tingting nogut long ol.
Tru, yumi olgeta i no laikim wankain klos tasol, tasol yu ting i stret yu ken bilas long laik bilong yu yet tasol?
Klos Bilong Yu i Makim Olsem Yu Gat Gutpela Pasin?
Wanpela yangpela meri nem bilong em Pam, em i tok: ‘Klos bilong yu i kamapim pasin bilong yu na tingting bilong yu, yu ting olsem wanem long yu yet.’ Tru tumas, taim ol man i lukim klos bilong yu ol inap save yu wanem kain man o meri. Klos bilong yu inap makim olsem yu save givim bel long mekim gut ol wok bilong yu, na yu no save longlong nabaut, na yu save bihainim ol stretpela lo. O klos bilong yu inap kamapim long ples klia tru olsem yu gat pasin bikhet na yu les long sindaun bilong yu. Sampela yangpela i save katkatim siot trasis bilong ol, o pasim ol narapela kain bilas, o pasim klos i gat nem o bikpela pe bilong en, na dispela i makim olsem ol i bilong wanpela lain. Na sampela yangpela meri i save pasim ol bilas bilong pulim ai bilong ol man o bilong giamanim ol man bambai ol i ting ol i bikpela pinis. Na sampela yangpela man tu i save mekim olsem.
Em nau, yumi save long tingting bilong planti yangpela i kirapim ol long pasim ol kain klos olsem. Tasol ol yangpela i mas tingim gut tok bilong wanpela man bilong raitim buk, em i tok, ‘Ol man i save lukim klos bilong yumi na ol i laikim yumi o givim baksait long yumi.’—John T. Molloy long buk Dress for Success.
Olsem na yumi save i gat gutpela as na papamama i tingim ol klos yu save pasim! Ol i no ting em samting bilong yu yet tasol long makim wanem kain klos yu laik pasim. Ol i laik bai ol klos bilong yu i makim olsem yu gutpela man o meri na yu gat gutpela tingting na pasin. Orait, olsem wanem long klos bilong yu? Taim ol man i lukim, ol i ting yu gutpela man o meri? Taim yu skelim wanem kain klos yu laik pasim, wanem samting i stiaim tingting bilong yu?
“Mi Save Bihainim Laik Bilong Ol Poroman Bilong Mi”
Long nau planti yangpela i bikhet na ol i no laik bai wanpela man i bosim ol. Ol i tok, ‘Olgeta wan wan i gat laik bilong em yet, na mi tu mi gat laik bilong mi yet.’ Olsem na ol i save pasim sampela kain klos na bilas bilong kamapim dispela tingting bilong ol. Yu laik pasim klos i kamapim tingting bilong yu, tasol yu yangpela yet na tingting bilong yu i wok long senis senis, a? Olsem na sampela yangpela i save pasim klos na bilas i narapela kain stret. Tasol dispela kain klos i no makim olsem ol i bikpela pinis na ‘ol i gat laik bilong ol yet.’ Nogat. Dispela i kamapim long ples klia olsem ol i holim yet tingting olsem bilong pikinini—na ol i semim papamama.
Na sampela yangpela ol i bihainim pasin bilong ol narapela yangpela long bilasim skin bambai ol i ken pilim olsem ol i bilong wanpela lain na ol i no stap wanpis tasol. Tru i no gat rong sapos yu laik mekim sampela samting i wankain olsem ol narapela man i mekim. (Lukim 1 Korin 9:22.) Tasol sapos yu wanpela Kristen, yu no laik bai ol man i lukim klos bilong yu na ol i ting yu bilong wanpela bikhet lain em ol i no Kristen, a? Na sapos yu mekim olgeta samting wankain olsem ol narapela yangpela i mekim bambai ol i ken laikim yu, yu ting yu bihainim gutpela tingting? Wanpela yangpela meri i tok: “Mi bihainim laik bilong ol poroman bilong mi bambai ol i no gat tok long mi.” Tasol sapos wanpela man i bihainim nating olgeta laik bilong narapela man, orait olsem wanem long dispela man? Baibel i tok: “Sapos yupela i givim yupela yet long wanpela man na bihainim tok bilong em, orait yupela bai i stap wokboi bilong em.”—Rom 6:16.
Wanpela buk i tok, taim wanpela yangpela i insait long wanpela lain, nau em i mas bihainim olgeta laik na lo bilong dispela lain na i olsem em i stap kalabus. Em yet i no inap tingim ol samting em i mas mekim—lain bilong em i bosim wanem kain klos em i mas pasim, na wanem kain tok na pasin em i mas mekim, na wanem kain tingting em i mas bihainim, na em i mas bilip long wanem samting.—Buk Adolescence: Transition From Childhood to Maturity.
Tasol yu ting ol poroman bilong yu i gat save na ol inap bosim ol samting yu mekim? (Lukim Matyu 15:14.) Ol tu i yangpela yet na tingting bilong ol i wok long senis senis, a? Orait, yu ting yu bihainim gutpela tingting sapos yu larim ol i bosim ol samting yu mekim—maski yu pilim olsem i no stret o i narapela kain long lo na laik bilong papamama?
Stail i Save Senis Senis
Sampela yangpela i laik pasim ol klos em planti yangpela i save laikim, long wanem ol i ting dispela kain klos i gat stail. Tasol stail bilong ol klos i save senis senis! I olsem Baibel i tok, ‘pasin bilong dispela graun i senis.’ (1 Korin 7:31) Kain stail bilong nau i no save stap longtaim—em bai pinis hariap na ol i kamapim narapela kain stail gen, na ol dispela kain klos i gat bikpela pe bilong en tu. Sampela taim ol i wokim ol dres i sotpela na sampela taim ol i wokim longpela. Na ol i save senisim stail bilong trasis tu—sampela taim lek bilong trasis i op tumas na sampela taim em i pas tumas. Ol kampani bilong wokim ol dispela klos ol i save mekim olsem bambai ol man i mas baim ol nupela nupela klos long olgeta taim, na ol kampani i kisim bikpela mani long dispela rot. Ol i save i no hatwok long kirapim ol man long baim ol dispela klos.
One paragraph deleted here. Branch Committee approved. Tasol olsem wanem? I gat rong long baim klos i wankain olsem ol narapela man i save pasim? Sampela taim i orait long mekim, na sampela taim nogat. Ol wokboi bilong God long Baibel ol i save bilas kain olsem ol wanples. Baibel i stori long Tamar na i tok, pasin bilong ol pikinini meri bilong king long bipo i olsem: “Taim ol i no marit yet, ol i save putim wanpela kain naispela klos i gat longpela han. Na Tamar i bin putim dispela kain klos.”—2 Samuel 13:18.
Tasol nogut dispela pasin bilong bihainim stail bilong ol man i kalabusim yu. Wanpela yangpela meri i bel hevi na em i tok, ‘Mi go long stua na mi lukim wanpela gutpela dres na mi tokim mama, “Mi laikim dispela dres. Yu baim bilong mi.” Na mama i tok, “Nogat. Mi yet mi inap wokim wankain dres bilong yu.” Tasol mama i no save long tingting bilong mi. Mi no laikim dres mama i wokim—mi laikim dispela dres stret bilong stua.’ Tasol sapos yu larim ol kampani i bosim tingting bilong yu na grisim yu long baim klos i gat wankain stail olsem ol narapela man i baim, dispela kain klos i no makim olsem yu gat laik bilong yu yet, a?
Long Rom 12:2, Baibel i tok: “Yupela i no ken wokabaut wankain olsem ol man bilong dispela graun. Nogat. Yupela i mas larim God i mekim tingting bilong yupela i kamap nupela na bai pasin bilong yupela i kamap nupela tu. Olsem na bai yupela inap long save tru long laik bilong God.” Taim yu skelim wanem kain klos yu laik pasim, yu mas tingting: Wanem “laik bilong God” long bilasim skin?
‘Putim Gutpela Klos i Stret’
Long 1 Timoti 2:9 Baibel i tok, ol Kristen i mas “putim ol gutpela klos samting, inap tasol long ol. Ol i no ken hambak na bilasim gras na skin.” “Gutpela klos” i olsem klos yu bin stretim gut na i klinpela. Na klos ol “inap tasol” em ol klos i stret long samting yu laik mekim, olsem: Sapos yu wok long ofis o stua samting, orait klos bilong yu i mas stret long dispela wok. Tasol sapos yu go long nambis, bai yu no pasim kain klos olsem, a? Dispela kain klos i no stret long nambis. Na sapos yu pasim klos bilong nambis na yu go long wok, em i no stret, a?
Olsem na ol yangpela witnes bilong Jehova i mas tingting gut na taim ol i go long miting o long wok bilong autim tok, ol i mas pasim klos i stret long dispela na i makim ol i wokman bilong God. Tingim tok bilong Pol long 2 Korin 6:3, 4, em i tok: “Mipela i no laik bai ol man i tok nogut long dispela wok bilong mipela, olsem na mipela i no save mekim wanpela samting i save sutim lek bilong ol dispela man na ol i pundaun. Nogat. Mipela i stap wokman bilong God, olsem na oltaim mipela i save soim gutpela pasin bilong mipela long olgeta manmeri.”
Na sapos yu pasim klos em “inap tasol,” dispela i makim olsem yu tingim ol narapela man na yu no laik pundaunim ol. Olsem Pol i tok, Kristen i mas mekim ol pasin i stret bambai bel bilong em i no gat tok, tasol em i mas tingim tu narapela man, nogut dispela man i gat tok long pasin bilong dispela Kristen. (1 Korin 10:29) Na yu yet yu mas tingim papamama tu, nogut bel bilong tupela i gat tok long kain klos yu save pasim.
Sapos Yu Pasim Klos i Stret, Dispela Inap Helpim Yu
Baibel i stori long wanpela taim Kwin Esta i mas i go sanap long ai bilong man bilong em, em i king, na king i no bin singautim em i kam. Tasol sapos em i go nating olsem, bai ol i kilim em i dai! Ating Esta i beten strong pastaim na askim God long helpim em na nau em i go. Tasol em i mekim gut skin bilong em tu—‘em i putim ol bilas bilong kwin.’ Dispela bilas i stret long dispela wok Esta i laik mekim! Orait, wanem samting i kamap? “King i lukim Esta i sanap ausait na bel bilong en i gutpela long Esta.”—Esta 5:1, 2.
Orait, sapos yu laik kisim wanpela wok na yu mekim gut skin na pasim klos i stret, ating bai bos i amamas long klos bilong yu na ating bai yu kisim dispela wok. Wanpela meri bilong helpim ol manmeri long kisim wok, em i tok: “Sampela meri, taim ol i laik kisim wanpela wok na ol i mas i go toktok wantaim bos bilong dispela wok, ol i no save wanem kain klos ol i mas pasim na ol i bilas kranki tru olsem ol i laik pulim man.” Ol bos i ting olsem wanem long kain klos olsem? Dispela meri i tok: “Bos bai lukim klos bilong ol na em bai ting ol i no inap mekim gut dispela wok.” Dispela meri i tok, ol i no ken pasim klos “i pas tumas long skin o i pulim ai bilong man.”—Vicki L. Baum i tok olsem, em dairekta bilong wanpela Senta ol i kolim Career Development Center.
Ol yangpela man tu, taim ol i laik kisim wanpela wok, ol i mas pasim gutpela siot trasis su samting i stret long man i laik kisim wok. Wanpela man (em John T. Molloy) i tok, ol bisnisman i save “komim gut gras na polisim gut su, na ol i laik bai ol narapela man tu i mekim olsem.”
Sapos yu pasim klos i no stret, bai ol man i tingting nogut long yu. Wanpela buk i stori long wanpela lain ol i bin skelim tingting bilong ol yangpela, na planti yangpela man i tokim ol, sapos yangpela meri “i pasim singlis i no haitim gut skin, o sotpela trasis, o longpela trasis i pas tumas long skin, o em i no pasim banis susu,” bai ol man i ting dispela meri i laik pulim ol. Wanpela yangpela man i tok: “Taim mi lukim klos bilong sampela yangpela meri, sampela tingting nogut i save kamap long bel bilong mi.” (Buk Psychology Today) Tasol sapos yu pasim gutpela klos i stret, orait bai ol man i no tingting nogut long yu; bai ol i save yu gat gutpela pasin. Sapos yu no save gut olsem wanpela klos i gutpela o nogat, orait askim papamama.
‘Bilasim Insait Bilong Bel’
Aposel Pita i tokim ol Kristen: “Mobeta yupela i bilasim insait bilong yupela tu long olkain bilas i no inap long bagarap. Dispela kain bilas em pasin bilong i stap belgut na i stap bel isi. Dispela kain pasin em i gutpela moa yet long ai bilong God”—na long ai bilong ol man tu! (1 Pita 3:4) Tru sapos yu pasim ol klos i gat stail bai ol narapela yangpela i aigris long en. Tasol klos i no inap kirapim ol manmeri long laikim yu o kamap pren tru bilong yu. Sapos yu laik kirapim ol manmeri long laikim yu, orait yu mas bilasim insait bilong bel—yu mas wok long kisim ol gutpela pasin. (2 Korin 4:16) Man i gat gutpela bel na gutpela pasin, ol man i save laikim em, maski klos bilong em i no gat stail o kain kain bilas long en.
Yumi no save wanem kain klos nau ol kampani i laik wokim na bai ol yangpela i go pulap pulap long ol stua na ol i sotwin long baim. Tasol yu yet yu inap skelim ol dispela klos, i gutpela o nogat. Pasim ol klos i stret. No ken pasim ol nupela nupela kain klos i bilong pulim ai bilong ol man na kirapim bel bilong ol. Tingting gut pastaim—no ken kirap kwik na bihainim nating pasin bilong ol narapela long bilasim skin. Taim yu laik baim sampela klos, wok long painim gutpela klos i no ken bagarap kwik na stail bilong en i no save senis. Yu mas was gut long klos bilong yu bambai klos i makim olsem yu gat gutpela pasin. No ken larim ol nius o televisen o ol kampani o ol narapela yangpela i bosim tingting bilong yu long wanem kain klos bai yu pasim. Sapos yu no larim ol dispela lain i bosim yu, orait bai klos bilong yu i kamapim tingting na pasin tru bilong yu.
Toktok Wantaim long Ol Dispela Askim
◻ Klos bilong yu i kamapim wanem samting bilong yu?
◻ Bilong wanem sampela i save pasim klos i narapela kain stret?
◻ Olsem wanem? Ol wanlain bilong yu i save bosim tingting bilong yu long ol kain klos yu pasim?
◻ Sapos oltaim yu laik pasim ol wankain klos olsem ol narapela i save pasim, dispela inap nogutim yu olsem wanem?
◻ Olsem wanem yu inap save klos bilong yu ‘i gutpela na i stret’ o nogat?
[Rait long pes 94]
‘Klos bilong yu i kamapim pasin bilong yu na tingting bilong yu, yu ting olsem wanem long yu yet’
[Piksa long pes 91]
Planti taim ol papamama i save kros wantaim pikinini long klos em i pasim. Ating ol i no save long ol kain klos bilong nau o olsem wanem?
[Piksa long pes 92]
Planti yangpela i laik makim olsem ol i gat laik bilong ol yet na ol i save pasim klos i narapela kain stret
[Ol Piksa long pes 93]
Yu mas pasim ol klos i stret long samting yu laik mekim. Klos bilong yu i save kamapim pasin na tingting bilong yu!