No Gat Pait Moa
‘Mipela i gat 12-pela krismas tasol. Mipela i no inap stiaim ol lain politik na dispela pait, tasol mipela laik i stap laip! Mipela i wetim gutaim i kamap. Bai mipela i stap laip yet na lukim dispela samting?’—Wanpela lain sumatin bilong gret 5
‘Mipela i laik go long skul, na go lukim ol poroman na famili na mipela i no ken pret long sampela lain bai karim mipela i go. Mi laik bai gavman i putim yau long tok bilong mipela. Mipela i laik bai sindaun bilong mipela i gutpela. Mipela i laik bai i no gat pait.’—Alhaji, i gat 14 krismas
OL DISPELA tok i kamapim laik bilong ol yangpela em ol i bin kisim hevi inap planti yia long pait i kamap insait long kantri bilong ol. Ol i laik bai i stap bilong ol i gutpela, olsem bilong ol narapela lain. Tasol bilong mekim dispela laik i kamap tru, em i hatwok. Olsem wanem? Bai yumi stap laip yet na lukim dispela graun i no gat pait moa long en?
Nau long dispela taim, ol gavman bilong olgeta hap i laik mekim ol samting bilong pinisim pait insait long ol kantri. Bilong mekim olsem, ol i strong long kirapim ol lain birua long wokim wanpela kontrak bilong sekan na pinisim pait. Sampela kantri i bin salim ol lain olsem ami bilong pasim pait na bai ol man i bihainim tok bilong kontrak. Tasol i no gat planti kantri i gat mani o laik long helpim ol dispela longwe kantri we pasin birua i bin i stap longtaim tru, na i hatwok moa long mekim ol lain i stap birua birua long bihainim tok bilong kontrak long pinisim pait. Na sampela taim ol i wokim kontrak bilong pinisim pait, tasol sampela wik o mun bihain ol i kirap pait gen. Wanpela lain (Stockholm International Peace Research Institute) i tok, “i hatwok long kamapim pasin sekan taim ol ami i gat laik na strong long pait i go yet.”
Tasol ol dispela pait i stap long planti kantri na ol i no inap pinisim, em i kirapim ol Kristen long tingim wanpela tok profet bilong Baibel. Buk Kamapim Tok Hait i toktok long wanpela taim nogut bai kamap, na em i tok piksa long wanpela man i sindaun long hos em bai raun na “pinisim gutpela taim bilong ol manmeri bilong graun.” (KTH 6:4) Dispela tok profet long pait bai stap olsem, em i wanpela hap bilong mak i makim olsem yumi stap long taim Baibel i kolim olsem “taim bilong las de.”a (2 Timoti 3:1) Tasol Baibel i tok, bihain long dispela taim bilong las de, gutaim bai kamap.
Long Song 46:9 Baibel i tok, bilong gutaim tru i ken kamap, pait i mas pinis, na i no long wanpela hap tasol—pait i mas pinis long olgeta hap bilong graun. Na dispela hap bilong Buk Song i toktok long ol bai brukim olgeta samting bilong pait bilong dispela taim bipo—banara na spia. Na long nau tu ol i mas brukim ol samting bilong pait ol kantri i wok long bungim bambai ol lain bilong graun i ken i stap bel isi wantaim.
Tasol samting i save mekim na pait i wok long go yet, i no ol bulet na gan, nogat—em pasin birua na mangal. Pasin mangal em wanpela as bilong pait, na planti taim pasin birua i save kamapim pait. Bilong rausim ol dispela pasin long bel bilong ol, ol man i mas senisim tingting bilong ol. Ol i mas lain long pasin bilong i stap isi wantaim ol man. Olsem na profet Aisaia i tokaut olsem, taim ol man “i no skul moa long pait,” long dispela taim tasol ol pait bai pinis.—Aisaia 2:4.
Tasol nau yumi stap long taim ol i save skulim ol manmeri i bikpela pinis na ol pikinini tu long litimapim pasin bilong pait. Sori tru, ol i save skulim ol pikinini tu long kilim man i dai.
Ol i Bin Lain Long Kilim Man i Dai
Taim Alhaji i gat 14 krismas em i wanpela soldia i no stap moa long ami. Taim em i gat 10-pela krismas tasol, ol paitman i kisim em na ol i lainim em long holim gan AK-47 na mekim pait. Taim ol i fosim em long kamap soldia, em i save go insait long ol ples na kisim kaikai bilong ol man, na kukim ol haus long paia. Na em i bin kilim i dai ol man na bagarapim nabaut skin bilong sampela. Long nau Alhaji i hatwok long lusim tingting long ol pait na lain long i stap gut olsem man bilong ples. Abraham, em narapela pikinini soldia, em tu i bin lain long kilim man i dai, na em i no laik lusim gan bilong em. Em i tok: “Sapos ol i tokim mi long lusim gan bilong mi na go, mi no save bai mi mekim wanem, o bai mi kisim kaikai olsem wanem.”
Inap olsem 300,000 pikinini soldia—ol pikinini man na pikinini meri—ol i pait yet na ol i dai long ol pait i kamap insait long kantri. Lida bilong wanpela lain paitman i tok: “Ol i save bihainim tok; ol i no tingting long go bek long meri o famili bilong ol; na ol i no save pret.” Tasol ol dispela pikinini i laik tru long kisim gutpela sindaun, na i stret ol i ken mekim olsem.
Long ol kantri i gat planti mani samting, i hatwok long tingim i stap bilong ol dispela pikinini soldia em ol i stap nogut tru. Tasol planti pikinini long ol kantri i gat gutpela sindaun, ol i lain long mekim pait taim ol i stap long haus. Ol i lain olsem wanem?
Yumi ken stori long José, em bilong Spen long hap saut-is. Em i gat 16 krismas na em i save lain long mekim pait olsem karate samting. Em i gat wanpela bainat bilong ol Japan em papa i bin baim bilong em long Krismas na em i laikim tru. Em i laikim tu ol vidio-gem, na em i laikim moa yet ol vidio-gem i gat pait long en. Long Epril 1, 2000, em i bihainim pasin bilong wanpela man long vidio-gem em i laikim tumas. Em i kirap kilim i dai papa, mama, na susa bilong em long dispela bainat yet em papa i bin givim long em. Em i tokim ol polis: “Mi mekim, long wanem, mi laik i stap wanpis, na mi no laik bai papamama i wok long painim mi.”
Dave Grossman, em wanpela ofisa bilong ami na man bilong raitim buk, em i tok long ol samting ol piksa long TV na buk samting i stori long pasin pait i mekim long ol man. Em i tok: “Yumi no save pilim moa ol samting, olsem na yumi amamas long lukim narapela i givim pen na hevi long narapela. Yumi laik ting olsem yumi yet insait long dispela samting yumi lukim, yumi no ting em i samting nogut tru. Yumi wok long lain long kilim man i dai, na yumi lain long laikim dispela pasin.”
Alhaji na José i bin lain long kilim man i dai. Pastaim tupela i no bin tingting long kamap kilman, tasol samting ol i bin lainim i paulim tingting bilong ol. Kain skul olsem—maski em i bilong pikinini o man i bikpela pinis—em i save kamapim pasin bilong bagarapim man na ol pait.
Lain Long Stap Isi Wantaim
Bel isi tru i no inap kamap taim ol man i lain long kilim man i dai. Winim 2,700 yia i go pinis, profet Aisaia i tok: “Sapos yupela i bin harim tok bilong mi, orait nau yupela inap i stap gut na oltaim laip bilong yupela bai i pulap long amamas, olsem wara i ran oltaim na i no save pinis.” (Aisaia 48:17, 18) Taim ol man i kisim stretpela save long Baibel na ol i lain long laikim tumas lo bilong God, ol bai tingim pasin bilong bagarapim man, na ol pait, em i samting nogut tru. Long nau tu ol papamama i ken skelim gut ol pilai ol pikinini i save mekim, nogut ol dispela pilai i skulim pikinini long pait na bagarapim man. Ol man i bikpela pinis ol tu inap lain long daunim pasin birua na mangal. Planti taim ol Witnes Bilong Jehova i bin lukim olsem Baibel i gat strong long senisim pasin bilong man.—Hibru 4:12.
Tingim Hortêncio. Em i yangpela man taim ol i fosim em long kamap soldia. Em i tok, trening bilong mekim wok soldia “i bilong putim laik long bel bilong mipela long kilim ol man i dai na i no pret liklik long mekim.” Em i bin insait long pait i bin stap longtaim long wanpela kantri long Afrika. Em i tok: “Pait i bin senisim pasin bilong mi. Long nau tu, mi inap tingim olgeta samting mi bin mekim. Mi bel hevi stret long ol samting ol i bin fosim mi long mekim.”
Taim wanpela wanwok soldia i toktok wantaim Hortêncio long Baibel, bel bilong em i pilim tru dispela tok. Tok promis bilong God long Song 46:9 long olgeta kain pait bai pinis, i kirapim tru tingting bilong em. Taim em i wok long stadi long Baibel, laik bilong em long pait i wok long pinis. I no longtaim na ol i rausim em wantaim tupela poroman bilong em long ami, na 3-pela i dediketim laip bilong ol long God Jehova. Hortêncio i tok: “Tok i tru bilong Baibel i helpim mi long laikim tru ol birua bilong mi. Mi lukim olsem, taim mi mekim pait, mi mekim sin long Jehova, long wanem, God i tok yumi no ken kilim i dai ol man. Bilong soim dispela pasin laikim, mi mas senisim tingting bilong mi na mi no ken tingim ol man i olsem birua bilong mi.”
Ol dispela stori tru i soim olsem, pasin bilong skul long Baibel i save kirapim man long i stap isi wantaim ol narapela man. Yumi no kirap nogut long dispela. Profet Aisaia i tok, pasin bilong kisim skul long God i poroman wantaim pasin bilong i stap isi wantaim ol man. Em i tok profet olsem: “Bai mi yet [God] mi skulim ol pikinini bilong yu, na bai ol i gat gutpela sindaun [“stap bel isi,” NW ] tru.” (Aisaia 54:13) Dispela profet i tok profet tu long wanpela taim bihain em ol man bilong olgeta lain bai kam long lotu tru bilong God Jehova bilong lain long ol pasin em i laikim. Dispela bai kamapim wanem samting? “Bai ol i paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun, na bai ol i paitim ol spia bilong ol i kamap olsem ol naip. Na olgeta lain manmeri bai i no ken pait moa, na bai ol i no skul moa long pait.”—Aisaia 2:2-4.
Olsem i stret wantaim dispela tok profet, ol Witnes Bilong Jehova i save mekim wanpela bikpela wok long olgeta hap bilong graun long skulim ol man, na dispela wok i bin helpim planti milion manmeri long daunim pasin bilong bel nogut long ol narapela lain, em as bilong ol pait ol man i kamapim.
Bel Isi Bai Kamap Tru Long Olgeta Hap
God i no givim skul tasol long ol man; em i bin kamapim wanpela gavman, o “kingdom,” em inap mekim na bai i gat bel isi i stap long olgeta hap bilong graun. Jisas Krais, em King God i bin makim, Baibel i kolim em olsem “King bilong kamapim gutpela sindaun na bel isi.” Na Baibel i tok, “strong bilong gavman bilong en bai i wok long kamap bikpela oltaim, na bai i no gat pait na ol manmeri bai i sindaun gut oltaim.”—Aisaia 9:6, 7.
Olsem wanem yumi ken save tru tru olsem wok king bilong Krais bai pinisim olgeta kain pait long graun? Profet Aisaia i tok moa: “Bikpela I Gat Olgeta Strong . . . bai i mekim ol dispela samting i kamap.” (Aisaia 9:7) God i gat laik na strong long mekim ol samting bambai gutaim na bel isi i ken i stap oltaim oltaim. Jisas i bilip tru tru long dispela tok promis. Olsem na em i bin skulim ol disaipel long beten long Kingdom Bilong God i mas i kam na laik bilong God i mas kamap long graun. (Matyu 6:9, 10) Taim God i mekim dispela samting olsem yumi bin beten long en, pait i no inap kamap gen long graun.
[Futnot]
a Bilong skelim gut ol samting i makim olsem yumi stap long taim bilong las de, lukim sapta 11 bilong buk Save i Bringim Man Long Laip Oltaim, ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
[Piksa long pes 7]
Pasin bilong skul long Baibel i save kirapim man long i stap isi wantaim ol narapela