Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w97 5/1 p. 24-29
  • God Em i Ples Hait na Strong Bilong Mi

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • God Em i Ples Hait na Strong Bilong Mi
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1997
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Strong Bilong Karim Hevi Long Bihain
  • Ol Birua i Kalabusim Mipela
  • Long Liktenbek
  • Long Ravensbruk
  • Ol Hevi Bihain Long Pait
  • Tambuim Wok Gen na Kalabus Gen
  • Jehova i Strongim na Helpim Mi
  • Jehova i Stap Yet Olsem Ples Hait na Strong Bilong Mi
  • Stap Gut Long God Long Natsi Jemani
    Kirap!—1993
  • Jehova i Helpim Mipela Long Sanap Strong Aninit Long Ol Hatpela Gavman
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2007
  • Mi Bilip na Wet Long Jehova Kirap Long Taim Mi Yangpela Yet
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1997
  • Mi Bilip Olsem Jehova Bai Lukautim Mi
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1997
w97 5/1 p. 24-29

God Em i Ples Hait na Strong Bilong Mi

Em stori bilong Charlotte Müller

“Yu karim hevi inap 9-pela yia aninit long Hitler na em i gutpela pasin yu mekim. Yupela i nolaik tru long pasin bilong pait. Tasol nau yu birua long pasin bilong mipela long kamapim bel isi!” Wanpela jas bilong lain Komyunis i tok olsem.

EM I toktok long taim mi bin i stap kalabus aninit long ol Natsi, na em i toktok long pasin soselis long Ripablik Demokratik Bilong Jemani. Mi kirap nogut long dispela tok na pastaim mi no inap toktok, tasol bihain mi tok: “Kristen i no save wok strong long kamapim bel isi tru long wankain pasin olsem ol narapela lain i save mekim. Mi traim long bihainim lo bilong Baibel long laikim tumas God na ol man. Tok Bilong God i save helpim mi long i stap bel isi wantaim ol man long tok na pasin bilong mi.”

Long dispela de, long Septemba 4, 1951, ol Komyunis i tokaut olsem mi mas kalabus inap 8-pela yia​—⁠gavman Natsi i bin kalabusim mi inap 9-pela yia.

Taim ol Nesenel Soselis na ol Komyunis i mekim nogut long mipela ol Witnes Bilong Jehova, tok bilong Song 46:1 i mekim gut bel bilong mi, em i tok: “God em i ples hait bilong yumi, na em i save strongim yumi oltaim. Em i stap klostu na i redi long helpim yumi long taim bilong bikpela hevi.” Jehova wanpela tasol i bin strongim mi long harim hevi, na taim mi wok strong moa long kisim tok bilong em long Baibel, mi wok long kisim bikpela strong moa.

Strong Bilong Karim Hevi Long Bihain

Mama i bin karim mi long yia 1912 long Gota-Sibleben, long Turinjia, Jemani. Papamama i bilong lotu Talatala, tasol papa i wok long painim tok i tru bilong Baibel na wanpela stretpela gavman. Taim papamama i lukim piksa “Photo-Drama of Creation,” ol i amamas tru.a Papa i painim pinis samting em i bin wok strong long painim​—⁠em Kingdom bilong God.

Long Mas 2, 1923, papa na mama na mipela 6-pela pikinini i rausim nem bilong mipela long lotu mipela i bin stap long en. Long dispela taim mipela i sindaun long Kemnits long hap bilong Saksoni, na mipela i bung wantaim ol Sumatin Bilong Baibel. (Tripela brata na susa bilong mi i kamap Witnes Bilong Jehova.)

Long miting bilong ol Sumatin Bilong Baibel, mi pilim tru ol skripsa bilong Baibel na ol gutpela tok i tru mi harim, na bel bilong mi i amamas tru. Nambawan bikpela samting em skul ol i givim long mipela ol yangpela Kristen long olgeta Sande, em mipela inap olsem 50 samting, na mi wantaim susa bilong mi Käthe i kisim dispela skul. Yangpela man Konrad Franke em i insait long grup bilong mipela, na em i stretim rot na kisim mipela i go wokabaut long bus samting, na em i bung wantaim mipela na mipela i lain long ol singsing. Bihain, kirap long 1955 i go inap long 1969, Brata Franke i mekim wok wasman na lukautim brens bilong Sosaiti Was Taua long Jemani.

Ol yia olsem 1920 i go inap 1930 em taim bilong hevi, na sampela taim i gat hevi i kamap namel long lain bilong God tu. Sampela i no bilip moa olsem Wastaua em i ‘kaikai ol i skelim long taim bikman i makim,’ olsem na ol i no orait long wok bilong go long ol haus na autim tok. (Matyu 24:45) Dispela i mekim na sampela i bikhet na givim baksait long bilip tru. Tasol dispela “kaikai” yet i bin givim strong long mipela long dispela taim nogut. Olsem: I gat sampela stori long Wastaua (tok Inglis) olsem “Ol Man i No Pret Ol i Kisim Blesing” (1919) na “Husat Bai Givim Biknem Long Jehova?” (1926). Mi laik strongim bel na autim tok na bai mi ken givim biknem long Jehova, olsem na mi tilim planti buk na buklet bilong Brata Rutherford.

Long Mas 1933, mi bin kisim baptais olsem wanpela Witnes Bilong Jehova. Long dispela yia yet ol i tambuim wok bilong mipela long autim tok long Jemani. Long taim bilong kisim baptais, ol i givim tok bilong Kamapim Tok Hait 2:10 long mipela bilong strongim mipela long bihain, olsem: “Bihain liklik yu bai karim pen, tasol dispela i no ken mekim yu i pret. Harim. Satan bai i mekim, na ol bai i kalabusim sampela man namel long yupela, bilong traim yupela. Na bai yupela i karim hevi na pen inap long 10-pela de. Tasol yu mas holim bilip, i go inap long taim yu dai, na bai mi givim yu laip olsem prais.” Mi putim dispela tok long bel bilong mi, long wanem, mi save i gat sampela bikpela hevi bai painim mi long bihain. Na tru tumas dispela samting i kamap.

Mipela i no insait long ol samting bilong wok politik, olsem na sampela man i sindaun klostu long mipela ol i tingting nogut long mipela. Taim wanpela eleksen bilong ol lain politik i pinis, wanpela lain polis Natsi i gat ol bilas bilong ol, ol i sanap long ai bilong haus bilong mipela na ol i singaut olsem: “Ol birua bilong kantri ol i sindaun long dispela haus!” Wanpela stori long Wastaua bilong tok Jeman, em bilong Disemba 1933, em “No Ken Pret Long Ol,” em i bin strongim tru bel bilong mi. Mi laik i stap olsem gutpela Witnes Bilong Jehova, maski taim nogut tru i painim mi.

Ol Birua i Kalabusim Mipela

Ol i bin wokim Wastaua long ples hait long Kemnits i go inap long Oktoba samting bilong 1935. Bihain long dispela taim, masin ol i bin mekim wok long en bilong wokim Wastaua ol i mas karim i go long Baiafelt long ol maunten Ore, na ol i wokim ol Wastaua samting long en inap long Ogas 1936. Mitupela Käthe i tilim ol dispela samting long ol brata em papa i bin givim atres bilong ol long mipela. Pastaim olgeta samting i wok gut. Tasol bihain wanpela lain polis ol i kolim Gestapo ol i was long mi, na long Ogas 1936 ol i kam long haus bilong mi na holim mi, na ol i putim mi long haus kalabus bilong wetim kot.

Long Februeri 1937, inap 25 brata na tupela sista​—⁠mi wanpela bilong ol​—⁠i kamap long wanpela kot long Saksoni. Kot i tok, oganaisesen bilong ol Witnes Bilong Jehova i laik daunim gavman. Ol dispela brata i bin wokim Wastaua long dispela masin, ol i kisim kalabus inap 5-pela yia, na mi kisim inap tupela yia.

Taim mi pinisim tupela yia bilong mi long kalabus, mi no stap fri​—⁠ol Gestapo i holim mi. Ol i laik bai mi sainim wanpela pepa i tok mi no ken mekim wok moa olsem wanpela Witnes Bilong Jehova. Mi strong na mi no laik sainim nem bilong mi, olsem na ofisa i belhat na kwiktaim em i kirap sanap, na em i wokim kotpepa i tok ol i mas putim mi long kalabus. Yu inap lukim dispela kotpepa long piksa. Ol i no larim mi i go lukim papamama. Wantu ol i kisim mi i go long wanpela liklik banis kalabus bilong ol meri long Liktenbek, long wara Elbe. Bihain liklik mi bungim Käthe. Em i bin stap long banis kalabus long Morinjen kirap long Disemba 1936, tasol taim ol i pasim dispela banis kalabus, em wantaim planti ol narapela sista i kam long Liktenbek. Papa bilong mi tu i stap kalabus, na mi no lukim em moa i go inap long 1945.

Long Liktenbek

Pastaim ol i no larim mi i bung wantaim ol narapela meri Witnes, long wanem, ol i kisim strafe long wanpela samting. Long wanpela rum, mi lukim tupela lain kalabus​—⁠em ol meri i save sindaun long sia na ol i gat tebol, na ol Witnes em ol i mas sindaun inap de olgeta long ol liklik bang samting, na ol i no kisim kaikai.b

Mi amamas long kisim wanem wok ol i givim long mi, long wanem, mi ting sapos mi mekim olsem, bai mi inap bungim Käthe. Na tru tumas, dispela samting i kamap. Em wantaim tupela narapela kalabus i wokabaut i go long wok na mi bungim em. Mi amamas tru na mi holim em strong. Tasol meri i was long ol kalabus em i ripot long mitupela kwiktaim. Ol i sutim ol askim long mitupela, na kirap long dispela taim ol i pasim rot bilong mitupela long bung wantaim. Mi bel hevi stret.

I gat tupela samting moa i bin kamap long Liktenbek na mi no inap lusim tingting long en. Wanpela taim ol i tok long olgeta kalabus i mas bung long ples bung ausait na harim wanpela tok politik bilong Hitler long redio. Mipela ol Witnes i no laik mekim olsem, long wanem, ol bai mekim sampela pasin bilong litimapim kantri. Olsem na ol gat i kisim ol paia-hos bilong mekim dai paia na ol i sutim wara long mipela na ol i raunim mipela ol meri, kirap long namba 4 plua i kam daun long dispela ples bung ausait. Mipela i mas sanap long dispela hap na klos bilong mipela i waswas olgeta long wara.

Long narapela taim ol i tokim mi wantaim Gertrud Oehme na Gertel Bürlen long bilasim hetkota bilong kepten long ol lait, long wanem, betde bilong Hitler i klostu pinis. Mipela i no laik mekim dispela wok, long wanem, mipela i save em wanpela trik bilong Satan, em i laik stiaim mipela i go long mekim ol liklik liklik samting i no stret long bilip bilong mipela na bihain bai mipela i lusim bilip na i no stap gut moa long Jehova. Ol i givim strafe long mipela, olsem mipela olgeta wan wan yangpela sista i mas i stap wanpis insait long wanpela liklik rum kalabus i tudak. Tasol Jehova i stap klostu long mipela, na maski mipela i stap long ples nogut tru, em i stap olsem ples hait bilong mipela.

Long Ravensbruk

Long Me 1939, ol i kisim ol kalabus i stap long Liktenbek na bringim ol i go long banis kalabus long Ravensbruk. Mi wantaim sampela sista Witnes moa i kisim wok bilong wasim ol klos samting. Bihain liklik long taim pait i kirap, ol i tok mipela i mas i go kisim plak i gat mak bilong ol Natsi, tasol mipela i no laik mekim dispela wok. Olsem na ol i putim mi wantaim Mielchen Ernst long wanpela hap bilong banis kalabus em bilong ol meri i mas kisim strafe. Em i wanpela strafe nogut tru, na mipela i mas mekim strongpela wok tru long olgeta de, na long Sande tu, maski em i taim bilong ren o kol samting. Sapos wanpela kalabus i kisim bikpela strafe tru, em i save stap long dispela hap inap 3-pela mun na ol i no skruim sampela mun moa; tasol mipela i stap inap wanpela yia olgeta. Sapos Jehova i no bin helpim mi, bai mi i dai.

Long 1942, i stap bilong mipela ol kalabus i no nogut tumas olsem long pastaim, na mi kisim wok bilong klinim haus bilong wanpela famili bilong lain SS, em wanpela lain polis bilong Hitler. Dispela famili i sindaun klostu liklik long banis kalabus. Ol i larim mi i stap fri liklik. Olsem: Wanpela taim mi kisim ol pikinini na mipela i wokabaut liklik na mi bungim Josef Rehwald na Gottfried Mehlhorn, em tupela kalabus i gat retpela mak long klos, na mi inap givim sampela tok long ol bilong strongim bel bilong ol.c

Ol Hevi Bihain Long Pait

Long 1945 ol ami bilong Amerika i wok long kam klostu, olsem na famili mi wok long en ol i ranawe, na mi mas go wantaim ol. Ol i bung wantaim ol narapela famili bilong lain SS na ol i wanpela bikpela lain tru i go long hap bilong wes.

Ol laspela de bilong pait i nogut tru na mipela inap kisim bagarap. Bihain mipela i bungim sampela soldia bilong Amerika na ol i larim mi i rejistaim nem bilong mi long narapela taun bai mi kamap long en na mi ken i stap fri. Orait, yu ting mi bungim husat long dispela hap? Josef Rehwald na Gottfried Mehlhorn. Tupela i bin kisim save olsem olgeta Witnes long banis kalabus long Saksenhausen ol i kamap pinis long Swerin, em ol i bin wokabaut long wanpela mats bilong i dai. Olsem na mipela tripela i kirap wokabaut i go long dispela taun, em i longwe inap olsem 70 kilomita. Long Swerin mipela i amamas tru long bungim ol dispela brata i stap gut long Jehova na ol i bin abrusim bagarap long ol banis kalabus, na Konrad Franke tu.

Inap long Disemba 1945, ol samting long kantri i wok long kamap gutpela, olsem na mi inap kisim tren na go long ples bilong mi. Tasol sampela taim mi mas slip antap long rup bilong tren na sampela taim mi mas sanap long lata ausait long dua bilong tren. Long Kemnits mi lusim tren na mi wokabaut i go long ples mi wantaim famili bilong mi i bin sindaun long en. Tasol long dispela rot bipo ol polis Natsi i bin sanap na singaut: “Ol birua bilong kantri ol i sindaun long dispela haus!” i no gat wanpela haus i sanap. Ol bom i bin bagarapim olgeta haus bilong dispela hap na ol i pinis olgeta. Tasol gutpela tru mi painim pinis mama na papa na Käthe na ol brata susa bilong mi, em ol i stap laip yet.

Long Jemani bihain long pait, hevi bilong mani i go bikpela tru. Tasol ol kongrigesen bilong lain bilong God i wok long kamap long olgeta hap bilong Jemani. Sosaiti Was Taua i wok strong tru bilong inapim mipela long mekim wok bilong autim tok. Bipo ol Natsi i bin pasim haus Betel long Magdabek, tasol ol i kirap mekim wok gen long en. Long 1946 ol i singautim mi i go wok long dispela hap na mi kisim wok long haus kuk.

Tambuim Wok Gen na Kalabus Gen

Magdabek em i stap long hap bilong Jemani ol Komyunis i kirap long bosim. Ol i tambuim wok bilong mipela long Ogas 31, 1950, na ol i pasim haus Betel long Magdabek. Dispela i mekim na wok bilong mi long Betel i pinis. Dispela hap taim mi bin stap long Betel i bin skulim mi gut. Mi go bek long Kemnits na mi tingting strong olsem maski ol Komyunis i bosim dispela hap, bai mi holimpas tok i tru na autim tok olsem Kingdom bilong God tasol inap stretim hevi bilong ol man.

Long Epril 1951, mi go wantaim wanpela brata long Belin bilong kisim sampela Wastaua. Taim mipela i kam bek, mipela i kirap nogut tru long lukim ol polis i banisim ples bilong kisim tren. Mipela i luksave pinis olsem ol i wetim mipela, na wantu ol i holim mipela.

Taim mi kamap long haus kalabus bilong wetim kot, mi karim sampela pepa i kamapim klia olsem mi bin i stap kalabus inap sampela yia aninit long ol Natsi. Olsem na ol gat i mekim gut long mi. Wanpela gat meri i tok: “Yupela ol Witnes Bilong Jehova i no ol man nogut; i no stret yupela i stap long haus kalabus.”

Wanpela taim mi stap long rum kalabus bilong mi wantaim tupela narapela sista na dispela meri i kam insait na long pasin hait em i putim wanpela samting aninit long wanpela bet. Em wanem samting? Em Baibel bilong em yet, na em i larim mipela i kisim. Na long narapela taim, em i go lukim papamama bilong mi long haus, long wanem, haus bilong mipela i no stap longwe long haus kalabus. Em i kisim sampela Wastaua na kaikai long ol na em i haitim gut long skin bilong em na em i kisim i kam insait long rum bilong mi.

I gat narapela samting tu mi save laik long tingim gen. Sampela taim long Sande long moningtaim, mipela ol sista i save mekim ol singsing bilong mipela na mipela i bikmaus stret, olsem na taim mipela mekim pinis olgeta wan wan singsing, ol narapela kalabus i save amamas tru long en na paitim han.

Jehova i Strongim na Helpim Mi

Taim mi stap long kot long Septemba 4, 1951, jas i mekim dispela tok mi bin kamapim long kirap bilong dispela stori. Mi inapim taim bilong mi long haus kalabus long Valdhaim, na Hale, na Hoanek. Mi laik kolim wanpela o tupela samting i bin kamap na i soim olsem God em i stap olsem ples hait na strong bilong mipela ol Witnes Bilong Jehova, na Tok bilong em i givim nupela strong long mipela.

Long haus kalabus long Valdhaim, olgeta sista Witnes i save bung wantaim long wanpela rum, olsem na mipela inap mekim ol miting Kristen. Ol i no larim mipela i holim sampela pensil na pepa, tasol sampela sista i kisim hap laplap na long wanpela rot ol i raitim yia-teks bilong 1953, em i tok: “Yupela i mas i stap holi na lotu long [Jehova].”​—⁠Song 29:⁠2.

Wanpela gat meri i kamap na em i lukim dispela samting na wantu em i ripot long mipela. Bos bilong haus kalabus i kam na em i tokim tupela sista long holim laplap i go antap. Em i askim mipela: “Husat i wokim dispela samting? Olsem wanem na yupela i wokim?”

Wanpela sista i laik tokaut olsem em yet i bin wokim​—⁠em i laik kisim asua bilong en. Tasol kwiktaim mipela i toktok isi namel long mipela yet na mipela i wanbel long tokaut olsem mipela olgeta i insait long en. Olsem na mipela i tokim em: “Mipela i wokim bilong strongim bilip bilong mipela.” Em i kisim dispela laplap na mipela i kisim strafe, olsem ol i no givim kaikai long mipela. Tasol taim mipela i bin toktok wantaim dispela bos bilong haus kalabus, ol sista i holim dispela laplap i go antap bambai mipela i ken putim gut dispela tok bilong Baibel long tingting bilong mipela, em gutpela tok bilong strongim mipela.

Bihain ol i pasim dispela haus kalabus long Valdhaim na ol i kisim mipela ol sista i go long Hale. Long dispela haus kalabus ol i larim mipela i kisim sampela mekpas long famili samting. Papa i salim slipas long mi na yu ting em i samapim wanem samting insait long en? Sampela tok bilong Wastaua! Mi inap tingim yet sampela stori, het-tok bilong en, “Pasin Bilong Laikim Tru Narapela i Save Mekim Gutpela Wok,” na “Tok Giaman i Save Bringim Man Long i Dai.” Ol dispela stori na ol narapela tu i olsem kaikai i swit moa, na taim mipela i hait na givim long narapela narapela, mipela olgeta wan wan i raitim sampela tok bilong en bilong holim na lukim.

Wanpela taim wanpela gat i kam bilong lukim wanem ol samting i stap long rum, na em i painim dispela pepa bilong mi i hait insait long matres ol i wokim long kunai i drai pinis. Bihain em i singautim mi i go long ofis bilong em bilong sutim sampela askim long mi, na em i laik save tru, wanem insait bilong dispela stori “Ol Samting Ol Man i Pret Long Jehova Ol Inap Wetim Bilong 1955.” Em i wanpela Komyunis, na em i tingting planti tru long i dai bilong gopas bilong em, Stalin, long 1953, na em i ting i no gat wanpela gutpela samting bai kamap bihain. Long mipela yet, bihain i stap bilong mipela long haus kalabus bai i kamap gutpela liklik, tasol mi no save yet long dispela samting. Mi tokaut long em olsem ol Witnes Bilong Jehova inap wetim gutpela samting tru bai kamap. Bilong wanem i olsem? Mi kamapim as skripsa bilong dispela stori bilong Wastaua, em Song 112:​7, i tok: “Sapos em i harim nius bilong ol hevi i kamap, em i no save pret. Em i save bilip strong long Bikpela.”

Jehova i Stap Yet Olsem Ples Hait na Strong Bilong Mi

Wanpela bikpela sik i painim mi na long Mas 1957 ol i larim mi i lusim kalabus tupela yia paslain long taim ol i bin makim. Mi mekim wok bilong Jehova na ol bikman bilong gavman long Is Jemani ol i givim hevi gen long mi. Olsem na long Me 6, 1957, mi painim pinis rot na mi ranawe i go long Wes Belin, na bihain mi go long Wes Jemani.

Sik bilong mi i no pinis kwik. Inap sampela yia bihain em i pinis. Tasol i kam inap nau mi inap kaikai planti long ol kaikai bilong spirit, na mi save amamas long kisim ol nupela nupela Wastaua. Sampela taim mi save skelim mi yet olsem: Mi save tingim yet ol samting bilong spirit? Mi bin wok long kisim ol gutpela pasin? Bilip bilong mi em ol samting i traim pinis, dispela i litimapim nem bilong Jehova na givim biknem long em? Nambawan bikpela tingting bilong mi, em bilong mekim olgeta samting God i laikim, bambai em i ken i stap olsem ples hait na strong bilong mi inap oltaim oltaim.

[Ol Futnot]

a Sampela hap bilong piksa “Photo-Drama” em ol piksa slait na sampela em piksa wokabaut, na kirap long 1914 ol man bilong Sosaiti Was Taua i bin soim dispela piksa long ol man long planti hap.

b Nius Trost (olsem mekim gut bel), em Sosaiti Was Taua i bin wokim long Ben, Swiselan, long Me 1, 1940, pes 10, i tok, wanpela taim ol meri bilong lain Witnes Bilong Jehova long Liktenbek i no bin kisim kaikai long belo i go inap 14 de, long wanem, ol i no laik mekim wanpela mak long taim bilong wokim singsing bilong ol Natsi. I gat 300 Witnes Bilong Jehova long dispela ples.

c Wanpela stori bilong Josef Rehwald i bin kamap long Kirap! bilong Oktoba 8, 1993, pes 20-23.

[Piksa long pes 26]

Em ofis bilong lain SS long Ravensbruk

[Kredit Lain]

Antap: Stiftung Brandenburgische Gedenkstätten

[Piksa long pes 26]

Em pepa bilong mi ken wok ausait long banis kalabus

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim