Jehova i Save Isi Long Ol Man!
“Ol man i kisim kain gutpela tingting na save i kam long God . . . ol i save isi long ol [man].”—JEMS 3:17.
YU SAVE lotuim wanem kain God? Yu ting em i God bilong putim ol strongpela lo tasol long ol man na taim em i mekim kot em i save givim strafe long man olsem strongpela lo bilong em i makim, na em i no ken isi liklik long man o senisim tingting bilong em? Wanpela man bilong kamapim lotu Talatala bipo, em Jon Kalvin, ating em i gat dispela kain tingting long God. Em i bin tok, God i makim samting i mas painim olgeta wan wan man na em i no inap senisim dispela—em i makim man bilong i stap oltaim na i stap amamas, o em bai kisim pen oltaim long bikpaia. Tasol sapos tok bilong dispela man i tru, orait maski yu mekim wanem na yu wok strong tru long i stap stret, God i no inap senisim tingting bilong em long ol samting i mas painim yu long bihain. Tasol yu ting yu inap givim bel long dispela kain God em i no save isi liklik long man?—Lukim Jems 4:8.
2 Tasol yumi amamas tru taim yumi kisim save olsem God bilong Baibel i save isi long man! Ol sinman bilong graun yet i save strong tumas long man i mas bihainim tingting bilong ol na ol i no isi liklik long ol man. Ol oganaisesen ol man yet i kamapim ol i kain olsem traipela semitrela bilong karim kago; taim em i ran long rot na wantu draiva i lukim wanpela samting long rot, em i no inap tanim semitrela hariap, na em i hatwok long brek na pasim hariap—em bai ran inap planti mita pastaim. Na traipela sip bilong karim wel, taim ol i mekim dai ensin, sip bai go yet inap 8-pela kilomita samting. Tasol nau bai yumi stori long wanpela samting i winim tru ol traipela semitrela o sip; dispela samting i makim oganaisesen bilong Jehova.
3 Winim 2,600 yia bipo, Jehova i bin givim wanpela driman long profet Esekiel na em i lukim wanpela samting i makim oganaisesen bilong Jehova long heven, em ol ensel bilong em. Esekiel i lukim wanpela karis, olsem wilka, i traipela nogut tru; em karis bilong Jehova na oltaim em i bosim gut wokabaut bilong en. Wokabaut bilong karis i narapela kain. Ol traipela wil bilong en i gat 4-pela hap bilong en na ol inap i go i kam long 4-pela hap, na olgeta wil i gat planti ai na ol inap lukluk i go long olgeta hap, na wantu ol inap senisim rot bilong ol na go long narapela hap, na karis i no gat wok long sanap o tanim pastaim. Na dispela traipela karis i no olsem ol semitrela o traipela sip—em inap spit nogut tru olsem pairap bilong klaut na senisim rot wantu na go long han sut! (Esekiel 1:1, 14-28) Em nau, dispela karis bilong Jehova i narapela kain tru long ol semitrela na sip ol man yet i wokim, em ol i hatwok long baut o kostan hariap, na olsem tasol Jehova i narapela kain tru long dispela God em Jon Kalvin i bilip long en. Jehova i no strong long bihainim wanpela rot tasol na i no inap senisim, nogat. Pasin bilong em i no olsem. Sapos yumi tingim gut dispela pasin bilong Jehova, bai yumi isi long ol man na yumi no strong tumas long bihainim wanpela rot tasol long mekim ol samting.
Jehova—Em i Win Long Senisim Rot Bilong Mekim Ol Samting
4 Insait bilong nem bilong Jehova i olsem “Em i Mekim Laik Bilong Em i Kamap.” I olsem Jehova i save mekim em yet i kamap Man bilong truim ol tok promis bilong em. Taim Moses i laik save long nem bilong God, Jehova i kamapim insait bilong nem bilong em, olsem: “Mi Yet Mi Stap Olsem.” (Kisim Bek 3:14) Wanpela Baibel (bilong Rotherham) i tanim klia olsem: “Bai Mi Kamap wanem wanem kain mi yet mi laikim.” Jehova inap kamap Man bilong mekim olgeta samting bilong kamapim ol stretpela laik na tok promis bilong em. Olsem na em i gat kain kain nem, olsem Man bilong wokim olgeta samting, Papa, Bikpela King, Wasman, Jehova bilong bikpela lain ami, Man bilong harim beten, Jas, Bikpela Man bilong skulim yumi, Man bilong baim bek yumi. Em i mekim em yet i kamap olgeta dispela samting na planti samting moa bambai em i ken kamapim ol gutpela laik bilong em.—Aisaia 8:13; 30:20; 40:28; 41:14; Song 23:1; 65:2; 73:28; 89:26; Hetman 11:27.
5 Tasol olsem wanem? Dispela i makim olsem Jehova i save senisim pasin o lo bilong em? Nogat. Jems 1:17 i tok: “Em i no save senisim nabaut pasin bilong en.” Tasol yu ting dispela tok i pait wantaim narapela tok yumi kamapim pinis? Nogat. Tingim dispela samting: Sapos papa o mama i gat pasin sori, em inap senisim wok bilong em bilong helpim pikinini bilong em. Insait long wanpela de tasol em inap kamap man bilong givim tok long pikinini, o meri bilong kukim kaikai, o meri bilong klinim haus, o man bilong skulim pikinini, o man bilong stretim pikinini, o wanpela pren, o mekenik, o nes samting. Taim papa o mama i mekim ol dispela wok, em i no senisim pasin bilong em—em i senisim wok tasol bilong helpim pikinini. Na Jehova tu i olsem. Em inap kamap Man bilong mekim olgeta kain samting bambai em i ken helpim ol manmeri. Tru tumas, gutpela tingting na save bilong em i moa yet!—Rom 11:33.
Mak Bilong Gutpela Tingting Bilong God
6 Disaipel Jems i kolim wanpela tok i makim gutpela tingting na save bilong God. Jems i tok: “Ol man i kisim kain gutpela tingting na save i kam long God . . . ol i save isi long ol [man].” (Jems 3:17) Tok Grik em i kolim hia (e·pi·ei·kesʹ) i hatwok long tanim gut. Ol man bilong tanim tok bilong Baibel ol i tanim dispela hap tok olsem “isi long man” na “no ken les kwik long man” na “tingim gut man.”a Na dispela tok i makim olsem man i no strong tumas long ol narapela i mas bihainim stret olgeta liklik liklik hap tok i no bikpela samting—em i no putim strongpela lo tumas long ol. Long wanpela buk (New Testament Words) William Barclay i tok: “God i as bilong dispela pasin olsem epieikeia. Sapos God i . . . putim strongpela lo tasol long yumi na yumi mas winim mak bilong en, olsem wanem long yumi? Tasol God em i nambawan piksa tru long mekim pasin epieikeia long man.”
7 Yumi ken tingim taim namba wan man na meri i bin bikhet long wok king bilong Jehova. God inap bagarapim dispela 3-pela bikhetman, em Adam na Iv na Satan! Sapos em i bin mekim olsem, em bai abrusim planti hevi! Na i stret em i ken bihainim lo bilong em na givim dispela strafe long ol. Tasol Jehova i no save mekim oganaisesen bilong em long heven i bihainim wanpela rot tasol long skelim ol man na i pas olgeta long dispela rot, nogat. Sapos em i bin mekim olsem, dispela oganaisesen bai i kain olsem traipela karis i krungutim ol man bilong graun na bagarapim ol olgeta na ol i no gat rot moa long i stap amamas long bihain. Tasol wantu tasol Jehova i tanim stia bilong karis bilong em. Taim 3-pela i bikhet, wantu God Jehova i tingim wanpela samting em i laik kamapim long bihain na em bai mekim pasin marimari long olgeta tumbuna pikinini bilong Adam na ol i ken tingting long kisim gutpela samting long bihain.—Stat 3:15.
8 Tru, Jehova i isi long ol man. Tasol i no olsem em bai senisim ol lo bilong em, nogat. Ating ol misin i gat nem Kristen ol i ting ol i isi long ol man taim ol i larim lain bilong ol i mekim pasin pamuk na bai ol i amamas long misin bilong ol. (Lukim 2 Timoti 4:3.) Jehova i no save kalapim ol lo bilong em yet, na em i no save senisim ol lo bilong em, tasol em i tingim pasin marimari em i ken mekim long ol. Na em inap kamapim stretpela pasin na strong bilong em long bosim ol man, tasol em i save skelim gut ol samting bilong ol na bai em i ken isi long ol na marimari long ol. Orait, nau yumi ken stori long 3-pela rot em Jehova i kamapim klia pasin bilong em long isi long ol man.
“Rausim Sin”
9 Devit i tok: “Bikpela, yu gutpela tru na yu save rausim sin bilong mipela. Yu save laikim tumas olgeta manmeri i save beten long yu.” (Song 86:5) Bipo, taim ol i bin tanim Olpela Testamen long tok Grik, ol i bin tanim dispela tok “rausim sin” olsem e·pi·ei·kesʹ, insait bilong en i olsem “isi long ol man.” Tru tumas, pasin bilong lusim rong bilong man na marimari long em, dispela em i nambawan rot bilong kamapim klia olsem yumi isi long ol man.
10 Devit yet i save, Jehova i isi long man. Taim Devit i mekim pasin pamuk wantaim Batseba na em i wokim rot bambai man bilong Batseba i bagarap long pait, tupela inap kisim bikpela strafe, olsem ol i mas i dai. (Lo 22:22; 2 Samuel 11:2-27) Sapos ol man yet i bin i stap jas na mekim kot long tupela, ating bai ol i kilim i dai tupela. Tasol Jehova i isi long tupela (e·pi·ei·kesʹ), olsem ‘tingim man na skelim gut ol samting bilong dispela rong.’ (Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words) Taim Jehova i skelim tupela long kot, em i lukim tupela i tanim bel tru na em i tingim pasin bilong Devit bipo, em i bin marimari long ol narapela man, na ating long dispela as Jehova i marimari long tupela. (1 Samuel 24:4-6; 25:32-35; 26:7-11; Matyu 5:7; Jems 2:13) Tasol Jehova i mas bihainim pasin bilong em olsem em i bin kolim long Kisim Bek 34:4-7, olsem na Jehova i mas stretim Devit. Em i salim profet Natan i go long Devit bilong givim wanpela strongpela tok long em, na bai Devit i ken pilim tru olsem em i bin sakim tok bilong Jehova. Devit i pilim rong bilong em na em i tanim bel, olsem na Jehova i no kilim em i dai long dispela rong em i bin mekim.—2 Samuel 12:1-14.
11 Na yumi kirap nogut long pasin marimari Jehova i bin mekim long King Manase bilong Juda, long wanem, inap longpela taim Manase em i wanpela man nogut tru—em i no olsem Devit. Manase i bin kirapim ol man bilong Juda long mekim ol pasin nogut tru bilong lotu, na ol i kukim man long paia olsem ofa. Na ating em yet i bin putim tok na ol i “kisim so na katim bodi” bilong gutpela profet Aisaia. (Hibru 11:37) Bilong givim strafe long Manase, Jehova i larim ol birua i kisim em i go kalabus long Babilon. Tasol taim Manase i stap long kalabus em i tanim bel na i krai long Jehova long marimari long em. Jehova i lukim em i tanim bel tru, olsem na Jehova i “rausim sin” bilong em, maski em i bin mekim pasin nogut tru.—2 Stori 33:9-13.
Senisim Rot Taim Nupela Samting i Kamap
12 Pasin bilong Jehova long isi long man, dispela i mekim na maski em i tingim pinis rot bilong mekim wanpela samting, em i orait long senisim dispela rot sapos wanpela samting i kamap. Olsem: Profet Jona i bin wokabaut long taun Ninive na autim wanpela tok olsem: Inap 40 de moa na dispela strongpela taun bai bagarap olgeta. Tasol wanpela bikpela senis i kamap! Ol Ninive i tanim bel.—Jona, sapta 3.
13 Bilong givim tingting long yumi, yumi ken skelim pasin Jehova na Jona i mekim taim dispela nupela samting i kamap. I olsem Jehova i stiaim karis bilong em i go long narapela rot. Long dispela taim em i kamap man bilong lusim rong bilong man, maski pastaim em i stap olsem “strongpela soldia tru.” (Kisim Bek 15:3) Tasol Jona i no laik senisim rot na bihainim karis bilong Jehova. Em i mekim pasin olsem traipela semitrela o sip i hatwok long baut hariap. Em i bin autim tok long bagarap bai painim Ninive, olsem na dispela bagarap i mas kamap! Ating em i pilim olsem sapos em i lusim dispela tok, olsem kirap bihainim narapela rot, dispela bai daunim em long ai bilong ol Ninive na bai em i gat bikpela sem. Tasol Jehova i skulim dispela profet i gat hatpela pasin na bai em i ken isi na marimari long man.—Jona, sapta 4.
14 Jehova i bin senisim rot long ol narapela taim tu, maski em i liklik samting. Em i bin tokim profet Esekiel long mekim wanpela soim bilong makim samting bai kamap bihain, na em i mas kisim pekpek bilong man olsem paiawut bilong kukim kaikai bilong em. Tasol profet hia i no inap mekim olsem. Em i krai long Jehova olsem: “Sori tumas, God, Bikpela.” Em i tok, em i no inap mekim kain pasin olsem. Jehova i no sakim tok bilong em na ting em i bel hevi nating long dispela. Em i larim Esekiel i kisim pekpek bilong bulmakau i drai pinis. Planti lain i bin mekim wok long dispela olsem paiawut bilong ol i kam inap long nau.—Esekiel 4:12-15.
15 Yumi pilim tru pasin daun bilong God bilong yumi, Jehova, a? (Song 18:35) Em i antap moa yet, tasol em i save putim yau long tok bilong yumi ol sinman, na sampela taim em i save tanim stia na bihainim narapela rot. Em i bin tok long bagarapim Sodom na Gomora, tasol em i larim Abraham i krai krai long em na mekim planti toktok. (Stat 18:23-33) Na em i larim Moses i toktok planti long em i laik bagarapim ol bikhetman bilong Israel na mekim Moses wantaim ol pikinini bilong em i senisim ol na kamap bikpela lain. (Kisim Bek 32:7-14; Lo 9:14, 19; skelim wantaim Amos 7:1-6.) Olsem na Jehova i soim gutpela rot long ol wokman bilong em, em ol tu i mas redi long harim tok bilong ol narapela sapos ol inap mekim olsem.—Lukim Jems 1:19.
Taim Yumi Gat Wok Bos
16 Planti man, taim ol i kamap bos ol i no save isi moa long man. Tasol Jehova i gat bikpela namba moa long bosim ol man, winim olgeta narapela long heven na graun. Tasol em i stap olsem gutpela piksa na em i mekim wok bos long gutpela pasin—em pasin bilong isi long man. Planti man, taim ol i holim wok bos ol i tingting planti, nogut narapela man i kisim dispela wok. Tasol Jehova i no tingting planti olsem. Olsem na em i no ting, sapos em i givim hap wok bos long narapela man dispela bai daunim wok bos bilong em, nogat. Long bipo yet, taim i gat wanpela moa tasol i stap, Jehova i bin givim bikpela namba long em. Em i makim Logos (Tok) olsem “saveman i bosim wok.” Kirap long dispela taim Jehova i wokim olgeta samting long rot bilong dispela gutpela Pikinini bilong em. (Sindaun 8:22, 29-31; Jon 1:1-3, 14; Kolosi 1:15-17) Bihain Jehova i givim em “bikpela namba na strong bilong bosim olgeta samting long heven na long graun.”—Matyu 28:18; Jon 5:22.
17 Na Jehova i putim wok long han bilong planti man, maski em yet i winim ol long mekim. Em i bin tokim Abraham: “Bai mi go daun na lukim pasin ol dispela manmeri [bilong Sodom na Gomora] i mekim. Na bai mi ken save, ol dispela tok mi harim pinis, em i tru o nogat.” Tasol i no olsem em yet bai go, nogat. Em i givim namba na wok long sampela ensel bilong i go na kisim save long dispela samting, na bihain ol i ken toksave long em.—Stat 18:1-3, 20-22.
18 Long narapela taim Jehova i pasim tok long givim strafe long King Ahap, na em i singautim ol ensel i kam long wanpela bung long heven bilong toktok long olsem wanem ol i ken “trikim” dispela king nogut na bai em i go insait long pait na kisim bagarap. Yumi save, Jehova i As bilong olgeta gutpela tingting, na i no gat wok long ol ensel i mas givim tingting long em. Tasol em i larim ol ensel i kamapim tingting bilong ol, na taim em i makim pinis wanem tok i gutpela long bihainim, em i givim namba long ol bilong mekim dispela wok.—1 King 22:19-22.
19 Jehova i no save mekim wok long namba bilong em bilong bosim strong ol man. Long dispela samting tu em i isi long ol man. Em i save tingting gut na i no putim planti lo tumas, na em i tambuim ol wokman bilong em long “kalapim tok” bilong Baibel na putim planti lo bilong ol yet long ol man. (1 Korin 4:6; Aposel 15:28; skelim wantaim Matyu 23:4.) Em i no subim ol man long bihainim nating ol lo bilong em—planti taim em i givim toksave long ol bilong stiaim ol na em i larim ol yet i makim wanem rot ol i laik bihainim. Na em i tokim ol long gutpela samting bai painim ol sapos ol i bihainim tok bilong em na ol samting nogut bai painim ol sapos ol i bikhet. (Lo 30:19, 20) Em i no laik sutim bel bilong ol o semim ol o pretim ol; em i laik bai ol man i mekim wok bilong em long wanem ol i laikim em tumas. (2 Korin 9:7) Taim ol i givim bel long mekim wok bilong em, em i amamas tru, olsem na i no hatwok long ‘mekim em i belgut tru.’—1 Pita 2:18; Sindaun 27:11; skelim wantaim Maika 6:8.
20 Yumi kirap nogut long pasin bilong God Jehova. Em i gat bikpela strong moa, winim olgeta narapela long heven na graun, tasol em i no save mekim wok nogut long dispela strong na mekim hatpela pasin na bosim strong ol man. Tasol ol bikman bilong graun i save mekim hatpela pasin na bosim strong ol man. (Saveman 8:9) Olsem na pasin bilong isi long ol man em i wanpela gutpela pasin tru na i save kirapim yumi long laikim moa yet Jehova. Na dispela inap kirapim yumi long wok strong long kisim dispela gutpela pasin. Tasol yumi ken mekim olsem wanem? Orait, stori i kamap bihain long dispela bai toktok long dispela samting.
[Ol Futnot]
a Bipo, long 1769, saveman Jon Pakhes i kolim dispela tok olsem “isi long man,” “pasin isi,” “no save les kwik long man.”
Bai Yu Bekim Olsem Wanem?
◻ Olsem wanem nem bilong Jehova na karis em Esekiel i lukim long piksa i kamapim klia olsem sampela taim Jehova i bihainim narapela rot bilong mekim ol samting?
◻ Stori long pasin bilong isi long man. Olsem wanem em i wanpela mak bilong gutpela tingting i kam long God?
◻ Jehova i mekim wanem na yumi save em i redi long lusim rong bilong man?
◻ Bilong wanem sampela taim Jehova i tanim stia na bihainim narapela rot?
◻ Long pasin bilong mekim wok bos, olsem wanem Jehova i kamapim klia olsem em i isi long ol man?
[Askim Bilong Stadi]
1. Sampela man i tok wanem na ol i makim olsem God i no save isi liklik long ol man? Yu ting olsem wanem long dispela kain tingting bilong ol long God?
2, 3. (a) Yumi ken mekim wanem tok piksa long ol oganaisesen bilong dispela graun ol i no save isi liklik long ol man? (b) Olsem wanem karis bilong Jehova long heven em Esekiel i lukim i kamapim klia olsem Jehova i no strong long bihainim wanpela rot tasol na i no inap senisim?
4. (a) Olsem wanem nem bilong Jehova i kamapim klia olsem Jehova i save senisim rot bilong mekim ol samting sapos em i ting i stret long mekim? (b) Wanem sampela nem bilong Jehova? Bilong wanem ol dispela nem i stret long em?
5. Tru, sampela taim Jehova i senisim rot bilong em, tasol bilong wanem yumi no ken ting em i man bilong senisim ol pasin na lo bilong em?
6. Wanem insait bilong dispela tok Grik Jems i kolim taim em i stori long gutpela tingting i kam long God? Dispela hap tok Grik i mas givim wanem tingting long yumi?
7. Olsem wanem Jehova i bin kamapim klia dispela pasin bilong isi long man long gaden Iden?
8. (a) Ol misin i gat nem Kristen ol i gat wanem tingting kranki long pasin bilong isi long ol man? Skelim dispela tingting wantaim pasin bilong Jehova long isi long ol man. (b) Olsem wanem yumi ken tok, maski Jehova i save isi long man, dispela i no makim olsem em i save senisim ol lo bilong em?
9, 10. (a) Olsem wanem pasin bilong lusim rong bilong man i poroman wantaim pasin bilong isi long man? (b) Jehova i redi long lusim rong bilong Devit, na dispela i bin helpim Devit olsem wanem? Bilong wanem Jehova i bin mekim olsem long Devit?
11. Olsem wanem Jehova i kamapim klia olsem em i redi long lusim rong bilong Manase?
12, 13. (a) Wanem senis i kamap long Ninive na dispela i kirapim Jehova long tanim stia na bihainim narapela rot? (b) Jona i mekim wanem na yumi save em i no isi long man olsem God Jehova?
14. Bilong wanem Jehova i senisim rot bilong em bilong helpim profet bilong em, Esekiel?
15. (a) Kolim sampela stori i kamapim klia olsem bipo Jehova i redi long putim yau long tok bilong ol man na helpim ol? (b) Dispela inap lainim yumi long wanem samting?
16. Olsem wanem pasin bilong Jehova long mekim wok bos i narapela kain long pasin bilong planti man?
17, 18. (a) Bilong wanem Jehova i salim ol ensel i go long Sodom na Gomora? (b) Bilong wanem Jehova i tokim ol ensel long kamapim tingting bilong ol long olsem wanem em i ken trikim Ahap?
19. (a) Bilong wanem Jehova i no save putim planti lo tumas? (b) Jehova i save mekim wanem na dispela i kamapim klia olsem em i isi long yumi?
20. Taim yu tingim pasin bilong Jehova long isi long ol man, dispela i mas mekim wanem long yu?
[Piksa long pes 10]
Bilong wanem Jehova i lusim rong bilong man nogut, King Manase?