Givim Biknem Long Ol Piksa—Tok Pait i Kamap Long En
LONG Polan, wanpela man i laik i go raun, tasol pastaim em i mas mekim wanpela bikpela samting. Em i brukim skru long wanpela piksa bilong Jisas, na mekim ofa, na em i beten askim Jisas long lukautim em long ol raun bilong em.
Inap planti tausen kilomita longwe long Polan, long biktaun Bangkok, long Tailan, taim ai bilong mun i bikpela long mun Me, bai yu inap lukim wanpela bikpela bung bilong lotu Buda. Ol manmeri i bung wantaim na karim piksa bilong Buda i go raun long ol rot.
Ating yu save pinis, planti manmeri long olgeta hap i bihainim kain pasin olsem na givim biknem long ol piksa bilong lotu. Planti bilion manmeri i save brukim skru long ol piksa bilong lotu. Inap planti tausen yia pinis, ol man i tingim ol piksa i wanpela bikpela rot bilong helpim ol long lotuim God.
Yu ting olsem wanem long pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa? Yu ting pasin bilong givim biknem long ol piksa bilong lotu i stret o nogat? God i ting olsem wanem long dispela? I gat sampela samting i kamapim klia olsem God i orait long dispela pasin bilong lotuim em o olsem wanem? Ating yu yet yu no bin tingim ol kain askim olsem, a? Tasol sapos yu ting i bikpela samting long yu mas stap wanbel wantaim God, orait, yu mas save long bekim bilong ol dispela askim.
Ating planti ol i hatwok long kisim stretpela tingting long dispela samting. Inap planti tausen yia pinis ol man i tok pait long dispela samting na sampela taim ol i bin pait tru. Olsem: Long yia 1513 paslain long Krais, hetman bilong ol Hibru, em Moses, i bin bagarapim wanpela piksa gol bilong pikinini bulmakau, na em i tokim sampela man na ol i kisim bainat na kilim i dai inap 3,000 man, em ol i bin givim biknem long dispela piksa.—Kisim Bek, sapta 32.
I no ol Juda tasol i birua long pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa. Nogat. Sampela man bilong bipo, em ol i no man bilong lotu, ol i bin raitim stori long ol samting ol man i bin mekim na ol i stori long wanpela king bilong Persia, nem bilong em Takmurup, em ol man i tok, inap planti handet yia paslain long Moses, Takmurup i bin mekim bikpela wok bilong pinisim pasin bilong givim biknem long ol piksa bilong lotu. Narapela stori i olsem: Ol man i tok, longtaim bipo, wanpela king bilong Saina i tokim ol ami long kamapim pait bilong pinisim ol piksa bilong ol kain kain god. Ami i bagarapim pinis ol piksa bilong lotu, na nau king i tokaut olsem pasin bilong givim biknem long ol god ol man i bin wokim long wanpela kain graun, em pasin kranki stret. Bihain, taim Mohamet i pikinini yet, i gat sampela Arap i birua long pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa. Mohamet i bihainim tingting bilong ol, na bihain dispela i kirapim em long birua long pasin bilong lotuim ol piksa, olsem god giaman. Long buk Koran, Mohamet i lainim ol man olsem: Man i bihainim dispela pasin em i mekim bikpela rong i no inap tekewe, na ol man i no ken beten askim God long helpim man i mekim dispela pasin, na i tambu long marit long poroman i save mekim olsem.
Sampela saveman bilong ol misin i gat nem Kristen, olsem Airenias, na Origen, na Yusibias bilong Sisaria, na Epifanias, na Ogastin, em ol i bilong yia 150-450 samting (C.E.), ol i bin birua long pasin bilong brukim skru long ol piksa, olsem god giaman. Long yia 300 samting, long Elvera, long Spen, sampela bisop i bung na pasim tok bilong daunim pasin bilong givim biknem long ol piksa bilong lotu. Long dispela as misin i tambuim ol man long putim ol piksa bilong lotu long ol haus lotu, na givim strafe long ol man i lotuim ol dispela kain piksa.
Ol Man Bilong Bagarapim Ol Piksa Bilong Lotu
Ol dispela samting i opim rot bilong wanpela bikpela tok pait i kamap, i winim olgeta narapela tok pait bilong bipo. Dispela tok pait long pasin bilong brukim skru long ol piksa, olsem god giaman, i bin stap long yia 750 i go inap 850 samting (C.E.). Wanpela man bilong raitim stori bilong bipo em i tok, ‘dispela tok pait i stap inap 150 yia na i kamapim bikpela pen na hevi long ol man, na tu, dispela em i wanpela samting i mekim na misin long hap bilong Is na Wes i bruk.’
Dispela wok bilong daunim pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa i kirapim ol man long rausim na bagarapim ol dispela kain piksa long olgeta hap bilong Yurop. Ol man i putim sampela lo tu bilong pinisim pasin bilong mekim wok long ol piksa bilong lotuim God. Ol gavman tu i insait long dispela tok pait na em i kamap wanpela bikpela tok pait tru, em ol king na pop na jeneral na bisop i insait long en. Em i kamap olsem wanpela bikpela kros namel long ol saveman bilong lotu.
Tasol ol i no kros na pait long toktok tasol, nogat. Wanpela buk (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature bilong McClintock na Strong) i tok, King Leo Namba 3 i kamapim wanpela lo i tambuim ol man long putim ol piksa bilong lotu long ol haus lotu, na bihain, planti manmeri i ‘kirap wantaim na sakim dispela lo, na ol pait i kamap long olgeta de, na i kamap bikpela moa long biktaun Konstantinopel.’ Ol man nating na ami bilong gavman ol i pait, na long dispela as gavman i kilim i dai planti man. Ol i mekim nogut tru long ol bruder. Planti handet yia bihain, olsem long yia 1550 samting, long biktaun Surik, long Swiselan, planti taim ol man i bung na tok resis long pasin bilong mekim wok long ol piksa bilong lotuim God. Dispela samting i mekim na ol i kamapim wanpela lo i tok, ol man i mas rausim ol dispela piksa long olgeta haus lotu. Sampela man, em ol i bin wok long stretim sampela pasin na bilip bilong lotu, ol i bin birua tru long pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa. Ol i bin tokaut strong na mekim pait tu bilong daunim dispela pasin.
Long nau tu, ol saveman bilong lotu ol i no wanbel long dispela pasin—ol i gat narapela narapela tingting long en. Tok i kamap bihain long dispela bai helpim yu long skelim gut dispela pasin bilong lotuim God long rot bilong ol piksa—tru em inap helpim man long lotuim God o nogat?