‘Makim Sampela Gutpela Saveman i Save Stap Aninit Long God’
“Yu ken makim sampela gutpela saveman . . . Yu mas makim ol man i save stap aninit long God, na ol kain man yumi inap bilip long ol na i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut.”—EKSODAS 18:21.
1. Bilong wanem Ol Witnes Bilong Jehova i laik save gut long as bilong dispela tok “wasman” na “lapun man”?
“LONG taim bilong Homer [olsem long namba 9 senseri B.C.E.] inap long nau, planti tok i bin i dai na ol man i no save kolim moa; na planti ol narapela tok i bin kamap. Tasol epískopos [wasman] presbýteros [lapun man] i stap yet.” Wanpela man bilong save long tok Grik em i bin tok olsem, na dispela tok bilong em i soim yumi olsem i gat bikpela insait bilong dispela tupela tok Grik em yumi tanim olsem “wasman” na “lapun man.” Inap planti tausen yia i gat ol “wasman” na “lapun man” i stap insait long oganaisesen bilong Jehova long graun. Sapos yu save bung wantaim Ol Witnes ating bai yu laik save, dispela tupela tok i kamap insait long kongrigesen Kristen olsem wanem. Olsem na yu ken kaunim ol dispela tok na em bai helpim yu.
2, 3. Moses i mas toktok wantaim husat na bai ol i ken save, God i makim em bilong bosim lain Isrel?
2 Long namba 16 senseri B.C.E. Jehova i tokim Moses long em i mas i go bek Isip na kisim ol Isrel na ol i mas lusim Isip. Moses i bin lusim lain bilong em inap 40 yia pinis, na nau em bai go toktok wantaim husat long dispela samting? God i tokim Moses: “Yu go bungim ol hetman [olsem lapun man: tok Grik, gerousia] bilong ol Isrel . . . Ol bai i harim tok bilong yu na bihainim. Na yu mas kisim ol hetman [lapun man] bilong Isrel na yupela i go long king bilong Isip.”—Eksodas 3:16, 18.
3 Ating long bipo yet ol lapun man i gat biknem long ples, long wanem, ol i bin i stap longtaim na ol i bin lukim planti samting na ol i gat gutpela save na gutpela tingting, na ol inap skelim gut ol samting. Moses i mas i go toktok wantaim ol dispela man na bai ol i ken bilipim tok long em na ol i ken save, God i makim Moses bilong helpim ol Isrel long lusim Isip.
Sampela Mak Ol Lapun Bilong Isrel i Mas Winim
4. Jetro i tokim Moses long mekim wanem? Na taim Moses i mekim olsem, wanem samting i kamap?
4 Taim ol Isrel i lusim Isip na Moses i bosim ol, dispela wok i hevi tru long Moses na i laik daunim em. Olsem na tambu papa bilong em, em Jetro, em i tokim Moses: “Moses, yu no bihainim gutpela rot bilong mekim dispela wok. dispela wok i bikpela tumas. Yu wanpela tasol i no inap mekim. Sapos yu yet i mekim bai skin bilong yu i les nogut na bai ol manmeri tu i les. Harim tok bilong mi nau. Mi laik tokim yu long wanpela gutpela rot bilong mekim wok bilong yu. Sapos yu harim, God bai i stap wantaim yu. Ating i gutpela sapos yu stap pesman bilong ol pipel long ai bilong God na bringim tok pait bilong ol i go long em. . . . na tu yu ken makim sampela gutpela saveman bai ol i stap lida bilong ol manmeri. . . . Yu mas makim ol man i save stap aninit long God; na ol kain man yumi inap bilip long ol na i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut. . . . Olsem na bai ol i ken helpim yu long karim hevi bilong dispela wok na bai wok bilong yu i no hat tumas.” (Eksodas 18:17-23) Moses i mekim olsem, na nau sampela gutpela man i helpim Moses. Nau ol Isrel i gat gutpela lain lapun man, olsem elda, bilong harim ol kot na stretim ol tok.
5. Moses i mas painim ol lapun man nating, o olsem wanem?
5 Pasin bilong dispela graun long nau i no olsem. Long nau planti bosman bilong graun i no bihainim pasin i stret, na man inap baim ol bambai ol i ken haitim pasin nogut em i bin mekim. Tasol long bipo Moses i mas skelim pasin bilong ol man pastaim bambai man i ken holim wok bilong bosman insait long lain Isrel. Olsem Jetro i tok: “Yu mas makim ol man i save stap aninit long God, na ol kain man yumi inap bilip long ol na i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut.” (Eksodas 18:21) Tasol Moses i no ken makim nating ol lapun man long wanem ol i gat bikpela krismas. Nogat. Em i mas lukluk gut na skelim gut ol man na painim gutpela man tasol, em man i gat save na em inap holim dispela wok, na em i bihainim pasin i stret. Em i gutpela mak tru bilong ol man ol i mas lukautim lain bilong Jehova long nau!
Jehova i Givim Strong long Ol Dispela Lapun
6, 7. Jehova i mekim wanem bilong makim sampela lapun man long lain Isrel long holim namba?
6 Bihain ol Isrel i stap long ples nating na ol i krai long Moses long planti samting. Nau Moses i pilim dispela wok bilong bosim ol Isrel em i bikpela wok tumas na em i no inap long en, na em i kamapim dispela hevi long Jehova. “Na Jehova i tokim Moses: ‘Bungim 70 man bilong mi, em ol lapun man [tok Grik, presbytérôn] bilong Isrel, em yu save ol i lapun [presbyteroi] bilong ol man na ol i bosman bilong ol . . . Na mi mas tekewe sampela hap spirit i stap long yu na putim i go long ol, na ol i mas helpim yu long karim hevi bilong dispela wok long lukautim ol man.’”—Nambas 11:16, 17, NW.
7 Moses i mekim olsem Jehova i tokim em. “Orait nau Jehova i kam daun insait long sno na em i toktok wantaim Moses na em i kisim sampela hap spirit i stap long Moses na em i putim i go long ol dispela wan wan 70 lapun man [presbytérous]. Na taim spirit i kam pinis long ol, nau ol i kirap mekim wok olsem profet.” (Nambas 11:24, 25, NW) Em nau, Jehova i makim pinis ol dispela “lapun man.” Jehova i bin redim lain bilong em long ranawe lusim kalabus long Isip, na ol i ranawe pinis na nau Jehova i givim wok long “ol man i save stap aninit long God na ol kain man yumi inap bilip long ol na i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut,” na ol i mas wok wantaim Moses long bosim lain Isrel.
8. Taim ol Isrel i sindaun pinis long Ples Promis, ol dispela lapun man i mekim wanem wok?
8 Bihain ol Isrel i kisim Ples Promis na i sindaun long ol haus na ol liklik ples na ol taun, olsem ol i bin mekim long Isip bipo. Nau ol dispela lapun man ol i stap bosman bilong ol long ples. Ol i olsem lain wasman na ol i mekim wok jas na wok olsem hetman bilong harim kot bilong ol man na stretim ol tok na helpim ol long sindaun gut na i stap strong long ol samting bilong spirit.—Diuteronomi 16:18-20; 25:7-9; Rut 4:1-12.
Waitpela Gras Em Inap long Man i Kisim Wok Olsem Bosman?
9, 10. Man i mas i gat wanem ol samting na bai em inap holim wok olsem “lapun man”? Baibel i tok wanem long dispela samting?
9 Olsem wanem? Sapos man i lapun tasol em inap holim. dispela wok bilong “lapun man,” olsem wok bosman o jas samting? Sapos man i gat bikpela krismas, dispela tasol inap long em i ken kamap bosman, olsem “lapun man”? Nogat. Ilaihu i bin tok: “I no ol man i winim planti krismas ol tasol i gat gutpela tingting, na i no ol lapun tasol inap skelim gut ol samting.” Na wanpela saveman, em Solomon, em i tok: “Ol man i lukim waitpela gras bilong ol lapun, na ol i save, ol lapun i bin bihainim stretpela pasin na ol i stap longpela taim long graun. Olsem na ol i givim biknem long ol.” (Job 32:6, 9, Provep 16:31; Eklisiastis 12:9, 10) Olsem na hap bilong Baibel long tok Hibru i tok klia olsem, bilong kisim namba ol “lapun man” i mas i gat save na tingting, na ol i mas bihainim stretpela pasin.
10 Tasol bikpela krismas bilong man na ol samting em i bin kisim save long en insait long dispela taim, em tu i bikpela samting long man i laik kamap wasman o “lapun man.” Na em i mas larim spirit bilong God i bosim em na stiaim tingting bilong em, na em i mas kisim save na tingting long tok bilong God long Baibel. Sapos em inap kolim planti skripsa, dispela tasol i no inap; em i mas i gat save long mekim wok long ol dispela tok bilong Baibel na pilim tru insait bilong ol dispela tok. Dispela em i bikpela samting long man i laik kamap olsem “lapun man” o wasman.—Provep 4:7-9; Taitas 1:9.
Ol “Lapun Man” long Kongrigesen Kristen
11, 12. (a) Taim Krais Jisas i stap long graun, o1 Juda i gat ol “lapun man” bilong bosim ples? (b) Long kongrigesen Kristen ol i save makim ol elda olsem wanem?
11 Ol dispela tok yumi stori pinis long en i soim yumi olsem: Long bipo na i kam inap long nau i gat ol “lapun man” o wasman i bin lukautim lain bilong Jehova. Taim Jisas i stap long graun ol Juda i gat wanpela lain pris na elda long Jerusalem, ol i kolim kaunsil. (Matyu 26:57-68) Tasol long ol ples na taun samting i gat ol lain lapun man ol i stap, na ol i save bosim na lukautim ol man bilong ples.—Luk 7:3-5.
12 Olsem na taim kongrigesen Kristen i kirap, ol i bihainim pasin bilong ol Isrel long taim bilong Moses, em dispela pasin Jehova i bin orait long en. Spirit bilong Jehova i kirapim ol dispela Kristen long makim sampela man long kamap “lapun man” o elda bilong bosim kongrigesen Kristen, em ol “gutpela saveman. . . . ol man i save stap aninit long God, na ol kain man yumi inap bilip long ol na i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut.”
13. Bilong wanem kongrigesen Kristen bilong bipo i mas i gat ol gutpela saveman i strong long mekim wok bilong God?
13 Bihain long Pentikos 33 C.E. ol nupela kongrigesen i kamap na kongrigesen i go bikpela. (Aposel 2:41; 4:4) Ol i no bung long ol liklik liklik grup bilong lainim tok bilong Baibel. Nogat. Lotu Kristen i no samting bilong wan wan man tasol. Em i samting bilong olgeta man i mas harim na save long en. (Matyu 5:14-16; 28:19, 20) Olsem na i mas i gat sampela man i strong long mekim wok Kristen na ol i gat gutpela save bilong bosim oganaisesen Kristen, olsem ol gopas bilong en. Ol man i winim pinis ol mak bilong “lapun man” ol tasol inap holim dispela wok.
Ol Mak Man i Mas Winim Bilong i Stap “Lapun Man”
14. Pita i kolim wanem ol mak bilong elda?
14 Long yia 70 C.E. samting i gat ol mak i stap pinis bilong man i mas winim bambai em i ken i stap “lapun man” o wasman na holim ol wok bilong lukautim kongrigesen Kristen. Aposel Pol na Pita i bin raitim sampela mak olsem long ol pas bilong ol. Pita i rait olsem:
“Nau mi laik tokim ol hetman [lapun man o elda] bilong yupela. . . . Yupela i mas lukautim gut ol manmeri bilong God, ol i stap olsem sipsip long han bilong yupela. Tasol nogut ol man i strong tumas long yupela i mekim dispela wok, na yupela yet i no laik na i mekim nating. Nogat. Yupela yet i mas laik long bihainim tok bilong God na mekim wok. Yupela i no ken mekim dispela wok long kisim pe tasol. Nogat. Bel bilong yupela i mas kirap long mekim tru dispela wok. Yupela i no ken i stap olsem bikpela man na daunim dispela ol manmeri God i bin Putim long han bilong yupela. Nogat. Yupela i mas i stap olsem gutpela piksa bilong soim rot long ol sipsip bilong God, na ol i ken bihainim.” (1Pita 5:1-3)
Pita i tok strong, em i tok ol dispela hetman o elda [lapun man] “i no ken mekim dispela wok bilong kisim pe tasol. Nogat. Bel bilong [ol] i mas kirap long mekim tru dispela wok.” Dispela tok bilong Pita i wankain olsem tok God i bin givim long Moses na em i tok, Moses i mas “makim sampela gutpela saveman bai ol i stap [elda] bilong ol manmeri. . . . ol man i save stap aninit long God, na ol kain man . . . i no inap sampela man i baim ol long mani bilong mekim pasin nogut.”—Eksodus 18:21.
15. Pol i kolim wanem ol mak bilong elda?
15 Wanwok bilong Pol, em Taitas, em i mekim wok long ailan Krit, na Pol i raitim pas i go long Taitas na i tokim em long “stretim ol wok i no stret” na “makim sampela hetman [olsem elda o lapun man] bilong [kongrigesen] long olgeta ples.” Dispela tok Grik presbytérous, ol i tanim olsem “hetman” o “elda” o “lapun man,” insait bilong en i olsem “man i bikpela pinis na i gat gutpela save na tingting na em inap skelim gut ol samting insait long famili o lain bilong em.”(Episcopos y Presbyteros, bilong Profesa Manuel Guerra y Gómez) Dispela tok i wankain olsem Pol i mekim taim em i salim tok long Taitus na em i kolim ol mak Kristen i mas winim bambai em inap kamap wasman. Pol i tok:
“Sapos i gat wanpela man i no gat rong long ai bilong ol manmeri, na sapos em i gat wanpela meri tasol, na sapos ol pikinini bilong en ol i bilip long krais, na i no gat tok long ol i mekim pasin doti, na ol i no save sakim tok bilong papamama, orait kain man olsem yu ken putim i stap hetman [elda]. Yu save, wasman [tok Grik epìskopon] bilong [kongrigesen] em i man bilong lukautim wok bilong God. Olsem na em i mas wokabaut stret, na bai ol manmeri ol i no inap painim wanpela rong long em. Em i no ken bikhet. Em i no ken belhat kwik. Em i no ken spak. Em i no ken paitim man nabaut. Em i no ken mangal long planti mani samting. Nogat. Em i mas mekim gut long ol man i kam long narapela ples. Em i mas laikim olgeta gutpela pasin na bihainim gutpela tingting tasol. Em i mas stap stret tru na bihainim olgeta pasin bilong God. Em i mas bosim gut olgeta laik bilong em yet. Em i mas holim strong dispela gutpela tok tru ol i bin skulim em long en. Olsem na bai em inap long skulim ol man na strongim bel bilong ol long stretpela tok. Na bai em inap long tok strong long ol man bilong sakim tok, na bai ol i pilim tru rong bilong ol.” (Taitas 1:5-9)
Sapos yumi skelim dispela tok yumi ken save, elda bilong kongrigesen i mas winim bikpela mak long pasin bilong em na ol wok bilong spirit.
16. Olsem wanem yumi ken save, bipo ol elda ol i stap wasman tu?
16 Yumi tingim dispela tupela tok Grik Pol i kolim, olsem presbýteros, “hetman” o “lapun man” o “elda,” na epískopos, “wasman.” Taim yumi skelim dispela tupela tok Grik olsem Pol i kolim, yumi inap save, ol dispela elda o lapun man i save mekim wok wasman insait long kongrigesen. Sapos yumi lukim sampela tok moa bilong Baibel yumi inap save, long sampela kongrigesen i gat planti elda na ol i mekim wok wasman insait long kongrigesen.—Aposel 14:23; 20:28; Filipai 1:1.
17. (a) Taim Pol i raitim pas i go long Timoti, em i kolim wanem ol mak bilong wasman? (b) Bilong wanem ol elda i mas strong long autim tok?
17 Pol i salim pas long Timoti tu na em i kolim ol mak man i mas winim bilong kamap wasman. Tasol em i kolim narapela kain liklik, long wanem dispela hap. (1 Timoti 3:1-7) Wok bilong kongrigesen Kristen bilong bipo em i bilong autim tok, olsem na ol elda i mas strong long mekim wok bilong autim gutpela tok long ol man. Ol i no ken les o slek long mekim dispela wok.—Luk 24:46-48; 1 Korin 9:16; skelim wantaim Matyu 25:24-27.
Tok Giaman i Wok long Kam Insait
18. Taim ol man bilong giaman i kam insait na bagarapim kongrigesen, dispela i mekim wanem long wok wasman?
18 Taim kongrigesen i gat 200 yia samting, sampela senis i wok long kamap insait long en. Sampela tok na pasin giaman i wok long kamap olsem ol aposel i tok pinis bipo. (Aposel 20:29, 30; 2 Pita 2:1) Sampela elda yet insait long kongrigesen ol i laik kamap bikpela man. Ol i hambak long namba bilong ol na ol i laik bai ol manmeri bilong kongrigesen i mas litimapim nem bilong ol. Sampela wasman bilong kongrigesen ol i kamap “bisop” bilong bosim sampela sios. Bihain moa lain bilong ol i vot na mekim sampela wasman i kamap bisop, na sampela ol i bikpela man bilong politik. Wanpela man bilong raitim stori bilong lotu Katolik bipo em i tok: ‘Dispela samting i laik bagarapim sios taim episkopet [olsem bisop] i kisim biknem na strong na bikpela pe na em inap kamap maniman . . . na ol man bilong politik i kisim dispela wok bilong bosim sios.’
19. Bihain lotu Kristen i bagarap tru na wanem kain pasin i kamap insait long kongrigesen?
19 Ol bisop i stap olsem bikpela king i bosim ol man, na ol i gat bikpela strong. Paslain long dispela taim lotu Kristen i bagarap na i kamap olsem lotu Kristen giaman, tasol nau ol dispela bisop i mekim olsem, na Krisendom i bruk bruk na i kamap olsem planti lain. I no gutpela lain elda o wasman moa i bihainim stretpela pasin na tingim ol samting bilong spirit. Nogat. Ol pris na pasto na bisop tasol i bosim lotu na ol i save kisim pe long mekim dispela wok. Na ol i mas i go skul long ol bikpela skul seminari bilong misin pastaim na kisim ol bikpela save bilong graun na ol samting bilong lotu bilong ol na nau ol inap kisim dispela wok na namba insait long misin.
20. I gat wanem ol askim na yumi laik save long bekim bilong en?
20 Yumi harim dispela tok long lotu Kristen i bagarap olsem, na yumi laik save, lotu Kristen tru i pinis olgeta na i no ken kamap bek? Na dispela pasin God i bin kamapim, olsem gutpela wok “elda” na “wasman” bilong lukautim kongrigesen, ating dispela samting i pinis olgeta na i no ken kamap gen insait long kongrigesen? Na olsem wanem long tok bilong Aisaia, em i tok oganaisesen bilong God bai kamap gutpela? Em i bin tok: Mi no ken kisim bras moa; nau mi kisim gol i kam; em senis bilong bras. Na mi no ken kisim ain moa; bai mi kisim silva i kam; em i senis bilong ain. Na mi no ken kisim diwai moa; bai mi kisim bras i kam; em senis bilong diwai. Na mi no ken kisim ston moa;bai mi kisim ain i kam; em i senis bilong ston. Bai mi makim pasin sekan i stap olsem ol wasman bilong yu, na stretpela pasin bai i stap olsem ol bos bilong yu.” (Aisaia 60:17, NW) Tok i kamap bihain long dispela em bai bekim ol dispela askim.
Yu Inap Bekim?
□ Ol i bin makim wanem kain man bilong helpim Moses long bosim lain Isrel?
□ Taim ol Isrel i sindaun pinis long Ples Promis, ol “lapun man” i holim wanem wok?
□ Wanem sampela bikpela mak man i mas winim na bai em i ken i stap elda o wasman Kristen?
□ Taim ol man bilong giaman i kam insait na bagarapim kongrigesen olsem ol aposel i tok profet long en, olsem wanem long wok elda insait long kongrigesen?
[Piksa long pes 12]
Ol lapun man bilong Isrel ol i mekim wok olsem jas long dua bilong taun