Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • yp sap. 18 p. 140-149
  • Olsem Wanem Mi Ken Winim Gutpela Mak Long Skul?

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Olsem Wanem Mi Ken Winim Gutpela Mak Long Skul?
  • Sampela Askim Bilong Ol Yangpela​—Ol Gutpela Bekim
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • No Ken Tingting Planti Oltaim long Winim Bikpela Mak
  • Yu Mas Wok Strong long Kisim Save!
  • ‘Tasol Mi Save Stadi’
  • Yu Save Sindaun We na Stadi?
  • Taim Bilong Stadi
  • ‘Long Wik Antap Bai i Gat Wanpela Tes’
  • Feil
  • Skul na Wok Mani
    Sampela Askim Bilong Ol Yangpela​—Ol Gutpela Bekim
  • Mi Inap Mekim Gutpela Wok Moa Long Skul?
    Kirap!—1998
  • Rot Bilong Kisim Gutpela Skul
    Kirap!—1996
Sampela Askim Bilong Ol Yangpela​—Ol Gutpela Bekim
yp sap. 18 p. 140-149

Sapta 18

Olsem Wanem Mi Ken Winim Gutpela Mak Long Skul?

OL I bin askim sampela skulmanki, ‘Wanem samting yupela save tingting planti long en long skul?’ Planti (inap 51 pesen) i tok, ‘Ol mak mipela kisim’!

Olsem na ol mak ol sumatin i kisim long skul i bikpela samting long ol, na taim ol i mas mekim tes ol i save tingting planti. Long wanem, sapos ol i winim gutpela mak long skul, ol inap i go long bikpela skul, na kisim wanpela wok i gat bikpela pe long en, na tu, bai papamama i amamas long ol; o sapos ol i kisim liklik mak tasol, ol i no inap i go long bikpela skul, na bai ol i mas kisim wanpela wok nating i no gat bikpela pe long en, na tu, papamama bai kros long ol. Olsem na ol tes na ol mak yu kisim long skul i gat wok bilong en. Planti taim Jisas yet i bin givim askim long ol disaipel bilong skelim save na tingting bilong ol. (Luk 9:18) Na wanpela buk i tok, ‘Ol tes inap kamapim klia ol samting sumatin i save gut long en na ol samting em i no klia long en, na dispela inap kirapim em long stadi gut long bihain.’ Na ol mak yu kisim inap givim sampela tingting long papamama na ol i ken save, wok bilong yu long skul i kamap gutpela o nogat.​—Buk Measurement and Evaluation in the Schools.

No Ken Tingting Planti Oltaim long Winim Bikpela Mak

Tasol sapos ol sumatin i tingting planti oltaim long winim bikpela mak long tes samting, dispela inap bagarapim tingting na bel bilong ol, na tu, narapela bai resis long winim narapela. Wanpela buk i tok, long sampela haiskul, ol sumatin i tingting long i go long yunivesiti, ol i save resis long winim ol narapela long klas, na ol i tingting tasol long kisim bikpela mak, na ol i no tingting long lain na kisim save. Olsem na ol i save askim tisa, bai ol i kisim tes long wanem ol samting, na nau ol i lain long dispela tasol, na ol narapela samting nogat.​—Wanpela saveman bilong edukesen, em William Glasser, i tok olsem.

Tasol King Solomon i bin tok: “Ol man i save . . . ting long ol wantok i gat biknem na planti samting. Na ol i mekim planti wok bilong kamap wankain olsem ol wantok. Dispela em i longlong pasin tru. I olsem man i ran i go bilong holimpas win.” (Saveman 4:​4) Olsem na sapos man i resis wantaim narapela long kisim bikpela mani kago o winim bikpela skul, dispela i no inap helpim em liklik. Ol yangpela i save aninit long God ol i save ol i mas givim bel long lain na kisim save taim ol i stap long skul. Tasol ol i save, dispela i no namba wan bikpela samting​—ol i save ol i mas tingim ol samting bilong spirit pastaim na bai God yet i lukautim ol long ol samting bilong skin.​—Matyu 6:33; lukim Sapta 22 i stori long sampela kain wok ol yangpela i tingting long mekim.

Na tu, yu no skul bilong kisim bikpela mak tasol. Long skul yu lain long kisim “gutpela save,” olsem Solomon i tok. Yu lain long pasin bilong wokim tingting, na bai yu inap skelim gut ol samting yu lain long en na nau yu inap kisim save. (Sindaun 1:4) Sapos sumatin i no bin stadi gut na long taim bilong mekim tes em i raitim nating sampela tok, o em i lukstil long pepa bilong narapela sumatin, orait em i no lain long pasin bilong wokim tingting na kisim save, na em i winim nating bikpela mak. Na taim em i lusim skul pinis na kisim wanpela wok, bai em i no gat save long bungim namba samting na wok bilong em bai paul, a?

Olsem na yu mas save, ol mak yu kisim long skul i bilong helpim yu long skelim ol save yu wok long kisim​—yu kisim gutpela save o nogat. Orait, yu ken mekim wanem na bai ol mak yu kisim long skul i kamapim long ples klia olsem yu wok long kisim save?

Yu Mas Wok Strong long Kisim Save!

Wanpela tisa, em Linda Nielsen, i tok, ol sumatin i les na i no skul gut, ol i ting i no asua bilong ol na ol i no kisim gutpela mak; ol i tok, ol askim bilong tes i strong tumas na i no stret tisa i givim long ol, o tisa i no laikim ol; na ol i kolim ol narapela samting i mekim na ol i no winim bikpela mak long tes. Tasol Baibel i tok: “Lesman i laikim tumas long kisim planti samting, tasol em i no save kisim.” (Sindaun 13:4) Tru tumas, pasin bilong les i mekim na planti sumatin i no kisim gutpela mak.

Ol gutpela sumatin i save wok strong long kisim save. Wanpela nius bilong ol yangpela (’Teen) i bin kamapim tok bilong sampela sumatin em ol i winim bikpela mak long skul. Wanpela i tok, ‘Sapos yu givim bel long kisim save, dispela bai helpim yu long wok strong na yu no ken les.’ Na narapela i tok, ‘Yu mas makim taim bilong stadi na yu mas bihainim stret dispela taim yu bin makim.’ Na narapela i tok, ‘Yu mas tingim sampela save yu laik kisim.’ Em nau, sapos yu laik kisim gutpela mak long skul, yu mas wok strong. Olsem na em i no wok bilong narapela man​—em wok bilong YU YET​—bai yu givim bel na wok strong o nogat.

‘Tasol Mi Save Stadi’

Ating sampela yangpela bai tok olsem. Ol i ting ol i save wok strong long olgeta taim, tasol i no gat wanpela gutpela samting i kamap long wok bilong ol. Tasol bipo liklik wanpela lain (bilong Yunivesiti Stanfot, Amerika) i gat wok long skelim save bilong ol skulmanki, na ol i toktok wantaim 770 sumatin na ol i askim ol, ‘Yupela ting yupela i wok strong long mekim ol wok bilong skul o olsem wanem?’ Sampela sumatin i save kisim liklik mak tasol long ol tes samting, tasol ol i ting ol i bin wok strong tru olsem ol narapela sumatin! Tasol taim dispela lain i skelim pasin bilong ol dispela sumatin long stadi, em nau, ol i painim as tru bilong dispela liklik mak ol i save kisim​—ol i no mekim tru olgeta homwok bilong ol; ol i mekim liklik tasol. Tasol ol sumatin i winim bikpela mak long ol tes ol i save mekim olgeta homwok bilong ol.

Orait yu ken kisim wanem tingting long dispela? Sapos yu no save kisim gutpela mak long skul, ating yu no wok strong long stadi. Olsem na yu mas senisim pasin bilong yu long stadi. Wanpela buk (Journal of Educational Psychology) i tok, “Taim ol sumatin bilong haiskul i skruim sampela aua moa long mekim homwok, orait taim ol i mekim ol tes, mak bilong ol i save go antap.”

Aposel Pol i bin tingting long winim sampela mak, tasol em i tok em i mas ‘paitim tru bodi bilong em’ bambai em i ken winim dispela mak. (1 Korin 9:27) Orait yu mas bihainim pasin bilong Pol na “paitim” o subim skin bilong yu long mekim ol homwok bilong yu na winim dispela mak em yu bin tingting long winim. Na sapos yu save larim video o televisen i pulim yu na yu no mekim ol homwok bilong yu, orait yu mas strong long subim na bosim skin bilong yu. Na yu ken putim wanpela toksave antap long televisen, olsem: “No ken lukim televisen. Pinisim homwok pastaim!”

Yu Save Sindaun We na Stadi?

Sapos yumi laik stadi gut, i mas i gat wanpela hap yumi ken sindaun long en na i stap isi, no gat pairap long en. Sapos sampela moa i save slip long rum bilong yu, o sapos haus i liklik na i no gat wanpela hap yu ken sindaun long en na mekim stadi o homwok bilong yu, orait yu mas wok long painim rot bilong mekim. Ating papamama i ken larim yu i sindaun long haus kuk o long wanpela rum slip inap wanpela aua samting long olgeta nait na yu wanpela yu ken sindaun na stadi. Na sapos yu no inap painim wanpela hap olsem long haus bilong yu, orait ating yu ken i go long haus buk, olsem laibreri, o long haus bilong wanpela pren bilong yu na yu ken stadi o mekim homwok.

Sapos i gat wanpela liklik tebol i stap, em gutpela. Yu ken putim ol buk samting bilong skul long en na sampela pensil na pepa samting bilong mekim homwok, na nau yu no gat hatwok long kirap oltaim na i go kisim wanpela samting. Na yu no ken opim redio o televisen taim yu mekim stadi, nogut yu putim hap yau long en na yu no inap bosim tingting na tingim gut ol samting yu mas stadi long en. Na sapos wanpela pren bilong yu i kam lukim yu, bai yu no inap bosim gut tingting bilong yu na mekim gut ol homwok bilong yu.

Sapos yu stadi long nait, orait olsem wanem long lait? Lait i mas strong liklik na bai yu no hatwok long lukim ol rait, na ai bilong yu i no ken pen. Na sapos ol windo i pas na win i no kam insait, bai tingting bilong yu i no inap wok gut, na bai ai bilong yu i laik slip hariap.

Na ating sampela taim bai yu tingting: ‘Skin bilong mi i les na mi no laik stadi.’ Tru, tasol yu no inap bihainim laik bilong skin long olgeta taim, a? Taim yu lusim skul na yu kisim wanpela wok, yu mas i go long wok long olgeta de, maski skin bilong yu i les. Olsem na yu mas tingim homwok i olsem rot bilong lainim yu long bosim skin, na bihain, taim yu kisim wanpela wok, bai yu mekim gut ol wok bilong yu na bai yu go long taim stret bilong wok, long wanem yu lain pinis long bosim skin bilong yu. Orait yu mas bihainim wankain pasin long mekim homwok bilong yu. Wanpela man bilong edukesen i tok: “Sapos inap, orait mekim stadi bilong yu long wankain ples na wankain taim long olgeta de. Olsem bai skin bilong yu i lain long mekim homwok long taim stret bilong mekim, na . . . bihain yu no gat hatwok long bosim skin na mekim stadi bilong yu.”

Taim Bilong Stadi

Long Filipai 3:16 Pol i tokim ol Kristen, “pasin yumi kisim pinis, em yumi mas holimpas strong.” Tru Pol i toktok long pasin bilong Kristen, tasol sapos yu bihainim dispela tok bilong Pol, dispela inap helpim yu long mekim gut ol stadi na homwok. Skelim gut ol samting yu laik stadi long en, na yu no ken bungim ol wankain samting long wanpela taim bilong stadi, nogut skin bilong yu i les hariap. Sapos yu gat planti homwok, orait taim yu pinisim wanpela hap, yu ken malolo liklik na bihain yu ken kirap mekim narapela hap bilong en.

Taim yu mekim homwok, sapos yu mas kaunim planti tok, orait traim dispela pasin: Pastaim LUKIM ol samting yu mas kaunim. Lukim ol liklik het-tok na lista na piksa samting, na bai yu ken kisim sampela tingting long en. Orait nau skelim het-tok bilong ol sapta na ol liklik het-tok antap long sampela paragraf, na lukim sampela bikpela tok bilong ol dispela paragraf, na wokim sampela ASKIM i stret wantaim ol dispela bikpela as tok. (Dispela bai helpim yu long tingim gut ol samting yu kaunim.) Orait nau yu ken KAUNIM ol dispela tok bilong stadi, na yu ken wok long painim bekim bilong ol dispela askim yu bin raitim. Taim yu pinisim wanpela paragraf o ol paragraf i stap aninit long wanpela het-tok, orait nau KOLIM ol samting yu bin kaunim, na yu no ken lukim buk. Taim yu pinisim olgeta hap kaunim insait long dispela stadi, orait LUKIM GEN ol wan wan het-tok na kolim sampela tok bilong en bilong traim tingting bilong yu​—yu bin kisim gut ol dispela tok o nogat. Sampela i tok, dispela pasin i bin helpim ol sumatin long putim planti tok bilong stadi long tingting bilong ol, na ol dispela tok i pas gut long tingting.

Wanpela man bilong edukesen i tok moa olsem: ‘Sumatin i mas save, taim em i kisim save pinis long wanpela samting, orait nau em i mas bungim dispela save wantaim ol narapela save em i kisim pinis, na nau em inap pilim tru dispela nupela save em i bin kisim.’ Olsem na taim yu stadi, yu mas wok long bungim nupela save wantaim ol samting yu save pinis long en. Taim yu lain long wanpela samting, orait yu mas painim rot bilong mekim wok long dispela save yu kisim pinis.

Ol yangpela i stap aninit long God ol i no hatwok tumas long mekim olsem. Long wanem Baibel i tok: “Sapos yu laik kisim gutpela save, orait pastaim yu mas aninit long Bikpela.” (Sindaun 1:7) Sapos klas bilong yu i lain long ol samting bilong saiens, ating sampela sumatin bai les long kisim save long ol samting bilong antap na bilong graun i wok olsem wanem. Tasol sapos yu save aninit long God, yu save, ol samting Jehova i bin wokim i kamapim klia “sampela pasin bilong [em] i stap hait,” olsem na yu inap pilim na kisim gut ol dispela samting yu lain long en. (Rom 1:20) Na taim klas i lain long ol samting i bin kamap bipo, yangpela Kristen i laik kisim save long ol dispela samting, long wanem planti samting i bin kamap bipo i truim ol tok profet bilong God. Sevenpela bikpela gavman bilong graun (gavman bilong Englan wantaim Amerika long nau i wanpela bilong ol), em Baibel yet i stori long en!​—Kamapim Tok Hait 17:10; Daniel, sapta 7.

Ol save yu kisim long skul, sapos yu bungim wantaim ol save yu kisim pinis o yu bungim wantaim bilip Kristen bilong yu, bai yu inap kisim gut ol dispela samting yu lainim long skul, na nau dispela save bai givim gutpela tingting long yu. Olsem Solomon i tok: “Sapos tingting bilong man i gutpela, em bai i no inap hatwok long kisim gutpela save.”​—Sindaun 14:6.

‘Long Wik Antap Bai i Gat Wanpela Tes’

Sapos tisa i tok olsem, yu no ken pret na tingting planti. Putim gut yau long ol tok bilong tisa na bai yu ken kisim sampela tingting long ol tok bai kamap insait long tes. Na sampela de paslain long de bilong tes, ating tisa bai mekim sampela tok olsem, “Dispela samting nau mi laik toktok long en em i bikpela samting,” o em bai tok, “Yupela no ken lusim tingting long dispela samting.” (Wanpela nius i tok olsem, em Senior Scholastic.) Em nau, yu mas harim gut ol dispela tok na putim gut long tingting bilong yu. Na sampela de paslain long tes yu ken lukim gen ol buk na ol homwok yu bin mekim na ol tok yu bin raitim long notbuk o pepa samting.

Solomon i mekim gutpela tok piksa, em i tok: “Ol i save wokim samting long ain bilong sapim ain. Olsem tasol, wanpela man i save helpim tingting bilong narapela man i kamap gutpela.” (Sindaun 27:17) Ating pren o papa o mama bai amamas long harim ol kaunim bilong yu, na yu ken kolim ol stori samting yu bin lain long en long skul na em i ken harim. Orait, long nait paslain long tes, yu mas slip hariap, na yu no ken tingting planti long dispela tes. Olsem Jisas i tok: “Sapos wanpela bilong yupela i wok long tingting planti long rot bilong i stap gut, ating dispela pasin bilong tingting planti bai i skruim liklik hap taim moa long laip bilong em? I no inap tru.”​—Matyu 6:27.

Feil

Sapos yu wok strong long winim tes na kisim gutpela mak, tasol yu feil, ating bai yu bel hevi stret, na bai yu ting yu no gat save liklik. Tasol wanpela man bilong edukesen (em Max Rafferty) em i tok, ‘Taim mama i karim yumi i go inap long taim yumi dai, ol man i wok long skelim save na wok bilong yumi, i kamap gutpela o nogat. Sapos skul i givim tingting long ol pikinini olsem ol mak ol i kisim long skul i no bikpela samting, dispela skul i giamanim ol pikinini.’ Olsem na sapos yu feil, dispela inap givim sampela tingting long yu na bai yu save long ol samting yu no bin kisim gut long skul, na bai yu givim bel long lain gut long ol dispela samting, na ating yu no ken popaia gen long en.

Sampela pikinini, taim ol i feil ol i save pret long karim ripot i go givim long papamama. Ol i save bai papamama i bel hevi o kros long ol, olsem na ol i mekim kain kain pasin bambai papamama i no ken lukim hariap dispela ripot. Wanpela yangpela i tok, “Mi save putim pepa bilong ripot long tebol long apinun na mi go long rum bilong mi na mi traim pasim ai na slip i go inap long moningtaim.” Na narapela yangpela i tok, “Mi save holim pepa i stap inap long moningtaim, na taim mama i redi long lusim haus na i go long wok, mi save givim long em na mi tokim em, ‘Yu mas raitim nem bilong yu long dispela pepa.’ Em nau, mama i no gat taim bilong lukim ripot bilong mi”​—tasol ating bihain mama i lukim! Na sampela yangpela i save senisim ol namba long ripot!

Tasol i no stret sapos yu giamanim papamama olsem, a? I stret papamama i mas save long ol wok yu mekim long skul, i gutpela o nogat. Ol i laik bai yu wok strong na kisim gutpela mak, na sapos yu feil, orait yu mas save, tupela bai krosim yu long dispela, na i stret tupela i mekim olsem. Olsem na yu no ken giamanim papamama. Baibel i tok, “Yu mas harim tok bilong papamama bilong yu na yu no ken sakim tok bilong tupela.” (Sindaun 1:8) Sapos yu ting papamama i strong tumas long yu mas winim bikpela mak, na yu no inap winim, orait yu ken toktok wantaim tupela long dispela samting.​—Lukim pes 20, 21.

Tru, ol mak yu kisim long skul i bikpela samting, tasol dispela i no makim olsem yu gat bikpela save, o yu longlong na yu no inap mekim gut wanpela wok. Nogat. Tasol taim yu stap long skul, yu mas wok strong long lain na kisim save. Wanpela samting i kamapim long ples klia olsem yu wok strong long lain na kisim save, em ol mak yu winim long ol tes. Sapos yu winim gutpela mak, bai yu amamas na bel bilong yu bai gutpela​—na papamama tu bai amamas.

Toktok Wantaim long Ol Dispela Askim

◻ Ol mak yu kisim long skul i gat wanem wok bilong en? Bilong wanem yu mas kisim stretpela tingting long ol mak yu kisim?

◻ Sapos yu no kisim gutpela mak long tes, bilong wanem yu no ken tok em asua bilong tisa samting?

◻ Sapos yu laik mekim sampela samting olsem pilai spot samting taim skul i pinis long apinun, bilong wanem yu mas tingting gut long dispela?

◻ Sapos yu laik bai ol mak yu kisim long skul i kamap gutpela moa, orait yu mas mekim wanem?

◻ Yu ken mekim wanem bilong redi gut long mekim tes?

◻ Sapos yu feil long tes, yu mas ting olsem wanem long dispela? Yu ting i gutpela sapos yu haitim long papamama?

[Blok/Piksa long pes 144, 145]

Olsem Wanem long Pilai Spot Samting Taim Skul i Pinis long Apinun?

Planti yangpela i ting, ol samting ol i mekim taim ol i lusim skul long apinun, olsem pilai spot o bung long wanpela klap samting, dispela i save helpim ol. Wanpela manki bilong Baltimo (Amerika) i tok, “Mi insait long planti klap. Mi insait long klap bilong ol man i save laikim ka, long wanem mi save laikim ol ka na mi amamas long mekim wok bilong stretim ka na ol samting olsem. Na mi laik mekim wok long kompiuta, olsem na mi go insait long klap bilong ol man i save laikim kompiuta. Na mi save laikim ol redio samting, olsem na mi go insait long klap bilong dispela samting tu.” Ol tisa bilong ol haiskul ol i save kirapim ol sumatin long mekim ol dispela kain samting taim skul i pinis long apinun.

Tasol wanpela man bilong gavman long Amerika​—pastaim em i bin mekim wok tisa​—em i tokim Kirap! olsem: “Ating ol sumatin i save lusim bikpela hap taim long mekim ol samting taim ol i lusim skul long apinun, tasol ol i no lusim bikpela hap taim olsem bilong lain na kisim save long skul, olsem na i hatwok long ol i kisim bikpela mak long skul.” Tru tumas, taim skul i pinis long apinun, sapos yu go pilai spot samting, ating bai yu hatwok long mekim ol wok bilong yu long skul. Wanpela yangpela meri, nem bilong em Keti, bipo em i insait long tim bilong pilai sofbal. Em i tok: “Taim mi pilai long apinun, skin bilong mi i les olgeta na mi no inap mekim narapela wok. Olsem na mi no mekim gut ol wok bilong mi long skul. Mi tingim dispela samting na mi no go insait long tim long dispela yia.”

Na dispela samting inap nogutim yu long ol samting bilong spirit tu. Wanpela yangpela man Kristen em i tingim ol samting em i bin mekim bipo na em i tok: “Mi ting mi inap mekim gut tripela wok​—wok bilong mi long skul, na lain long ran wantaim tim, na ol wok bilong spirit. Tasol sori tru, sapos i no gat taim bilong mekim dispela tripela wok wantaim, mi save lusim ol wok bilong spirit na bai mi gat taim bilong mekim ol dispela narapela wok.”

Yangpela man Temon em i bin insait long tupela tim bilong pilai spot long skul na em i tok: “Dispela samting i pasim mi na mi no inap i go long ol miting long Haus Kingdom [bilong kisim save long ol samting bilong spirit], long wanem olgeta Tunde na Fonde mipela mas i go long narapela taun bilong pilai spot, na Sarere tu mipela mekim olsem, na mipela save kam bek klostu tulait, olsem 2 klok samting long moningtaim.” Tru, “sapos yumi laik mekim bodi bilong yumi i kamap strong, na yumi save trening oltaim, dispela bai i helpim yumi liklik,” tasol sapos yumi wok strong long givim bel long God “dispela bai i helpim yumi moa yet.”​—1 Timoti 4:8.

Na yu mas tingim narapela samting tu, olsem: Dispela samting inap pulim yu long mekim sampela pasin i no stret. Taim yu insait long ol dispela klap na tim samting, yu save poroman wantaim wanem kain man? Ol dispela poroman i save bihainim gutpela pasin? Ol i save toktok long wanem ol samting? Yu ting pasin na toktok bilong ol inap pulim yu long mekim sampela pasin i no stret? Yu mas tingim gut tok bilong Baibel, em i tok: “Sapos yumi poroman wantaim ol man nogut, bai ol i bagarapim gutpela pasin bilong yumi.”​—1 Korin 15:33.

Tasol planti yangpela Witnes Bilong Jehova ol i save mekim narapela kain wok taim ol i lusim skul long apinun, na dispela wok i save helpim gut man, winim wok bilong pilai spot. Ol i save helpim ol man long kisim save long Bikpela Man i bin wokim yumi. Baibel i givim wanpela gutpela tok long yumi, olsem: “Taim yupela i stap wantaim ol man i stap ausait long [kongrigesen], yupela i mas bihainim gutpela tingting na mekim ol stretpela pasin. Oltaim yupela i mas redi long soim pasin bilong Krais long ol.”​—Kolosi 4:​5.

[Ol Piksa long pes 143]

Planti sumatin, taim ol i les na i no stadi gut, . . . ol i save feil long tes

[Ol Piksa long pes 146]

Taim skul i pinis long apinun na yu go pilai spot samting, bai yu hatwok long mekim homwok bilong yu

[Piksa long pes 148]

Sapos yu no kisim gutpela ripot long skul, bai papamama i no amamas. Tasol sapos yu ting yu no inap winim bikpela mak olsem papamama i laikim, orait yu ken toktok wantaim tupela long dispela

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim