“Mipela i Lukim Pinis Mesaia”!
“Em [Andru] i go stret na painim brata bilong en Saimon, na em i tokim Saimon olsem, ‘Mipela i lukim pinis Mesaia.’ Dispela nem ‘Mesaia’ em i olsem, ‘Man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en.’ ”—JON 1:41.
1. Jon Bilong Baptais i tok wanem long Jisas? Andru i tok wanem long Jisas?
ANDRU i lukim Jisas, em dispela Juda bilong Nasaret, na Andru i no ting em i olsem wanpela king o saveman o pris samting. Em i no gat gutpela bilas o waitpela gras o skin olsem bilong pris. Em i yangpela, olsem 30 krismas samting, na han na skin bilong em i olsem bilong man i mekim strongpela wok. Olsem na Andru i no kirap nogut taim em i harim olsem Jisas em i wanpela kamda. Tasol taim Jon Bilong Baptais i lukim Jisas, em i tok: “Lukim. Em i Pikinini Sipsip Bilong God.” Na bipo Jon i bin lukim Jisas na i tok: “Em i Pikinini Bilong God.” Na nau Andru i harim Jisas i toktok, na yumi no save Jisas i bin tok wanem, tasol tok bilong em i kirapim Andru long senisim tingting bilong em, na em i sut i go painim brata bilong em, em Saimon, na i tokim em: “Mipela i lukim pinis Mesaia”!—Jon 1:34-41.
2. Bilong wanem yumi mas save gut, Jisas em i dispela man God i bin tok promis long salim i kam, o nogat?
2 Jisas i senisim nem bilong Saimon na em i kolim em Pita, na Pita tupela Andru i kamap aposel bilong Jisas. Tupela yia bihain Pita i tokim Jisas: “Yu dispela man God i bin makim . . . . Yu Pikinini Bilong God i gat laip.” (Matyu 16:16) Ol gutpela aposel na disaipel i bilipim tru dispela samting, na long nau tu planti milion man i bilip olsem. Wanem as na ol i bilip olsem? Nogut ol i bilip nating. (Lukim Hibru 11:1.) Orait, nau bai yumi skelim 3-pela as na bai yumi ken save, Jisas em i Mesaia tru.
Ol Tumbuna Bilong Jisas
3. Matyu na Luk i tok wanem long ol tumbuna bilong Jisas?
3 Nupela Testamen i stori long ol tumbuna bilong Mesaia Jisas na i tok em i bilong lain bilong King Devit. (Song 132:11, 12; Aisaia 11:1, 10) Matyu i tok: “Dispela em i tok long ol lain tumbuna bilong Jisas Krais. Jisas em i bilong lain bilong Devit na Devit em i bilong lain bilong Abraham.” Na Matyu i kolim ol tumbuna bilong Jisas, kirap long Josep, em waspapa bilong Jisas. (Matyu 1:1-16) Na taim Luk i kolim ol dispela tumbuna, em i kirap long Maria em mama bilong Jisas na i go bek long Devit na Abraham na i go inap long Adam. (Luk 3:23-38)a Em nau, Matyu tupela Luk i tokaut klia olsem Devit em i tumbuna bilong Jisas, long wanem, Josep, em waspapa bilong Jisas, em i bilong lain bilong Devit, na Maria, em mama bilong Jisas, em tu i bilong lain bilong Devit. Olsem na i stret Jisas i kisim wok king bilong Devit.
4, 5. (a) Long bipo, ol man i bin ting Devit i tumbuna bilong Jisas o nogat? (b) Wanem narapela as na yumi save Jisas em i Mesaia tru?
4 Long bipo i gat tupela as na i no inap ol birua bilong Jisas i tok em i no tumbuna pikinini bilong Devit. Wanpela as i olsem: Inap planti yia paslain long taim Jerusalem i bagarap long yia 70, ol man nabaut i bin stori long Jisas em i pikinini tumbuna bilong Devit; ol i save pinis long dispela samting. (Lukim Matyu 21:9; Aposel 4:27; 5:27, 28.) Na lista bilong ol dispela tumbuna em i stap long haus tumbuna na ol birua inap lukim sapos ol i laik.b Tasol i no gat wanpela man i bin tok Devit i no tumbuna bilong Jisas. I no gat rot na bai ol inap tok olsem. Taim Matyu na Luk i raitim lista bilong ol dispela tumbuna, pastaim tupela i lukim lista i stap long haus tumbuna na bai ol i ken raitim stret.
5 Na i no Baibel tasol i tok Jisas i Mesaia. I gat narapela as tu na yumi save long dispela samting, olsem: Namel long yia 300 na 400 buk Talmut bilong ol Juda i tok, wanpela bikman bilong ol i tok bilas long Maria em mama bilong Jisas, na em i tok, Maria i bin prenim ol kamda, tasol buk i tokaut olsem ol king i tumbuna bilong Maria. Na Hejesipus i tok, Sisar Domitian bilong Rom i laik kilim i dai ol tumbuna pikinini bilong Devit, na ol birua bilong lotu Kristen i toknogutim lain bilong Jut, em brata bilong Jisas, long wanem, Devit i tumbuna bilong ol. Sapos Devit i tumbuna bilong Jut, orait, em i tumbuna bilong Jisas tu, a?—Galesia 1:19; Jut 1:1.
Ol Tok Profet Long Mesaia
6. I gat sampela tok profet long Olpela Testamen i makim Jisas em i Mesaia, o nogat?
6 Na truim bilong ol tok profet tu i makim Jisas em i Mesaia, na i gat planti long Olpela Testamen. Alfret Edesim (long buk The Life and Times of Jesus the Messiah) i tok, ol tisa bilong lotu Juda long bipo ol i tok i gat 456 tok profet long Olpela Testamen i toktok long Mesaia. Tasol ol dispela tisa bilong lotu i gat planti tingting kranki long Mesaia; planti bilong ol dispela tok profet i no toktok long Mesaia. Tasol i gat planti ol narapela tok profet i makim Jisas em i Mesaia.—KTH 19:10.
7. Wanem sampela tok profet Jisas i bin truim long taim em i bin stap long graun?
7 Em hia, sampela tok profet wantaim truim bilong en i makim Jisas em i Mesaia: Taun mama i karim em long en. (Maika 5:2; Luk 2:4-11) Ol i kilim i dai ol pikinini taim Maria i karim pinis Jisas. (Jeremaia 31:15; Matyu 2:16-18) Jisas i mas lusim Isip. (Hosea 11:1; Matyu 2:15) Ol bikman bai pasim tok long kilim Jisas i dai. (Song 2:1, 2; Aposel 4:25-28) Judas i laik kisim 30 mani silva na em i kamapim Jisas long ol birua. (Sekaraia 11:12; Matyu 26:15) Pasin bilong kilim Jisas i dai.—Song 22:16; Jon 19:18, 23; 20:25, 27.
Tok Profet i Makim Taim Em i Kam
8. (a) Wanem tok profet i makim taim bilong Mesaia i mas kam? (b) Wanem tupela samting yumi mas save long en na bai yumi ken save long insait bilong dispela tok profet?
8 Yumi ken tingim tok profet long Daniel 9:25, em i toktok long ol Juda i wetim Mesaia i kam. Em i tok: “Yu mas harim na save olsem, stat long taim dispela tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem, 7 taims 7-pela yia i mas pinis pastaim, orait na dispela bikman [Mesaia] God i bin makim, em bai i kamap. Bai ol i wokim Jerusalem gen wantaim ol rot insait long taun na bikpela baret i raunim banis bilong taun. Na Jerusalem bai i stap olsem inap long 62 [wik na] 7-pela [wik], tasol ol dispela yia bai i stap olsem taim bilong hevi.” I gat tupela samting bilong dispela tok em yumi laik save long en, olsem: Truim bilong en i kirap long wanem taim, na em i go inap long wanem taim na i pinis? Bilong save long dispela samting yumi ken mekim wanpela tok piksa olsem: Sapos ol i tokim yu, ‘Yu go long hul wara, na yu kirap wokabaut i go inap 50 mita na bai yu painim wanpela gutpela samting.’ Tasol sapos yu no save hul wara i stap we na wanpela mita i longpela olsem wanem, bai yu longlong. Tasol maski yu longlong, bai yu wok strong long kisim save long dispela samting, a? Na i olsem tasol long dispela tok profet bilong Daniel—insait bilong en i stap hait liklik, tasol yumi ken wok long kisim save long taim truim bilong en i bin kirap, na long hamas yia i lus na pinis bilong en i kamap.
9, 10. (a) Dispela 69 wik i kirap long wanem yia? (b) Dispela 69 wik i makim hamas yia? Olsem wanem yumi save dispela i stret?
9 Orait, yumi mas save wanem taim “dispela tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem.” Na yumi mas save tu long dispela “7-pela” wik na “62” wik (bungim na i kamap olsem 69) em i makim hamas yia na i pinis long wanem taim. “Dispela tok . . . bilong wokim gen Jerusalem,” em Nehemia i makim, i bin kamap long taim Artaserksis i gat 20 yia long wok king. (Nehemia 2:1, 5, 7, 8) I olsem dispela 69 wik i kirap long yia 455 paslain long Krais.c
10 Dispela 69 wik i olsem 483 de. Tasol Daniel 9:25 i toktok long “ol dispela yia.” Planti saveman bilong Baibel i save long sampela tok bilong Baibel i makim wanpela de i olsem wanpela yia, olsem na dispela 69 wik o 483 de i kamap olsem 483 yia. Bipo ol Juda i makim ol namba 7 de i olsem de sabat, na ol namba 7 yia tu olsem yia sabat. (Kisim Bek 20:8-11; 23:10, 11) Orait, sapos yumi kirap long yia 455 paslain long Krais na kaunim i go inap 483 yia, bai yumi kamap long yia 29, em taim Jisas i bin kisim baptais na i kamap Mesaia!
11. Sapos sampela man i hatwok long bilipim dispela insait bilong tok profet bilong Daniel, yumi ken tokim ol long wanem samting?
11 Sapos sampela man i tokim yumi olsem ol i hatwok long bilipim dispela tok, yumi ken tokim ol, ol man long taim bilong Jisas ol i bin wetim Mesaia i kamap long dispela yia 29, na stret em i kamap long dispela taim. Sampela ol bikpela saveman, olsem Luk em wanpela Kristen, na Tasitas na Switonias bilong Rom, na Filo tupela Josifas bilong lain Juda, ol i bin tok ol man i save Mesaia i mas kamap long dispela taim, olsem na ol man i bin wet long em i kam long dispela taim. (Luk 3:15) Sampela man i tok, long dispela taim bipo ol Rom i putim hevi long ol Juda, olsem na ol Juda i laik bai Mesaia i kam na helpim ol. Tasol sampela handet yia paslain long dispela taim ol Grik i bin mekim nogut long ol, tasol ol i no bin tingting long Mesaia bai kam long dispela taim bipo, nogat. Tasitas i tok, ol Juda i bin tingim sampela tok profet, na dispela i bin kirapim ol na ol i tingim sampela bikman Judia olsem Mesaia samting bai kam na kirapim bikpela gavman bilong ol. Na Aba Hilel Silva i tok long buk bilong em (A History of Messianic Speculation in Israel), ‘ol man i bin ting Mesaia bai kam paslain long yia 50 samting, long wanem, ol i bin lukim sampela rait i makim ol det na yia,’ olsem i stap long Baibel long hap bilong Daniel.
God i Makim Man Bilong Kamap Mesaia
12. Olsem wanem Jehova i bin makim Jisas em i Mesaia?
12 God yet i makim Jisas long kamap Mesaia. Luk 3:21, 22 i tok, taim Jisas i baptais pinis, God Jehova i kapsaitim spirit holi bilong em long Jisas, na dispela spirit i wanpela samting i holi tru na i gat bikpela strong, winim olgeta narapela strong. Na maus bilong Jehova yet i tok, em i orait long dispela Pikinini bilong em. Na long tupela taim moa Jehova long heven i salim tok i kam stret long Jisas, olsem na yumi save em i orait long Jisas—dispela i bin kamap long taim 3-pela aposel i bin stap wantaim Jisas, na long taim Jisas i bin stap wantaim planti man. (Matyu 17:1-5; Jon 12:28, 29) Na Jehova i bin salim ol ensel bilong heven i kam daun bilong makim tru olsem Jisas em i Krais o Mesaia.—Luk 2:10, 11.
13, 14. Jehova i mekim wanem bilong makim olsem em i amamas long Jisas?
13 Jehova i amamas long Jisas i kamap Mesaia, olsem na Jehova i strongim em na bai em i ken mekim ol bikpela wok. Em i mekim ol tok profet na truim bilong en i bilong kamap bihain, na sampela i bilong kamap long taim bilong yumi long nau.d Em i wokim ol mirakel—em i kamapim kaikai inap long bikpela lain man, na em i oraitim sik bilong ol man. Na em i kirapim man i dai pinis tu. Planti man i bin lukim Jisas i wokim ol mirakel, na taim ol disaipel bilong em i raitim stori bilong dispela samting ol i no giaman—ol i tok tru. Na ol birua bilong Jisas tu ol i no inap tok, Jisas i no bin mekim ol dispela samting. (Mak 6:2; Jon 11:47) Na taim ol disaipel i raitim ol dispela stori, sapos ol i stori giaman tasol, orait, ol bai i haitim ol pasin kranki bilong ol yet. Tasol ol i no mekim olsem; ol i kamapim ol dispela pasin kranki bilong ol. Na ol i no pret long i dai tu na bai ol i ken holimpas bilip bilong ol long Jisas. Tasol ol i no inap mekim olsem sapos stori bilong ol i giaman tasol.
14 Na God i mekim sampela samting moa i makim olsem em i orait na amamas long Jisas. Long rot bilong spirit holi God i kirapim ol man i bin raitim tok bilong Baibel na bai ol i kamapim stret ol tok i makim Jisas em i Mesaia tru, na ol man i tanim ol dispela tok bilong Baibel i go long planti handet tok ples.
Bilong Wanem Ol Juda i No Laikim Jisas?
15. (a) Hamas samting i makim Jisas em i Mesaia? (b) Ol Juda i tingim wanem samting na ol i no laik bilip olsem Jisas em i Mesaia?
15 Yumi stori pinis long 3-pela as i makim Jisas em i Mesaia, na i gat planti handet samting i bin kamap bilong strongim dispela samting, olsem na i no gat wok long tingim sampela as moa na bai yumi ken bilip long Jisas em i Mesaia. I gat planti samting inap pinis bilong makim dispela samting i tru. Sapos yu laik kisim laisens, na ol i laik save yu husat, na yu soim 3-pela samting long ol na bai ol i ken save, tasol ol i tok yu mas kisim planti handet samting moa i kam na bai ol i ken save yu husat, ating dispela i no stret, a? Na i olsem tasol long makim husat i Mesaia. Ol tok bilong Baibel em inap long mekim olsem. Tasol planti Juda i no laik bilip long Jisas em i Mesaia, maski i gat as na ol inap bilip. Planti man i save bilip long ol samting i wankain long laik bilong ol yet, na sapos i no wankain, ol i no inap bilip long en. Ol Juda i bin wet long wanpela Mesaia bai kam na daunim gavman bilong Rom em ol i aninit long en, na em bai kirapim gavman bilong ol yet na bai ol i gat planti samting bilong skin olsem bilong bipo long taim bilong Solomon. Tasol taim ol i lukim Jisas ol i no bilip long em, long wanem, em i gat pasin daun, na em i olsem man nating i no gat nem, na em i kamda tasol bilong Nasaret, na em i no insait long wok politik o ol samting bilong mani kago samting. Na taim ol i hangamapim em long pos na em i dai nogut, ol i no laik tru long bilip olsem em i dispela Mesaia em Baibel i tok bai kam.
16. Bilong wanem ol disaipel i mas stretim tingting bilong ol long Mesaia?
16 Na tingting bilong ol disaipel bilong Jisas yet i paul long taim ol man i kilim em i dai. Na taim em i kirap bek ol i no klia yet, long wanem, ol i askim em: “Ating nau . . . bai yu mekim kantri Israel i kamap strong gen na i gat king i bosim em, o nogat?” (Aposel 1:6) Tasol ol i bilip long em i Mesaia, maski em i no mekim dispela samting ol i tingim. I gat planti samting i as bilong bilip bilong ol, na isi isi ol i wok long kisim sampela save moa na bai tingting bilong ol i klia. Nau ol i save, long dispela sotpela taim Jisas i bin stap long graun em i truim sampela tok profet tasol, na em i no inap truim ol narapela long dispela taim. Wanpela i tok, em i mas wokabaut long donki, na narapela i tok, em bai kam wantaim bikpela lait long klaut, na i no inap em i truim dispela tupela samting long wanpela taim tasol! Olsem na em i mas i kam bek long narapela taim bihain.—Daniel 7:13; Sekaraia 9:9.
I Gat As na Mesaia i Mas Dai
17. Daniel i tok wanem na yumi save Mesaia i mas i dai? Bilong wanem em i mas i dai?
17 Ol tok profet bilong Mesaia i tok em i mas i dai. Yumi stori pinis long dispela tok profet i makim em i mas kam, tasol dispela tok i go moa na i tok: “Na bai ol i kilim bikman God i bin makim.” (Daniel 9:26) Dispela tok “kilim,” long tok Hibru ol i kolim ka·rathʹ, na Lo bilong Moses i tok, ol i mas kilim i dai (ka·rathʹ) man ol i makim bilong i dai. Tasol bilong wanem Mesaia i mas i dai? Ves 24 i tok, em i mas i dai bilong “lusim olgeta sin bilong ol manmeri na pinisim olgeta pasin nogut bilong ol, na oltaim oltaim ol manmeri bai i bihainim stretpela pasin tasol.” Ol Juda i save pinis long dispela lo i tok, man i mas i dai, olsem lusim o givim blut bilong em olsem pe o kompensesen, bilong baim o stretim rong bilong narapela man.—Wok Pris 17:11; lukim Hibru 9:22.
18. (a) Aisaia 53 i tok wanem na yumi save Mesaia i mas i dai? (b) Wanem tupela tok long Aisaia 53 na i olsem narapela i no stret long narapela?
18 Aisaia sapta 53 i makim Mesaia i wanpela bikpela Wokman bilong Jehova, na em i mas kisim pen na dai na bai em i ken baim rong bilong ol man. Ves 5 i tok: “Long asua bilong sin bilong yumi tasol em i bin kisim bagarap. Ol i bin paitim em nogut na skin bilong en i bin bruk nabaut, na long dispela pen em i karim em i mekim yumi i kamap orait,” na ves 8 i tok ol i “kilim em i dai.” Tasol ves 10 i tok, taim ‘em i givim pinis laip bilong em olsem ofa bilong tekewe sin bilong ol manmeri,’ “laip bilong en bai i go longpela tru na em bai i . . . mekim ol samting Bikpela i gat laik bilong mekim, na . . . ol dispela samting i kamap gut.” Olsem wanem em i ken mekim ol dispela samting sapos em i dai pinis? Sapos em i dai, olsem wanem em inap long truim ol narapela bikpela tok profet, olsem long mekim wok king na kamapim bel isi na amamas long graun?—Aisaia 9:6, 7.
19. Taim yumi save Jisas i bin kirap bek, olsem wanem na nau dispela tupela tok profet i kamap klia?
19 Em inap, long wanem, wanpela mirakel i bin kamap: Jisas i kirap bek! Planti handet gutpela Juda i lukim dispela bikpela samting. (1 Korin 15:6) Pol i tok: “Krais em i mekim wanpela ofa tasol bilong tekewe sin, na dispela ofa em inap long i stap olgeta taim. Em i mekim olsem pinis, orait em i sindaun long han sut bilong God na em i wetim taim bilong God i putim ol birua bilong en i stap aninit long en.” (Hibru 10:10, 12, 13) Taim Jisas i kirap bek long i dai em i go long heven na “wetim taim bilong” Jehova i givim wok king long em na bai em i ken daunim ol birua bilong Papa Jehova, na long dispela taim em bai mekim wok bilong Mesaia na planti gutpela samting bai painim ol man. Wanem ol samting? Bihain bai yumi stori long dispela.
[Ol Futnot]
a Luk 3:23 i tok: “Josep em i pikinini bilong Heli” long wanem, Heli em i papa bilong Maria, olsem na Josep i tambu pikinini bilong Heli.
b Josifas i tok, paslain long yia 70 lista bilong ol tumbuna em i stap na bai ol man inap lukim, tasol lista i lus long taim Jerusalem i bagarap na nau i no inap sampela man i ken kirap na i tok ol yet i Mesaia.
c Ol stori bilong Grik na Babilon na Persia i makim yia 474 paslain long Krais em Artaserksis i kirap long mekim wok king.
d Wanpela tok profet Jisas i bin mekim i tok, sampela ol mesaia giaman bai kamap bihain. (Matyu 24:23-26) Lukim stori i stap paslain long dispela stori.
Bai Yu Bekim Olsem Wanem?
◻ Bilong wanem yumi mas skelim ol tok bambai yumi ken save, Jisas em i Mesaia tru o nogat?
◻ Olsem wanem lista bilong ol tumbuna bilong Jisas i makim em i Mesaia?
◻ Olsem wanem ol tok profet bilong Baibel i makim Jisas em i Mesaia?
◻ Olsem wanem Jehova yet i strongim dispela tok long Jisas em i Mesaia?
◻ Bilong wanem planti Juda i no laik bilip olsem Jisas em Mesaia? Olsem wanem dispela pasin i no stret?
[Piksa long pes 12]
Ol mirakel bilong Jisas i makim olsem em i Mesaia tru