Wok Bilong Ol i Kamap Gut na i Go Bikpela Long Nau
WOK bilong ol Witnes Bilong Jehova long nau i kirap inap 100 yia i go pinis. Long 1872 samting, wanpela liklik grup bilong stadi long Baibel i kirap long Allegheny, Pennsylvania, long Amerika, nau dispela ples em hap bilong Pittsburgh. Charles Taze Russell i go pas long dispela grup. Long Julai 1879, nius Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence i kamap long namba wan taim. I kam inap long 1880, planti kongrigesen i bin kamap long dispela wanpela liklik Baibel-stadi grup na i go long ol narapela provins i stap klostu. Long 1881 ol i kamapim Zion’s Watch Tower Tract Society, na long 1884 em i kamap wanpela koporesen gavman i orait long en, na Russell em i presiden bilong en. Bihain ol i senisim nem bilong Sosaiti i kamap Watch Tower Bible and Tract Society. Planti ol i autim tok long ol haus na tilim ol buk na nius bilong Baibel. Long 1888 inap 50 manmeri i mekim dispela wok fultaim—nau averes bilong lain i autim tok fultaim em 700,000 long olgeta hap.
Long 1909 wok i go long ol narapela kantri, na hetkota bilong Sosaiti i kamap long Brooklyn, New York, em hap em i stap long en long nau. Ol i prinim ol tok bilong Baibel long ol niuspepa, na long 1913 ol i kamapim ol dispela tok long 4-pela tok ples long planti tausen niuspepa long Yunaitet Stets, Kanada, na Yurop. Ol i tilim planti handet milion buk, buklet, na pepa.
Long 1912 ol i kirap redim piksa “Photo-Drama of Creation.” Long rot bilong ol piksa slait na piksa wokabaut wantaim toktok na musik, dispela piksa i stori long taim God i wokim graun na i go inap long pinis bilong Taim Bilong Wan Tausen Yia Bilong Krais i Stap King. Ol i kirap soim ol dispela piksa long 1914, na inap 35,000 manmeri i lukim long olgeta de. Dispela piksa i go pas long wok bilong mekim ol piksa wokabaut i gat toktok na musik.
YIA 1914
Wanpela bikpela taim i wok long kam klostu. Long 1876, sumatin bilong Baibel, Charles Taze Russell i raitim stori “Taim Bilong Ol Arapela Lain: Wanem Taim Em Bai Pinis?” Ol i kamapim dispela stori long nius Bible Examiner, ol i wokim long Brooklyn, New York, na long dispela nius bilong Oktoba, pes 27 i tok olsem: “Sevenpela hap taim bai pinis long 1914.” Taim Bilong Ol Arapela Lain em hap taim Baibel i kolim olsem “taim God i bin makim bilong ol arapela lain.” (Luk 21:24) Ol samting ol i ting em bai kamap long 1914 i no kamap, tasol Taim Bilong Ol Arapela Lain i pinis na dispela yia em i wanpela bikpela yia. Planti saveman i wanbel long tok olsem bikpela senis i kamap long 1914. Daunbilo i gat tok bilong sampela man i kamapim klia dispela samting:
“Yia 1913 em laspela yia ol samting i stap ‘gutpela,’ em dispela yia paslain long Namba Wan Pait.”—Wanpela stori long nius Times-Herald, Washington, D.C., Mas 13, 1949.
“Dispela hap taim i kirap long 1914 i go inap 1989 em 75 yia, na insait long en tupela bikpela pait i kamap na pasin birua namel long lain bilong Is na Wes. Planti saveman moa i ting dispela hap taim i narapela kain tru long olgeta narapela hap taim, em insait long dispela taim bikpela hap bilong graun i pait, o ol i wok long stretim ol samting bihain long pait, o ol i redi long pait.”—Nius The New York Times, Me 7, 1995.
“I stap bilong ol man long graun i bagarap tru long taim bilong Namba Wan Pait, na yumi no save yet bilong wanem dispela samting i kamap. Paslain long dispela, ol man i ting gutpela taim i laik kamap. Ol man i stap gut na bel isi. Tasol bihain olgeta samting i bagarap. Kirap long dispela taim yumi no bin stap gut . . . Ol i bin kilim i dai planti manmeri long taim bilong yumi, winim olgeta taim bipo.”—Dokta Walker Percy, nius American Medical News, Novemba 21, 1977.
Winim 50 yia bihain long 1914, wanpela bikman bilong gavman bilong Jemani, Konrad Adenauer i tok: “Kirap long 1914 ol man i no gat bel isi na gutpela sindaun.”—Nius The West Parker, Cleveland, Ohio, Janueri 20, 1966.
Namba wan presiden bilong Sosaiti, C. T. Russell, i dai long 1916, na long yia bihain Joseph F. Rutherford i kisim ples bilong em. Planti senis i kamap. Ol i kamapim poroman bilong nius Wastaua, na ol i kolim dispela nius The Golden Age. (Nau ol i kolim Kirap!, na ol i save wokim inap 20 milion long 80 samting tok ples.) Ol i strongim wok bilong autim tok long ol haus. Bilong kamapim klia olsem ol i narapela kain long ol lotu bilong Kristendom, long 1931 ol dispela Kristen i kisim nem ol Witnes Bilong Jehova. Aisaia 43:10-12 i as bilong dispela nem.
Long 1925 i go inap 1935 samting ol i mekim bikpela wok long redio. Long 1933 Sosaiti i yusim 403 redio-stesin bilong kamapim ol tok bilong Baibel. Bihain, ol i no autim tok tumas long rot bilong redio, tasol wok bilong autim tok long ol haus i go bikpela na ol Witnes i karim ol masin bilong pilaim ol tok em Baibel i as bilong en. Ol i kirap stadi long Baibel wantaim olgeta man i laik harim tok i tru bilong Baibel.
OL I WINIM OL KOT
Long 1935 i go 1945 samting, ol polis i holim planti Witnes i mekim wok autim tok, na ol Witnes i kot bilong ol i ken stap fri long autim tok, prinim ol buk samting, bung wantaim, na mekim lotu. Long Yunaitet Stets, ol Witnes i apil long tok ol kot i pasim, na dispela i mekim na ol i winim 43 kot long Nambawan Kot Bilong Yunaitet Stets. Ol Witnes i bin winim ol nambawan kot long ol narapela kantri tu. Long buk These Also Believe, Profesa C. S. Braden i tok long ol dispela kot ol Witnes i winim, em i tok: “Ol i bin kot bilong ol inap mekim ol samting i stret ol i ken mekim, na long dispela rot ol i bin mekim bikpela samting bilong helpim pasin demokratik, long wanem, taim ol i winim kain kot olsem, dispela i bin helpim olgeta narapela liklik lain long Amerika long mekim ol samting i stret ol i ken mekim.”
OL SKUL
J. F. Rutherford i dai long 1942, na N. H. Knorr i kisim ples bilong em olsem presiden. Ol i kirap skulim ol man. Long 1943 ol i kamapim wanpela skul bilong lainim ol misineri, em Wastaua Baibel Skul Bilong Gileat. Kirap long dispela taim, ol i bin salim ol lain i winim dispela skul i go long olgeta hap bilong graun. Ol nupela kongrigesen i bin kamap long ol kantri i no gat ol kongrigesen long en, na ol brens-ofis i kamap long olgeta hap, nau namba bilong ol i winim 100. Sampela taim ol i kamapim ol kos bilong skulim ol elda bilong kongrigesen, ol volantia bilong ol brens-ofis, na ol man i save autim tok fultaim (ol painia). Long wanpela ediukesen senta i stap long Patterson, New York, ol i bin kamapim sampela skul bilong lainim ol brata.
N. H. Knorr i dai long 1977. Wanpela laspela senis bilong oganaisesen em i bin insait long en paslain long em i dai, em wok bilong mekim lain Gavening Bodi i go bikpela, em dispela lain i stap long hetkota long Brooklyn. Long 1976 ol i givim wok bilong bosim oganaisesen long ol narapela narapela komiti, em ol memba bilong Gavening Bodi i insait long en, na olgeta dispela brata i bin mekim wok bilong God inap planti yia.
PLANTI FAKTORI MOA BILONG PRINIM OL BUK SAMTING
Planti bikpela samting i bin painim ol Witnes Bilong Jehova long nau. Long 1870 i gat wanpela liklik Baibel-stadi grup long Pennsylvania, tasol long yia 2000 namba bilong ol kongrigesen bilong ol Witnes long olgeta hap i go antap long 90,000. Pastaim ol kampani i prinim buk na nius bilong ol, tasol long 1920, ol Witnes i prinim sampela buk long ol faktori ol i rentim. Tasol kirap long 1927, ol i wokim planti buk na nius moa long faktori i gat 8-pela plua i stap long Brooklyn, New York, em dispela faktori i bilong Sosaiti Wastaua. Nau ol i gat planti narapela faktori na bikpela haus ofis. Ol i gat ol narapela haus long Brooklyn, em ol haus slip bilong ol volantia i wok long ol faktori na ofis samting. Na tu, ol i gat fam na faktori klostu long Wallkill, New York. Long dispela hap ol i save prinim nius Wastaua na Kirap! na kamapim sampela kaikai bilong ol wokman i wok long ol faktori na ofis samting. Olgeta volantia i kisim liklik mani long olgeta mun bilong ol i ken baim ol liklik samting.
OL KIBUNG INTENESENEL
Long 1893 ol i mekim namba wan bikpela kibung long Chicago, Illinois, long Amerika. Inap 360 man i bung, na 70 nupela man i kisim baptais. Laspela bikpela kibung intenesenel bilong wanpela hap tasol i kamap long biktaun New York long 1958. Dispela kibung i kamap long Yanki Stediam na long Polo Grauns. Inap 253,922 manmeri i bung, na 7,136 nupela man i kisim baptais. Kirap long dispela taim, ol i bin mekim ol kibung intenesenel long planti kantri. Ol i save mekim planti tausen kibung olsem long olgeta hap bilong graun.
[Rait long pes 8]
Ol i mekim bikpela samting bilong helpim ol man long mekim ol samting i stret ol i ken mekim
[Piksa long pes 6]
Pastaim ol i wokim 6,000 “Wastaua” long wanpela tok ples; nau ol i wokim inap 22 milion long 132 tok ples
[Piksa long pes 7]
Bikpela senis long i stap bilong ol man long graun
[Piksa i karamapim pes olgeta long pes 10]