Stap Laip Bihain Long Taim Ol i Dai—Olsem Wanem? Wanem Hap? Wanem Taim?
MAN bilong wokim yumi na givim laip long yumi, em yet i bin tok promis tru olsem, taim man i dai, i no olsem dai i pinisim laip bilong em inap oltaim oltaim, nogat. God i tok promis olsem yumi inap stap laip gen, na tu, yumi inap tingting long i stap oltaim na no ken dai gen! Aposel Pol i tok klia olsem: “Dispela man [Krais Jisas] i bin dai na God i kirapim em bek long matmat. Olsem na yumi ken bilip tru long God i bin givim dispela wok long em [olsem kirapim bek ol man i dai pinis].”—Aposel 17:31.
Tasol i gat 3-pela bikpela askim yumi no bekim yet: Man i dai pinis em inap kamap laip gen olsem wanem? Dispela samting bai kamap long wanem taim? Em bai kisim laip long wanem hap? Long olgeta hap bilong graun, ol dispela askim i bin kamapim kain kain bekim, tasol bilong yumi ken save long tok i tru bilong dispela samting, yumi mas save wanem samting tru i painim ol man taim ol i dai.
Yu Ting Yumi Gat Wanpela Tewel i No Save Dai?
Planti man i bilip olsem olgeta man i gat wanpela hap bilong ol i no save dai; bodi tasol bilong ol i dai. Ating yu yet i bin harim kain tok olsem, a? Dispela hap ol i tok i no save dai, ol i kolim “tewel” o “spirit.” Ol i tok taim bodi i dai, dispela tewel i lusim bodi na i stap laip yet long narapela hap. Yumi ken tok stret olsem, Baibel i no as bilong dispela bilip. Tru, ol Hibru long taim bilong Baibel ol i wetim laip bihain long taim ol i dai, tasol ol i no bilip olsem wanpela hap bilong ol i no save dai na long dispela rot ol bai stap laip. Nogat. Ol i bilip na wetim wanpela taim bihain na ol bai kamap laip gen long graun long rot bilong wanpela mirakel, em kirap bek.
Abraham i strong long bilip olsem ol man i dai pinis ol bai kirap bek long bihain. Abraham i redi long kilim i dai pikinini bilong em, Aisak, olsem ofa, na Hibru 11:17-19 i stori long dispela olsem: “Taim God i traim Abraham, . . . Abraham i bilip long God na i . . . tingting olsem, ‘Sapos Aisak i dai, maski, God em inap long kirapim em bek.’ Olsem na tru tumas, yumi inap tok bokis long dispela samting i bin kamap na tok olsem, Abraham i kisim bek pikinini bilong en long matmat,” long wanem, God i no laik bai Abraham i kilim i dai Aisak olsem ofa. Bilong kamapim klia olsem ol Israel bilong bipo i bin bilip olsem ol inap kamap laip gen long bihain (ol i no bilip olsem laip bilong ol i stap yet long wanpela ples bilong ol spirit), profet Hosea i raitim tok olsem: “Mi bai kisim bek ol long ples bilong ol man i dai pinis.”—Hosea 13:14.
Olsem na wanem taim ol Juda i bin kisim dispela tingting olsem man i gat tewel i no save dai? Buk Encyclopaedia Judaica i tok, “ating tingting bilong ol Grik i mekim na dispela bilip olsem man i gat tewel i no save dai em i wok long kam insait long lotu bilong ol Juda.” Tasol inap long taim bilong Krais, i gat sampela bilipman Juda ol i bilip yet olsem i gat kirap bek long bihain na ol i wetim dispela samting. Dispela i kamap ples klia long tok Jisas i mekim wantaim Marta taim brata bilong em Lasarus i dai: “Marta i tokim Jisas olsem, ‘Bikpela, sapos yu bin i stap hia, bai brata bilong mi i no inap i dai.’ . . . Jisas i tokim em, ‘Brata bilong yu bai i kirap bek.’ Na Marta i tokim em, ‘Mi save, em bai i kirap bek long las de, long dispela taim olgeta manmeri bai i kirap bek.’ ”—Jon 11:21-24.
Man i Dai Pinis i Stap Olsem Wanem?
Long dispela samting tu yumi no ken tingting nabaut. Baibel i tok stret, ol man i dai pinis ol i “slip,” ol i no gat tingting, na ol i no inap pilim pen samting o save long wanpela samting. Baibel i no kamapim dispela tok i tru long wanpela pasin i hatwok tru long save long en, nogat. Tingim ol dispela skripsa i tok klia olsem: “Ol man i gat laip . . . ol i save bai ol i dai. Tasol ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting. . . . Sapos yu mekim wanpela wok, orait taitim bun na mekim save tru. Long wanem, bai yu no inap mekim wok o tingting o kisim gutpela tingting na save long ples bilong ol man i dai pinis, dispela ples bai yu go long en.” (Saveman 9:5, 10) “Ol king na ol man bilong graun i no inap kisim bek yu. Olsem na nogut yu bilip long ol. Taim ol i dai ol i tanim i kamap graun gen. Na long dispela taim ol i no inap mekim olgeta samting ol i bin tok long mekim [“tingting bilong ol i pinis,” NW].”—Song 146:3, 4.
Em nau, yumi save long as na Krais Jisas i tok i dai i kain olsem slip. Aposel Jon i kamapim ol tok Jisas i bin mekim wantaim ol disaipel bilong em, olsem: “[Jisas] i tokim ol, ‘Pren bilong yumi Lasarus i slip. Tasol mi bai go na kirapim em.’ Ol disaipel i harim dispela tok na ol i tok olsem, ‘Bikpela, sapos em i slip, sik bilong en bai i pinis na em bai i kamap orait gen.’ Ol disaipel i no save olsem Jisas i tok long Lasarus i dai pinis. Ol i ting Jisas i tok long Lasarus i slip tasol. Olsem na nau Jisas i tok klia long ol olsem, ‘Lasarus i dai pinis.’ ”—Jon 11:11-14.
Man Olgeta i Save Dai
Taim man i dai, olgeta hap bilong em i dai, i no bodi tasol i dai. Baibel i tok klia, taim man i dai, em i no gat wanpela hap i stap laip yet. Man i dai pinis, em i dai tru. “Taim mipela i dai, mipela i save pinis olgeta.” (Jop 14:10) I no gat wanpela hap long Baibel i tok olsem man i gat wanpela hap insait long em i no save dai.
Buk New Catholic Encyclopedia i stori long wanpela tok Hibru na wanpela tok Grik em Baibel i tanim olsem “man i gat laip,” olsem: “Long OT [Olpela Testamen] dispela tok man i gat laip em nepeš, long NT [Nupela Testamen] [psy·kheʹ]. . . . Insait bilong dispela as tok ol i bin kisim nepeš long en, em i olsem pulim win, . . . ol man i gat laip tasol i save pulim win, ol daiman nogat, olsem na insait bilong dispela tok nepeš em laip o man o laip bilong wanpela man. . . . OT i no tok, man i gat tupela hap bilong em, olsem bodi na tewel. Nogat. Ol Israel . . . i no ting olsem man i gat tupela hap bilong em. Dispela tok nepeš i no makim wanpela hap bilong man, olsem tewel, i narapela na bodi bilong em, o man yet, i narapela. Nogat. . . . Long NT dispela tok [psy·kheʹ] em i wankain olsem nepeš. Dispela tok i makim . . . laip, laip yet, o samting i gat laip.”
Olsem na taim man i gat laip em i dai, em i no stap moa. Bodi i go bek gen long “graun”—dispela samting i kamap isi isi taim ol i planim man na bodi i wok long sting, o i kamap hariap taim ol i kukim bodi long paia. Jehova i tokim Adam: “Mi bin wokim yu long graun, na bai yu go bek gen long graun.” (Stat 3:19) Orait, olsem wanem man inap i stap laip gen bihain long taim em i dai? Em i olsem: Man i dai pinis em i stap long tingting bilong God. Jehova i gat strong na em inap wokim man, olsem na yumi no ken kirap nogut olsem em inap tingim olgeta pasin na tingting samting bilong man. Nau strong bilong givim laip gen long man i stap long han bilong God.
Dispela em i insait bilong dispela tok “spirit,” em Baibel i tok i go bek long God tru em yet i bin givim. Man bilong raitim Buk Saveman i stori long dispela olsem: “Bodi bilong yupela bai i kamap graun gen, na spirit God i bin givim yupela bai i go bek long God.”—Saveman 12:7.
God tasol inap givim laip long man. Taim God i wokim man long Iden na em i winim “win bilong laip” i go insait long nus bilong em, win i pulapim wetlewa bilong Adam, na tu, dispela strong i givim laip long olgeta wan wan sel long bodi bilong em. (Stat 2:7) Long rot bilong kisim bel na karim pikinini, dispela strong bilong laip i stap long papamama i save go long ol pikinini, olsem na i stret yumi ken tok, as tru bilong laip bilong ol em God, maski ol i kisim laip long rot bilong papamama.
Kirap Bek—Taim Bilong Amamas
Kirap bek i no wankain long dispela tingting olsem yumi inap kamap gen long narapela bodi—Baibel i no helpim dispela tingting. Sampela man i bilip olsem, taim man i dai, em i kamap gen long narapela bodi, na em i mekim mekim olsem. Ol i tok em i kisim bodi i winim bodi bilong em bilong bipo o em i kisim bodi i no gutpela tumas. Ol i ting pasin man i mekim, dispela i makim kain bodi em bai kamap gen long en. Ol i tok man inap “kamap gen” long bodi bilong wanpela man o long bodi bilong wanpela animal. Dispela em i no wanpela tok bilong Baibel.
Dispela tok “kirap bek” ol man i bin tanim long hap tok Grik a·naʹsta·sis, insait bilong en i olsem “kirap sanap gen.” (Ol man bilong tanim tok Grik i go long tok Hibru, ol i bin tanim tok a·naʹsta·sis olsem techi·yathʹ ham·me·thimʹ, em wanpela tok Hibru, na insait bilong en em “ol man i dai pinis i kisim laip gen.”) Taim God i kirapim bek man i dai pinis, olgeta tingting na pasin samting bilong dispela man em ol i stap long tingting bilong God, em i bekim bek. Maski em i givim bodi long man long laik bilong Em, em bodi bilong graun o bodi bilong heven, dispela man inap tingim bek olgeta samting em i bin lainim na mekim taim em i no i dai yet, na pasin na tingting bilong em i wankain stret olsem bipo.
Yes, Baibel i toktok long tupela kain kirap bek. Sampela man, olsem liklik lain tasol, ol bai kirap bek long bodi bilong heven na kisim laip long heven. Jisas i bin kisim dispela kain kirap bek. (1 Pita 3:18) Na tok bilong em i makim olsem sampela bilong ol disaipel bilong em, ol gutpela aposel pastaim, ol tu bai kisim dispela kain kirap bek, na em i tok promis long ol olsem: “Mi go bilong redim ples bilong yupela. . . . Bai mi kam bek na kisim yupela i go i stap wantaim mi. Na ples mi stap long en, yupela tu bai i stap long en wantaim mi.” (Jon 14:2, 3) Baibel i tok dispela kirap bek em i “namba wan.” Em i namba wan, long wanem, dispela lain i kirap bek paslain long ol narapela, na kirap bek bilong ol i winim bilong ol narapela. Baibel i tok, ol man i kirap bek i go long heven ol bai kamap pris bilong God na mekim wok king wantaim Krais Jisas. (KTH 20:6) Dispela “namba wan” kirap bek em bilong sampela man tasol, na Baibel yet i kamapim klia olsem God bai kisim 144,000 tasol namel long ol man na meri i stap gut long em. Ol i stap gut long God Jehova na Krais Jisas i go inap long taim ol i dai, na ol i wok oltaim long autim bilip bilong ol long ol narapela.—KTH 14:1, 3, 4.
Tru tumas, taim ol man i kirap bek i go kisim laip long heven, ol bai kisim bikpela amamas. Tasol i no dispela lain tasol ol bai amamas, long wanem, sampela narapela bai kirap bek na kisim laip long graun. Dispela narapela lain i kirap bek, ol bai bung wantaim ol lain i no gat namba bilong en, em ol bai abrusim bagarap taim pasin nogut bilong nau i pinis. Long driman, aposel Jon i lukim wanpela liklik lain em ol inap kirap bek na kisim laip long heven, na bihain em i lukim “planti manmeri tru ol i bung i stap, na i no inap man i kaunim namba bilong ol. Dispela ol manmeri ol i bilong olgeta lain man na bilong olgeta kantri na bilong olgeta kain skin na bilong olgeta tok ples.” Taim planti milion milion manmeri, o ating planti bilion manmeri, i kamap laip gen long graun, bai em i taim bilong bikpela amamas tru!—KTH 7:9, 16, 17.
Em Bai Kamap Long Wanem Taim?
Tasol sapos ol man i dai pinis i kamap laip gen long graun i gat pasin bilong kros pait na kilim man i dai na pasin bilong bagarapim graun, wara, win—olsem long nau—ating amamas bilong ol bai pinis hariap. Olsem na “nupela graun” i mas kamap pastaim, na bihain ol man i ken kirap bek. Long tingting bilong yu, tingim dispela graun i kamap olsem klin pinis na i no gat wanpela man o lain i wok long bagarapim graun wantaim ol gutpela samting bilong en na putim planti hevi long ol man.—2 Pita 3:13; KTH 11:18.
Olsem na yumi ken save, taim bilong ol man i kirap bek na kisim laip long graun, i no yet. Tasol yumi ken amamas olsem dispela kirap bek i no longwe tumas. Tru, pasin nogut bilong dispela graun i mas pinis pastaim. Tasol planti samting i kamapim klia olsem kirap bilong “bikpela hevi tru,” na laspela hap bilong en, em “bikpela de bilong God I Gat Olgeta Strong,” ol i kolim Armagedon, klostu nau bai kamap. (Matyu 24:3-14, 21; KTH 16:14, 16) Dispela bai pinisim olgeta pasin nogut i stap hia long dispela gutpela graun. Bihain long dispela, Krais Jisas bai mekim wok king inap wan tausen yia, na isi isi dispela graun bai kamap wanpela gutpela ples paradais.
Baibel i tok, long taim bilong dispela Wan Tausen Yia, ol man i dai pinis bai kirap bek. Tok promis Jisas i mekim taim em i stap long graun em bai kamap tru, olsem: “Yupela i no ken tingting planti long dispela tok bilong mi. Taim i laik kamap na olgeta manmeri i stap long matmat ol bai i harim maus bilong Pikinini, na ol bai i lusim matmat na i kam ausait. . . . Ol bai i kirap bek.”—Jon 5:28, 29.
Bilip Bilong Kirap Bek Inap Mekim Wanem?
Em nau, wanpela gutpela samting tru bai kamap bihain—ol man i dai pinis bai kirap bek, ol bai kamap laip gen! Long nau yumi save go lapun, na sik, na sampela taim hevi i painim yumi long wanpela taim yumi no tingim, na i gat ol hevi bilong olgeta wan wan de, tasol bilip bilong kirap bek i save strongim yumi long karim ol dispela hevi! Bilip bilong kirap bek i mekim na taim man i dai, dispela i no bagarapim bel bilong yumi olgeta olsem ol man i no bilip long kirap bek. Aposel Pol i save olsem kirap bek inap mekim gut bel bilong yumi, na em i tok: “Mipela i laik bai yupela i ken save gut long wanem ol samting bai i kamap long ol manmeri i dai pinis. Nogut yupela i sori tumas, olsem ol arapela manmeri i no bilip long God na i no wetim taim bilong kirap bek long matmat. Yumi bilip olsem Jisas i dai na i kirap bek gen. Olsem na yumi save, long strong bilong Jisas, God bai i kirapim ol Kristen i dai pinis na ol bai i kam bek wantaim Jisas.”—1 Tesalonaika 4:13, 14.
Ating yumi pilim pinis, samting Jop i kisim save long en em i tru: “Mipela man i save bagarap olsem hap diwai ol binatang i bin kaikai na i sting pinis, na olsem klos ol binatang i bin kaikai . . . Mipela ol manmeri i save stap sotpela taim tasol long graun, na stat long taim mama i karim mipela, ol kain kain trabel i save kamap long mipela. Mipela i olsem ol plaua i kamap long moningtaim na long apinun ol i drai pinis. Na tu mipela i olsem tewel san i mekim i kamap, na i save pinis kwik taim klaut i karamapim lait bilong san.” (Jop 13:28–14:2) Yumi tu i save olsem, “taim nogut i save painim yumi olgeta,” na yumi no save wanem taim bai indai i painim yumi. (Saveman 9:11) Tru tumas, i no gat wanpela bilong yumi i amamas long tingim olsem dai bai painim yumi long bihain. Tasol sapos yumi bilip long kirap bek, dispela inap daunim pasin bilong pret tumas long dai.
Olsem na stap strong! Tingim olsem sapos yu dai, olsem slip, yu inap kamap laip gen long rot bilong mirakel bilong kirap bek. Tingting long yu inap kisim laip oltaim, na amamas long save olsem klostu nau dispela gutpela taim bai kamap.