Long Dispela Taim Bilong Pret, Yu Ken Bilip Tru long Husat?
“Ol king na ol man bilong graun i no inap kisim bek yu. Olsem na nogut yu bilip long ol.”−SAM 146:3.
1. Wanem kain pasin i kamap long taim bilong yumi? Dispela i kamapim long ples klia olsem yumi mas i gat wanem samting?
TAIM yumi liklik yet na yumi pret, yumi save ran i go long gutpela papamama bambai ol i ken strongim bel bilong yumi na lukautim yumi. Bilong wanem yumi mekim olsem? Long wanem yumi bilip tru long ol. Taim yumi bikpela pinis tu yumi laik bai i gat sampela man yumi ken bilip tru long ol. Na long nau, dispela laik i strong moa, long wanem planti samting nogut i kamap long graun na yumi pret long en. Wanpela nius bilong Wes Jemani i stori long taim bilong yumi na i tok, ‘Long nau, winim olgeta taim bipo, pasin pret i pulap long graun.’ Planti taim ol bikpela man bilong gavman na ol man bilong raitim nius na ol narapela man ol i tok, ol i tingting planti long ol bikpela hevi i painim ol man long nau.
2 Tok bilong ol i wankain olsem ol tok Jisas i mekim taim em i stori long taim bilong yumi na em i tok, ‘Bel bilong olgeta lain man bai i bagarap na ol i pret; bai ol i ting long ol samting i laik kamap long graun na bai bel bilong ol i pret tru.’ (Luk 21:25, 26) Baibel i tok profet olsem nau “long las taim bai planti hevi nogut tru i kamap,” na bai ol man ‘i laikim ol yet tasol, na i no ken i stap gut long narapela man, na bai ol i tok baksait nabaut na putim ol pren bilong ol long han bilong ol birua.’ Olsem na yumi save, long taim bilong yumi bai narapela i no inap bilip long narapela.−2 Timoti 3:1-4.
Ol i No Bilip Moa long Ol Man
3 Olsem na nau long dispela taim bilong pret, yumi laik tru bai i gat sampela man yumi ken bilip tru long ol, em ol bai stap gut long yumi, na ol i no save giaman, na ol bai sambai long yumi na helpim yumi taim hevi i painim yumi. Tasol long nau planti man i bel hevi, long wanem ol man bipo ol i bilip long ol, ol i giamanim ol. Wanpela nius bilong wanpela kantri long Esia i tok: ‘Ol Man i No Bilip Moa long Ol Bikpela Man Bilong Gavman na Bisnis.’ Insait long famili tu, narapela i no bilip moa long narapela, olsem na long olgeta hap bilong graun, planti man na meri marit ol i katim marit. Bipo narapela man i save bilip long narapela man. Tasol nau ol i save tingting nogut long ol narapela man na ting olsem ol i laik nogutim ol. Wanpela man i tok: ‘Mi no bilip moa long wanpela man,’ na planti man i save tok olsem.
4 Long nau ol man i save tingting nogut long ol narapela man, long wanem yumi stap long taim bilong bikpela pret tru, winim olgeta taim bipo. Long taim bilong yumi planti samting nogut tru i bin kamap, olsem tupela bikpela pait bilong olgeta hap, na planti narapela pait tu, em ol dispela pait i bin kilim i dai wan handet milion manmeri! Na nau ol man i gat ol bom nogut bilong nuklia na ol inap pinisim olgeta samting i stap laip long graun! Olgeta dispela samting i mekim na nau ol man i pret na ol i no bilip moa long ol narapela man. Ol pikinini tu ol i save pret. Wanpela nius bilong ol dokta i tok: “Long nau planti pikinini, ol liklik pikinini tu, ol i tingim pait nuklia inap bagarapim graun na ol i pret.” Na wanpela nius bilong Kanada i tok, planti yangpela manmeri long nau “ol i no save bilip moa, ol i stap bel hevi tasol, ol i pilim olsem i no gat wanpela gutpela samting ol i ken wetim i kamap.” Ol yangpela i putim asua i go long husat? Wanpela yangpela i tok: “Mipela pilim olsem ol man i bikpela pinis ol i no lukautim mipela. Mipela i no bilip moa long ol. Mipela pilim olsem i no gat wanpela man i mekim gutpela pasin. Dispela kain tingting i kamap strong long nau, winim olgeta taim bipo.”
5 I gat narapela lain pikinini, sapos ol inap toktok bai ol i tok, ol man i bikpela pinis ol i no lukautim ol. Dispela lain em ol pikinini, mama o dokta i bin rausim ol long bel. Long olgeta yia ol i kilim i dai planti planti pikinini long dispela rot, winim 55 milion! Ol dispela liklik pikinini i stap yet long bel ol i no gat asua na ol i no inap mekim wanpela samting bilong helpim ol yet−ol narapela man i mas lukautim ol, tasol ol i bagarapim ol!
6 I gat narapela samting planti man i pret long en long nau, em olsem: Pasin raskol. Ol raskol i save brukim haus na stil na mekim kain kain pasin nogut. Planti meri i pret long dispela samting. Wanpela meri i tok, taim em i laik slip, em i save putim gan aninit long pilo na em i slip. Na narapela meri i tok: “Mi les pinis long dispela pasin bilong nau long lokim dua oltaim . . . Tumbuna mama bilong mi i no bin lokim dua bilong haus.” Na wanpela nius long Poto Riko i tok: “Yumi yet yumi stap kalabus.” Tru tumas, yumi kalabus insait long haus bilong yumi i gat strongpela banis ain na ol lok long en. I gat as bilong pret bilong ol dispela manmeri. Long hap bilong Amerika, long olgeta yia ol man i save paitim o bagarapim planti meri. Nambawan dokta bilong gavman long Amerika i tok: “Long olgeta yia inap olsem 4 milion manmeri long Amerika i kisim bikpela bagarap long han bilong narapela man−ol i kilim ol i dai, reipim ol meri, paitim meri bilong ol, bagarapim pikinini, hansapim ol man na bagarapim skin bilong ol.” Ol kain pasin nogut olsem i kamap long planti kantri long nau. Dispela samting i mekim na long nau ol man i save pret long ol narapela man na ting olsem ol i laik nogutim ol.
7 Long ol kantri i no gat planti wok bisnis long en, planti planti man i stap rabis tru. Ol i no save bilip olsem i gat sampela man bai helpim ol. Presiden bilong wanpela kain kantri olsem em i tok, long wanpela provins long dispela kantri, planti nupela pikinini i dai taim ol i no winim yet wanpela krismas (inap olsem 270 long olgeta 1,000)! Na wan wan haus tasol ‘i gat wara (wanpela long olgeta 100). Long narapela kantri planti pikinini (inap 60 pesen) ol i sot long ol samting na i gat 7 milion pikinini em papamama i bin lusim ol. Wanpela ripot i tok, ol dispela pikinini ‘ol i no skul, na ol i no inap kisim wok, na ol bai kamap raskol tasol’! Long hap bilong Amerika ol i tok i gat 500,000 o moa ol yangpela manmeri i no gat haus. Yu ting ol dispela yangpela manmeri inap bilip long papamama bilong ol o ol narapela man o bilipim tok promis bilong ol bikpela man bilong gavman? Nogat, a?
8 Hevi bilong ol wok bilong mani, dispela tu i mekim ol man i pret. Dispela hevi i kamap tu long ol kantri i gat planti wok bisnis na planti samting. Long 1986, long Amerika, wok bilong planti beng i bagarap. Dispela hevi i kain olsem bikpela hevi i bin painim ol beng long yia 1930 samting. Wanpela man i gat save long ol wok bilong mani em i tok: ‘Strong bilong mani i bagarap. Long nau hevi i painim ol beng wankain olsem i bin painim ol beng paslain long taim wok bilong ol i bagarap long 1930.’ Wanpela man i lukim hevi i kamap long ol wok bilong mani na em i tok, ‘I olsem bikpela bagarap, olsem bikpela win na ren, i laik kamap.’ Olsem wanem long ol man i gat save long ol wok bilong mani? Ol inap givim gutpela tingting long ol man na soim rot long ol bilong stretim dispela hevi? Wanpela bilong lain bilong ol em i tok, ‘Ol samting ol i bin tok bai kamap, em i no kamap, olsem na tok bilong ol i paulim tingting bilong ol man.’
Ol i Ting Gutpela Samting Bai Kamap, Tasol Nogat
9 Dispela pasin bilong nau i narapela kain tru long pasin i bin i stap long yia 1900 samting. Long dispela taim bipo, ol man i save pilim olsem gutaim tru bai kamap na narapela i bilip long narapela. Inap planti yia pinis ol i stap sekan, na ol i pilim olsem olgeta samting i mas wok long kamap gutpela tasol. Tasol long yia 1914 bikpela senis i kamap−Namba Wan Pait Bilong Olgeta Hap i kirap. Bihain namba tu bikpela pait i kamap, na taim dispela pait i pinis long yia 1945, ol i sainim pepa bilong kamapim Yunaitet Nesen. Ol bikpela gavman bilong graun i ting olsem dispela oganaisesen bai kamapim gutaim na gutpela sindaun na stretpela pasin long graun. Wanpela ripot bilong nau i tok: ‘Inap olsem 51 kantri ol i bin sainim pepa bilong kamapim dispela oganaisesen−ol i olsem maus bilong ol man bilong olgeta hap bilong graun na olgeta lain na olgeta lotu.’ Tasol dispela tok i no stret. I gat wanpela lotu ol i no insait long dispela. Ol i no sainim dispela pepa, long wanem ol i no laik insait long dispela samting. Em wanem lotu? Em ol Witnes Bilong Jehova. Bilong wanem ol i no laik helpim dispela wok? Long wanem ol i save i no gat wanpela lain bilong dispela graun, long Yunaitet Nesen tu, inap long kamapim pasin sekan na gutpela sindaun na stretpela pasin. Ol Witnes i save ol dispela tok promis bilong ol man bai lus nating tasol.
10 Dispela ripot i tok: ‘Nau, foti yia bihain, i gutpela sapos yumi skelim ol samting tru i bin kamap wantaim ol samting ol i ting em bai kamap. Samting i kamap ples klia em olsem: I no gat gutpela samting i bin kamap. Long nau pasin nogut na pasin pait i kamap bikpela na ol man i pret moa yet. Planti man moa ol i sot long kaikai na wara na haus na gutpela dokta na haus sik na skul. Long yia 1945 ol i no ting ol samting nogut olsem bai kamap.’ Na dispela ripot i tok moa, olsem: ‘Foti yia bipo ol lain man i bung wantaim bilong painim rot bambai olgeta manmeri i ken i stap gutpela, na ol i no ken pret na ol i no ken sot long samting. Tasol samting tru i bin kamap long yia 1980 na bihain long en, em olsem: Bikpela hap lain bilong olgeta man bilong graun ol i stap rabis. Hangre i save kilim i dai inap olsem 50,000 manmeri long olgeta de!’ Tasol ol lain man i save tromoi wan handet milion kina long olgeta aua long pait!
11 Ol man i bin mekim planti tok promis long stretim ol dispela hevi, tasol ol i no stretim. Olsem na yu ting yumi ken bilipim tok promis bilong ol man? Tok promis bilong ol i kain olsem tok bilong kepten bilong wanpela bikpela sip, em i tok, ‘Mi no inap tingim wanpela samting em inap bagarapim bikpela sip ol man i wokim long nau; ol i gat bikpela save pinis long wokim ol sip.’ Na wanpela boskru bilong dispela sip i tokim wanpela pasendia: ‘God yet em i no inap bagarapim dispela sip.’ Tasol dispela sip, em sip Taitanik, em i bagarap long yia 1912 na 1,500 manmeri i dai pinis! Long yia 1931 Nesenel Edyukesen Asosiesen long Amerika i tok, bai olgeta man i gat skul, olsem na ‘paslain long yia 1950 bai i no gat pasin nogut moa.’ Na long yia 1936, wanpela niusman bilong Englan i tok, pe bilong ol samting bai i go liklik na long yia 1960 samting bai ol man inap kisim nating kaikai na klos na haus. Tasol samting i no kamap olsem ol i tok. Nogat tru!
Wanpela Man Yumi Inap Bilip Tru long Em
12 Olsem na yumi sot tru long samting bilong helpim yumi long dispela taim nogut bilong pret. Yumi no ken bilip long ol man; ol i no inap helpim yumi. Ol yet i as bilong planti bikpela hevi i bin kamap na ol i no inap stretim. Orait, husat inap helpim yumi? Yumi ken bilip tru long husat? Yumi mas bilip long Bikpela Man Antap, em God Jehova, em i Man bilong wokim dispela graun na ol man i stap long en, em tasol inap helpim yumi. Em i save long as bilong ol hevi i painim ol man long nau, na em i save long ol samting i laik painim ol man long bihain, na em i save long ol samting em i laik mekim bilong stretim ol dispela hevi. Bilong helpim ol man i laik save long ol dispela samting, em i putim ol tok bilong en long Baibel, em dispela buk em i bin givim long yumi bilong soim rot long yumi. Namba Tu Pas Pol i Raitim long Timoti, sapta 3, ves 16 na 17, i stori long Baibel na i tok: “Spirit bilong God yet em i bin kamapim olgeta tok bilong Baibel. Na dispela tok em i gutpela bilong givim save long yumi, na soim yumi sin bilong yumi, na stretim wokabaut bilong yumi, na skulim yumi long stretpela pasin. Olsem na em i mekim yumi man bilong God i gat strong inap tru, na yumi redi long mekim olgeta gutpela wok.”
13 Baibel i tok klia olsem ol tok bilong en em i tok bilong God na ol dispela tok inap stretim ol samting. Na skulim yumi long stretpela pasin. Na mekim yumi i gat strong inap tru. Na bai yumi redi long mekim olgeta gutpela wok. Tru, planti man ol i no save bilip olsem Baibel em i buk bilong God na ol tok bilong en em i tok bilong God, tasol ol Witnes Bilong Jehova i bilip tru olsem. (1 Tesalonaika 2:13) Mipela i save, Man bilong wokim olgeta planti bilion lain sta na ol bilion bilion sta long antap, em inap wokim wanpela buk. Na em inap lukautim dispela buk bambai ol tok bilong en i stret na em inap helpim ol man i laik save long tok i tru.−1 Pita 1:25.
14 Baibel i tok yumi mas bilip long husat nau long dispela taim nogut bilong pret? Tok bilong Baibel i stret wantaim ol samting i bin kamap. Long Jeremaia 10:23, (NW ) Baibel i tok: “O Jehova, mi save tru, ol man bilong graun ol i no inap bosim wokabaut bilong ol. I no wok bilong man long bosim wokabaut bilong em.” Olsem na i stret Sam 146:3 i tokim ol man: “Ol king na ol man bilong graun i no inap kisim bek yu. Olsem na nogut yu bilip long ol.”
15 Tru tumas, Baibel i tok yumi no ken bilip long ol man. Na yumi no ken bilip long yumi yet! Bilong wanem? Long wanem olgeta man i gat sin. (Rom 5:12) Jeremaia 17:9, (NW ) i tok: “Bel bilong man i save giaman tru, winim olgeta narapela samting.” Olsem na Provep 28:26 i tok stret olsem: “Sapos man i ting, save bilong em yet inap helpim em long mekim olgeta samting, orait em i no gat gutpela tingting. Tasol sapos man i bihainim pasin bilong gutpela tingting, bai em i stap gut.” Yumi ken kisim we gutpela tingting bilong helpim yumi bambai yumi ken i stap gut? Provep 9:10 i tok: “Sapos yu laik kisim gutpela tingting, orait pastaim yu mas aninit long Bikpela. God i gutpela na stretpela olgeta. Na sapos yu laik kisim gutpela save, orait pastaim yu mas save gut long em.” Yes, Man bilong wokim yumi, em tasol i gat bikpela save inap long soim rot long yumi long dispela taim nogut bilong pret. Olsem na Provep 3:5, 6 i tok: “Yu mas bilip strong long [Jehova]. Yu no ken ting save bilong yu yet inap helpim yu. Long olgeta samting yu mekim, yu mas tingting strong long [Jehova] na yu mekim, na bai em i soim yu stretpela rot long bihainim.”
Tingting Bilong God long Ol Lotu Bilong Dispela Graun
16 Dispela gutpela tingting na save yumi kisim long God em inap helpim yumi na bai yumi no popaia olsem ol lotu bilong dispela graun, em ol i bihainim tingting kranki na ol bai bagarap. Ol i ting ol i stretpela man, long wanem ol i save mekim lotu. Ol bikpela man bilong lotu long taim bilong Jisas ol i bihainim wankain tingting kranki. Olsem na Luk 18:9 i tok Jisas i mekim tok piksa na givim dispela tok long “sampela man ol i bilip long ol yet ol i stretpela man.” Jisas i stori long wanpela Farisi na wanpela man bilong kisim takis. Farisi i tenkyu long God, long wanem em i no man bilong sin olsem ol arapela man. Tasol man bilong kisim takis i krai long God na em i tok, “God, mi man bilong sin. Yu marimari long mi!” Na Jisas i tok: “Mi tokim yupela: Dispela man bilong kisim takis, God i kolim em stretpela man, na em i go bek long haus bilong en. Tasol dispela [Farisi] nogat. Man i laik litimapim nem bilong em yet, bai God i daunim em. Tasol man i daunim em yet, bai God i litimapim nem bilong em.”−Luk 18:10-14.
17 Dispela Farisi i no mekim pasin daun long ai bilong God. Em i bihainim ol lo long em yet na em i ting em i stretpela man. Tasol God i no ting olsem. (Matyu 23:25-28) Tasol man bilong sin i mekim pasin daun, na long Aisaia 66:2 (NW ) Jehova i tok: “Bai mi lukluk long dispela kain man, long man i tanim bel na em i pret long tok bilong mi.” Ol dispela bikpela hetman bilong lotu Juda long bipo ol i no pret long tok bilong Jehova. Ol i givim baksait long tok bilong Em. Ol i bihainim laik bilong ol yet tasol na ol i ting God i orait long ol. Tasol Jisas i tokim ol: “Yupela i no ken ting, olgeta manmeri i save kolim mi, ‘Bikpela, Bikpela,’ bai ol i go insait long kingdom bilong heven. Nogat. Man i bihainim laik bilong Papa bilong mi i stap long heven, em tasol bai i go insait long kingdom. Long dispela bikpela de bai planti manmeri i tokim mi, ‘Bikpela, Bikpela, mipela i bin mekim wok profet long nem bilong yu! Long nem bilong yu mipela i bin rausim ol spirit nogut! Long nem bilong yu mipela i bin wokim planti mirakel!’ Na long dispela taim bambai mi tokaut long ol olsem: ‘Mi no save liklik long yupela. Yupela man bilong mekim rong, yupela klia long mi!’ ”−Matyu 7:21-23.
18 Ol dispela bikpela man bilong lotu long taim bilong ol aposel ol i no bilip tru long God. Ol i bihainim ol lo bilong ol yet i kalapim lo bilong God. (Matyu 15:3, 9) Olsem na Jisas i tokim ol: “Nau ples bilong yupela bai i stap nating.” (Matyu 23:38) God i sakim lotu bilong ol, olsem na long yia 70 C.E., ol ami bilong Rom i bagarapim ol wantaim biktaun bilong ol, em Jerusalem, na haus lotu bilong ol. Na i wankain long nau tu. Ol lotu bilong dispela graun ol i gat ol lo bilong ol yet long rot bilong lotu long God. Tasol ol dispela lo i no stret wantaim lo bilong God. Olsem na ol i no bihainim laik bilong God; ol i bihainim laik bilong ol yet. Long ai bilong God ol i olsem ol man bilong mekim rong. (Taitas 1:16) God i sakim pinis ol dispela lotu, olsem na liklik taim bai ol lain man bai bagarapim ol wankain olsem ol ami bilong Rom i bin bagarapim Jerusalem wantaim haus lotu bilong en long taim bilong ol aposel.−Lukim Revelesen, sapta 17 na 18.
19 Tasol yu ting em i strongpela tok tumas? Olsem wanem yumi inap save tru liklik taim bai strafe bilong God i painim ol dispela lotu? Wanpela lotu i mas mekim wanem na bai God i ken orait long en? Olsem wanem? I gat sampela samting i bin kamap bipo na yumi ken save, Jehova i save lukautim ol man i givim bel long em na bihainim ol lo bilong em? Tok i kamap bihain long dispela bai bekim ol dispela askim.
Sampela Askim Bilong Kamapim Gen Ol Bikpela Tok
◻ Wanem kain pasin i kamap long taim bilong yumi na nau ol man i no bilip long narapela man?
◻ Ol man bilong dispela graun i ting gutpela samting bai kamap, tasol bilong wanem i no gat as long dispela?
◻ Yumi ken bilip tru long husat? Em i givim wanem samting long yumi bilong soim rot long yumi?
◻ Bilong wanem yumi no ken bilip long yumi yet na ol narapela man?
◻ God i ting olsem wanem long ol lotu bilong dispela graun?
2. Baibel i tok wanem long ol man bilong dispela taim nau ol bai pret na i no bilip moa long ol man?
3. Wanem samting i kamap na yumi save, nau long dispela taim ol man i no bilip moa long ol narapela man?
4. Pret i mekim wanem long ol yangpela?
5. Sampela liklik pikinini tru, sapos ol inap toktok, bai ol i ting olsem wanem long ol manmeri i bikpela pinis?
6. Pasin raskol i go bikpela na dispela i mekim wanem long ol man?
7. Olsem wanem na ol man i stap rabis ol i no bilip tumas long ol narapela man?
8. (a) Wanem hevi i painim ol kantri ol i gat planti wok mani long en? Olsem wanem long strong bilong mani long olgeta hap bilong graun? (b) Ol saveman bilong graun inap stretim dispela bikpela hevi bilong mani?
9. (a) Long yia 1900 samting ol man i ting olgeta samting bai kamap gutpela tru, tasol bihain wanem samting i kamap? (b) Bilong wanem ol Witnes Bilong Jehova i no laik helpim wok bilong sainim pepa bilong kamapim Yunaitet Nesen long 1945?
10. Wanem samting i kamap long nau na i narapela kain long ol samting bipo Yunaitet Nesen i ting bai kamap?
11. Ol man i mekim planti tok promis long stretim ol hevi bilong graun, tasol yumi ken bilip long tok bilong ol o nogat?
12. Yumi ken bilip tru long husat? Em i bin givim wanem samting long yumi bilong soim rot long yumi?
13. Ol Witnes Bilong Jehova i bilip olsem wanem long Baibel?
14. Baibel i tok wanem na i makim stret ol samting i kamap long nau?
15. Baibel i tok yumi mas bilip tru long husat?
16. Ol lotu bilong dispela graun i gat wanem tingting kranki olsem ol Farisi long taim bilong Jisas?
17. God i ting olsem wanem long wok lotu bilong ol man kain olsem ol Farisi?
18. Ol lotu i tok ol i mekim wok bilong God tasol ol i no bihainim lo bilong em, em bai skelim ol long kot na wanem samting bai painim ol?
19. Yumi gat wanem ol askim long ol lotu?
[Ol Piksa long pes 13]
Farisi i ting em i stretpela man, tasol man bilong kisim takis i mekim pasin daun na beten askim God long marimari long em
[Piksa long pes 15]
Strafe bilong God bai painim ol lotu bilong nau ol i no bihainim laik bilong Em, wankain olsem i bin painim lotu Juda long bipo taim ol ami bilong Rom i bagarapim Jerusalem