“Yu Mas Sanap Strong na Yu No Ken Pret”
“Yupela i no ken pret long ol, long wanem Jehova, em God bilong yupela, em bai i pait bilong helpim yupela.”−DIUTERONOMI 3:22, NW.
OL BIKPELA samting i laik painim lain Isrel. Dispela lain holi bilong God i redi long i go insait long Graun Bilong Promis! Inap 40 yia pinis Moses i go pas long ol taim ol i wokabaut long bikpela ples nating. Tasol nau ol i kam klostu long wara Jodan long hap bilong Moap, na Moses i givim laspela tok bilong em long ol. Em i gat 120 krismas, tasol “ai bilong em i no tudak liklik, na strong bilong em i stap yet,” na nek bilong em i strong yet. Josua em i senis bilong Moses, na olgeta Isrel ol i amamas tru long harim Moses i kolim strong ol lo bilong Jehova, na Moses i tok strong long ol, olsem: ‘Taim yupela i go insait bilong kisim dispela graun, yupela i mas sanap strong na i no ken pret.’−Diuteronomi 1:1-5, 19, 21, 29, 30; 3:22; 31:6, 7, 23; 34:7, NW.
2 Ol dispela samting i bin kamap longtaim bipo, em i no stori tasol bilong ol samting i bin kamap bipo. Nogat! Aposel Pol i tok: “Olgeta tok ol i bin raitim bipo, em ol i bin raitim bilong skulim yumi. Dispela tok i bilong strongim bel bilong yumi na mekim yumi sanap strong na bilip na wetim God i kisim yumi.” (Rom 15:4) Ol dispela samting i bin kamap long bipo i olsem piksa na i makim sampela samting i kamap long nau. Stori bilong en inap strongim yumi long nau long pait bilong spirit yumi mekim: Em i “givim tingting long yumi man i stap nau long taim i klostu i laik pinis.” Em i helpim yumi long abrusim ol samting Seten i mekim bilong pundaunim yumi−1 Korin 10:11; 1 Pita 4:7.
Strong Bilong Josua—Wanem As Bilong En?
3 Klostu nau bai lain bilong God i wokabaut i go insait long nupela taim Jehova i tok promis long en. Yumi tingim ol samting nau i laik kamap long graun na yumi save, yumi mas strongim bel na no ken pret. Tasol yumi ken mekim wanem bilong strongim bel? Taim Josua i redi long i go insait long Graun Bilong Promis, God i tokim em: “Tasol yu mas sanap strong na yu no ken pret na surik. Yu mas was gut na bihainim tru olgeta lo wokman bilong mi Moses i bin givim long yu. Yu no ken lusim wanpela liklik hap bilong dispela lo. Sapos yu bihainim gut ol dispela lo, maski yu go long wanem hap bai yu no ken bagarap, bai yu stap gut tasol. Yu no ken lusim tingting long dispela buk bilong lo. Long san na long nait yu mas skul gut long olgeta lo. Na yu mas was gut na bihainim tru olgeta tok i stap long lo. Sapos yu mekim olsem, olgeta arapela samting yu mekim bai i kamap gutpela tasol.”−Josua 1:7, 8.
4 Em nau! Bilong strongim bel yumi mas kaunim Baibel long olgeta de. Lo bilong God i stap long Baibel. Yu mas tingim gut na bihainim ol tok bilong Baibel. Yu no ken lusim liklik na i go bihainim pasin bilong ol man bilong dispela graun yu stap namel long ol, em ol i save laikim tumas mani na laikim tumas pasin pamuk na kain kain pasin i gat sem. Maski yu stap long wanem hap o wanem samting i painim yu, bihainim savepasin. Bihainim gut ol stretpela save yu bin kisim taim yu stadi long Baibel, em Tok Bilong God. Toktok wantaim ol narapela man long ol dispela tok. Sapos yu mekim olsem na yu givim bel long Jehova, bai yu inap tru long ‘sanap strong na i no ken pret, na bai yu no ken bagarap, bai yu stap gut tasol.’−Lukim tu Sam 1:1-3; 93:5; 119:165-168.
5 Josua i bin i stap “wokman bilong Moses taim em i yangpela man” yet. (Nambas 11:28, NW ) Tupela i wok wantaim na dispela i helpim Josua long kamap strong long spirit. Olsem tasol, ol yangpela wokman bilong God long nau ol inap kisim strong taim ol i wok wantaim papamama i givim bel long God, o ol painia, o ol manmeri i stap Witnes longtaim, o ol narapela gutpela wokboi bilong Jehova. Taim ol yangpela long lain bilong yumi i autim tok long ol haus wantaim ol dispela man i givim bel long mekim wok, ol i save amamas, na dispela i save helpim ol long kamap strong na tingting long mekim bikpela wok moa bilong autim tok. (Aposel 20:20, 21; Aisaia 40:28-31) Gutpela sapos ol yangpela Witnes i tingting long mekim wok painia na helpim wok bilong Kingdom bilong Jehova!−Sam 35:18; 145:10-12.
6 Taim Moses i salim Josua i go pait long ol Amalek, Josua i mekim “olsem Moses i bin tokim em.” Em i bihainim tok, olsem na em i winim pait. Yumi tu inap winim pait taim Jehova i stretim bek nem bilong em sapos yumi bihainim gut ol tok yumi kisim long rot bilong oganaisesen bilong em. Jehova i winim ol Amalek na em i tokim Moses long raitim dispela tok long wanpela buk, bai ol Isrel i ken tingim, na em i mas givim dispela tok long Josua tu. Ating Josua tu i litimapim nem bilong Jehova na tokim ol narapela man Jehova i winim pait. Long nau tu yumi ken tokim ol narapela man long ol bikpela wok Jehova i mekim, em i Nambawan Bikpela King, na yumi ken tokim ol, “de bilong God bilong yumi bilong bekim pe nogut” long ol man nogut em i klostu.−Eksodas 17:10, 13, 14; Aisaia 61:1, 2, NW; Sam 145:1-4,
7 Taim Moses i salim 12-pela hetman i go lukluk raun long Graun Bilong Promis, wanpela em Josua. Taim ol i kam bek, 10-pela i tok ol i pret nogut long ol man bilong Kenan na ol i kirapim ol Isrel long tokim Moses ol i laik i go bek long Isip. Tasol Josua na Kelep i no pret. Tupela i tokaut strong, olsem: “Sapos Jehova i amamas long yumi, bai em i ken bringim yumi i go long dispela graun na givim long yumi, em graun i gat planti gris na ol kaikai i save kamap gutpela tumas. Tasol yupela i no ken bikhet long Jehova; na yupela i no ken pret long ol man bilong dispela ples, [i no hatwok long yumi daunim ol]. Ol i no gat ples hait moa na Jehova i stap wantaim yumi. Yupela i no ken pret long ol.”−Nambas 13:1–14:38, NW.
8 Tasol ol Isrel i toktok planti yet, olsem na Jehova yet i mekim tok−em i tok ol dispela Isrel i pret ol i mas raun long ples nating inap 40 yia na olgeta ami bilong ol i dai long ples nating. Ol i no lukim Graun Bilong Promis. Long dispela lain, Kelep na Josua tasol i no i dai. Dispela i mas givim tingting long yumi ol man i stap nau! Yumi no ken bikhet na toktok planti. Yumi mas bihainim tok bilong Jehova. Maski i hatwok long autim tok long sampela hap, tasol yumi no ken pret. Yumi mas wok strong long i go long haus bilong ol man na givim gutpela tok bilong Kingdom long ol, em dispela tok inap helpim ol long kisim laip. Yumi no ken tru bihainim pasin bilong ol man long nau em ol i no laik autim tok na ol i lusim Jehova na ol i wok long toknogutim ol brata bilong ol na ol i kirap gen bihainim ol pasin bilong dispela graun−ol i go bek long “Isip.”−Nambas 14:1-4, 26-30; Luk 12:45, 46; lukim tu Aposel 5:27-29, 41, 42.
Litimapim Nem Bilong Jehova!
9 Long Baibel, taim ol i raitim nem bilong 12-pela hetman i go lukstil, ol i raitim nem bilong Josua olsem Hosea. Insait bilong dispela nem i olsem: “Kisim Bek.” “Moses i wok long kolim nem bilong Hosea, em pikinini man bilong Nun, olsem Jehosua [insait bilong dispela nem i olsem ‘Jehova I Kisim Bek Yumi’].” Bilong wanem Moses i kamapim strong nem bilong Jehova olsem? Long wanem, namba wan wok bilong Josua em bilong litimapim nem bilong God! Josua i bihainim tru dispela lo bihain bai Moses i kolim strong gen long ol Isrel, olsem: “Yu mas laikim tru Jehova, God bilong yu, long bel bilong yu olgeta, na long tingting bilong yu olgeta, na long strong bilong yu olgeta.” Taim em i mekim olsem, em i mekim gutpela wok−em i kamapim long ples klia olsem ‘Jehova i kisim bek yumi.’−Nambas 13:8, 16, NW; Diuteronomi 6:5, NW.*
10 Yumi tu yumi laikim tru nem bilong Jehova na yumi laik litimapim, a? Insait bilong dispela gutpela nem bilong em i olsem: “Em i Mekim i Kamap”−em i save mekim i kamap ol samting em i bin tok promis long en. Na ol tok promis bilong em long Kingdom i kirapim tru bel bilong yumi, a? Olsem na yumi bihainim pasin bilong Josua na yumi givim bel long litimapim nem na laik bilong Jehova long ai bilong olgeta man, ating ol bai bilip na bai ol tu i wetim stretpela nupela pasin God i laik kamapim. Sampela tok moa Jehova i givim long Josua em inap strongim yumi nau long dispela taim bilong hevi. Jehova i tok: “Mi tokim yu pinis. Olsem na yu mas sanap strong na yu no ken pret, na yu no ken surik long wanpela samting. Long wanem, mi God, Bikpela bilong yu, bai mi go wantaim yu long olgeta hap.”−Josua 1:9.a
11 Taim yumi tanim dispela nem Josua o Jehosua i go long tok Grik, em i olsem Jisas. Insait bilong dispela nem i olsem “Jehova I Kisim Bek Yumi.” Long rot bilong Krais Jisas Jehova i kisim bek ol man. Long yia 33 C.E. Jisas i sindaun long donki na em i go insait long Jerusalem. Bikpela lain man i bung na ol i wok long singaut strong na tok olsem: “Amamas long God, God i ken mekim gut long dispela man i kam long nem bilong [Jehova].” (Mak 11:9; Sekaraia 9:9) Josua i piksa tru bilong Jisas, em Jisas i ‘soim yumi pasin bilong em bai yumi ken bihainim.’ (1 Pita 2:21) Jisas i laikim tumas nem bilong Jehova na em i litimapim dispela nem, olsem Josua i bin mekim. Taim em i mekim laspela beten bilong em wantaim ol disaipel bilong em, tupela taim em i mekim sampela tok long nem bilong God. Em i tok: “Mi telimautim pinis nem bilong yu long ol man yu bin givim mi long dispela graun. . . . Mi bin kamapim nem bilong yu long ol. Na bai mi kamapim moa, bai ol i ken kisim pasin bilong laikim ol arapela man, olsem yu laikim mi. Na mi tu mi ken i stap long ol.” (Jon 17:6, 26) Yumi gat gutpela wok yumi ken mekim−yumi ken kamapim dispela nem long ol narapela man!
12 Taim yumi kaunim stori long Baibel long gutpela wok Josua i mekim olsem hetman bilong lain Isrel, dispela i kirapim yumi long tingim Hetman bilong lain bilong God long nau, em Krais Jisas, em Man I Winim Josua. ‘De bilong Jehova’ bilong stretim bek nem bilong em i klostu pinis nau. Yumi wetim em i truim tok promis bilong em na kamapim stretpela nupela pasin! (2 Pita 3:10-13, 17, 18) Yumi bilip na wet long lukim Jehova i mekim sampela bikpela wok moa i winim ol bikpela wok em i bin mekim long rot bilong Josua long bipo.
Wanpela Mirakel i Litimapim Nem Bilong God
13 Em i taim bilong kamautim kaikai long yia 1473 B.C.E., na Wara Jodan i tait bikpela. Olsem wanem 2 milion samting man na meri, ol lapun na ol yangpela, na ol pikinini tu i ken brukim dispela wara? Tasol Jehova i bin tokim Josua, olsem: “Orait yupela i mas redi nau. Yu wantaim olgeta manmeri bilong Isrel yupela i mas brukim wara Jodan.” Na ol Isrel i tokim Josua: “Bai mipela i mekim olgeta samting olsem yu bin tokim mipela pinis.” Ol Isrel i lusim kem na ol pris i wokabaut i go pas long ol. Ol pris i karim bokis kontrak bilong God ol i bin karamapim gut na em i makim olsem Jehova i stap wantaim ol. Nau Jehova i kirap ‘mekim ol bikpela mirakel namel long ol,’ long wanem taim ol pris “i go kamap long arere bilong wara na ol i putim lek i go daun long wara, wara i pas olgeta na i no moa ran. Wara antap i hip i stap . . . Na wara i save ran i go daun long raunwara Det Si em i drai olgeta. Na ol manmeri i wokabaut i go kamap long hapsait klostu long Jeriko”! (Josua 1:2, 16; 3:5-16) Em bikpela mirakel tru!
14 Wara Jodan i tait i kain olsem ol manmeri long nau, em ol i ran hariap i go bilong bagarap long Amagedon. (Lukim Aisaia 57:20; Revelesen 17:15.) Long nau dispela bagarap i klostu pinis, tasol Jehova i wok long strongim lain bilong em. Ol i bikpela lain, inap 3,000,000 samting−wankain olsem dispela lain i wokabaut i go wantaim Josua.−Lukim Habakak 2:3.
15 Ol dispela planti planti Isrel ol i wokabaut long graun i drai i go kamap long hapsait na “ol pris i karim bokis kontrak bilong [Jehova], ol i sanap i stap long graun i drai namel stret long wara Jodan.” Dispela i makim olsem Jehova yet i mekim dispela samting i kamap−em yet i pasim wara. (Josua 3:17) Olsem tasol, long yia 1919, liklik hap lain bilong ol Witnes spirit holi i bin makim ol, ol i strongim bel na i go sanap namel long “wara,” em olgeta lain manmeri. Long 1922 ol i kirap long ‘autim tok, autim tok, autim tok long King na long Kingdom bilong em.’ I olsem ol i tok: “Mi stap! Salim mi.” Jehova i tok promis long ol, olsem: “Sapos yu brukim wara, bai mi stap wantaim yu; sapos yu brukim bikpela wara, tait i no ken bagarapim yu.” Long 1931 em i mekim gut tru long ol−em i givim nem long ol olsem ol Witnes Bilong Jehova. (Aisaia 6:8, NW; 43:2, 12, NW ) Ol Isrel i no bilong lain Livai na ol tumbuna pikinini bilong ol “planti arapela lain manmeri,” em ol i bin lusim Isip taim Moses i lusim, ol tu i brukim wara Jodan wantaim ol Isrel. Na olsem tasol long nau, “planti tumas manmeri” i wokabaut i go long nupela taim God i laik kamapim na hap lain bilong ol pris bilong spirit, em ol i stap yet long graun, ol i sanap strong i stap; ol i ‘stap strong long bilip na ol i no surik liklik.’−Eksodas 12:38; Revelesen 7:9; 1 Korin 15:58.
Bilong Tingim Dispela Mirakel
16 Nau Jehova i kirap mekim wanpela samting bambai ol Isrel i no ken lusim tingting long dispela mirakel em i bin wokim. Em i tokim Josua long makim 12-pela man, wanpela wanpela bilong olgeta lain bilong Isrel na ol i mas kisim 12-pela ston namel long Jodan na karim i go sanapim long hapsait bilong wara long Gilgal. Ol dispela ston bai sanap i stap olsem mak bilong kirapim ol manmeri long tingim nem bilong Jehova na ol bikpela wok em i bin mekim. Ol Isrel i mas tokim ol tumbuna pikinini bilong ol, Jehova i bin tokim ol long mekim dispela samting “bai olgeta man bilong olgeta hap graun i ken save long strong bilong em, na bai yupela i ken lotu long God [Jehova] oltaim.” (Josua 4:1-8, 20-24) Nau long taim bilong yumi, ol hetman politik na lotu i bin birua tru long lain bilong Jehova na em i bin mekim ol bikpela wok bilong lukautim lain bilong em. Ol dispela wok Jehova i bin mekim i olsem mak bilong em i stap wantaim lain bilong em. Ating long Nupela Taim bihain bai i gat sampela samting bilong kirapim ol man long tingim ol bikpela wok Jehova i mekim long nau bilong stretim bek nem bilong em.−Revelesen 12:15, 16; Sam 135:6, 13.
17 I gat narapela mak tu long bipo: “Josua i bin sanapim arapela 12-pela ston namel long Jodan long ples ol pris i karim bokis kontrak i sanap long en. Na ol dispela ston i stap yet.” Taim ol pris i lusim Jodan na i kamap pinis long arere, Jehova i mekim wara i kapsait na i ran i kam long dispela 12-pela ston ol i olsem mak. (Josua 4:9) Inap long olgeta taim bihain wara i ran strong i go na i no inap abrusim ol dispela ston. Na olsem tasol long nau, ol manmeri i ran strong i go long “Det Si” bilong Amagedon, tasol ol wok ol Witnes Bilong Jehova i bin mekim bilong autim tok long olgeta hap bilong graun i stap olsem mak na ol dispela manmeri i no inap abrusim; i stap ples klia long ai bilong ol. Ol Witnes i “sanap wanbel, na long wanpela tingting tasol [ol] i helpim helpim long kirapim ol man long bilip long gutnius.” (Filipai 1:27, 28) Ol ripot yumi holim i makim olsem insait long 67 yia i go pinis (inap long yia 1986) ol Witnes i bin wokim 570,000,000 buk na buklet long 200 samting tok ples, na winim 6,400,000,000 Wastaua na Kirap! na planti liklik nius na pepa i no gat pe bilong en, na ol i bin tilim long olgeta hap bilong graun. Ol i bin mekim bikpela wok tru bilong autim tok!
18 Yumi amamas, long wanem lain bilong God i bin wok strong long autim tok bilong Em i kam inap long nau. Wok bilong bihainim laik bilong God em hatwok wankain olsem bikpela wok ol dispela 12-pela man i mekim, em ol i karim ston long sol bilong ol i go olgeta inap long Gilgal. Lain bilong God long nau ol i go pas na givim bel olgeta long mekim wok. Dispela samting i mekim ol i stap wanbel, na i kirapim ol long ‘sanap strong na i no ken pret.’−Sam 27:14; 31:24; Sefanaia 3:9.
19 Sampela samting moa i bin kamap long taim bilong Josua i mas kirapim yumi long wok i go na bilip strong olsem Jehova bai mekim sampela mirakel o bikpela wok moa bilong helpim lain bilong em. Tok i kamap bihain long dispela i stori long sampela samting i bin kamap.
[Futnot]
a Asher Goldenberg i raitim wanpela buk (Metre and Its Significance in the Bible, tok Hibru) na em i tok, long taim bilong Namba Wan Tempel ol i save kolim longpela nem bilong man, ol i save skruim hap tok bilong nem bilong Jehova long nem bilong man bilong makim olsem dispela man i stap gut long Jehova. Goldenberg i tok, “long 5-pela rait bilong Moses, Moses i senisim nem bilong Hosea, pikinini bilong Nun i kamap olsem ‘Jehosua’ taim em i salim [Josua] i go lukstil; dispela i makim olsem em i save [Josua] i no ken lusim [Jehova].”
Tingim Ol Samting i Bin Kamap long Taim Bilong Josua—
◻ Olsem wanem na yumi no ken tingim ol dispela samting i olsem stori tasol bilong ol samting i bin kamap long bipo?
◻ Yumi mas mekim wanem bambai yumi inap strongim bel?
◻ Josua i makim wanem gutpela pasin yumi ken bihainim?
◻ Long wanem wanem samting Joshua i olsem piksa bilong Jisas?
◻ Wanem samting i kamap long nau i kain olsem ol samting i bin kamap long bipo long Jodan?
[Askim Bilong Stadi]
1. (a) Ol Isrel i wokabaut long ples nating inap 40 yia pinis na nau olsem wanem long ol? (b) Moses i givim wanem tok long ol bilong strongim ol?
2. Olsem wanem yumi save stori bilong dispela i stap long Baibel bilong lainim yumi long nau?
3, 4. (a) Bilong wanem yumi mas wok long strongim bel? (b) Yumi ken mekim wanem bilong strongim bel?
5. (a) Ol yangpela wokman long nau i ken mekim wanem wankain olsem Josua na bai ol i kisim strong? (b) Gutpela sapos ol yangpela witnes long nau i tingting long mekim wanem wok?
6. Yumi mas bihainim wanem pasin bilong Josua long taim em i pait long ol Amalek?
7, 8. (a) Taim Josua na Kelep i kam bek ol i kamapim wanem tingting bilong ol? (b) Ol samting Jehova i mekim long dispela taim bipo i lainim yumi long wanem samting na i strongim yumi olsem wanem?
9. Josua i mekim wanem olsem nupela nem bilong em i makim?
10. (a) Yu yet yu ting olsem wanem long nem bilong Jehova? (b) Sampela tok moa Jehova i givim long Josua em inap strongim yumi olsem wanem?
11. (a) Wanem insait bilong nem bilong Jisas? Taim Jisas i sindaun long donki na i go insait long Jerusalem, olsem wanem insait bilong nem bilong em i kamap ples klia? (b) Jisas i ting olsem wanem long nem bilong Jehova? Em i mekim wanem na em i kamapim dispela tingting bilong em long ples klia?
12. Long nau yumi wetim wanem ol bikpela wok i kamap?
13. (a) Wanem samting i olsem i laik pasim rot bilong ol Isrel na ating ol i no inap i go insait long Graun Bilong Promis? (b) Tasol ol i bihainim tok na wanem gutpela samting i kamap?
14. Dispela samting i kamap long bipo i olsem piksa na i makim wanem samting long nau? Ol Witnes i wok strong long autim tok na wanem samting i kamap?
15. (a) Ol pris long dispela taim bipo i no pret na dispela i makim wanem samting long nau? (b) Long dispela piksa, husat i makim ‘bikpela lain manmeri’?
16. (a) Ol Isrel i mekim wanem bambai ol i ken tingim dispela mirakel Jehova i wokim long Jodan? (b) Orait, olsem wanem long ol bikpela wok Jehova i mekim long nau?
17. (a) Josua i mekim wanem samting moa bambai ol i no ken lusim tingting long dispela mirakel? (b) I gat wanem samting long nau i kain olsem dispela mak ol i sanapim long bipo na ol manmeri i no inap abrusim?
18. (a) Dispela lain ol i bilong mekim wok pris wantaim Krais ol i bihainim wanem ol gutpela pasin long nau? (b) Wanem samting i kirapim olgeta manmeri long lain bilong God long wok strong?
19. Nau yumi laik skelim sampela samting moa i bin kamap long taim bilong Josua na dispela bai kirapim yumi long bilip strong long wanem samting?