Wanbel Long Mekim Wok Bilong God Long Gutpela Taim na Taim Nogut
Em stori bilong Michel na Babette Muller
DOKTA i tok, “Mi mas tokim yupela long wanpela samting, tasol em i no gutpela samting. Yupela i mas lusim tingting long wok misineri bilong yupela long Afrika.” Em i lukluk long Babette na em i tok, “Yu gat sik kensa long susu.”
Mitupela i kirap nogut tru long dispela tok. Wantu kain kain tingting i kamap long mipela. Mipela i bin ting, dispela em i laspela taim bilong em long lukim dokta. Mipela i kisim pinis tiket bilong balus bilong i go long Benin, long Wes Afrika. Mipela ting bai mipela i go bek long dispela wik. Mitupela i bin marit inap 23 yia pinis, na gutpela taim na taim nogut i bin painim mipela. Nau tingting bilong mipela i paul na mipela i pret. Mipela i mas redi long mekim pait bilong daunim dispela kensa.
Tasol pastaim mi laik stori gut long mitupela Babette. Mama i bin karim Michel long Septemba 1947, na mama bilong Babette i bin karim em long Ogas 1945. Mipela i go bikpela long Frans na marit long 1967, na mipela i sindaun long Paris. Wanpela moningtaim long Mas samting long 1968, Babette i bin lusim taim long go long wok. Wanpela meri i kamap long haus na em i laik tilim wanpela buklet bilong lotu long Babette; em i kisim. Orait nau meri i tok: “Mi laik kam bek wantaim man bilong mi na toktok wantaim yu na man bilong yu. Em i orait long yu?”
Babette i tingting long wok bilong em. Em i laik bai meri i lusim em hariap, olsem na em i tok: “Laik bilong yupela.”
Michel i stori olsem: “Long dispela taim mi no save tingim ol samting bilong lotu, tasol dispela buklet i pulim ai bilong mi na mi kaunim. Tripela de samting bihain, dispela meri, em Joceline Lemoine, em i kam bek wantaim man bilong em, Claude. Man bilong em i gat save tru long mekim wok long Baibel. Em inap bekim olgeta askim bilong mi. Mi pilim tru dispela samting.
“Babette em i wanpela strongpela Katolik, tasol em i no gat Baibel. Em pasin bilong planti Katolik—ol i no gat Baibel. Bel bilong Babette i kirap tru taim em i lukim na kaunim Tok Bilong God. Taim mipela i stadi, mipela i kisim save olsem planti tok bilong lotu mipela i bin lainim, ol i giaman tasol. Mitupela i kirap na toktok wantaim ol wanblut na pren bilong mipela long ol samting mipela i lainim. Long Janueri 1969 mitupela i kisim baptais na kamap Witnes Bilong Jehova. I no longtaim bihain na 9-pela wanblut na pren bilong mipela ol i kisim baptais.”
Mekim Wok Long Hap i No Gat Planti Man Bilong Autim Tok
Bihain liklik long taim mipela i kisim baptais, mipela i tingting: ‘Mipela i no gat pikinini, olsem na mipela i ken kirap na mekim wok bilong autim tok long olgeta de.’ Orait, long 1970 mipela i lusim wok mani bilong mipela, na mipela i wokim pepa bilong kamap painia oltaim, na mipela i go sindaun long taun Manyi-Lorm, klostu long Never, insait tru long Frans.
I hatwok long mipela i mekim wok painia long dispela hap. I no gat planti man i laik stadi long Baibel. Na mipela i no inap painim wok mani, olsem na mipela i sot tru long mani. Sampela taim mipela i save kaikai poteto tasol—no gat narapela kaikai. Long taim bilong kol, em i kol nogut tru (-22° C.). Dispela taim mipela i stap long dispela hap, mipela i kolim olsem taim bilong 7-pela bulmakau i bun nating.—Stat 41:3.
Tasol Jehova i bin lukautim mipela. Wanpela taim, klostu kaikai bilong mipela i pinis olgeta, na man bilong bringim ol pas em i givim wanpela katon long mipela i gat sis long en, em sista bilong Babette i salim i kam. Narapela taim mipela i autim tok pinis na kam bek long haus, na sampela pren i wetim mipela, em ol i bin draivim ka inap 500 kilomita bilong kam lukim mipela. Ol i harim olsem mitupela i no gat planti kaikai, na ol dispela brata i bin pulimapim kaikai bilong mipela long tupela ka bilong ol.
Inap wanpela yia hap bihain, Sosaiti i makim mitupela long kamap painia salim. Inap 4-pela yia mipela i autim tok long Never, na bihain long Troye, na laspela taun, em Montinyi le-Mets. Long 1976, Sosaiti i makim Michel long mekim wok wasman sekit long saut-is bilong Frans.
Tupela yia bihain, long wanpela skul bilong ol wasman sekit, mipela i kisim pas long Sosaiti Was Taua i singautim mipela long go long narapela kantri olsem misineri. Pas i tok mipela i ken makim ples mipela i laik i go long en—Sat o Bekina Faso (long dispela taim bipo ol i kolim Volta Antap). Mipela makim Sat. Orait, i no longtaim na mipela i kisim narapela pas gen, i tokim mipela long go wok aninit long brens bilong Tahiti. Pastaim mipela i bin tokim Sosaiti olsem mipela i laik go long Afrika, em wanpela bikpela hap tru, tasol i no longtaim na mipela i kamap long wanpela liklik ailan!
Mekim Wok Long Saut Pasifik
Tahiti em i wanpela naispela ailan tru long Saut Pasifik. Taim mipela i kamap, inap olsem 100 brata ol i wetim mipela long ples balus. Ol i amamas na bilasim nek bilong mipela long ol plaua ol i bin ropim. Mipela i bin kam longwe tru long balus, kirap long Frans na i kam long dispela hap, na skin bilong mipela i les, tasol mipela i amamas tru.
Inap 4-pela mun bihain, mipela i kalap long wanpela liklik bot sel, na ol i pasim planti drai long mas bilong bot, olsem kago bilong en. Inap 5-pela de bihain mipela i kamap long nupela ples wok bilong mipela, em ailan Nuku Hiva, long ol ailan Makeses. I gat olsem 1,500 manmeri i stap long dispela ailan, tasol i no gat sampela brata. Mipela tasol.
Long dispela taim i no gat ol samting bilong helpim sindaun bilong mipela. Mipela i sindaun long wanpela liklik haus ol i wokim long simen na mambu. I no gat paua. Mipela i gat paip wara, tasol sampela taim tasol em i wok, na wara i doti tru. Mipela i save kisim wara bilong ren em i bin pulap long wanpela tang. I no gat ol rot kolta—i gat ol liklik rot bilong lek tasol.
Bilong kamap long ol longwe hap bilong dispela ailan, mipela i mas baim hos bilong ol man. Sadel, olsem sia, ol i pasim long baksait bilong hos, ol i wokim long diwai, na i no gutpela long sindaun long en, na i hatwok moa long Babette—bipo em i no bin raun long wanpela hos. Mipela i save karim wanpela tamiok bilong katim mambu em i bin pundaun na pasim rot. Dispela kain sindaun i narapela kain tru long sindaun bilong mipela long Frans.
Mipela i mekim ol miting bilong Sande, maski mitupela tasol i stap long miting. Pastaim mipela i no mekim ol narapela miting, long wanem, i no gat narapela i bung wantaim mipela—mitupela tasol. Olsem na mipela i save kaunim ol samting bilong miting na em tasol.
Mipela mekim olsem inap sampela mun na bihain mipela i ting, dispela pasin i no gutpela tumas. Michel i stori moa olsem: “Mi tokim Babette, ‘Yumi mas bilas gut. Yu sindaun long hap, na mi sindaun long hia. Bai mi mekim beten bilong kirapim miting, na bihain bai yumi mekim Skul Bilong Wok Autim Tok na Miting Bilong Wok Autim Tok. Bai mi mekim ol askim, na yu ken bekim.’ I gutpela tru long mitupela i bin mekim olsem, long wanem, i no gat wanpela kongrigesen long dispela hap na nogut bihain mipela i slek long ol samting bilong spirit.”
Pastaim i hatwok long kirapim ol man long kam long ol miting Kristen bilong mipela. Inap 8-pela mun mitupela tasol i miting. Bihain i gat wanpela, o tupela, na sampela taim 3-pela, ol i bung wantaim mipela. Wanpela taim mitupela tasol i stap taim mi kirapim miting bilong Kaikai Bilong Bikpela. Olsem 10-pela minit bihain, sampela ol i kam, olsem na mi kirapim gen tok.
Long nau i gat 42 pablisa na 3-pela kongrigesen long ol ailan Makeses. Ol narapela brata i kam bihain long mipela ol i bin mekim bikpela hap bilong dispela wok, tasol sampela man mipela i bin autim tok long ol long dispela taim bipo, nau ol i baptais pinis.
Ol Brata i Gutpela Samting Tru
Taim mipela i stap long Nuku Hiva, mipela i lain long pasin bilong no ken les kwik. I gat wan wan samting tasol mipela inap kisim long dispela ailan, tasol ol narapela samting mipela i mas wet longtaim long kisim. Olsem: Sapos mipela i laikim wanpela buk, mipela i mas raitim pas na tokim ol long salim i kam, na nau mipela i mas wet inap sampela mun na bihain em i kamap.
Na mipela i bin lain long narapela samting tu, olsem: Ol brata bilong yumi ol i gutpela samting tru. Wanpela taim mipela i go long Tahiti, na taim mipela i go long miting na harim ol brata i singsing, mipela i krai. Tru, sampela brata i gat ol pasin i skrapim bel bilong yumi liklik, tasol taim yumi stap wanpis yumi save, i gutpela samting tru long bung wantaim ol brata. Long 1980 Sosaiti i tok long mipela i mas go bek long Tahiti na mekim wok sekit. Long dispela hap ol brata i mekim gut tru long mipela na ol i givim bel tru long wok autim tok, na dispela i strongim bel bilong mipela. Inap 3-pela yia mipela i mekim wok sekit long Tahiti.
Go Long Narapela Narapela Ailan
Bihain Sosaiti i salim mipela i go i stap long haus misineri long Raiatea, em narapela ailan long solwara Pasifik, na mipela i stap inap tupela yia samting. Bihain mipela mekim wok sekit long ol ailan Tuamotu. I gat 80 ailan olgeta, na bilong i go long 25 bilong ol dispela ailan, mipela i save kisim bot. Dispela i givim hatwok long Babette. Taim em i raun long bot, long olgeta taim em i save sik.
Babette i tok: “Man! Em i nogut tru! Taim mipela i stap long bot, mi save sik oltaim. Sapos mi stap 5-pela de long bot, bai mi sik inap 5-pela de. Mi traim kain kain marasin, tasol ol i no pasim dispela sik. Tasol maski mi sik oltaim, mi ting solwara i naispela samting tru bilong lukim. Ol dolfin i save resis wantaim bot, na taim mipela i paitim han strong, ol i save kalap i go antap!”
Mipela i mekim wok sekit long dispela hap inap 5-pela yia na mipela i go wok gen long Tahiti inap tupela yia, na mipela i kisim amamas tru long autim tok long dispela hap. Pastaim i gat 35 pablisa, tasol insait long wanpela yia hap, ol pablisa i kamap planti, inap 70. Twelpela manmeri mipela i stadi wantaim ol long Baibel ol i kisim baptais taim mipela i laik lusim Tahiti. Nau sampela i mekim wok elda insait long kongrigesen.
Mipela i stap 12-pela yia olgeta long Saut Pasifik, na bihain mipela i kisim pas long Sosaiti i tok, i no gat wok moa long ol misineri long ol dispela ailan, long wanem, ol kongrigesen i kamap strong pinis. Taim mipela i bin kam nupela long Tahiti, i gat olsem 450 pablisa i stap, na taim mipela i lusim, i gat 1,000 samting.
Kamap Pinis Long Afrika!
Mipela i go bek long Frans, na wanpela mun hap bihain, Sosaiti i makim nupela ples wok bilong mipela—em Benin, long Wes Afrika. Inap 13 yia i go pinis mipela laik i go long Afrika, olsem na nau mipela i amamas tru.
Mipela i kamap long Benin long Novemba 3, 1990, na mitupela i insait long namba wan lain misineri i bin i kam long dispela hap taim gavman i pinisim tambu i bin i stap long wok bilong autim tok bilong Kingdom inap 14 yia. Mipela i amamas tru. Mipela i no hatwok long lain long sindaun long dispela hap, long wanem, em i kain olsem sindaun bilong mipela long ol ailan bilong Pasifik. Ol manmeri i save mekim gutpela pasin pren na mekim gut long ol man. Mipela inap sanap na toktok wantaim ol long rot.
Mitupela i stap sampela wik tasol long Benin, na Babette i lukim wanpela buk i kamap long susu bilong em. Olsem na mipela i go long wanpela liklik klinik klostu long nupela haus brens. Dokta i glasim em na i tok, ol i mas katim em hariap. Long de bihain mipela i go lukim wanpela dokta Yuropian, em bilong Frans, na em i wanpela dokta bilong ol meri. Em tu i tok mipela i mas i go hariap long Frans na bai dokta i ken katim Babette. Tupela de bihain mitupela i stap long balus na i go long Frans.
Mipela i sori tru long lusim Benin. Nau i no gat tambu long autim tok bilong lotu long dispela kantri, olsem na ol brata i amamas tru long ol nupela misineri i kam, na mipela tu i amamas long i stap long dispela hap. Olsem na mipela i bel hevi long lusim dispela kantri em mipela i stap long en inap sampela wik tasol.
Taim mipela i kamap long Frans, dokta bilong katim man em i glasim Babette na em tu i tok, ol i mas katim em. Ol dokta i kirap hariap long mekim, na ol i katim em liklik tasol na long de bihain em i lusim haus sik. Mipela ting, em nau, dispela hevi i pinis.
Orait, 8-pela de bihain mipela i go lukim dispela dokta, na em i tok, Babette i gat sik kensa long susu.
Babette i stori long tingting bilong em long dispela taim, na em i tok: “Pastaim mi no bel hevi tumas olsem Michel. Tasol long de bihain long taim dokta i tokaut long sik bilong mi, i olsem bel bilong mi i no pilim liklik. Mi no inap krai, na mi no inap lap. Mi ting bai mi dai. Long tingting bilong mi, taim wanpela i gat sik kensa, em bai i dai. Tingting bilong mi i olsem: ‘Samting mipela i mas mekim, orait mipela i mas mekim tasol.’ ”
Pait Bilong Daunim Kensa
Mipela i bin harim dispela tok bilong dokta long Fraide, na ol i makim Tunde long katim gen Babette. Mipela i bin i stap wantaim sista bilong Babette, tasol em tu i gat sik, olsem na mipela i no inap i stap moa long liklik flet bilong em.
Mitupela i tingting, bai mipela i go we? Nau mipela i tingim tupela marit bipo mipela i bin i stap wantaim ol, em Yves na Brigitte Merda. Tupela i bin mekim gut tru long mipela. Olsem na mipela i telefon long Yves na tokim em olsem dokta i mas katim Babette na mipela i no gat ples slip. Na mipela i tokim em tu, Michel i mas painim wanpela wok mani.
Yves i givim sampela wok long Michel long haus bilong em. Ol brata i mekim gutpela pasin tru long mipela—ol i helpim mipela long planti samting na strongim bel bilong mipela. Na ol i givim mani tu long mipela. Sosaiti i baim haus sik na dokta samting.
Ol dokta i mas katim Babette bikpela tru. Ol i mas rausim sampela glen [lymph node] na wanpela susu. Na kwiktaim ol i kirap long givim kimoterapi long em. Wanpela wik bihain, Babette inap lusim haus sik, tasol em i mas i go bek long olgeta 3-pela 3-pela wik bilong kisim dispela samting.
Taim Babette i wok long kisim kimoterapi, ol brata sista long kongrigesen i helpim em gut. Wanpela sista bipo em tu i gat sik kensa long susu, em i strongim bel bilong Babette. Sista i tokim em long ol samting bilong dispela sik na mekim gut bel bilong em.
Tasol mipela i tingting planti long i stap bilong mipela long bihain. Michel na Jeanette Cellerier i pilim tingting bilong mipela na ol i kisim mipela i go long haus kaikai.
Mipela i tokim ol, mipela mas lusim wok misineri na mipela i no inap i go bek moa long Afrika. Tasol Brata Cellerier i tok: “Husat i tok yupela i mas lusim dispela wok? Lain Bilong Bosim Ol Witnes i tok olsem? O ol brata long Frans i tok olsem? Husat i tokim yupela?”
Mi tokim em: “No gat wanpela man i tokim mipela. Mi yet mi tok.”
Tasol em i tok: “Nogat! Yupela bai go bek!”
Taim ol dokta i pinis long givim kimoterapi long Babette, nau ol i givim rediesen long em, i go inap long Ogas 1991. Ol dokta i tok, mipela i ken i go bek long Afrika, tasol sampela taim Babette i mas i go bek long Frans na bai dokta i ken glasim em gen.
Mipela Go Bek Long Benin
Olsem na mipela i salim pas long hetkota long Bruklin na kamapim laik bilong mipela, olsem mipela laik i go bek long wok misineri bilong mipela. Mipela i wet long harim tok bilong ol na bel bilong mipela i no stap isi. I olsem mipela i wet longtaim tru, na bihain Michel i no inap wet moa, na em i telefon long Bruklin na askim ol, ol i kisim pinis pas bilong mipela o nogat. Ol i tok, ol i bin tingim dispela samting—mipela i ken go bek long Benin! Mipela i tenkyu tru long Jehova!
Dispela famili Merda i wokim wanpela gutpela bung bilong amamas long mipela i kisim dispela gutpela toksave. Long Novemba 1991 mipela i kam bek long Benin, na ol brata i wokim bikpela kaikai bilong amamas long mipela i kam bek!
Long nau i olsem sik bilong Babette i pinis. Long sampela sampela taim mipela i bin i go bek long Frans na bai dokta i ken glasim em, na ol i no painim hap kensa i stap. Mitupela i amamas tru long mekim gen wok misineri long dispela hap. Mipela i pilim olsem mipela inap helpim ol man bilong dispela hap, na Jehova i bin blesim wok bilong mipela. Kirap long taim mitupela i kam bek long Benin na i kam inap nau, mipela i bin helpim 14 manmeri long kamap strong na kisim baptais. Nau 5-pela ol i mekim wok painia oltaim, na wanpela em i kamap wokman bilong kongrigesen. Pastaim kongrigesen bilong mipela i liklik tasol, tasol em i go bikpela na ol i mas brukim i kamap tupela kongrigesen.
Insait long ol dispela yia, mitupela i mekim wok bilong Jehova wantaim na mipela i kisim planti blesing tru, na nau mipela i save long planti gutpela man. Tasol Jehova i skulim na strongim mipela long karim hevi na sanap strong. Olsem Jop, sampela taim mipela tu i no save long as bilong sampela samting i bin painim mipela, tasol mipela i save, long olgeta taim Jehova i stap bilong helpim mipela. Dispela i stret tru wantaim tok bilong Baibel, em i tok: “Yupela i no ken ting, Bikpela i no gat strong bilong kisim bek yupela. Na yupela i no ken ting em i yaupas na i no inap harim ol prea bilong yupela.”—Aisaia 59:1.
[Piksa long pes 23]
Michel na Babette Muller long Benin, ol i putim bilas bilong ples
[Ol Piksa long pes 25]
Wok misineri namel long ol Polinisia long Tahiti