Klostu Nau Bai i No Gat Pait Moa!
LONG Disemba 24, 1914, wanpela yangpela soldia bilong Briten, em Jim Prince, i wokabaut na brukim hap graun namel long tupela lain bilong pait na em i toktok wantaim wanpela soldia bilong Jemani. Soldia Jemani i tokim em, ‘yumi bilong wanpela lain tumbuna tasol. Bilong wanem yumi pait?’ Sampela yia bihain Prince i tok: ‘Mi laik painim bekim bilong dispela askim, tasol mi no painim yet.’
I gat wanpela wik long 1914 i narapela kain tru. Ol soldia bilong Briten na Jemani i malolo long pait na ol i bung na pilai soka wantaim na narapela i givim presen bilong Krismas long narapela. Tasol ol bikman bilong ami i no bin tok long mekim olsem. Ol i no laik bai ol soldia bilong ol i lukim olsem ol birua i no samting nogut tru olsem tambaran samting. Wanpela soldia bilong Briten, em Albert Moren, em i stori long dispela taim na em i tok, sapos ol i bin skruim hap taim moa long dispela wik ol i malolo long pait, ol bikman bilong ami bai hatwok tru long kirapim pait gen.
Dispela stori i kamapim klia olsem planti soldia tu i laik tru long ol lain i stap gut wantaim na i no gat pait. Planti soldia i bin lukim ol samting nogut i kamap long ol pait na ating ol bai wanbel wantaim wanpela savetok bilong ol Spen, olsem: ‘Ol man i no save long ol samting pait i save kamapim, larim ol dispela man tasol i go long pait.’ Sapos olgeta man bilong graun inap kamapim tingting bilong ol long pait, ating klostu olgeta bai tok, ol i no laikim pait—ol i laik i stap gut wantaim ol man. Tasol olsem wanem dispela inap kamapim pasin sekan long graun na i no gat pait moa?
Bilong pinisim ol pait, tingting bilong ol man i mas senis. Wanpela lo long konstityusen bilong sampela lain bilong Yunaitet Nesen i tok, ‘Ol pait i save kirap long tingting bilong ol man, olsem na bilong laikim pasin bilong i stap isi wantaim ol man, dispela tu i mas kirap long tingting bilong ol man.’ Tasol long nau ol man i no stap isi wantaim—ol i birua birua na planti pait moa i kamap.
Tasol God i tok pinis, bihain dispela pasin bilong i stap isi wantaim ol man em bai kamap strong long tingting bilong ol man i gat stretpela bel. Profet Aisaia i tok: “Bikpela bai i stretim tok bilong olgeta lain manmeri na bai ol i sindaun gut wantaim. Na bai ol i paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun, na bai ol i paitim ol spia bilong ol i kamap olsem ol naip. Na olgeta lain manmeri bai i no ken pait moa.”—Aisaia 2:4.
Kirapim Tingting Long Laikim Pasin Sekan
Olsem wanem? Tingting bilong ol man inap senis olsem? Yu ting bihain bai ol man i lain long helpim pasin bilong i stap gut wantaim na i no ken litimapim pasin bilong pait? Tingim stori bilong Wolfgang Kusserow. Long 1942 lain bilong Hitler i kilim i dai dispela yangpela man Jemani i gat 20 krismas, long wanem, em i no laik ‘lain long pait.’ Bilong wanem em i orait long i dai na em i no laik insait long pait? Em i raitim pas na i kamapim sampela lo bilong Baibel olsem, “Yu mas laikim ol wantok [ol narapela man] olsem yu laikim yu yet,” na “Olgeta man i pait long bainat, bainat bai i bagarapim ol.” (Matyu 22:39; 26:52) Na nau yangpela i askim: “Yu ting Man bilong wokim yumi em i putim ol dispela tok long Baibel bilong ol diwai i mas bihainim?”
Tok bilong God i stap long Baibel em i “wok strong” na i kirapim dispela yangpela Witnes Bilong Jehova long wok long bihainim pasin bilong i stap isi wantaim ol man, maski wanem hevi i painim em. (Hibru 4:12; 1 Pita 3:11) Tasol i no Wolfgang Kusserow tasol i strong long bihainim dispela pasin. Long buk bilong J. S. Conway (The Nazi Persecution of the Churches 1933-45) em i kamapim sampela tok bilong ol buk bilong gavman bilong Hitler i tok, lain Witnes Bilong Jehova i no laik holim ol samting bilong pait. Na dispela man Conway i tok, taim ol i sanap strong olsem, ol i save ol i mas i dai.
Ol Witnes long nau tu ol i wok long bihainim pasin bilong i stap isi wantaim ol man, maski ol i bilong wanem lain o skin. Long wanem, ol i kisim save long Baibel olsem ol wokman tru bilong God i mas ‘paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ain bilong brukim graun.’ Yumi ken tingim stori bilong Alejandro, em wanpela yangpela man bilong Ajentina, na long 1987 em i go sindaun long Israel.
Inap 3-pela yia Alejandro i skul long yunivesiti na i mekim wok mani long ol hotel na haus kaikai. Long dispela taim em i kirap kaunim Baibel na em i laik save, i gat wanem as na yumi stap. Na em i laik tru long olgeta man i ken i stap gut wantaim na stretpela pasin i ken i stap. Em i wanpela Juda na em i wok wantaim ol Juda na Arap, tasol em i no laik litimapim lain Juda o lain Arap.
Wanpela pren bilong em i stadi wantaim ol Witnes Bilong Jehova long Baibel na long 1990 em i singautim Alejandro i go long wanpela kibung long Haifa. Em i kirap nogut long lukim 600 Juda na Arap i bung na amamas wantaim long kibung, na em i tingting: ‘Dispela pasin i gutpela. Ol man i mas i stap olsem.’ Sikspela mun bihain em i kamap Witnes Bilong Jehova na em i lusim bikpela hap taim bilong em long autim tok bilong Baibel long pasin wanbel bai kamap.
Rot Bilong Kamapim Pasin Wanbel
Tasol long nau i no planti man i laikim pasin bilong sindaun gut wantaim. Long maus ol bikman bilong graun i tok ol i laik kamapim pasin wanbel long graun, tasol ol i wok long mekim ol samting bilong kamapim pait. Olsem wanem long yu? Yu laik sindaun long wanpela hap em ol man i save lusim bikpela hap pe long baim ol gan na ol samting bilong lukautim haus bilong ol? Em nau, ol gavman i wok long mekim olsem—ol i lusim bikpela mani tru long ol samting bilong pait. Olsem na bilong truim tok profet bilong Aisaia long olgeta lain bai “paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun,” pastaim God yet i mas “stretim tok bilong olgeta lain manmeri.” Em bai mekim olsem wanem?
Namba wan rot bilong stretim dispela samting em Kingdom bilong Jehova. Daniel i tok profet long “God bai i kirapim wanpela kingdom” na em bai “bagarapim ol arapela king [ol gavman bilong graun] na kingdom bilong en bai i stap oltaim.” (Daniel 2:44) Dispela tok i kamapim klia olsem Kingdom bilong God bai bosim olgeta hap bilong graun. Em bai pinisim ol mak o boda bilong ol kantri na bai i no gat wanpela lain i ken resis long winim narapela lain. Na ‘Jehova yet bai i skulim’ ol lain i stap aninit long Kingdom, olsem na “bai ol i gat gutpela sindaun tru” na i stap bel isi. (Aisaia 54:13) Em nau, i gat as tru na Jisas i tokim yumi long beten long God olsem: “Kingdom bilong yu i mas i kam.”—Matyu 6:10.
Ol Lotu i No Ken Pasim Rot Moa
God bai pinisim olgeta rot bilong ol lotu long pasim pasin wanbel. Lotu yet i as bilong wanpela bikpela pait i stap planti yia tru, winim ol narapela pait i bin kamap—ol i kolim “Ol Pait Holi,” em Pop Eban Namba 2 i bin kirapim long yia 1095.a Long taim bilong yumi planti pris pasto i bin kirapim ol man long helpim ol pait, na sampela em ol pait politik na i no samting bilong lotu.
Wanpela man bilong raitim buk, em Paul Johnson, i stori long ol samting ol misin i bin mekim long taim bilong Namba Wan Pait. Em i tok: “Ol pris pasto i no inap putim bilip Kristen i go pas long pasin bilong tingim kantri, na planti ol i no laik mekim tu. Planti ol i bihainim rot i no gat hatwok long en—ol i bungim lotu Kristen wantaim pasin bilong litimapim kantri. Ol soldia Kristen i bilong kain kain lotu na ol pris pasto bilong ol i tokim ol strong, long nem bilong Krais narapela i mas kilim i dai narapela.”
Ol lotu i bin mekim planti samting bilong kirapim pait, tasol ol i no mekim planti samting bilong helpim ol man long i stap gut wantaim. Baibel i tok piksa long ol lotu giaman i olsem “pamukmeri” i prenim ol gavman bilong graun. (KTH 17:1, 2) God i skelim em pinis na i tok, asua bilong em yet na planti man i bin bagarap long ol pait na blut bilong ol i kapsait. (KTH 18:24) Olsem na God Jehova bai rausim dispela ol lotu giaman na ol i no ken pasim rot moa bilong kamapim pasin wanbel long graun.—KTH 18:4, 5, 8.
Na maski ol wok politik na lotu giaman i pinis long graun, pasin wanbel i no inap kamap sapos God i no rausim nambawan man bilong kamapim pait, em Satan. Dispela em i laspela wok Kingdom bai mekim bilong kamapim bel isi na pasin wanbel long graun. Baibel i tok, ol bai “holimpas” Satan na “pasim em long sen” na “tromoi em i go daun long hul i no gat as,” na bai em i “no inap giamanim moa ol manmeri.” Na bihain bai em i bagarap olgeta.—KTH 20:2, 3, 10.
Tok promis bilong Baibel long pait bai pinis em i no wanpela tok nating. God i kirapim pinis ol samting bilong kamapim pasin wanbel long graun. Kingdom i kamap pinis long heven na i redi long mekim ol samting bilong kamapim gutaim long graun. Long nau i gat sampela milion Witnes Bilong Jehova ol i stap aninit long dispela Kingdom na ol i lain pinis long i stap gut wantaim na i stap wanbel.
Olsem na i gat as na yumi ken bilip olsem pait i no bilong i stap olgeta taim. Yumi ken tingim wanpela taim klostu bai kamap na Jehova bai pinisim pasin bilong pait. (Song 46:9) Liklik taim bai i no gat pait moa i kamap long graun.
[Ol Futnot]
a Sampela bikman bilong lotu yet ol i bin insait long pait. Long wanpela pait bilong Briten (long yia 1066) wanpela bisop Katolik, em Odo, em i holim wanpela hap diwai bilong pait na em i no holim bainat. Em i tok, i no gat rong sapos man bilong God i kilim i dai wanpela man na blut bilong man i no kapsait. Na 5 handet yia bihain, wanpela bikpela bisop, em Kadinal Kemines, em i bosim ami bilong Spen taim ol i go pait long Not Afrika.
[Piksa long pes 7]
Yu inap i stap long nupela taim i no gat pait moa