Long Is na Wes Jehova i Strongim Lain Bilong Em
LONG ol hap i gat tambu long wok autim tok, na ol hap i gat bikpela pait, na ol hap em nau tasol ol i bin pinisim tambu long wok autim tok—na long olgeta narapela hap—Jehova i wok yet long givim strong long ol Witnes bilong em.—2 Korin 4:7.
Long Hap i Gat Tambu
Long wanpela lain ailan long hap bilong Is, i gat tambu long wok autim tok inap 17 yia pinis. Yu ting ol Witnes i bel hevi long dispela? Nogat tru! Long mun Me i go pinis, i gat 10,756 ol i autim tok—dispela namba i winim olgeta narapela mun, na 1,297 bilong ol i autim tok long olgeta de. Ol hevi bilong graun i go bikpela tru, olsem na ol manmeri bilong ol dispela ailan i putim yau moa yet long tok i tru, na ol Witnes i mekim 15,654 Baibel-stadi long haus bilong ol man. Paslain long dispela mun i gat 25,397 ol i bung isi tru long ol miting bilong tingim i dai bilong Jisas.
Taim ol i bung long ol “God i Skulim Yumi” Kibung Distrik, ol i amamas tru long kisim ol nupela buk samting long tok ples bilong ol yet, em ol i wankain olsem ol i bin wokim long Amerika. Ol brata bilong tanim tok na ol narapela tu i orait long wok planti aua moa bilong redim wanpela buk i gat planti handet pes na bai ol i ken kamapim long kibung. Na wanpela kampani bilong ausait i amamas long prinim na pasim skin bilong en, na ol i wokim gutpela buk stret. Ol manmeri long kibung i amamas tru long kisim dispela buk i gat planti piksa long en i gat kala kala, winim wan tausen. Planti bikman bilong gavman i orait long ol Witnes; ol pris pasto bilong ol misin tasol i birua long ol. Mipela ting olsem liklik taim bai ol i pinisim tambu long wok bilong yumi.
Ol Hap Bilong Amerika
Ol Witnes Bilong Jehova long ol dispela kantri bilong Wes i wanbel wantaim ol brata bilong Is long strongim bel na karim ol hevi i painim ol, na spirit bilong Jehova i helpim ol long winim ol bikpela hevi. Long wanpela kantri bilong Latin Amerika, i gat sampela lain ol i hait na wok bisnis long ol kain drak olsem maruana samting, na oltaim ol i go i kam long ol hap bilong bus.
Wanpela lain Witnes i kisim bas i go long wanpela longwe hap bilong autim tok. Taim ol i lusim bas ol i lukim liklik han rot i kirap long wanpela ples. Ol brata i laik save, dispela liklik rot i go we, olsem na ol i bihainim i go, na ol i tokim ol sista na pikinini long autim tok long dispela ples. Wanpela brata i stori olsem:
“Ol i wokabaut tupela aua tasol i no gat planti haus. Orait, wantu 8-pela man i lusim bus na i kam, em ol i karamapim laplap long het bilong ol na sampela i holim masin-gan na sampela i holim tamiok. Mipela kirap nogut. Mipela i kirap toktok long ol, tasol ol i tokim mipela long pasim maus na wokabaut tasol i go. Mipela i wokabaut tupela aua insait long bikbus na mipela kamap long wanpela kem. Planti man i stap na ol i holim gan na was i stap. Namel long dispela ples i gat wanpela haus na ol i tokim mipela long go long en.
“Mipela sindaun pinis na hetman bilong kem i givim tok long mipela. Em i bilas gut na mipela save em i bin skul gut. Em i tokim wanpela brata: ‘Yu ting olsem wanem long lain [bilong mipela]?’ Brata i luksave pinis long dispela lain, na em i tok: ‘Mipela save long lain bilong yupela, tasol mipela i no gat sampela tingting long en o long ol narapela lain politik. Mipela i kam long dispela hap bilong autim tok bilong Kingdom bilong Jehova i stap long han bilong Krais Jisas. Klostu nau em bai pinisim olgeta gavman politik bilong dispela graun na kamapim gutpela taim olsem Paradais long graun na givim gutpela sindaun tru long ol man. I no gat wanpela man o wanpela lain inap mekim dispela samting.’
“Nau i olsem tingting bilong dispela man i senis. Em i kirap askim olsem: ‘Yupela kisim we ol dispela save? Yupela lain olsem wanem long mekim ol dispela kain tok?’ Inap wanpela aua hap mipela i autim tok long em na mipela i stori long ol bikpela hevi i wok long kamap long graun, na Baibel i makim wanpela samting tasol inap long pinisim ol hevi bilong ol man. Na mipela i kamapim tok bilong Rom sapta 13—olsem mipela i save bihainim tok bilong gavman, tasol sapos tok bilong en i pait wantaim tok bilong Jehova long Baibel, mipela save bihainim tok bilong God Jehova. Nau mipela i soim ol buk samting long em na em i kisim 3-pela buk na wanpela Baibel, na mipela i kirap nogut taim em i givim mani olsem kontribusen long mipela long ol dispela buk em i kisim. Em i tok em bai kaunim.
“Orait nau dispela hetman i tokim wanpela long bringim mipela i go lusim kem. Em nau, mipela i wokabaut i go bek na mipela i tok tenkyu long Jehova long mipela inap winim dispela hevi na autim tok.”
Long Afrika
Afrika i stap namel long hap bilong Is na hap bilong Wes. Long sampela kantri bilong Afrika i gat planti pait i kamap namel long ol lain. Long Laibiria pait i go bikpela na planti hevi i wok long painim gen lain bilong Jehova. Long Oktoba na Novemba bilong 1992 ol i pait long biktaun. Bihain pait i go long sampela hap moa bilong dispela kantri na olgeta brata sista i mas ranawe long bus wantaim ol narapela man na i no gat kongrigesen moa. Tasol ol i strong yet long autim tok, olsem na planti man insait tru long ol hap bilong bus long dispela kantri ol i harim gutnius.
Ol brata bilong wanpela kongrigesen ol i bin ranawe, ol i wokim Haus Kingdom namel long wanpela plantesen raba. Long wanpela taun i stap klostu long pait, long san ol manmeri i save go hait insait long dispela plantesen bilong abrusim bom bilong ol balus. Ol brata bilong dispela hap (na planti pablisa i bin lusim biktaun Monrovia na ranawe i kam) ol i stretim rot bilong autim tok na long olgeta taim ol i autim tok long ol planti tausen manmeri i sindaun aninit long ol diwai raba. Taim ol i lukim wanpela balus i kam klostu, ol brata sista i save kalap i go insait long ol baret na hait, na taim ol balus i go pinis, ol i kam ausait na kirap autim tok gen.
Ol pablisa bilong dispela hap ol inap olsem wan tausen samting, na yumi kirap nogut long ol inap salim ripot bilong ol long Sosaiti. Maski dispela bikpela pait i stap na ol i stap nogut, olgeta wan wan (averes) i save kisim 18 aua samting long autim tok long olgeta mun, na ol i mekim 3,111 Baibel-stadi wantaim ol man.
Long Afrika long fopela yia i go pinis, gavman i bin tekewe tambu long wok bilong ol Witnes long 18 kantri. Na gutpela samting tru i kamap! Long Ogas 12 ol i pinisim tambu ol i bin putim long ol Witnes long Malawi long Oktoba 1967. Long taim bilong tambu wok bilong ol Witnes long autim gutnius i kamap gutpela, tasol nau i no gat tambu moa na ol inap mekim moa yet dispela wok. Planti bilong ol em ol birua i bin kilim ol i dai, tasol bihain God bai kirapim bek ol dispela gutpela brata sista.
Long Mosambik long Oktoba 4, 1992 pait i pinis, em i bin stap inap 16 yia. Bipo pait i mekim na i gat sampela hap ol brata i no inap i go long en, tasol nau ol i go insait long en na ol i painim pinis sampela kongrigesen na liklik grup ol i stap, na inap longtaim ol i no inap salim tok o kisim tok long oganaisesen. Dispela hevi i bin painim 375 brata sista bilong Karioko inap 7-pela yia. Ol i wokim kibung bilong wanpela de long Milange, em biktaun bilong wanpela provins bipo i gat wanpela banis kalabus nogut ol i bin kalabusim ol Witnes long en bambai ol i ken senisim tingting bilong ol. Ol i bin kolim olsem “ples bilong skulim gen ol man.” Planti brata i bin ranawe long Malawi ol i bin kalabus long dispela ples. Inap 2,915 ol i bung long kibung, na wanpela em bikman bilong bosim taun. Em i tok amamas long ol Witnes i kam. Olsem na inap wanpela de dispela ples i kamap ples bilong God i skulim ol man.
Wanpela misineri i raitim pas olsem: “Mi laik tokim yupela long ol brata i stap long kem bilong ol ranaweman long Tete Provins. Wanpela man bilong Yunaitet Nesen i gat wok long helpim ol ranaweman olsem refyuji (UNHCR) em i lukim ol dispela Witnes na em i tok, ol i wokim kem bilong ol yet na ol i stap narapela. Em i tok, kem bilong ol tasol i stap stret na ol samting i wok gut na i gat lo bilong en. Na em i tok, ol Witnes i save stap klin, na ol i wok gut wantaim long mekim ol wok, na ol i gat save. Em i tok em i laik kisim mi long balus na go long hap bilong bus na bai mi ken lukim. Mipela stap antap na pailot i makim tupela kem. Wanpela i stap nogut na i gat planti pipia nabaut, na ol i wokim ol liklik liklik haus long graun malumalum na ol i pas pas. Tasol long narapela kem ol haus i lain gut na i gat ol rot namel long ol haus lain. Ol haus i gutpela na ol i bin brumim gut banis bilong ol. Na ol i bin penim sampela haus long pen ol yet i bin wokim. Pailot i askim mi, ‘Yu ting wanem kem i bilong lain bilong yu?’ Mi amamas tru long bungim ol brata long dispela kem. Long nau i gat 8-pela kongrigesen long dispela kem bilong ol Witnes.”
Long “Graun Bilong Tarangau”
Namel long hap bilong Is na Wes i gat wanpela kantri bilong Yurop ol i kolim Albenia. Nem bilong en long tok ples bilong ol em Shqipëria, olsem “Graun Bilong Tarangau.” Gavman i bin tambuim wok bilong ol Witnes Bilong Jehova inap 50 yia, tasol nau dispela tambu i pinis na ol i amamas long i stap fri long mekim lotu na ol inap bung wantaim ol brata bilong ol kantri long hap bilong Is na Wes. Ol i tingting olsem ‘nau em i taim bilong mekim wok bilong God’ na “nogut dispela taim i lus nating.” (Efesus 5:16) Ol i wokim kibung bilong wanpela de long wanpela bikpela haus bung (National Theater) long biktaun Tirana, long Sande, Mas 21, na em i namba wan kibung i bin kamap long Albenia. Long Sarere long apinun 75 Witnes ol i kam bilong stretim dispela haus, em i stap nogut na i doti, na ol i wokim i kamap gutpela haus kibung na i klinpela tru. Lain bilong bosim haus ol i kirap nogut taim ol i lukim. Long dispela 75 manmeri ol i klinim dispela haus, inap 20 tasol ol i baptais pinis!
Em i gutpela taim tru, no gat ren o kol. Taim ol brata sista bilong ol narapela kantri i kam long kibung, ol i amamas tru na narapela i holim narapela. Brata Nasho Dori i mekim beten bilong kirapim kibung. Em i bin kisim baptais long 1930 na long nau em i olsem aipas. Ol i mekim ol tok bilong kibung long tok ples Albenia, na planti tok em ol painia salim bilong ol narapela kantri ol i mekim. I gat 6-pela singsing ol i bin tanim long tok ples bilong ol na bai ol i ken singsing long en long dispela kibung. Orait, long taim bilong kisim baptais, ol manmeri long kibung, ol inap olsem 585, ol i mekim singsing “Dediket Bilong Kristen”—na taim ol i singsing, 41 nupela brata sista i wokabaut i go long liklik raunwara ol brata Grik i bin putim long Haus Kingdom bilong ol i ken kisim baptais long en. Tasol bipo i no olsem. Sapos wanpela man i holim Baibel, bai ol i salim em i go long ol banis kalabus na ol i mas wok kalabus. Na long ol miting i gat tupela o tripela tasol inap bung.
Long de bihain long kibung, man bilong bosim haus em i ring long Sosaiti Was Taua. Em i no save tingim husat husat i mekim wok long dispela haus—em wok bilong helpim bilong bos. Tasol em i ring na tok: “Mi laik tok tenkyu long yupela. Bipo mi no bin lukim dispela haus i stap klin olsem. Mi ken tok olsem, asde wanpela win bilong heven i kam daun long haus bung bilong mipela. Sapos bihain yupela laik kisim gen dispela haus, bai mipela i putim nem bilong yupela i go pas long lista. Gutpela sapos yupela i ken kisim dispela haus long olgeta 3-pela 3-pela mun na yupela i ken kisim nating, no ken baim.”
Ol Witnes i kisim strong long kibung na ol i amamas na i go bek long hap bilong ol na ol i kirap redim ol samting bilong Memorial bilong tingim i dai bilong Jisas. Orait, 15 de bihain, long Tunde, Epril 6, ol i mekim namba wan Memorial bilong ol long ples klia, na ol i wokim long 7-pela ples.
Long taun Berat i gat olsem 170 i kam long ol miting, olsem na pris i belhat tru. I gat 33 manmeri i autim tok bilong Kingdom long Berat, na 21 bilong ol i bin kisim baptais long kibung. Na i gat 472 i bung long Memorial, na long ol narapela bung bilong Memorial tu i gat planti ol i bung, long wanem, ol painia salim i mekim gutpela wok long go pas long ol narapela.
Long wanpela strongpela taun Katolik long Albenia, em Skoda, misin i kirap wokim wanpela nius bilong olgeta mun, na long olgeta mun ol i stori long “Olsem Wanem Yumi Ken Abrusim Ol Witnes Bilong Jehova.” Laspela nius i tok: “Ol Witnes Bilong Jehova i kam long Skoda na ol i kisim ples”! Dispela traipela ami em tupela Witnes tasol! Ol i wok strong na 74 manmeri i kam long Memorial. Taim tok bilong Memorial i pinis, 15 famili i tok ol i laik stadi long Baibel! Long taun Dures tu, i gat “traipela ami” olsem 4-pela Witnes i stap, tasol 79 ol i bung long Memorial.
Long wanpela ples long maunten, em Kalmeti i Vogel, ol Witnes i laik mekim Memorial, tasol sampela yangpela Katolik i tok long tromoi ston long ol na rausim ol i go. Olsem na ol i miting long haus bilong wanpela brata na 22 ol i bung. I gat 5-pela pablisa long dispela grup, na 3-pela bilong ol i bin kisim baptais long kibung long Tirana.
Long Vlora tupela yangpela man i kisim Wastaua na kaunim, na bihain ol i raitim pas long Sosaiti olsem: “Nau mitupela i lainim tok i tru long Wastaua, olsem na mipela i save tok, mipela i Witnes Bilong Jehova. Plis, yupela i mas salim sampela man bilong helpim mipela.” Sosaiti i salim tupela painia salim i kam bilong mekim wok long dispela hap, na kwiktaim wanpela bilong dispela tupela yangpela man em i winim mak bilong kamap pablisa. Em i amamas long bung long miting bilong Memorial long Vlora, em 64 ol i bung.
Wanpela brata bilong Albenia i bin kisim tok i tru long Amerika, na long 1950 samting em i kam bek long as ples bilong em, Girakasta, na em i autim tok inap long mak em inap winim, i go inap long taim em i dai. Em i bin putim tok i tru i go daun long bel bilong pikinini man bilong em. Orait, taim tambu i pinis, dispela man i askim Sosaiti Was Taua long helpim em. Na narapela man i stap long hap not liklik em i laikim tok i tru na em tu i raitim pas na singaut long sampela i mas kam helpim em. Olsem na Sosaiti i salim 4-pela painia salim i go. Long Trinde long moningtaim bihain long Memorial, wanpela bilong ol dispela painia i ring long ofis bilong Sosaiti long Tirana na em i tok: ‘Mi laik tokim yupela long bikpela wok spirit bilong Jehova i bin mekim. Mipela i amamas tru! Gutpela Memorial i bin kamap.’ I gat 7-pela pablisa bilong Kingdom i stap, tasol 106 ol i bin bung.
Hamas olgeta i bin bung long Memorial? Long 1992 i gat 30 pablisa na 325 ol i bung long Memorial. Tasol long 1993 i gat 131 pablisa, na 1,318 ol i kam long Memorial. Long dispela tupela yia wantaim, namba bilong ol man i kam long Memorial i winim namba bilong ol pablisa inap 10-pela taim. Yumi amamas tru long lukim “ol lain i liklik tru . . . ol i kamap planti moa.”—Aisaia 60:22.
“Lusim Ol Rop i Go Longpela”
Wok bilong ol Witnes long autim tok i wok long i go long olgeta hap graun, olsem na toksave i go long ol olsem: “Yu mas opim haus sel bilong yu olgeta, na lusim ol rop i go longpela na planim strong ol stik i go daun long graun, . . . long wanem, mak bilong graun bilong yu bai i op bikpela na i go olsem long han sut na long han kais.” (Aisaia 54:2, 3) “Haus sel” bilong God i makim lain bilong God i stap long olgeta hap graun, na tru tumas, nau “mak bilong graun” bilong ol i go bikpela, olsem yumi lukim long Isten Yurop, na dispela i kamap moa yet long ol hap bipo Rasia i bosim. Inap planti yia Jehova i lukautim lain bilong em long taim nogut, na nau em i givim bikpela strong long ol Witnes bilong em bilong inapim ol long mekim wok bilong strongim oganaisesen na mekim i go bikpela.
Long Lokomotif Stediam long Mosko, Rasia, long Julai 22 i go 25 long yia i go pinis, inap 23,743 manmeri ol i bung long kibung intenesenel, nem bilong en “God i Skulim Yumi.” Bipo yumi ting kain samting olsem i no inap kamap long Rasia! Tasol dispela bikpela lain ol i kam—winim 1,000 ol i kam long Japan na Korea, na klostu 4,000 long Yunaitet Stets na Kanada, na sampela tausen moa i kam long 30 kantri long Saut Pasifik, Afrika, Yurop, na sampela hap moa. Tru tumas, ol lain bilong Is i bungim ol lain bilong Wes. Ol i amamas tru long bung wantaim 15,000 brata sista bilong Rasia!
I gat 1,489 nupela Witnes i kisim baptais. Em gutpela tru, a? Dispela i kamap long ol nius na televisen long planti hap, na gutpela piksa bilong dispela baptais i kamap long wanpela nius (The New York Times). Taim ol i wok long kisim baptais, ol brata sista i mekim save paitim han. Tasol long laspela tok ol i paitim han moa yet taim man bilong mekim tok i tok tenkyu long 4,752 volantia na ol bikman bilong gavman ol i helpim kibung na gutpela kibung tru i kamap, na nau em i tok: “Yumi mas tok tenkyu long Jehova!” Tru tumas, maski lotu Otodoks i birua long ol na i laik pasim kibung, spirit bilong Jehova i pasim rot bilong ol na em i givim bikpela strong long lain bilong em na ol inap wokim gutpela kibung.
Na wanpela kibung i kamap tu long biktaun Kiev long Yukren, long Ogas 5 i go 8. Long hia tu planti brata sista i volantia na mekim bikpela wok bilong stretim haus stediam, na 64,714 ol inap bung long dispela traipela Haus Kingdom. Long dispela kibung tu, ol i kam long hap bilong Is na Wes, olsem long olgeta hap. Ol i tanim ol bikpela tok i go long 12-pela tok ples. I gat 53,000 ol i kam long balus na tren na bas na ol brata i mas kisim ol na bringim ol long ples slip bilong ol long ol haus pasindia na haus skul na haus bilong ol man na ol bot i stap long ol wara. Ol i bin mekim gut tru dispela bikpela wok bilong redim kibung na ol polis bilong taun ol i kirap nogut long en na i tokaut long gutpela wok ol i mekim.
Insait long tupela aua hap i gat 7,402 nupela brata sista i kisim baptais bilong makim olsem ol i dediketim laip bilong ol long Jehova, na ol manmeri bilong kibung i wok long paitim han i go inap long pinis bilong baptais. Dispela namba i winim olgeta baptais i bin kamap bipo, olsem dispela kibung long Nu Yok long 1958, i gat 253,922 ol i bin bung na 7,136 i bin kisim baptais.
Dispela taim bilong kot i go yet na klostu em bai pinis, na nau ol i wok long bungim ol manmeri olsem sipsip, ol i bilong ol hap bilong Is na Wes na ol i pas gut wantaim na i stap wanbel. Long bipo na i kam inap nau, kain samting olsem i no bin kamap long graun. Tru tumas, “planti manmeri tru . . . bilong olgeta kantri na bilong olgeta kain skin na bilong olgeta tok ples” ol i kam bung wantaim ol Israel bilong spirit na ol i tokaut olsem ol i bilip long gutpela ofa bilong Krais Jisas, em dispela i as bilong olgeta samting i wok long kamap bilong kamapim long ples klia olsem Jehova i King tru.—Aposel 1:8; KTH 7:4, 9, 10.
[Ol Piksa long pes 8, 9]
Lain Is i bungim lain Wes long Mosko na Kiev