Wok Strong na Bai Famili Bilong Yu i Ken Stap Oltaim

“Stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.”​—⁠EFESUS 6:⁠4.

WANPELA nius i stori long ol bikpela senis i bin kamap insait long ol famili long nau. Nius i tok, as bilong dispela, em planti manmeri ol i katim marit, na maritim nupela poroman, na katim marit gen, na kamapim nating pikinini, na ol nupela hevi i kamap insait long ol famili i no bin brukim marit. Yumi no kirap nogut long ol dispela hevi i kamap, long wanem, Baibel i tok, long “taim bilong las de” bai i gat “planti hevi nogut tru” i kamap.​—⁠2 Timoti 3:​1-5.

² Olsem na ol papamama bilong nau i gat bikpela hatwok, na dispela i no bin painim ol papamama bilong bipo. Tru, sampela papamama namel long yumi ol i bin kirap lainim ol pikinini long bihainim pasin bilong God taim ol i “liklik pikinini yet.” Tasol planti famili, nau tasol ol i kirap long “bihainim tok tru.” (2 Timoti 3:15; 3 Jon 4) Na ating ol pikinini bilong ol i bikpela liklik taim ol i kirap lainim ol long ol pasin bilong God. Na i gat planti famili namel long yumi em ol i gat papa o mama tasol, o papa o mama i maritim nupela poroman. Tasol maski famili bilong yu i wanem kain, tok bilong aposel Pol i bilong helpim yu tu. Em i tok: “Stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.”​—⁠Efesus 6:⁠4.

Wok Bilong Papamama Kristen

³ Long Efesus 6:4 Pol i givim tok long ol papa. Wanpela man bilong raitim buk i tok, bipo ‘em wok bilong ol papa long skulim ol pikinini long stretpela pasin na ol samting bilong lotu, na long rit rait tu. Tasol taim ol kampani i kirap wokim ol bikpela haus faktori na nupela masin samting, dispela pasin i pinis; ol papa i lusim wok gaden na stua na haus bilong ol, na ol i go wok long ol dispela haus faktori na ofis. Em nau, ol mama i mas kirap mekim ol wok em papa i bin mekim long famili. Olsem na isi isi ol papa i lusim wok bilong ol insait long famili.’

⁴ Yupela ol man Kristen, yupela no ken tingting tasol long painim kaikai samting bilong famili na larim meri bilong yupela i skulim na lukautim ol pikinini bilong yupela. Sindaun 24:27 i tokim ol papa bilong bipo: “Pastaim yu mas stretim graun bilong yu na wokim ol gaden, na bihain yu ken wokim haus [olsem strongim ol wanhaus].” Long nau tu, ating yu mas mekim bikpela wok na wok planti aua bilong kisim mani inap long lukautim famili. (1 Timoti 5:⁠8) Tasol yu mas makim taim tu long ‘strongim ol wanhaus’ bilong yu long ol samting bilong spirit na bilong i stap bel isi.

⁵ Yupela ol meri Kristen, yupela tu i mas wok strong long helpim famili bambai ol i ken i stap oltaim. Sindaun 14:1 i tok: “Meri i gat gutpela tingting, em i save mekim gutpela wok long haus bilong en, na ol famili bilong en i wok long kamap strong.” Yu wantaim man bilong yu i gat wok long skulim ol pikinini bilong yupela. (Sindaun 22:⁠6; Malakai 2:14) Na ating yu mas stretim ol pikinini na helpim ol long redi long go long ol miting Kristen na long autim tok, na ating sampela taim yu mas mekim famili-stadi wantaim ol sapos papa i no inap mekim. Na yu ken lainim ol pikinini long mekim ol wok bilong haus, na mekim gutpela pasin, na waswas gut, na planti ol narapela samting. (Taitus 2:⁠5) Taim tupela marit i wok gut wantaim olsem, ol inap helpim gut ol pikinini. Orait, wanem sampela samting ol i mas helpim ol pikinini long en?

Mekim Gut Bel Bilong Ol

⁶ Taim ‘meri i givim susu long pikinini bilong en,’ pikinini i stap bel isi na i pilim olsem mama i laikim tumas em. (1 Tesalonaika 2:7; Song 22:⁠9) Bel bilong ol mama i save kirap tru long mekim gut long liklik pikinini bilong ol. Profet Aisaia i tok: “Ating wanpela mama inap lusim tingting long pikinini em yet i bin karim na em i no sori long dispela pikinini em i bin givim susu long en, a?” (Aisaia 49:15) Olsem na ol mama i mekim bikpela wok long helpim ol pikinini long kamap strong long ol samting bilong tingting na bel. Tasol ol papa tu i gat bikpela wok long dispela. Wanpela saveman bilong famili (Paul Lewis) i tok: ‘Long olgeta bikhet manki em ol lain bilong welfe i bin wok long stretim ol, i no gat wanpela manki i tok, papa i save toktok gut wantaim ol.’

⁷ Olsem na ol papa Kristen i mas wok strong long pas gut wantaim ol pikinini. Tingim God Jehova na Jisas. Taim Jisas i kisim baptais, Jehova i tok: “Yu Pikinini bilong mi. Mi laikim yu tumas. Bel bilong mi em i amamas long yu.” (Luk 3:22) Em nau, Jehova (1) i tokaut olsem Jisas i Pikinini bilong em, na (2) em i tokaut olsem em i laikim tumas Jisas, na (3) em i tokaut olsem em i amamas long Jisas. Tasol i no dispela taim tasol Jehova i bin tokaut olsem em i laikim tumas Pikinini bilong em. Bihain Jisas i tokim Papa bilong em: “Taim graun i no kamap yet, yu laikim mi.” (Jon 17:24) Olgeta pikinini i save bihainim tok, ol i laik bai papa i givim gutpela tok long ol na amamas long ol.

⁸ Sapos yu wanpela papa, yu ken holim na mekim gut long ol pikinini bilong yu na tokim ol yu laikim tumas ol, na dispela inap helpim yu long pas gut wantaim ol. Tru, sampela papa i save hatwok long soim ol pikinini olsem ol i laikim tumas ol, na bai i hatwok moa sapos papa bilong ol yet i no bin mekim olsem. Tasol maski yu mekim traim na i no gutpela tumas, ating ol pikinini bai pilim tru, long wanem, ‘pasin sori i save strongim man.’ (1 Korin 8:⁠1) Sapos yu mekim pasin sori long ol pikinini na ol i save yu laikim ol, ating bai ol i stap olsem pikinini bilong ‘bihainim tok,’ na bai ol i kamapim bel bilong ol long yu.​—⁠Sindaun 4:⁠3.

Ol Samting Bilong Spirit

⁹ Ol pikinini i mas kisim ol samting bilong spirit tu. (Matyu 5:⁠3) Moses i tokim ol papamama Israel: “Oltaim yupela i mas tingim ol dispela lo nau mi givim long yupela. Na yupela i mas lainim ol pikinini bilong yupela long ol dispela lo. Na tokim ol long taim yupela i stap long haus na long taim yupela i wokabaut long rot, na long taim yupela i malolo na long taim yupela i wok.” (Lo 6:​6, 7) Sapos yu wanpela papa o mama Kristen, yu ken lainim ol pikinini long kain kain taim, olsem taim yu “wokabaut long rot.” Na taim yu raun long ol stua o wokabaut wantaim ol pikinini long autim tok long ol man, em gutpela taim bilong skulim ol pikinini. Na taim famili i sindaun na kaikai, em i gutpela taim bilong famili i ken toktok wantaim. Wanpela mama i tok: “Long taim bilong kaikai, mipela i save toktok long ol samting i bin kamap long dispela de.”

¹⁰ Tasol yu mas stadi wantaim ol pikinini long Baibel long olgeta wik. Tru yumi save, “ol pikinini i save mekim olkain longlong pasin.” (Sindaun 22:15) Sampela papamama i tok, ol pikinini inap mekim ol samting bilong bagarapim famili-stadi. Ol i mekim olsem skin bilong ol i les na ol i no inap sindaun isi, o ol i mekim ol samting bilong pulim tingting bilong ol narapela (olsem pait wantaim brata o susa), o giaman na mekim olsem ol i no save long ol as tok bilong Baibel. Ating ol bai strong long winim papamama. Tasol papamama i mas strong moa long ol pikinini i no ken winim ol. Ol papamama Kristen i no ken les na larim ol pikinini i bosim ol samting bilong famili.​—⁠Lukim Galesia 6:⁠9.

¹¹ Sapos ol pikinini i no amamas long famili-stadi, ating yu ken senisim pasin bilong mekim stadi. Olsem: Long taim bilong stadi, yu save kamapim ol pasin kranki ol pikinini i bin mekim? I gutpela sapos yu toktok wantaim pikinini long dispela samting taim yutupela tasol i stap. Yu save mekim stadi long olgeta wik? Sapos sampela taim yu lusim bambai yu ken lukim wanpela stori o spot long televisen, ating ol pikinini bai ting, famili-stadi i no bikpela samting. Olsem wanem? Yu save givim bel na amamas long mekim dispela stadi? (Rom 12:⁠8) Famili i mas kisim amamas long stadi. Wok long kirapim ol pikinini long mekim sampela tok insait long stadi. Givim gutpela tok long ol bilong strongim bel bilong ol. Tokim ol yu amamas long ol gutpela tok ol i bin mekim insait long stadi. No ken tingting tasol long pinisim ol paragraf bilong stadi. Yu mas wok long putim ol dispela tok i go long bel bilong ol pikinini.​—⁠Sindaun 23:⁠15.

Skulim Ol Long Stretpela Pasin

¹² Na tu, yu mas skulim na stretim pikinini. Yu mas putim lo long em. Sindaun 13:24 i tok: “Sapos papa i no givim kanda long pikinini bilong en long taim pikinini i mekim rong, i olsem em i no laikim pikinini. Tasol sapos papa i laikim pikinini, orait em i save strong long stretim em.” Tasol Baibel i no tok, long olgeta taim papa i mas givim kanda long pikinini bilong skulim em. Sindaun 8:33 i tok: “Larim mi i skulim yupela, na bai yupela i kisim gutpela tingting.” Na Baibel i tok: “Sapos yu laik stretim man i gat gutpela tingting, bai yu tokim em wanpela taim tasol na bai em i kisim bikpela save.”​—⁠Sindaun 17:⁠10.

¹³ Sampela taim ating papa o mama i mas stikim pikinini. Tasol sapos ol i belhat na mekim, ating bai ol i stikim em tumas na dispela i no inap stretim pikinini. Baibel i toksave olsem: “Yupela papa, yupela i no ken mekim ol pikinini bilong yupela i kros, nogut ol i pilim olsem ol i no inap mekim wanpela gutpela wok.” (Kolosi 3:21) Tru tumas, “sapos ol i mekim nogut long man i gat gutpela tingting, em bai kirap mekim pasin longlong.” (Saveman 7:​7, NW) Sapos papamama i paitim tumas pikinini, ating em bai bel nogut na bikhet long ol stretpela lo. Olsem na papamama i mas mekim wok long Baibel bilong skulim ol pikinini long stretpela pasin​—⁠ol i mas strong long mekim, tasol ol i mas bihainim gutpela tingting. (2 Timoti 3:16) Olsem God i mekim, papamama i mas stretim pikinini long pasin sori na pasin isi.​—⁠Lukim 2 Timoti 2:​24, 25.a

¹⁴ Tru, “planti taim yumi save . . . popaia.” (Jems 3:⁠2) Maski papa o mama i save mekim pasin sori long ol pikinini, taim em i mas stretim pikinini em inap popaia na kamapim belhat bilong em o mekim ol tok i sutim bel bilong pikinini. (Kolosi 3:⁠8) Sapos dispela samting i kamap, yu no ken larim san i go daun na pikinini i bel hevi o yu kros yet. (Efesus 4:​26, 27) Yu mas stretim dispela wantaim pikinini, na tok sori long em sapos yu bin bagarapim bel bilong em. (Lukim Matyu 5:​23, 24.) Dispela pasin daun bai helpim yu na pikinini long pas gut wantaim. Sapos yu ting yu no inap bosim belhat bilong yu, orait askim ol elda bilong kongrigesen long helpim yu.

Papa o Mama Tasol i Stap o i Gat Nupela Papa o Mama

¹⁵ Long Amerika, long olgeta 4-pela 4-pela pikinini, wanpela i gat papa o mama tasol. Long taim bilong Baibel i gat planti ‘pikinini i no gat papa,’ na Baibel i mekim planti tok long ol. (Kisim Bek 22:22) Long nau, ol famili Kristen i gat papa o mama tasol i stap, ol tu i gat planti hevi na hatwok. Tasol ol i mas save, Jehova i “lukautim ol pikinini, papa bilong ol i dai pinis, na em i save helpim ol meri, man bilong ol i dai pinis.” (Song 68:⁠5) Ol Kristen i mas “tingting long ol pikinini, papamama bilong ol i dai pinis, na long ol meri, man bilong ol i dai pinis, na . . . helpim ol long karim ol hevi bilong ol.” (Jems 1:27) Ol wanbilip inap mekim planti samting bilong helpim ol famili i gat papa o mama tasol i stap.b

¹⁶ Sapos yu papa o mama tasol i stap bilong lukautim famili, yu ken mekim wanem bilong helpim famili? Yu mas strong long mekim famili-stadi, na go long ol miting, na autim tok. Tasol ating bai yu gat hatwok long stretim pikinini. Ating yu bel hevi yet long poroman bilong yu i dai pinis, o marit bilong yu i bruk na bel bilong yu i gat tok o yu kros yet. Sapos yu katim marit pinis na kot i orait long poroman i kisim pikinini long sampela taim, ating yu tingting planti, nogut pikinini i laik i stap olgeta wantaim em. Sapos olsem, i hatwok long strongim bel na stretim gut pikinini. Tasol Baibel i tok: “Sapos pikinini i bihainim laik bilong em yet oltaim, orait em bai i mekim mama bilong en i sem.” (Sindaun 29:15) Olsem na maski poroman bilong yu bilong bipo i laik putim hevi long yu, o bel bilong yu i gat tok, yu no ken larim dispela i pasim yu long stretim pikinini. Putim sampela lo em inap bihainim. Yu mas strong long em i bihainim ol lo bilong Baibel.​—⁠Sindaun 13:⁠24.

¹⁷ Tasol hevi inap kamap sapos mama i laik putim pikinini man olsem papa bilong famili​—⁠olsem senis bilong papa​—⁠o pikinini meri i mas i stap olsem pren bilong kamapim ol hevi long em. Dispela i no stret. Pikinini bai longlong na em i no save wanem wok bilong em insait long famili, na bai i hatwok long stretim em. Yu mas kamapim klia olsem yu yet yu mama (o papa). Sapos yu mama na yu no klia long sampela tok bilong Baibel bilong helpim yu, askim ol elda o wanpela strongpela sista.​—⁠Lukim Taitus 2:​3-5.

¹⁸ Na taim papa o mama i maritim nupela poroman, famili i gat hatwok. Planti nupela papa o mama i save pinis, pikinini bilong poroman bilong ol i no inap laikim ol wantu tasol. Sapos pikinini i lukim nupela papa o mama i mekim gut long ol pikinini bilong em yet tasol, pikinini bai bel nogut. (Lukim Stat 37:​3, 4.) Ating em i bel hevi yet long papa o mama i bin lusim em na em i ting, sapos em i laikim nupela papa o mama, i olsem em i sakim papa o mama tru bilong em. Olsem na taim nupela papa i laik stretim em, em bai tok, “Yu no papa tru bilong mi!”

¹⁹ Sindaun 24:3 i tok: “Man i gat gutpela tingting . . . famili bilong en bai i kamap strong.” Tru tumas, olgeta insait long dispela kain famili i mas i gat gutpela tingting na bai famili i ken i stap gutpela. Bihain pikinini i mas save, senis i bin kamap insait long famili. Na dispela nupela papa o mama tu i no ken les kwik, na sapos i olsem pikinini i sakim em, em i no ken bel nogut​—⁠em i mas mekim pasin sori long pikinini. (Sindaun 19:11; Saveman 7:9) No ken hariap long kamap man bilong stretim pikinini. Wok long kamap pren bilong em pastaim. Sampela i save larim papa o mama tru i stretim pikinini inap long taim ol i kamap pren bilong pikinini. Taim hevi i kamap, yu mas wok strong long toktok wantaim pikinini. Sindaun 13:10 i tok: “Sapos man i larim ol arapela man i givim tingting long em, orait dispela man i gat gutpela tingting na save.”c

Wok Strong Yet na Bai Famili i Ken Stap Oltaim!

²⁰ Strongpela famili Kristen i no save kamap nating. Yupela ol bos bilong famili i mas wok strong na bai famili bilong yupela i ken stap oltaim. Was gut, nogut sampela pasin nogut bilong graun i kam insait long famili. Stap olsem gutpela piksa long toktok na pasin bilong yu na pasin sori na bilip na stretpela pasin. (1 Timoti 4:12) Bihainim ol pasin bilong spirit. (Galesia 5:​22, 23) Sapos yu isi long famili, na tingim ol, na lusim rong bilong ol, na mekim gut long ol, dispela bai helpim yu long skulim ol pikinini long ol pasin God i laikim.​—⁠Kolosi 3:​12-14.

²¹ Wok long kamapim amamas insait long famili. Sampela taim famili i ken bung wantaim, na i gutpela sapos wanpela taim long olgeta de ol i ken kaikai wantaim. Ol miting Kristen na wok autim tok na famili-stadi ol i bikpela samting bilong helpim famili. Tasol i mas i gat “taim bilong lap . . . na taim bilong singsing.” (Saveman 3:​1, 4) Olsem na yu mas makim taim bilong kisim gutpela amamas. Famili bai amamas long go lukim ol haus tumbuna, na banis bilong ol animal, na kain ples olsem. O yu ken pasim televisen na famili i ken singsing wantaim, o harim musik, o mekim pilai, o toktok wantaim. Dispela inap helpim famili long pas gut wantaim.

²² Yupela olgeta papamama Kristen i mas wok yet long mekim olgeta samting Jehova i laikim, “na bai yupela i mekim planti kain gutpela wok. Na bai yupela i save long God, na oltaim dispela save bai i kamap bikpela moa.” (Kolosi 1:10) Kirapim famili long bihainim ol tok bilong God long Baibel na bai famili i ken stap strong. (Matyu 7:​24-27) Olsem na Jehova bai amamas long wok bilong yu long ‘stretim gut ol pikinini na skulim ol long tok bilong em.’​—⁠Efesus 6:⁠4.

[Ol Futnot]

Bai Yu Bekim Olsem Wanem?

◻ Olsem wanem man na meri bilong em i ken wok wantaim long strongim famili?

◻ Papamama i mas helpim ol pikinini long wanem ol samting? Ol i ken helpim ol olsem wanem?

◻ Ol bos bilong famili i ken skulim ol pikinini long wanem taim?

◻ Papamama i ken mekim wanem bilong skulim pikinini long stretpela pasin?

◻ Yumi ken mekim wanem bilong helpim ol famili em papa o mama tasol i stap, o em i maritim nupela poroman?

[Askim Bilong Stadi]

1, 2. Wanem ol hevi i save painim ol papamama long nau?

3, 4. (a) Wanem samting i bin kamap na i daunim wok bilong papa bilong famili? (b) Bilong wanem ol papa Kristen i no ken lukautim famili long kaikai samting tasol?

5. Ol meri Kristen i ken mekim wanem bambai famili bilong ol i ken i stap oltaim?

6. Ol mama na papa i gat wanem wok bilong helpim ol pikinini long kamap strong long ol samting bilong tingting na bel?

7, 8. (a) Olsem wanem yumi save, God Jehova na Pikinini bilong em ol i pas gut wantaim? (b) Ol papa i ken mekim wanem bilong pas gut wantaim ol pikinini bilong ol?

9. (a) Ol papamama Israel i pret long God, ol i mekim wanem bilong lukautim ol pikinini long ol samting bilong spirit? (b) Ol Kristen i skulim ol pikinini bilong ol long wanem taim?

10. Bilong wanem sampela taim i hatwok long mekim famili-stadi? Olsem na ol papamama i mas strong long mekim wanem?

11. Olsem wanem famili i ken kisim amamas long famili-stadi?

12. Bilong stretim pikinini, olsem wanem na i no olgeta taim yumi mas stikim em?

13. Taim yumi laik stretim pikinini, yumi mas mekim olsem wanem?

14. Taim papamama i laik stretim pikinini, sapos ol i ting ol bai belhat ol i mas mekim wanem?

15. Olsem wanem yumi ken helpim ol famili em papa o mama tasol i stap?

16. (a) Papa o mama wanpis i mas mekim wanem bilong helpim famili? (b) Olsem wanem na sampela taim i hatwok long papa o mama i stretim pikinini? Tasol bilong wanem em i mas mekim?

17. Wanem samting inap kamap na ol pikinini i longlong na ol i no save ol i gat wanem wok insait long famili? Papa o mama i ken mekim wanem na bai dispela hevi i no ken kamap?

18, 19. (a) Wanem sampela hevi i save painim ol famili taim papa o mama i maritim nupela poroman? (b) Papamama na ol pikinini bilong dispela kain famili ol i ken mekim wanem bilong kamapim gutpela tingting bilong ol?

20. Ol bos Kristen bilong famili ol i mas wok yet long mekim wanem?

21. Yumi ken mekim wanem na bai famili i ken i stap amamas?

22. Bilong wanem yu mas wok strong bambai famili bilong yu i ken i stap oltaim?

[Piksa long pes 16]

Pikinini i mas pilim olsem papa i laikim em tru na i amamas long em