Stretpela Pasin i No Kamap Long Lo Ol i Kisim Long Maus Bilong Ol Tumbuna
“Sapos . . . stretpela pasin bilong yupela i no winim tru stretpela pasin bilong ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi, bai yupela i no inap i go insait long kingdom bilong heven.”—MATYU 5:20.
LONG nait olgeta Jisas i stap antap long wanpela maunten. Ol sta i lait long skai antap. Ol liklik animal bilong nait i raun na i gat liklik pairap long bus. Long hap bilong sankamap wara bilong raunwara Galili i bruk isi isi long nambis. Tasol Jisas i no tingim tumas ol dispela gutpela samting, long wanem, long nait olgeta em i wok long beten long Papa bilong em long heven, em Jehova. Em i laik bai Papa i stiaim tingting bilong em. Dispela de i laik kamap nau em bai bikpela de.
2 Tulait i bruk long hap sankamap. Ol pisin i kirap na flai i go i kam na ol i krai isi. Liklik win i meknaisim ol plaua bilong bus. San i wok long kam antap na nau Jisas i singautim ol disaipel i kam long em na em i makim 12-pela bilong kamap aposel bilong em. Bihain em wantaim olgeta dispela disaipel ol i wokabaut i go daun long maunten. Ol bikpela lain manmeri i lusim Galili na Tair na Saidon na Judia na Jerusalem na ol i wok long i kam bambai Jisas i ken oraitim sik bilong ol. Planti ol i putim han long Jisas na strong bilong Jehova i lusim em na sik bilong ol i orait. Na ol i kam tu bilong harim ol tok bilong em i olsem gutpela marasin bilong mekim gut bel bilong ol.—Matyu 4:25; Luk 6:12-19.
3 Ol tisa bilong lotu Juda, taim ol i laik lainim ol man, ol i save sindaun, na long dispela moningtaim long mun Mas o Epril long yia 31, Jisas i mekim olsem. Em i lusim ol man i go antap liklik long maunten long wanpela ples stret na em i sindaun. Taim ol disaipel na ol manmeri i lukim em i mekim olsem, nau ol i save em i laik lainim ol long sampela bikpela tok, olsem na ol i kam bung klostu long em. Taim Jisas i kirap long toktok, ol i wet long harim ol tok bilong em. Taim em i pinis long mekim ol tok sampela aua bihain, ol i kirap nogut long ol tok ol i bin harim. Bilong wanem ol i kirap nogut? Orait, nau yumi ken stori long as bilong dispela.—Matyu 7:28.
Tupela Kain Stretpela Pasin
4 Taim Jisas i mekim ol tok long maunten, olsem Matyu 5:1–7:29 na Luk 6:17-49 i stori long en, Jisas i stori long tupela lain em pasin bilong ol i narapela narapela kain: Em lain bilong ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi, na ol man nating em dispela lain i save daunim ol. Jisas i stori long tupela kain stretpela pasin, em stretpela pasin bilong ol Farisi em ol i save giaman na bihainim long ai bilong ol man tasol—na stretpela pasin tru bilong God. (Matyu 5:6, 20) Ol Farisi i ting ol yet i stretpela man. Ol i save bihainim ol lo ol i bin kisim long maus bilong ol tumbuna na long dispela as ol i ting ol i bihainim stretpela pasin. Ol tumbuna i bin kamapim ol dispela lo inap 150 yia paslain long Krais. Ol i bin kamapim olsem “banis bilong Lo” bilong God bilong lukautim dispela Lo bambai tingting bilong ol Grik i no ken i go insait long en. Bihain ol i kirap long ting olsem ol dispela lo bilong ol tumbuna i hap bilong Lo bilong God. Sampela saveman bilong lo i ting olsem ol dispela lo ol i kisim long maus bilong ol tumbuna i winim Lo bilong God em ol man i raitim pinis. Buk bilong ol dispela lo (Mishnah) i tok: “Yumi mas moa strong long bihainim tok bilong Ol Saveman Bilong Lo [em tok bilong ol lo ol i bin kisim long maus bilong ol tumbuna], winim Lo ol i bin raitim.” Olsem na ol dispela lo ol tumbuna i bin kamapim i no olsem “banis bilong Lo”—ol i no lukautim Lo. Nogat. Ol dispela lo bilong ol tumbuna i pinisim strong bilong Lo bilong God na mekim olsem i no gat wok moa long en, olsem Jisas i tok: “Yupela i save tumas long sakim lo bilong God na bihainim pasin bilong yupela yet.”—Mak 7:5-9; Matyu 15:1-9.
5 Ol manmeri nating i kam bilong harim tok bilong Jisas ol i stap rabis long ol samting bilong spirit. “Tingting bilong ol i paul nabaut, na ol i stap nogut tru, olsem ol sipsip i no gat wasman.” (Matyu 9:36) Ol saveman bilong lo na ol Farisi i gat pasin antap na ol i save daunim tru ol dispela manmeri. Ol i kolim ol olsem “ol man nating bilong graun” (ʽam-ha·ʼaʹrets). Ol i tingim ol i olsem pipia nating, na ol i no gat save. Na ol i ting olsem ol i man bilong mekim sin, long wanem, ol i no save bihainim ol lo bilong ol tumbuna, olsem na ol i no gutpela man long ai bilong God na em i no ken kirapim bek ol. Long taim bilong Jisas ol dispela lo ol man i bin kamapim i planti tumas na i putim hevi long ol man. I gat lo long olgeta liklik liklik samting, na ol pasin bilong lotu ol man i mas bihainim na i pulim bikpela hap taim bilong ol. Olsem na ol man nating i gat wok bilong skin ol i no inap bihainim ol dispela lo. Jisas i tok, ol dispela lo i olsem “karamap i hevi tumas,” em ol i “putim antap long sol bilong ol man, na ol man i hatwok tru long karim.”—Matyu 23:4; Jon 7:45-49.
6 Jisas i sindaun long maunten na ol man i kam klostu long em bilong harim ol tok bilong em, em ol disaipel bilong em na ol manmeri i stap hangre long ol samting bilong spirit. Olsem na ol i mas kirap nogut long ol namba wan tok em i mekim, olsem: ‘Ol rabisman ol i ken amamas, na ol man i stap hangre ol i ken amamas, na ol man i krai ol i ken amamas, na ol man em ol narapela i bel nogut long ol, ol i ken amamas.’ Olaman! Olsem wanem ol dispela kain man i ken amamas? Na Jisas i mekim ol narapela tok tu ol i kirap nogut long en, em i tok, ol maniman i mas lukaut! Na ol man i gat planti kaikai, na ol man i lap, na ol man em ol narapela i litimapim nem bilong ol, ol tu i mas lukaut! (Luk 6:20-26) Dispela liklik tok Jisas i mekim i kamapim ol tingting na lo i narapela kain tru long tingting na lo bilong planti man long dispela taim bipo. Bikpela senis i laik kamap, olsem bihain Jisas i tok: “Olgeta man i litimapim nem bilong ol yet, God bai i daunim ol. Na olgeta man i daunim ol yet, God bai i litimapim nem bilong ol.”—Luk 18:9-14.
7 Ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi i ting ol i stap gutpela long ai bilong God na ol i amamas long ol yet. Tasol ol man i kam bung long Jisas long dispela moningtaim ol i save ol i stap rabis long ol samting bilong spirit. Olsem na ol i amamas long tok Jisas i mekim long taim em i kirap long toktok, long wanem nau ol i save, ol i ken wetim gutpela samting i kamap. Jisas i tokim ol: “Ol man i save, ol i stap rabis tru long ol samting bilong God, em ol i ken amamas. Ol dispela man bai i kisim ol gutpela samting bilong kingdom bilong heven.” Na bel bilong ol i mas amamas tru taim em i tok moa olsem: “Ol man i laikim tumas long bihainim stretpela pasin, long wankain pasin olsem man i hangre tru na i laikim tumas long kisim kaikai na i dai long wara, em ol i ken amamas. Bai God inapim ol tru”! (Matyu 5:3, 6; Jon 6:35; Kamapim Tok Hait 7:16, 17) Stretpela pasin bai pulap long ol inap tru—tasol i no stretpela pasin bilong ol Farisi.
Nogut Ol Man Tasol i Ting “Yupela i Man Bilong Mekim Stretpela Pasin”
8 Jisas i tok: “Sapos . . . stretpela pasin bilong yupela i no winim tru stretpela pasin bilong ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi, bai yupela i no inap i go insait long kingdom bilong heven.” (Matyu 5:17-20; lukim tu Mak 2:23-28; 3:1-6; 7:1-13.) Sampela man i harim dispela tok ating ol i bin tingting olsem: ‘Olsem wanem mipela inap mekim stretpela pasin i winim tru stretpela pasin bilong ol Farisi? Ol i save tambuim kaikai, na beten, na givim namba 10 hap bilong olgeta samting bilong ol long God, na givim mani samting bilong helpim ol rabisman, na long olgeta taim ol i wok long stadi na kisim save long ol tok bilong Lo bilong God.’ Tasol stretpela pasin bilong ol i mas winim stretpela pasin bilong ol Farisi. Tru, ol man i save ting olsem ol Farisi i man bilong mekim stretpela pasin, tasol God i no ting olsem. Narapela taim Jisas i bin tokim ol Farisi: “Yupela i laik bai ol man i ting, yupela i man bilong mekim stretpela pasin tasol. Tasol God i save long ol samting i stap hait long bel bilong yupela. Samting ol man i ting em i gutpela samting tru, em i samting nogut tru long ai bilong God.”—Luk 16:15.
9 Ol tisa bilong lotu Juda i bin kamapim ol lo bilong ol yet long rot bilong kisim stretpela pasin o kamap stretpela man long ai bilong God. Namba wan rot em olsem: Ol i ting ol inap kamap stretpela man long ai bilong God, long wanem ol i lain bilong Abraham. Dispela buk bilong lo bilong ol tumbuna (Mishnah) i tok: “Ol disaipel bilong papa bilong yumi Abraham ol i save stap amamas nau long dispela taim na kisim laip long taim bihain.” Ating Jon Bilong Baptais i laik daunim dispela lo ol i bin kisim long maus bilong ol tumbuna, olsem na em i givim toksave long ol Farisi i kam long em, olsem: “Yupela i no ken tingting olsem long bel bilong yupela, ‘Abraham em i tumbuna papa bilong mipela.’ ” Ol i no ken ting dispela samting tasol em inap.—Matyu 3:7-9; lukim tu Jon 8:33, 39.
10 Namba 2 rot em olsem: Ol i ting ol inap kamap stretpela man sapos ol i givim mani samting bilong helpim ol rabisman. I gat tupela buk bilong “namba 2 lain buk bilong Olpela Testamen,” em ol i no hap tru bilong Baibel na tupela Juda i givim bel long God i bin raitim long yia 150 samting paslain long Krais. Dispela tupela buk i kamapim tok wankain olsem bilong ol tumbuna. Buk bilong Tobit i tok: “Pasin bilong givim samting bilong helpim man i sot, dispela pasin i helpim man long abrusim i dai na i save tekewe olgeta kain sin.” (12:9, The New American Bible) Na buk bilong Sirak (Eklisiastikus) i wanbel long dispela tok na i tok: “Wara i save pinisim paia, na olsem tasol pasin bilong givim mani samting bilong helpim rabisman, dispela pasin i save pinisim ol sin.”—3:29, NAB.
11 Namba 3 rot em olsem: Ol i ting sapos ol i bihainim Lo na mekim ol wok em Lo i kolim ol inap kamap stretpela man long ai bilong God. Lo ol i bin kisim long maus bilong ol tumbuna i tok, taim God i skelim ol wok bilong wanpela man, sapos planti wok bilong em i gutpela, orait bai God i kisim bek em. Dispela buk bilong lo bilong ol tumbuna (Mishnah) i tok, God i save skelim “wok bilong man, olsem em i mekim planti gutpela wok, winim ol wok nogut, o em i mekim planti wok nogut, winim ol gutpela wok.” Ol i tok, sapos ol gutpela wok bilong man i winim ol wok nogut bilong em inap wanpela tasol, bai God i kisim bek em. Olaman! Ol i ting olsem God i save skelim olgeta liklik liklik samting ol i mekim na kaunim hamas i gutpela na hamas i nogut! (Matyu 23:23, 24) Pol i kamapim stretpela tingting long dispela samting, em i tok: “Long pasin bilong bihainim lo ‘i no gat wanpela man bai i no gat asua na i stap stret long ai bilong God.’ ” (Rom 3:20) Tru tumas, stretpela pasin bilong ol Kristen i mas winim tru dispela kain stretpela pasin bilong ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi!
“Yupela i Harim Pinis Bipo Ol i Tok Olsem”
12 Bipo, taim Jisas i kolim sampela tok bilong Olpela Testamen, em hap bilong Baibel ol i bin raitim pastaim long tok Hibru, em i tok, “Buk bilong God i tok.” (Matyu 4:4, 7, 10) Tasol taim em i mekim dispela tok long maunten na em i kolim sampela tok bilong Olpela Testamen, inap 6-pela taim em i tok, ‘Bipo ol i save tok.’ (Matyu 5:21, 27, 31, 33, 38, 43) Bilong wanem em i tok olsem? Long wanem em i kolim tok bilong ol Farisi long ol dispela tok bilong Baibel, em tok bilong ol i pait wantaim tok bilong God. (Lo 4:2; Matyu 15:3) Dispela samting i kamap klia long namba 6 taim Jisas i mekim tok olsem, em Jisas i tok: “Yupela i harim pinis bipo ol i bin tok olsem, ‘Yu mas laikim tru ol wantok, na yu mas bel nogut long ol birua bilong yu.’ ” Tasol i no gat wanpela lo em God i bin kamapim long maus bilong Moses i tok: “Yu mas bel nogut long ol birua.” Nogat. Ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi i mekim dispela tok. Dispela tok i kamapim tingting bilong ol long dispela lo bilong God i tok: “Yu mas laikim tru ol wantok”—ol i ting olsem ol i mas laikim ol Juda tasol, olsem “ol wantok” bilong ol, na ol narapela lain nogat.
13 Inap 6-pela taim Jisas i tok, ‘Bipo ol i save tok,’ na namba wan taim em i mekim tok olsem, em i tok: “Yupela i harim pinis dispela tok ol tumbuna i bin kisim, ‘Yupela i no ken kilim i dai ol arapela manmeri. Na sapos wanpela man i kilim man i dai, em i mas kamap long kot.’ Tasol mi tokim yupela olsem, man i kros nogut long brata bilong en, em i mas kamap long kot. Na man i tok nogut long brata bilong en, em i mas kamap long namba wan kaunsil.” (Matyu 5:21, 22) Sapos bel bilong man i hat, dispela inap kirapim em long mekim tok nogut long brata na bai em i gat kot long God. Na belhat bilong em inap kirapim em long kilim i dai man tu. Sapos bel bilong em i hat i stap inap longtaim, dispela inap kirapim em long mekim pasin nogut tru—“Man i no laikim tru brata bilong en na i bel nogut long em, i olsem em i kilim man i dai.”—1 Jon 3:15.
14 Bihain Jisas i tok: “Yupela i harim pinis bipo ol i tok olsem, ‘Yupela ol marit, yupela i no ken mekim pasin pamuk.’ Tasol mi tokim yupela olsem, sapos wanpela man i lukim wanpela meri na i gat mangal nogut long em, dispela man i mekim pasin pamuk pinis long bel bilong em.” (Matyu 5:27, 28) Yu no laik mekim pasin pamuk, a? Orait, yu no ken larim tingting bilong dispela samting i kamap long bel bilong yu. Was gut long bel na tingting bilong yu. Tingting bilong bel em i as bilong ol dispela kain pasin nogut. (Sindaun 4:23; Matyu 15:18, 19) Jems 1:14, 15 i toksave long yumi, olsem: “Tasol bel bilong yumi olgeta wan wan i save kirap na pulim yumi. Dispela laik nogut bilong yumi yet i save grisim yumi na giamanim yumi, bilong kirapim yumi long mekim sin. Orait na dispela pasin bilong bel i kirap, em i olsem meri i kisim bel, na bihain em i save kamapim sin, olsem meri i karim pikinini. Na taim sin i kamap bikpela, em i save kamapim dai.” Sampela taim ol man i save tok, ‘No ken kirapim samting yu no inap pinisim.’ Tasol long dispela pasin bilong pamuk, mipela laik tok olsem, ‘No ken kirapim samting yu no inap pasim.’ Sampela Kristen ol i bin sanap strong tru na stap gut long God taim ol man i tok long kilim ol i dai, tasol bihain pasin pamuk i pulim ol na ol i pundaun.
15 Orait, nau yumi ken stori long namba 3 taim Jisas i mekim tok olsem, ‘bipo ol i save tok.’ Em i tok: “Bipo ol i save tok olsem, ‘Sapos wanpela man i rausim meri bilong en, orait em i mas givim em wanpela pepa bilong katim marit.’ Tasol mi tokim yupela, sapos man i rausim meri bilong en taim meri i no bin mekim pasin pamuk, orait dispela man i mekim meri i kalapim lo bilong marit. Long wanem, taim dispela meri i maritim narapela man, meri i mekim pasin pamuk. Na man i maritim wanpela meri, bipo man bilong en i bin rausim em, em tu i kalapim lo bilong marit na i mekim pasin pamuk.” (Matyu 5:31, 32) Sampela Juda i save mekim nogut long meri bilong ol—long liklik samting tasol ol i rausim meri bilong ol. (Malakai 2:13-16; Matyu 19:3-9) Lo bilong ol tumbuna i tok, man i ken rausim meri bilong em “sapos meri i no kukim gut wanpela kaikai bilong em,” o “man i painim pinis narapela meri em i gat gutpela skin, winim bilong meri bilong em.”—Buk Mishnah.
16 Jisas i mekim sampela tok moa i wankain, em i tok: “Narapela tok ol tumbuna i kisim na yupela i harim pinis, em i olsem, ‘. . . sapos yu tok tru antap long mekim wanpela samting, orait yu mas bihainim dispela tok . . . ’ Tasol mi tokim yupela, yupela i no ken mekim tok tru antap.” Long dispela taim ol Juda i save mekim nabaut long pasin bilong mekim tok tru antap—ol i mekim planti tok tru antap long ol liklik samting na ol i no bihainim tok bilong ol. Tasol Jisas i tok: “Yupela i no ken mekim tok tru antap. . . . Yupela i mas tok ‘Yes’ na ‘Nogat’ tasol. Em inap.” Lo bilong Jisas i klia tru: Mekim tok i tru long olgeta taim, na bai i no gat wok long mekim tok tru antap bilong strongim tok bilong yu. Mekim ol tok tru antap long ol bikpela samting tasol.—Matyu 5:33-37; lukim tu 23:16-22.
17 Bihain Jisas i tok: “Yupela i harim pinis bipo ol i bin tok olsem, ‘Sapos wanpela man i bagarapim ai bilong narapela man, orait yupela i mas bagarapim ai bilong en. Na sapos wanpela man i brukim tit bilong narapela man, orait yupela i mas brukim tit bilong en.’ Tasol mi tokim yupela olsem, yupela i no ken bekim rong long man i mekim nogut long yupela. Nogat. Sapos wanpela man i solapim wanpela wasket bilong yu, orait yu mas tanim narapela wasket tu i go long em.” (Matyu 5:38-42) Jisas i no stori long man i paitim yu bilong mekim nogut long yu; em i tok long man i solapim yu bilong skrapim bel bilong yu. Sapos man i mekim tok nogut long yu na yu bekim tok nogut long em, bai yu semim yu yet. Yu no ken bekim pasin nogut long man i mekim nogut long yu. Yu mas bekim gutpela pasin long em. “Yu mas mekim gutpela pasin na bai yu daunim pasin nogut.”—Rom 12:17-21.
18 Long laspela taim, em namba 6 taim, Jisas i mekim tok olsem, ‘bipo ol i save tok,’ Jisas i kamapim klia olsem wanem ol lo bilong ol tumbuna, em ol tisa bilong lotu Juda i lainim ol man long en, i daunim strong bilong Lo bilong God ol i bin kisim long rot bilong Moses. Em i tok: “Yupela i harim pinis bipo ol i bin tok olsem, ‘Yu mas laikim tru ol wantok, na yu mas bel nogut long ol birua bilong yu.’ Tasol mi tokim yupela olsem, yupela i mas laikim ol birua bilong yupela, na yupela i mas beten bai God i marimari long ol man i save mekim pasin nogut long yupela.” (Matyu 5:43, 44) Lo bilong God em i givim long ol long rot bilong Moses na ol i raitim pinis, i no putim mak long pasin sori bilong ol. Lo i tok tasol: “Yu mas laikim tru ol wantok olsem yu laikim yu yet.” (Wok Pris 19:18) Ol i mas laikim tru olgeta narapela man. Tasol ol Farisi i no amamas long dispela lo na bilong abrusim ol i tok, dispela tok “wantok” i makim tasol ol man i save bihainim ol lo ol i bin kisim long ol tumbuna. Olsem na bihain, taim Jisas i tokim wanpela saveman bilong lo long dispela lo, olsem “yu mas laikim tru ol wantok olsem yu laikim yu yet,” dispela saveman i tok, “taim lo i tok long wantok bilong mi, em i tok long husat tru?” Bilong bekim dispela askim bilong em, Jisas i bin mekim tok piksa long man bilong Samaria em i mekim gutpela pasin—yu mas i stap olsem “wantok” bilong man i sot long samting na yu mas helpim em.—Luk 10:25-37.
19 Jisas i mekim sampela tok moa long ol man na em i tok, ‘God i mekim gut long ol man nogut. Em i mekim san i kamap antap long ol na em i mekim ren i kam daun long ol. Sapos yupela i laikim tasol ol man i laikim yupela, yupela i no mekim narapela kain pasin. Ol man nogut i save mekim kain pasin olsem. Bai yupela i no inap kisim pe long dispela pasin. Yupela i mas i stap pikinini bilong God. Bihainim pasin bilong em. Stap olsem wantok bilong olgeta man na laikim tru ol narapela man. Long dispela rot bai yupela “i stap stretpela manmeri tru, olsem Papa bilong yupela i stap long heven em i stap stretpela tru.” ’ (Matyu 5:45-48) I hatwok long mekim stretpela pasin olsem! Tasol dispela kain stretpela pasin i winim tru stretpela pasin bilong ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi. Stretpela pasin bilong ol i sot tru!
20 Olsem na taim Jisas i stori long sampela hap tok bilong Lo na em i tok, “Tasol mi tokim yupela,” em i no kalapim Lo bilong God ol i bin kisim long rot bilong Moses na kamapim narapela lo olsem senis bilong en. Nogat. Em i kamapim as tru bilong en na long dispela rot em i strongim dispela Lo na mekim i antap moa. Lo i tok, sapos man i wok long bel nogut long narapela man i olsem em i kilim em i dai, dispela lo i antap moa. Lo i tok sapos man i wok long mangal nogut long wanpela meri i olsem em i mekim pinis pasin pamuk, dispela lo i antap moa. Lo i tok, sapos man i rausim nating meri bilong em long liklik samting na em yet o meri bilong em i maritim narapela poroman, dispela i olsem pasin pamuk, dispela lo i antap moa. Lo i tok, yumi mas mekim tok i tru tasol na i no gat wok long mekim planti tok tru antap bilong strongim tok bilong yumi, dispela lo i antap moa. Lo i tok, yumi mas mekim pasin isi na no ken bekim pasin nogut, dispela lo i antap moa. Lo bilong pasin sori i tok yumi mas bihainim pasin sori bilong God na laikim tru olgeta narapela man, dispela lo i antap moa.
21 Ol man i harim ol dispela narapela kain tok long namba wan taim, ol i mas kirap nogut! Ol dispela tok i kamapim klia olsem stretpela pasin ol man i ting ol i kisim long rot bilong bihainim strong ol lo bilong ol tumbuna ol tisa bilong lotu i lainim ol long en, dispela kain stretpela pasin i giaman tasol na i no gat as bilong en! Ol dispela bikpela lain manmeri i laik tru long kisim stretpela pasin bilong God, olsem man i hangre i laik tru long kisim kaikai o man i dai long wara i laik tru long kisim wara, taim Jisas i mekim sampela tok moa ol i kisim save long rot tru bilong kisim dispela kain stretpela pasin. Tok i kamap bihain long dispela bai stori long dispela samting.
Sampela Askim Bilong Kamapim Gen Ol Bikpela Tok
◻ Bilong wanem ol tumbuna bilong ol Juda i bin kamapim ol lo bilong ol yet?
◻ Wanem bikpela senis i kamap long ol Farisi wantaim ol saveman bilong lo, na ol man nating, olsem Jisas i tok?
◻ Ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi i ting ol inap kamap stretpela man long ai bilong God long wanem rot?
◻ I gat wanem rot bilong abrusim pasin pamuk na pasin bilong bagarapim marit, olsem Jisas i tok?
◻ Jisas i kamapim as bilong Lo bilong God ol i bin kisim long rot bilong Moses na em i kolim wanem ol lo i antap moa?
[Askim Bilong Stadi]
1, 2. Wanem samting i kamap paslain liklik long taim Jisas i mekim bikpela tok bilong em long ol man long maunten?
3. Taim Jisas i kirap long mekim ol tok, bilong wanem ol disaipel na ol manmeri i wet long harim?
4. (a) I gat wanem tupela kain stretpela pasin, olsem Jisas i stori long en? (b) Wanem wok bilong ol lo ol tumbuna i bin kamapim? Na ol dispela lo i mekim dispela wok o nogat?
5. (a) Ol manmeri nating i kam bilong harim tok bilong Jisas, ol i stap olsem wanem? Ol saveman bilong lo na ol Farisi i ting olsem wanem long ol? (b) Ol lo ol i bin kisim long maus bilong ol tumbuna, olsem wanem ol dispela lo i putim hevi long ol man nating i gat wok bilong skin?
6. Bilong wanem ol man i kirap nogut long ol namba wan tok Jisas i mekim? Ol dispela tok i makim wanem senis i mas kamap long ol disaipel bilong em na long ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi?
7. Ol namba wan tok bilong Jisas i mas mekim wanem long ol man i harim, em ol i stap rabis long ol samting bilong spirit?
8. Ating sampela man bai tingim wanem ol pasin bilong ol Farisi na bai ol i ting olsem stretpela pasin bilong ol yet i no inap winim stretpela pasin bilong ol Farisi wantaim ol saveman bilong lo? Tasol bilong wanem stretpela pasin bilong ol i mas winim tru stretpela pasin bilong ol dispela lain?
9-11. (a) Wanem wanpela rot na ol saveman bilong lo wantaim ol Farisi i ting ol inap kamap stretpela man long ai bilong God long dispela rot? (b) Wanem namba 2 rot ol i ting ol inap kamap stretpela man long en? (c) Wanem namba 3 rot ol i tingting long en? Tasol aposel Pol i tok wanem na yumi save, ol i no inap kamap stretpela man long dispela rot?
12. (a) Taim Jisas i mekim ol tok long maunten na em i laik kolim sampela tok bilong Olpela Testamen, em i mekim wanem tok i narapela kain long tok em i save mekim bipo? Bilong wanem em i mekim kain tok olsem? (b) Wanem samting i kamap klia long namba 6 taim Jisas i mekim dispela tok olsem “bipo ol i bin tok”?
13. Jisas i mekim wanem toksave long pasin em inap kirapim man long kilim man i dai?
14. Jisas i givim wanem tok long yumi long pasin em inap pulim yumi long mekim pasin pamuk?
15. Olsem wanem tok bilong Jisas long katim marit i narapela kain tru long lo ol Juda i bin kisim long maus bilong ol tumbuna?
16. Wanem pasin bilong ol Juda long mekim ol tok tru antap i no gat wok bilong en? Jisas i gat wanem tingting long dispela samting?
17. Jisas i lainim ol man long mekim wanem pasin i winim pasin bilong bekim pasin nogut?
18. (a) Lo i tok yu mas laikim wantok bilong yu olsem yu laikim yu yet, olsem wanem ol Juda i bin senisim dispela lo? Tasol Jisas i mekim wanem tok bilong stretim dispela? (b) Wanpela saveman bilong lo i laik save dispela tok “wantok” i makim husat tru na Jisas i bekim wanem tok long em?
19. Jisas i tok yumi mas bihainim wanem pasin Jehova i save mekim long ol man nogut?
20. Jisas i no kalapim Lo bilong God ol i kisim long rot bilong Moses, tasol em i mekim wanem na dispela i strongim dispela Lo na mekim i antap moa?
21. Ol tok bilong Jisas i kamapim klia wanem samting bilong stretpela pasin ol man i ting ol i kisim taim ol i bihainim ol lo bilong ol tumbuna, em ol tisa bilong lotu i lainim ol long en? Na ol bikpela lain manmeri i kisim save long wanem samting moa?