“Mipela i Lukim Pinis Mesaia”
“MIPELA i lukim pinis Mesaia.” “Mipela i lukim pinis dispela man bipo Moses i bin raitim tok bilong em long buk bilong lo, na ol profet tu i bin raitim tok bilong em.” Tupela Juda i givim bel bilong ol long God i bin mekim dispela narapela kain tokaut. Em nau, dispela Mesaia ol i bin wetim em i kamap pinis. Ol i bilip tru long dispela!—Jon 1:35-45.
Sapos yumi tingim ol samting i bin kamap long dispela taim, na ol samting bilong lotu tu bilong dispela taim bipo, bai yumi kirap nogut long ol i bin bilip strong olsem Mesaia i kamap pinis. Planti man i tok promis olsem ol bai kisim bek ol Juda na ol man i amamas na litimapim nem bilong ol na i ting gutpela samting bai kamap. Tasol i no longtaim na ol dispela tok promis ol man i wetim i kamap i lus nating, taim ol dispela man i no kisim bek ol Juda i stap aninit long Rom.—Aposel 5:34-37.
Tasol tupela Juda hia, em Andru na Filip, ol i bilip strong olsem ol i painim pinis Mesaia tru. Long ol yia bihain long en, bilip bilong ol i kamap strong moa taim ol i lukim ol strongpela wok dispela man i mekim na i truim ol tok profet Baibel i mekim long Mesaia.
Bilong wanem dispela tupela man na planti man moa i bilip long em, na ol i bilip strong olsem em i no wanpela Mesaia giaman? Em i bin mekim wanem ol wok i kamapim klia olsem em i Mesaia tru?
Olsem Baibel i tok, Andru na Filip i tokaut olsem Jisas bilong Nasaret, em pastaim em i bin mekim wok kamda, em dispela Mesaia God i bin promis long salim i kam na ol man i bin wet longtaim long em. (Jon 1:45) Wanpela man bilong skelim gut ol samting i bin kamap bipo, em Luk, em i tok Mesaia i bin kam “long namba 15 yia bilong Sisar Taiberius i stap king bilong Rom.” (Luk 3:1-3) Dispela namba 15 yia bilong Taiberius i stap king, em i kirap long Septemba 28 C.E. na i pinis long Septemba 29 C.E. Luk i tok moa olsem ol Juda bilong dispela taim i wetim Mesaia i kamap. (Luk 3:15) Bilong wanem ol i ting em bai kamap long dispela taim? Orait yumi ken skelim dispela samting.
Ol Samting i Makim Mesaia
Mesaia i mekim bikpela wok tru, olsem na yumi ken save Man Bilong Wokim olgeta samting, Jehova, em bai givim sampela mak i klia tru bambai ol man i stap gut long em na ol i was i stap ol inap luksave long Mesaia God i bin promis long salim i kam. Bilong wanem em bai mekim olsem? Long wanem, long dispela rot ol man i skelim gut ol mak ol i no inap bilipim tok bilong ol Mesaia giaman, olsem planti man i bin mekim.
Taim mausman bilong wanpela gavman i go kamap long narapela kantri, em i mas soim gavman bilong dispela kantri ol pepa i kamapim klia olsem gavman bilong em i bin makim em olsem mausman. Na olsem tasol, long bipo yet Jehova i bin raitim long buk ol samting Mesaia i mas mekim. Olsem na taim dispela Man, em “as bilong bilip bilong yumi” i kamap pinis, i olsem em i holim pepa i makim stret olsem em i Mesaia tru tru.—Hibru 12:2.
Ol samting man i mas mekim bilong makim stret olsem em i Mesaia tru tru, ol i stap long planti tok profet bilong Baibel ol i bin raitim planti handet yia i go pinis. Ol i tok profet long olgeta liklik liklik samting i makim olsem Mesaia bai kam olsem wanem, ol wok bilong God em bai mekim, ol hevi na pen em bai kisim long han bilong ol man, na wanem kain dai bai painim em. Na ating yu laik save tu olsem ol dispela tok profet i bin tokaut olsem em bai kirap bek, na sindaun long han sut bilong God, na ol gutpela samting wok king bilong em bai kamapim long bihain taim em i bosim Kingdom. Long dispela rot, ol tok profet bilong Baibel i kamapim mak i makim wanpela man tasol, i olsem ol mak long pinga bilong man i makim wanpela man tasol, long wanem, i no gat narapela man i gat wankain mak.
Tru, taim Jisas i kamap ples klia long 29 C.E., i no olgeta tok profet bilong Mesaia i bin kamap tru long dispela taim stret. Olsem: Ol i no bin kilim em i dai yet na em i no kirap bek yet. Tasol ol tok Jisas i skulim ol man long en na ol samting em i bin mekim i kirapim Andru, Filip, na planti moa long bilip long em. Ol i bin lukim planti samting i kamapim klia olsem em i Mesaia. Sapos yu bin stap long dispela taim bipo na yu inap skelim gut ol samting em i bin mekim na yu lukim pinis long ai bilong yu, ating yu tu bai bilip strong olsem Jisas em i Mesaia.
Ol Samting i Kamap Olsem Mak
Wanem samting bai helpim yu long bilip strong olsem? Insait long planti handet yia, ol profet bilong Baibel i kolim ol samting Mesaia i mas mekim bilong kamapim klia olsem em i Mesaia tru. Insait long ol dispela planti handet yia ol profet i kolim ol dispela samting, na isi isi i olsem i gat wanpela piksa bilong Mesaia i kamap. Henry H. Halley i tok: “Sapos i gat sampela man bilong ol narapela narapela kantri em narapela i no bin lukim narapela na ol i no bin toktok wantaim, na nau ol i kam insait long wanpela rum na olgeta wan wan i putim [long tebol] wanpela hap ston ol i bin sapim, na taim ol i bungim ol dispela hap ston wantaim, em i kamap olsem piksa bilong man na i nambawan olgeta—orait yumi mas ting wanpela man i bin wokim plen bilong dispela samting na em i givim wanpela hap long ol wan wan man bilong sapim.” Orait nau Halley i askim olsem: “Olsem wanem ol narapela narapela man insait long planti handet yia paslain long taim Jisas i kam ol inap raitim stret stori bilong ol narapela narapela samting long i stap na wok bilong Jisas? Yumi mas tok, wanpela Man i gat bikpela save tru, winim olgeta man bilong graun, em i bosim wok bilong raitim.” Halley i tok, dispela em i wanpela “Mirakel Bilong Taim Bipo!”
Dispela “mirakel” i bin kirap long namba wan buk bilong Baibel. Namba wan tok profet bilong Baibel i makim bikpela wok bilong Mesaia, na tu, man bilong raitim Buk Stat i tok moa olsem Mesaia bai kamap long lain tumbuna pikinini bilong Abraham. (Stat 3:15; 22:15-18) Narapela tok i kamapim klia olsem Mesaia bai kamap long lain bilong Juda. (Stat 49:10) Long rot bilong Moses God i tokim lain Israel olsem Mesaia bai kamap wanpela mausman na man bilong kisim bek ol man, winim Moses yet.—Lo 18:18.
Long taim bilong King Devit, ol tok profet i kamapim olsem Mesaia bai kisim wok king bilong Devit, na Kingdom bilong Em bai i stap oltaim. (2 Samuel 7:13-16) Buk Maika i tokaut olsem Mesaia bai kamap long taun bilong Devit, em Betlehem. (Maika 5:2) Aisaia i tok profet olsem wanpela yangpela meri i no bin slip wantaim man bai karim Em. (Aisaia 7:14) Profet Malakai i tok profet olsem taim Em i laik i kam, wanpela man i kain olsem Elaija bai tokaut long dispela.—Malakai 4:5, 6.
Sampela tok moa bilong kamapim klia Mesaia i husat i stap long Buk Daniel. Dispela tok profet i kamapim yia stret Mesaia bai kam, olsem: “Yu mas harim na save olsem, stat long taim dispela tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem, 7 taims 7-pela yia i mas pinis pastaim, orait na dispela bikman God i bin makim, em bai i kamap. Bai ol i wokim Jerusalem gen wantaim ol rot insait long taun na bikpela baret i raunim banis bilong taun. Na Jerusalem bai i stap olsem inap long 62 taims 7-pela yia, tasol ol dispela yia bai i stap olsem taim bilong hevi.”—Daniel 9:25.
King Artaserksis bilong Persia i mekim “dispela tok” bilong wokim gen Jerusalem long namba 20 yia bilong em i stap king. Em i kirap mekim wok king long 474 B.C.E., olsem na namba 20 yia bilong em i kamap long 455 B.C.E. (Nehemia 2:1-8) Olsem na wanpela haptaim bilong 69 (7 plas 62) wik bilong tok profet bai kamap namel long taim tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem na taim Mesaia i kamap. Tru, 69 wik tru tru em i olsem 483 de tasol, o aninit long tupela yia. Tasol taim yumi bihainim dispela lo olsem “40 de i makim 40 yia,” dispela i makim olsem Mesaia bai kamap ples klia inap 483 yia bihain, olsem long 29 C.E.—Esekiel 4:6.a
Tru, sampela man husat i tok ol i Mesaia i bin kamap long ol narapela yia, tasol Jisas bilong Nasaret tasol i bin kamap ples klia long 29 C.E. (Luk 3:1, 2) Long dispela yia stret, Jisas i kam long Jon Bilong Baptais na i kisim baptais long wara. Orait nau Jisas i kisim holi spirit na em i kamap Mesaia. Bihain, Jon, dispela man i olsem Elaija na i go pas long Jisas, em i soim Jisas long Andru na wanpela narapela disaipel, na em i kolim Jisas olsem “Pikinini Sipsip Bilong God. Em i kam bilong rausim sin bilong olgeta manmeri bilong graun.”—Jon 1:29; Luk 1:13-17; 3:21-23.
Lain Tumbuna Bilong Mesaia
Ol tok profet bilong Baibel i kolim sampela famili stret bilong lain Juda em ol i tumbuna bilong Mesaia. Olsem na i stret long Man Bilong Wokim olgeta samting i stretim rot bilong Mesaia i kamap long taim ol man i ken lukim na save tru olsem Mesaia i bin kamap long wanem lain.
Buk Cyclopedia bilong McClintock na Strong i tok: “Yumi ken save tru olsem ol buk i gat nem bilong ol lain Juda wantaim famili bilong ol i bin bagarap wantaim Jerusalem [long 70 C.E.] na i no paslain long dispela.” I gat ol samting i kamapim klia olsem Matyu na Luk i bin raitim Gutnius bilong ol paslain long 70 C.E. Olsem na ol inap sekim ol dispela buk taim ol i raitim nem bilong ol tumbuna bilong Jisas. (Matyu 1:1-16; Luk 3:23-38) Dispela tok long lain tumbuna bilong em i bikpela samting tru, olsem na yumi ken save, planti man i stap long taim bilong Matyu na Luk ol yet i laik skelim ol dispela lista bilong save long lain tumbuna bilong Jisas.
Yu Ting Truim i Kamap Nating Long Jisas?
Tasol yu ting truim bilong ol tok profet bilong Mesaia i kamap nating long Jisas? Ol i bin askim wanpela saveman long dispela na em i tok: “Nogat tru. I no inap tru long dispela samting i kamap nating tasol. Wanpela man i bin skelim gut dispela samting na em i kisim save olsem truim bilong 8-pela tok profet i no inap kamap nating—bilong dispela i ken kamap i olsem wanpela insait long wan handet milion bilion.” Na em i tok: “Sapos yu kisim ol dola silva inap long dispela namba, ol bai karamapim olgeta hap bilong Texas [mak bilong en i olsem 690,000 skwe kilomita] na i hip i go antap inap 60 sentimita. Sapos yu putim mak long wanpela bilong ol dispela dola na yu pasim laplap long ai bilong wanpela man na tokim em long raun long olgeta hap bilong Texas na brukim skru bilong kisim wanpela bilong ol dispela dola, yu ting em bai kisim dispela dola i gat mak long en?” Na em i tok moa: “Olsem tasol i no gat wanpela man bilong bipo em inap truim nating 8-pela tok profet tasol bilong [Mesaia].”
Tasol insait long 3 na hap yia bilong em long autim tok, Jisas i no truim 8-pela tok profet tasol bilong Baibel—em i truim planti tok profet moa. Olsem na dispela saveman i tok: “Namel long olgeta man i bin stap long graun, Jisas tasol i mekim olsem.”
Mesaia i Kam
Em i klia tru olsem Mesaia i bin kam long 29 C.E., em Jisas bilong Nasaret. Long dispela taim em i kam olsem Man Bilong Kisim Bek ol man, em i gat pasin daun na i karim planti pen. Em i no kam olsem strongpela King i daunim ol Rom na i lusim ol Juda i bin stap kalabus aninit long ol Rom, olsem planti Juda na sampela disaipel i ting em bai mekim. (Aisaia, sapta 53; Sekaraia 9:9; Aposel 1:6-8) Tasol Baibel i tok profet olsem taim em i kam long bihain, em bai kam wantaim bikpela strong na namba.—Daniel 2:44; 7:13, 14.
Long olgeta hap bilong graun, sampela man i gat stretpela tingting ol i bin stadi gut long ol tok profet bilong Baibel na ol i bilip strong olsem Mesaia i bin kam long taim bilong ol aposel na em i mas i kam bek. Ol samting i kamap pinis i makim olsem em i bin kam bek long 1914,b long kirap bilong taim em i “kam i stap.” (Matyu 24:3-14, NW) Long dispela yia, Jisas i kamap King bilong Kingdom Bilong God long heven. Klostu nau em bai kirap rausim ol samting nogut em pasin bikhet long Iden i bin kamapim. Bihain, insait long Taim Bilong Wan Tausen Yia Bilong Krais i Stap King em bai mekim gut long olgeta manmeri i bilip long em i dispela Pikinini God i tok promis long salim i kam, em Mesaia, husat bai “rausim sin bilong olgeta manmeri bilong graun.”—Jon 1:29; KTH 21:3, 4.
Ol Witnes Bilong Jehova bai amamas long toktok wantaim yu long dispela samting na soim yu long Baibel ol gutpela samting wok king bilong Mesaia bai mekim long yu na famili bilong yu.
[Ol Futnot]
a Bilong kisim sampela save moa long Daniel 9:25, lukim buk Insight on the Scriptures, Volium 2, pes 899-904, na buk Putim Yau Long Tok Profet Bilong Daniel!, pes 186-191, ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
b Bilong kisim sampela save moa bilong dispela samting, lukim sapta 10 na 11 bilong buk Save i Bringim Man Long Laip Oltaim, ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
[Sat/Ol Piksa long pes 6, 7]
455 B.C.E., 29 C.E., 1914, Klostu nau
“tok i kamap Mesaia i kamap Mesaia i Mesaia bai
bilong wokim kamap King pinisim ol
gen Jerusalem” long heven pasin nogut
na mekim graun
i kamap wanpela
paradais