No Ken Larim Pasin Mangal i Pulim Yu
“Ol man i laikim tumas long kisim planti mani samting, ol traim bai i kamap na holimpas ol olsem umben i holimpas wanpela abus.”—1 TIMOTI 6:9.
DISPELA tok “umben” i makim wanpela samting ol man i save kisim abus long en, olsem kalabusim samting. Tasol yumi laik toktok hia long samting inap kalabusim tingting na laik bilong yumi, olsem samting inap pulim yumi na yumi givim bel long en. Satan i man bilong giamanim yumi olsem.—2 Korin 2:11; 2 Timoti 2:24-26.
2 Jehova i toksave long ol samting bilong Satan inap paulim yumi. Tok kranki yumi mekim, em inap paulim yumi. (Sindaun 18:7; 20:25) Pasin antap tu em inap paulim yumi. Na sapos yumi bung wantaim ol man i save belhat kwik, dispela tu inap paulim yumi. (Sindaun 22:24, 25; 29:25) Tasol nau yumi laik toktok long narapela samting inap paulim yumi, olsem: “Ol man i laikim tumas long kisim planti mani samting, ol traim bai i kamap na holimpas ol olsem umben i holimpas wanpela abus. Bel bilong ol bai i kirap long mekim planti samting nogut na dispela bai i paulim ol tru. Na long dispela pasin ol bai i bagarap olgeta.” (1 Timoti 6:9) Pasin bilong mangal i save kirapim man long mekim olsem. Sampela i mangal long mani, na sampela i mangal long narapela kain samting.
Jehova i Toksave Long Yumi
3 Man bilong mangal i save laikim moa moa mani kago o strong o maritpasin samting. Long ples Iden pasin mangal i bin pundaunim Iv, na bihain Adam tu. Jehova i bin skulim Adam, na save bilong Adam i winim bilong Iv. God i bin givim gutpela ples paradais long ol, na tupela inap amamas long planti gutpela kaikai i kamap long hap i no gat graun nogut o win nogut ol man i bin bagarapim olsem bilong nau. Ol inap kamapim ol pikinini i gutpela olgeta, na tupela wantaim ol inap i stap na mekim wok bilong God i go inap long olgeta taim bihain. (Stat 1:27-31; 2:15) Ating olgeta man inap amamas long gutpela sindaun olsem, a?
4 Sampela man, maski ol i gat planti samting, ol i laik kisim sampela moa. Iv i no laik i stap aninit long lo o tambu o bos samting. Em i laik bihainim laik bilong em yet. Na Adam i laik i stap yet wantaim dispela meri bilong em i gat gutpela skin, maski em i save em i mas i dai sapos em tu i mekim rong. Skin bilong tupela i gutpela olgeta, tasol pasin mangal i bin pundaunim tupela. Yumi no gutpela olgeta olsem tupela, olsem na yumi save, pasin mangal inap pundaunim yumi tu.
5 Pol i tok: “Ol man i save mekim pasin nogut, ol bai i no inap i go insait long kingdom . . . Nogut yupela i giamanim bel bilong yupela yet. Ol man i save mekim pasin pamuk, na . . . lotu long ol giaman god, na . . . trabel long ol maritmeri, na . . . mekim ol kain kain pasin i gat sem . . . , na ol stilman, na ol man i save mangal . . . , na . . . spak, na . . . tok bilas . . . , na . . . pulim samting bilong ol arapela man, olgeta dispela kain man bai i no inap i go insait long kingdom bilong God.” (1 Korin 6:9, 10) Na Pol i tok: “Yupela i no ken mekim pasin pamuk na olgeta kain pasin doti, na yupela i no ken mangalim ol samting bilong ol arapela. Tok bilong ol dispela pasin tu i no ken kamap liklik namel long yupela.” (Efesus 5:3) Yumi no ken stori long ol samting bilong mangal na bai dispela i ken amamasim bel bilong yumi.
6 Jehova i bin putim planti stori long Baibel na bai yumi ken abrusim pasin mangal. Tingim stori bilong Akan. Jehova i bin tok, ol i mas bagarapim taun Jeriko, tasol ol gol na silva na bras na ain bilong Jeriko ol i mas putim long haus lotu bilong Jehova. Ating pastaim Akan i laik bihainim dispela tok, tasol taim em i lukim ol gol na silva na wanpela gutpela klos, em i mangalim. Gol na silva i bilong i go long Jehova, na klos i bilong bagarapim, tasol Akan i kisim. Em i stil long Jehova, olsem na ol i kilim em i dai. (Josua 6:17-19; 7:20-26) Na Gehasi na Judas Iskariot tu i bin mangal olsem.—2 King 5:8-27; Jon 6:64; 12:2-6.
7 Dispela 3-pela man i no haidenman. Ol i bin save long ol lo bilong Jehova, na ol i bin dediket long em tu. Ol i bin lukim sampela mirakel bilong Jehova, na ol i save long bikpela strong bilong em, olsem na nogut em i no orait long ol. Tasol ol i no tingim, na ol i mangal, na dispela i as na ol i pundaun. Sapos yumi tu i larim pasin bilong mangal i pulim yumi, yumi no ken i stap pren moa bilong God.
Mangal Long Mani Kago i Pulim Ol
8 Baibel i toksave long ol Kristen long ol i no ken mangal long mani o ol samting bilong skin. Yumi ken stori long sampela tok olsem long Matyu 6:24-33; Luk 12:13-21; 1 Timoti 6:9, 10. Ating bai yu tok, ‘Mi bilipim ol dispela tok.’ Tasol Akan na Gehasi na Judas tu bai tok olsem. Olsem na yumi no ken bilip tasol. Yumi mas was gut na bai yumi no ken tingting tumas long mani kago na ol samting bilong skin, nogut bel bilong yumi i kirap long laikim tumas ol dispela samting na yumi wok long mangal long en olsem dispela 3-pela man hia i bin mekim.
9 Planti taim yumi mas baim kaikai o klos o narapela samting. (Stat 42:1-3; 2 King 12:11, 12; Sindaun 31:14, 16; Luk 9:13; 17:28; 22:36) Ol kampani na stua i grisim ol man long baim baim planti samting moa, olsem ol nupela nupela samting. Ol i putim piksa bilong en long ol nius na televisen bilong pulim ai bilong yumi na kirapim yumi long laikim. Long ol stua ol i putim ol samting long ples klia na bai yumi aigris long en na baim, olsem ol kain kain klos na bilas na su na redio na kamera samting. Taim Kristen i lukim ol dispela samting na em i gat laik long baim, em i mas askim em yet olsem: ‘Mi aigris tumas long ol dispela samting? Tru mi mas baim? Ating stua i grisim mi? Mi mangal long ol dispela samting?’—1 Jon 2:16.
10 Aigris long ol samting bilong stua i save pulim planti meri, tasol planti man i mangal long mani. Jisas i bin stori long wanpela maniman em i laik kisim planti mani moa, na em i tok, ‘Bai mi wokim wanpela bikpela haus na bai mi bungim ol gutpela samting long en inap long planti yia na mi ken amamas i stap.’ Jisas i tok: “Yupela lukaut na was gut. Nogut yupela i mangal.” (Luk 12:15-21) Dispela tok i sutim yumi olgeta, maski yumi maniman o nogat.
11 Sampela man i mangalim mani na bai ol i ken baim ol samting. Ol i tingting long go insait long wanpela kampani na bai ol i ken kisim hap winmani bilong en, o ol i gat tingting long kamapim wanpela bisnis na mekim sampela pasin long en i no stret long lo bilong gavman na bai ol i ken kisim kwik bikpela mani. Tru tumas, pasin bilong laikim tumas mani em i samting bilong paulim man. (Song 62:10; Sindaun 11:1; 20:10) Sampela Kristen i bin kirapim bisnis o stua na ol i tingting long ol brata i ken baim ol samting bilong dispela bisnis o stua. Ating ol i no tingting long ol yet i mas “mekim gutpela wok long han bilong ol yet . . . inap long ol i ken helpim ol man i sot long ol samting,” nogat. Ol i mangal long kisim mani bilong ol yet tasol. (Efesus 4:28; Sindaun 20:21; 31:17-19, 24; 2 Tesalonaika 3:8-12) Na sampela i bin givim bel long winim mani long hosres o winmani o laki-tiket o pilai laki samting. Na sampela i wok long kisim bikpela kompensesen long sampela samting.
12 Yumi kolim pinis sampela rot ol man i bihainim bilong painim mani. Olsem wanem long yu yet? Yu bin mangal tu olsem? Sapos yu bin mekim olsem, yu inap senisim pasin bilong yu. Sakius i bin mangal long mani, tasol bihain em i lusim dispela pasin. (Luk 19:1-10) Sapos yumi save olsem yumi mangalim mani o planti kago samting, yumi mas wok strong long lusim olsem Sakius i bin mekim na bai dispela pasin i no ken holimpas moa yumi.—Jeremaia 17:9.
Mangalim Ol Narapela Samting Tu
13 Sampela i save yumi no ken mangalim mani samting, tasol ol i mangalim narapela kain samting. Wanpela buk dikseneri i tok, long tok Grik dispela tok “mangal” i olsem man i “laik kisim” ol samting, olsem mani o kago o graun o kisim bikpela namba na strong. Tru tumas, nogut yumi mangal long holim namba na strong na bai yumi ken bosim nabaut ol narapela na stap antap long ol.—Song 10:18.
14 Kirap long bipo yet ol sinman bilong graun i amamas long bosim ol narapela man. God i save pinis, sin bai kirapim ol man marit long “bosim” strong meri bilong ol. (Stat 3:16) Tasol planti man i laik bosim ol narapela manmeri tu. Baibel i tok, “sampela bikman i wok long daunim ol arapela manmeri na mekim nogut long ol.” (Saveman 8:9) Ol lain politik na ami i save mekim olsem, tasol olsem wanem long yumi? Nogut yumi tu i gat laik long i stap bos bilong ol narapela.
15 Yumi ol wan wan i save bung wantaim ol narapela, ating long famili o ol wantok bilong yumi, o long skul, o yumi bung wantaim ol pren, o ol brata sista long kongrigesen. Na ating sampela taim yumi tu i save mekim sampela tok long olsem wanem yumi mas mekim ol wok samting, na long wanem taim yumi mas mekim. I no gat rong long dispela, tasol nogut yumi strong tumas long bosim ol samting, na nogut yumi daunim laik bilong ol narapela. Sampela bikman na bos i save givim wok long ol man i no gat tok long wok bos bilong ol na i no pasim laik bilong ol bos long mangalim bikpela strong long bosim ol man.
16 Yumi mas was gut long dispela kain pasin mangal taim yumi wok wantaim ol narapela Kristen. Jisas i tok: “Ol king bilong ol arapela lain i save bosim tru ol lain bilong ol. Na ol bikman bilong ol i save strong tumas long ol manmeri i mas bihainim tok bilong ol. Tasol dispela pasin i no ken i stap namel long yupela. Nogat. Man i laik i stap bikman namel long yupela, em i mas i stap wokman bilong yupela.” (Matyu 20:25, 26) Elda i mas mekim olsem long taim em i toktok wantaim narapela elda o long wanpela wokman o narapela brata. Taim wasman siaman i toktok wantaim ol narapela elda long olsem wanem ol i mas mekim wanpela samting, nogut em yet i kolim ol samting ol i mas mekim. Em i mas larim ol narapela tu i kamapim tingting bilong ol o holim sampela wok samting. Na nogut wanpela wokman i lukautim bung bilong autim tok na em i strong tumas long ol i mas bihainim tok bilong em o em i putim ol lo ol i mas bihainim.—1 Korin 4:21; 9:18; 2 Korin 10:8; 13:10; 1 Tesalonaika 2:6, 7.
17 Na sampela i tingting tumas long kaikai. Tru, yumi save amamas long kaikai na dring; Baibel i tok em i samting bilong amamas long en. (Saveman 5:18) Tasol sampela man i kaikai na dring planti tumas, olsem na Baibel i toksave long lain bilong God olsem: “Yu no ken poroman wantaim ol man i save dring planti wain na kaikai planti.” (Sindaun 23:20) Olsem wanem yumi ken abrusim pasin bilong mangal long kaikai na dring?
18 God i no bin tok yumi mas kaikai liklik tasol, nogat. (Saveman 2:24, 25) Tasol em i no bin tok tu olsem kaikai em i bikpela samting bilong yumi na bai yumi mas toktok long en na tingim long olgeta taim. Yumi ken askim yumi yet olsem: ‘Mi save amamas long tokim ol narapela long kaikai mi bin kisim o mi tingting long kukim? Mi save stori planti taim long ol samting bilong kaikai na dring?’ Na taim sampela i singautim yumi long kaikai wantaim ol o yumi kisim kaikai long kibung na yumi no baim, yumi save kaikai planti tumas? Iso i bin tingting tumas long kaikai, na dispela i bin mekim nogut long em.—Hibru 12:16.
19 Na Pol i tokim yumi long narapela pasin mangal nogut olsem: “Yupela i no ken mekim pasin pamuk na olgeta kain pasin doti, na yupela i no ken mangalim ol samting bilong ol arapela. Tok bilong ol dispela pasin tu i no ken kamap liklik namel long yupela. I no inap yumi manmeri bilong God i toktok long ol dispela kain pasin.” (Efesus 4:17-19; 5:3) Nogut yumi mangal long mekim maritpasin. Tru, i stret ol marit i ken mekim, na dispela i helpim marit bilong tupela na helpim tupela long i stap gut wantaim inap olgeta taim. Tasol long nau ol man i tingting na toktok oltaim long ol samting bilong maritpasin, olsem Pol i tok. Ol buk na nius na piksa na video i kamapim piksa bilong ol manmeri i stap skin nating na i mekim pasin sem, na ol man i lukim na ol i mangal long kain samting olsem.
20 Devit i bin mangal long dispela kain samting, na dispela i kirapim em long mekim rong wantaim Batseba. I stret Devit i ken mekim maritpasin wantaim meri bilong em yet, tasol em i mangal long gutpela skin bilong Batseba, em meri bilong Uria, na em i no daunim dispela laik, nogat; em i tingim i go inap bel i kirapim em long mekim pasin pamuk. (2 Samuel 11:2-4; Jems 1:14, 15) Yumi mas klia tru long dispela kain pasin mangal. Na taim man marit i mekim maritpasin wantaim meri bilong em, nogut man i laik mekim sampela pasin i no stret long meri bilong em. Man i mas tingim wanem samting i stret long laik bilong meri tu. Na sapos tupela i tingting long mekim wanpela samting na bai meri i no gat bel, nogut man i tingim amamas bilong em yet na em i laik bai meri tasol i mas mekim wanpela samting na dispela samting i nogutim skin bilong meri na bihain sik i painim em.—Filipai 2:4.
Mas Strong Long Sakim Pasin Mangal
21 Jehova i no save givim nating toksave long yumi. Em i save ol gutpela wokman bilong em i gat laik long mekim wok bilong em, na em i save klostu olgeta bai wok yet long mekim olsem. Olsem na em bai mekim wankain tok long Satan olsem bipo em i bin mekim long gutpela wokman bilong em Jop: “Yu lukim tu wokboi bilong mi, Jop, o nogat? Jop em i gutpela man tru na i no gat asua long ai bilong mi. . . . Em i no save mekim wanpela pasin nogut.” (Jop 1:8) Gutpela Papa bilong yumi long heven i save tokim yumi long ol samting inap pundaunim yumi, olsem pasin mangal, long wanem, em i laikim tumas yumi na em i laik bai rong i no ken painim yumi na yumi ken i stap gut long em.
22 Yumi olgeta i gat sampela pasin bilong mangal yumi kisim long namba wan tumbuna, na yumi stap namel long ol man bilong graun na ating dispela pasin i go bikpela long yumi. Yumi stadi pinis long ol dispela tok hia, orait, sapos yu pilim olsem yu save mangal long mani kago, o biknem, o kaikai, o maritpasin samting, yu mas tingim tok bilong Jisas olsem: “Sapos han bilong yu em i pulim yu long mekim sin, orait yu mas katim na rausim. Mobeta yu gat wanpela han tasol na yu kisim laip bilong i stap oltaim.” (Mak 9:43) Olsem na yu mas wok long senisim pasin na lusim pasin mangal. Mas kisim nupela tingting na nupela laik. Abrusim tru pasin nogut bilong mangal. God i ken helpim yu long mekim olsem, na bai “yu kisim laip bilong i stap oltaim.”
Mi Bin Lainim Wanem Samting?
◻ Bilong wanem yumi mas toktok long pasin mangal?
◻ Olsem wanem pasin bilong mangal long mani samting inap paulim yumi?
◻ Wanem ol narapela samting ol man i save mangal long en?
◻ Sapos yumi pilim olsem yumi save mangal long sampela samting, yumi mas mekim wanem?
[Askim Bilong Stadi]
1. Bilong wanem yumi mas toktok long ol samting inap pulim yumi?
2. (a) Jehova i mekim wanem bilong helpim yumi long abrusim ol samting inap paulim yumi? (b) Wanem bikpela samting inap paulim planti man?
3, 4. Wanem samting i bin kamap bipo na i lainim yumi olsem mangal em i samting nogut?
5. Olsem wanem na pasin mangal em i samting yumi mas abrusim?
6, 7. (a) Baibel i stori long husat i bin mangal? (b) Bilong wanem yumi mas tingim 3-pela hia?
8. Baibel i gat wanem toksave long mani kago samting?
9. Bilong wanem yumi mas bosim laik bilong yumi taim yumi lukim ol samting long stua?
10. Wanem kain pasin mangal inap pundaunim ol man?
11. Wanem sampela rot ol man i bihainim bilong kisim mani na nogut Kristen tu i mekim olsem?
12. Olsem wanem yumi ken save yumi inap lusim pasin mangal?
13. Song 10:18 i makim wanem samting nogut ol man bilong graun i gat laik long mekim?
14. Pasin bilong mangal long holim namba na strong, dispela i bin kamapim wanem hevi?
15, 16. Kristen i mas was gut, nogut em i mekim wanem kain pasin nogut? (Filipai 2:3)
17. Bilong wanem yumi mas toktok long kaikai tu?
18. Yumi ken givim wanem askim long yumi yet?
19. Olsem wanem ol man i mangal long maritpasin?
20. Ol Kristen i ken tingim wanem ol samting na bai ol i no ken mangal long samting i no stret?
21. Bilong wanem yumi no ken bel hevi long yumi bin toktok long pasin mangal?
22. Taim yumi tingim ol dispela tok hia, sapos yumi pilim olsem yumi gat asua long wanpela samting, yumi mas mekim wanem?