Gutpela Singaut i Go Long Ol Man i Karim Hevi
“Yupela ol man i save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi, yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela.”—MATYU 11:28.
KLOSTU long kirap bilong yia 32, Jisas i raun autim tok long distrik Galili long namba 3 taim. Em i go long olgeta taun na ples na “skulim ol manmeri insait long ol haus lotu bilong ol. Em i autim gutnius bilong kingdom bilong God, na em i mekim orait olgeta kain sik i stap long bodi bilong ol.” Em i lukim ol bikpela lain manmeri na “em i sori tru long ol, long wanem, . . . ol i stap nogut tru, olsem ol sipsip i no gat wasman.”—Matyu 9:35, 36.
2 Jisas i no sori tasol long ol—em i mekim samting bilong helpim ol. Em i tokim ol disaipel long beten long “Papa bilong gaden,” em God Jehova, na bihain em i salim ol i go helpim ol manmeri. (Matyu 9:38; 10:1) Na em yet i mekim gutpela singaut long ol manmeri olsem: “Yupela ol man i save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi, yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela. Yupela kisim save long mi na aninit long tok bilong mi, . . . long wanem, mi save mekim pasin isi long ol man na mi save daunim mi yet. Na bai ol samting i no ken givim hevi long yupela na bai yupela i kisim malolo.”—Matyu 11:28, 29.
3 Long nau planti man i pilim olsem ol i karim ol bikpela hevi. (Rom 8:22; 2 Timoti 3:1) Sampela i mekim bikpela hatwok bilong painim tasol liklik wansiling bilong lukautim ol yet wantaim famili; dispela i mekim na ol i no gat taim o strong inap long mekim samting wantaim famili na ol pren, o bilong mekim narapela samting. Planti ol i gat bikpela sik, o ol i stap tarangu, o bel hevi, o ol i gat narapela hevi bilong skin o bel. Bilong kisim malolo long ol dispela hevi, sampela i givim bel olgeta long painim amamas, o long kaikai na dring, o ol i kisim ol drak. Tasol dispela i putim bikpela hevi moa long ol. (Rom 8:6) Gutpela singaut bilong Jisas i mekim gut bel bilong ol man long nau wankain olsem long bipo.
4 Wanem ol samting i putim hevi long ol manmeri long taim bilong Jisas na ol i “stap nogut tru” na Jisas i sori long ol? Ol i karim wanem ol hevi? Jisas i singautim ol i kam long em na dispela inap helpim ol olsem wanem? Bekim bilong ol dispela askim inap helpim yumi long kisim gutpela samting long rot bilong gutpela singaut bilong Jisas i go long ol man i karim hevi.
“Ol Man i Save Hatwok Tru na i Karim Ol Bikpela Hevi”
5 Matyu tasol i stori long dispela tok Jisas i mekim. Matyu, narapela nem bilong em Livai, em i save gut long wanpela hevi bilong ol manmeri, long wanem, bipo em i man bilong kisim takis. (Matyu 9:9; Mak 2:14) Wanpela buk i tok: “[Ol Juda] i mas tromoi bikpela takis tru; ol i mas givim planti mani na ol narapela samting olsem takis. Dispela i putim bikpela hevi long ol. Na ol i gat bikpela hevi moa, long wanem, ol i mas tromoi tupela takis, em takis bilong gavman na takis bilong lotu. Dispela tupela takis i no liklik takis.”—Buk Daily Life in the Time of Jesus.
6 Na pasin bilong gavman long kisim takis i putim bikpela hevi moa long ol manmeri. Ol bikman bilong Rom i givim namba long sampela man long ol provins bilong kisim takis long ol man; ol i givim long ol man i baim dispela namba long bikpela mani winim ol narapela. Na ol dispela man i givim wok long sampela man long ol liklik ples bilong bosim ol man i kisim takis. Olgeta wan wan long ol dispela lain i ting i stret ol i ken skruim hap mani moa i go long takis na ol i kisim bilong ol yet. Olsem Luk i stori long wanpela man, nem bilong em Sakius, em i “hetman bilong ol man bilong kisim takis, na em i gat planti mani.” (Luk 19:2) “Hetman bilong ol man bilong kisim takis,” em Sakius na ol man bilong kisim takis i wok aninit long em, ol i pulim mani long ol man i stap tarangu na ol yet i kamap maniman. Dispela pasin bilong ol long giaman na pulim mani i mekim na ol man i bel nogut long ol na tingim ol i wankain olsem ol man bilong mekim sin na ol pamukmeri, na tru tumas, planti man bilong kisim takis long dispela taim bipo ol i man nogut. (Matyu 9:10; 21:31, 32; Mak 2:15; Luk 7:34) Ol manmeri i pilim olsem ol i karim bikpela hevi tumas, olsem na aposel Pol i laik kirapim tingting bilong ol Kristen, nogut ol i les long bihainim lo bilong gavman bilong Rom ol i stap aninit long en. Em i tokim ol: “Wanem samting yupela i mas givim long gavman, orait yupela givim long ol. Yupela i mas givim ol kain kain takis long man bilong kisim takis.”—Rom 13:7a; skelim wantaim Luk 23:2.
7 Pol i tok tu: “Sapos yupela i stap aninit long wanpela man, orait yupela i mas harim tok na soim gutpela pasin long em. Na sapos man i stap bikman, orait yupela i mas givim biknem long em.” (Rom 13:7b) Ol Rom i putim ol strongpela lo nogut. Ol i save mekim hatpela pasin na givim bikpela strafe long ol man—ol i save wipim ol man, na givim kanda long ol, na givim planti yia kalabus long ol, na kilim ol i dai. (Luk 23:32, 33; Aposel 22:24, 25) Ol i orait long ol hetman bilong lotu Juda tu i givim kain strafe olsem long man sapos ol i ting i stret em i kisim. (Matyu 10:17; Aposel 5:40) Dispela i putim bikpela hevi long ol man i stap aninit long gavman bilong Rom na i daunim ol tru.
8 Tasol hevi ol hetman bilong lotu i putim long ol man long dispela taim bipo i moa nogut, winim hevi bilong ol takis na lo bilong ol Rom. I olsem Jisas i tingim dispela hevi taim em i tok ol man i “save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi.” Ol hetman bilong lotu i mas helpim ol manmeri i stap nogut na strongim bel bilong ol, tasol Jisas i tok, “i olsem ol i save pasim karamap i hevi tumas na putim antap long sol bilong ol man, na ol man i hatwok tru long karim. Tasol ol yet i no laik putim pinga tasol bilong helpim ol man long karim.” (Matyu 23:4; Luk 11:46) Fopela Gutnius i kamapim long ples klia olsem ol hetman bilong lotu i save hambak, na mekim pasin giaman, na ol i no sori long ol man. Ol saveman bilong lo na ol Farisi i mekim moa yet. Ol i save tingim ol man i olsem pipia man nating i no bin skul, na ol i givim baksait tu long ol man bilong ol narapela kantri i stap namel long ol. Wanpela buk i stori long tingting bilong ol olsem: “Long nau man i putim kago i hevi tumas long hos, em bai i gat kot. Orait, olsem wanem long man i putim 613 lo long ‘ol manmeri nating,’ em ol i no bin skul long lotu, na em i no mekim wanpela samting bilong helpim ol, na bihain em i tok, ol i no bilip long God na ol i bilong bagarap tasol?” Tasol samting i givim bikpela hevi tru long ol man, em i no Lo Bilong Moses, em ol planti lo bilong ol tumbuna.
As Tru Bilong Hevi
9 Sampela taim ol manmeri i karim bikpela hevi long mani na planti ol i stap rabis. Tru ol Israel i mas tromoi takis em Lo Bilong Moses i makim. Na taim Solomon i stap king, ol i mas givim planti mani samting bilong helpim ol wok bilong wokim tempel na ol narapela bikpela haus. (1 King 7:1-8; 9:17-19) Tasol Baibel i tok, ol manmeri “i sindaun gut na ol i gat kaikai na dring na ol i amamas. Taim Solomon i stap king, olgeta manmeri long olgeta hap bilong Juda na Israel, ol i sindaun klostu long gaden wain na diwai fik bilong ol, na i no gat wanpela samting nogut i kamap long ol.” (1 King 4:20, 25) Olsem wanem na long dispela taim ol i amamas, maski ol i mas tromoi takis samting?
10 Taim ol Israel i stap gut long lotu i tru, Jehova i mekim gut long ol na ol i stap gutpela na i gat gutpela sindaun, maski ol i mas tromoi takis na helpim ol wok bilong lain bilong ol. Tasol Jehova i givim strongpela toksave long ol olsem, sapos ol i ‘lusim em na ol i no bihainim ol tok na lo em i bin givim long ol,’ bai ol samting nogut i kamap long ol. Na bai “olgeta lain pipel i rabisim [ol] na i tok bilas long [ol].” (1 King 9:6, 7) Ol samting i kamap stret tru olsem Jehova i tok. Ol man bilong narapela kantri i daunim ol Israel na bosim dispela lain bipo ol i gat king bilong ol yet na ol i gat biknem. Ol i lusim wok bilong God na bikpela hevi i painim ol!
11 Dispela olgeta samting i helpim yumi long save i gat wanem as na Jisas i tok ol manmeri em i lukim ol, ol i “stap nogut tru.” Ol i bilong lain Israel, em lain bilong Jehova, na planti ol i wok long bihainim ol lo bilong God na lotu long pasin em i laikim. Tasol ol hetman bilong gavman na bilong bisnis i daunim ol na mekim nogut long ol, na ol hetman bilong lotu tu i mekim olsem, em ol i lusim pinis lotu i tru. Ol dispela lain i no gat man bilong lukautim ol na helpim ol—ol i olsem “ol sipsip i no gat wasman.” Ol i mas i gat man bilong helpim ol long karim ol hevi bilong ol. Jisas i mekim dispela gutpela singaut long taim stret!
Singaut Bilong Jisas Long Nau
12 Olkain hevi olsem i stap long nau tu. Ol man i gat gutpela bel ol i wok long bihainim stretpela pasin taim ol i mekim wok bilong kisim liklik wansiling bilong lukautim ol, tasol pasin nogut bilong nau i putim planti hevi long ol na ol i save hatwok tru. Ol manmeri i dediket long Jehova ol tu i hatwok olsem. Ol ripot i kamapim olsem planti wokboi bilong Jehova long nau ol i hatwok tru long inapim olgeta wok bilong ol, maski ol i laik tru long mekim. Ol i pilim olsem ol i karim bikpela hevi na strong bilong ol i laik pinis. Sampela i pilim olsem i gutpela sapos ol inap lusim olgeta wok bilong ol na ranawe i go long hap i no gat man bambai ol inap painim malolo. Sampela taim yu pilim olsem? O wanpela famili o gutpela pren bilong yu i bin pilim olsem? Jisas i singautim ol manmeri i kam long em na dispela inap helpim tru yumi long nau.
13 Paslain long taim Jisas i mekim dispela singaut em i tok: “Papa bilong mi em i putim pinis olgeta samting long han bilong mi. Na i no gat wanpela man i save long Pikinini. Papa wanpela tasol em i save. Na i no gat wanpela man i save long Papa. Pikinini tasol wantaim ol man Pikinini yet i soim Papa long ol, ol tasol i save long Papa.” (Matyu 11:27) Jisas na Papa i pas gut wantaim, olsem na yumi ol man i bihainim singaut bilong Jisas na kamap disaipel bilong em, yumi inap pas gut wantaim Jehova, em i “God bilong mekim isi bel bilong olgeta man i gat hevi.” (2 Korin 1:3; skelim wantaim Jon 14:6.) Na God i “putim pinis olgeta samting” long han bilong Krais Jisas, olsem na em wanpela tasol i gat strong na namba inap long givim malolo long yumi long ol hevi bilong yumi. Wanem ol hevi? Em ol hevi wok politik na wok bisnis na ol lotu bilong dispela graun i putim long yumi, na ol hevi em sin na pasin kranki bilong yumi yet i putim long yumi. Olsem na dispela tok Jisas i mekim i strongim bel bilong yumi!
14 Jisas i tok moa olsem: “Yupela ol man i save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi, yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela.” (Matyu 11:28) Jisas i no tok ol i no ken wok strong; planti taim em i tokim ol disaipel ol i mas taitim bun na mekim wok. (Luk 13:24) Tasol dispela tok “i save hatwok tru” i makim strongpela wok man i mekim oltaim na i pinisim strong bilong em na i no gat wanpela gutpela samting i kamap long en. Na dispela tok “karim ol bikpela hevi” i makim man i karim bikpela hevi tumas. Bilong save dispela i narapela narapela kain olsem wanem, yumi ken tingim tupela kain man—man i digim graun bilong painim mani samting ol i haitim insait long graun, na man i stap long banis kalabus na long olgeta de em i wok kalabus long digim ol baret. Tupela wantaim i mekim bikpela wok i wankain liklik. Tasol wanpela i amamas long mekim, na wanpela i mekim mekim nating. I gat as bilong wok o i no gat as, dispela i mekim na i narapela narapela kain.
15 Yu pilim olsem yu “hatwok tru na [yu] karim ol bikpela hevi,” olsem yu gat planti tumas wok na yu no gat taim o strong inap long yu mekim? Yu pilim olsem ol hevi yu karim i bikpela tumas long yu? Sapos olsem, gutpela yu givim askim long yu yet olsem: ‘I gat wanem as na mi hatwok olsem? Mi karim wanem kain hevi?’ Winim 80 yia bipo wanpela saveman bilong Baibel em i tok: “Sapos yumi skelim ol hevi i painim yumi, i gat tupela kain; em ol hevi yumi putim long yumi yet na ol hevi yumi no inap abrusim: sampela taim em asua bilong yumi yet na hevi i painim yumi, na sampela taim i no asua bilong yumi.” Na em i tok moa: “Sapos yumi skelim gut olgeta hevi bilong yumi, yumi bai kirap nogut long lukim olsem samting yumi yet i mekim i as bilong planti hevi i painim yumi.”
16 Wanem sampela hevi yumi inap putim long yumi yet? Long nau yumi stap namel long ol manmeri i laikim tumas mani, na olkain amamas, na olkain pasin pamuk. (2 Timoti 3:1-5) Sampela Kristen i dediket pinis ol i pilim olsem ol i mas kisim ol nupela nupela bilas olsem ol manmeri bilong dispela graun na bihainim pasin bilong ol. Aposel Jon i stori long “pasin bilong bel kirap na aigris na bikhet.” (1 Jon 2:16) Ol dispela pasin i strongpela samting bilong paulim tingting bilong yumi. Sampela ol i bin kisim bikpela dinau bambai ol inap insait moa long ol amamas bilong graun o i stap olsem maniman i gat gutpela sindaun. Tasol nau ol i mas lusim bikpela hap taim moa long mekim wok mani, o mekim tupela o 3-pela wok, bambai ol inap bekim dinau.
17 Man inap ting olsem i no gat rong long kisim sampela samting ol narapela man i kisim o mekim sampela samting ol i mekim, tasol em i mas tingting gut, nogut em i putim narapela hevi gen antap long em yet. (1 Korin 10:23) Man i karim planti samting, em i mas lusim sampela samting bambai em inap karim narapela samting gen. Planti taim, bilong mekim narapela samting gen, namba wan samting yumi save lusim, em ol samting bilong strongim yumi long spirit—olsem pasin bilong stadi long Baibel, na go long ol miting, na autim tok. Dispela i mekim na yumi no strong moa long spirit, na yumi hatwok moa long karim ol hevi. Krais Jisas i mekim strongpela toksave long dispela samting inap painim yumi, em i tok: “Yupela lukaut gut. Nogut yupela i dring nabaut oltaim na yupela i spak. Na nogut yupela i wari long ol samting bilong bodi. Sapos kain pasin olsem i daunim yupela, orait dispela de bilong Bikpela bai i kamap long yupela wantu tasol, olsem umben i save holimpas abus.” (Luk 21:34, 35; Hibru 12:1) Sapos yumi karim planti samting na strong bilong yumi i laik pinis, bai i hatwok long yumi lukaut gut na abrusim samting i laik pundaunim yumi.
Kisim Malolo na Nupela Strong
18 Olsem na long pasin sori, Jisas i kolim gutpela samting bilong helpim yumi, em i tok: “Yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela.” (Matyu 11:28) Hap tok Grik ol i tanim long ves 28 olsem “givim malolo” na long ves 29 olsem “kisim malolo,” ol i raitim long Baibel Septuagint bilong kamapim hap tok Hibru i makim “de sabat” na “pasin ol i mekim long de sabat.” (Kisim Bek 16:23) Olsem na Jisas i no tok, ol man i kam long em bai ol i no gat wok moa; em i tok long givim malolo long ol na bai ol i kisim nupela strong na ol inap mekim ol wok God i laik bai ol i mekim.
19 Tasol yumi mas mekim wanem na bai yumi ‘kam long Jisas’? Jisas i tokim ol disaipel bilong em: ‘Sapos wanpela man i laik bihainim mi, orait em i mas daunim laik bilong em yet, na em i mas karim diwai bilong en na bihainim mi.’ (Matyu 16:24) Olsem na sapos yumi laik ‘kam long Jisas,’ yumi mas daunim laik bilong yumi yet na bihainim laik bilong God na bilong Krais, na i gat sampela wok yumi mas mekim, na yumi mas mekim olsem oltaim. Yu ting dispela i putim bikpela hevi tumas long yumi? Em hatwok tumas? Orait, yumi ken skelim ol tok Jisas i mekim bihain long taim em i singautim ol man i karim hevi ol i kam long em.
Yu Inap Tingim?
◻ Ol manmeri long taim bilong Jisas i karim wanem ol hevi?
◻ Wanem as tru bilong hatwok i painim ol manmeri?
◻ Sapos yumi pilim olsem yumi karim ol bikpela hevi, yumi ken mekim wanem bilong skelim yumi yet?
◻ Yumi inap putim wanem ol hevi antap long yumi yet sapos yumi no tingting gut?
◻ Olsem wanem yumi inap kisim malolo, olsem Jisas i tok promis long en?
[Askim Bilong Stadi]
1. Jisas i lukim wanem samting taim em i raun autim tok long Galili long namba 3 taim?
2. Jisas i mekim wanem bilong helpim ol manmeri?
3. Olsem wanem na singaut bilong Jisas i mekim gut bel bilong ol man long nau wankain olsem long bipo?
4. Yumi mas tingim wanem ol askim bambai toksave bilong Jisas inap helpim yumi?
5. Bilong wanem i stret Matyu i kamapim dispela tok Jisas i mekim?
6. (a) Stori long pasin bilong kisim takis long taim bilong Jisas. (b) Ol man bilong kisim takis, olsem wanem ol i kisim nem nogut? (c) Pol i laik kirapim tingting bilong ol Kristen, nogut ol i mekim wanem?
7. Olsem wanem ol strongpela lo bilong ol Rom i putim sampela bikpela hevi moa long ol man?
8. Olsem wanem ol hetman bilong lotu i putim hevi long ol man?
9. Olsem wanem long sindaun bilong ol man long taim bilong Jisas na long taim bilong King Solomon?
10. I gat wanem as na long taim bilong ol aposel ol Israel i stap nogut tru?
11. Bilong wanem Jisas i pilim olsem ol man “i stap nogut tru, olsem ol sipsip i no gat wasman”?
12. Long nau wanem sampela hevi i painim ol wokboi bilong God na ol man i gat gutpela bel?
13. I gat wanem samting na yumi ken save tru Jisas inap helpim yumi long kisim malolo na nupela strong?
14. Jisas inap givim malolo long wanem wok?
15. (a) Sapos yumi pilim olsem yumi karim ol bikpela hevi, yumi mas givim wanem ol askim long yumi yet? (b) Olsem wanem long as bilong ol hevi bilong yumi?
16. Yumi inap putim wanem ol hevi antap long yumi yet sapos yumi no tingting gut?
17. Wanem samting inap mekim na i hatwok moa long karim hevi? Wanem samting inap helpim yumi long karim hevi?
18. Jisas i tok long givim wanem samting long ol man i kam long em?
19. Yumi mas mekim wanem na bai yumi ‘kam long Jisas’?
[Piksa long pes 15]
Wanem sampela hevi yumi inap putim antap long yumi yet?
[Piksa Kredit Lain long pes 15]
Courtesy of Bahamas Ministry of Tourism