God i Amamas Long Ol Bikpela De Bilong Kisim Kaikai Bilong Gaden?
YUMI save amamas long lukim ol gutpela gutpela prut na kaikai bilong gaden na kon i hip i stap, a? Long hap bilong Inglan, long taim bilong kisim kaikai bilong gaden, ol i save hipim kaikai olsem long ol alta samting insait long ol haus lotu. Long Yurop na long planti hap moa ol i save putim ol bikpela de bilong makim taim bilong kirapim na pinisim wok bilong kisim ol kaikai bilong gaden.
Ol man i save kisim mani long rot bilong gaden tasol, ol i tenkyu tru long ol kaikai i save kamap long graun. Na God i bin tokim lain Israel bilong bipo long makim 3-pela bikpela de bilong yia, em taim bilong kisim ol narapela narapela kain kaikai long gaden. Long mun Mas samting, long Ol Bikpela De Bilong Bret i No Gat Yis, ol Israel i kisim namba wan rais bali i orait pinis long gaden na ol i givim long God olsem ofa. Long Bikpela De Bilong Amamas Long Kisim Kaikai Long Gaden (olsem Pentikos), i save kamap long mun Me samting, ol i save wokim bret long namba wan wit ol i kisim long gaden na ol i givim long God olsem ofa. Long mun Oktoba samting, ol i save mekim Ol Bikpela De Bilong i Stap Long Haus Win, na dispela i makim pinis bilong taim bilong kisim ol kaikai bilong gaden long Israel. (Kisim Bek 23:14-17) Ol dispela bikpela de em “ol bikpela de bilong lotu,” na em i taim bilong amamas.—Wok Pris 23:2; Lo 16:16.
Orait, olsem wanem long ol bikpela de bilong amamas long kisim kaikai bilong gaden em ol i save mekim long nau? God i amamas long en?
Ol i Kisim Long Ol Haiden
Long bipo, wanpela pasto bilong Misin Angliken long Konwol, Inglan, em i tingting planti long pasin ol man i save mekim long ol bikpela de bilong kisim ol namba wan kaikai i orait pinis long gaden—ol i mekim pasin bilong graun tasol na ol i save wokim bikpela kaikai na ol i dring longlong. Olsem na long yia 1843 em i tingting long kamapim bek wanpela pasin bilong bipo yet long taim ol i kisim ol namba wan kaikai i orait pinis long gaden. Em i kisim wit i orait pastaim na em i wokim bret long en bilong mekim wanpela pasin bilong lotu insait long haus lotu bilong em, olsem bung bilong mekim ol manmeri i kamap wanbel wantaim God. Taim em i mekim olsem, em i helpim wanpela bikpela de bilong lotu na bai em i no ken pinis, em bikpela de bilong Lamas—em wanpela bikpela de “Kristen” em sampela i tok as bilong en em wanpela pasin bilong lotu ol lain Kelt bilong bipo yet i bin mekim bilong lotuim god Luk.a Olsem na pasin haiden i as bilong dispela bikpela de lotu bilong ol Angliken long nau.
Orait, olsem wanem long sampela bikpela de moa ol i save mekim long pinis bilong taim bilong kisim ol kaikai bilong gaden? Wanpela buk (Encyclopædia Britannica) i tok, planti pasin ol i save mekim long ol dispela bikpela de, as bilong en em ‘wanpela bilip olsem kon [o rais wit samting] i gat wanpela spirit i stap long en.’ Long sampela hap ol fama i bilip olsem wanpela spirit i stap long laspela kon o rais wit samting ol i mas katim long gaden. Bilong rausim dispela spirit, ol i mas paitim paitim dispela rais wit samting na bai olgeta kaikai bilong en i lusim stik na pundaun long graun. Long sampela hap moa ol i save kisim sampela lip bilong kon samting na ol i wokim wanpela “kon dolidoli,” na ol i putim gut i stap inap long taim bilong planim pikinini bilong kon o rais wit samting long narapela yia. Orait nau ol i brukim graun bilong planim kaikai na ol i putim kon i go bek insait long graun—ol i ting dispela bai mekim na nupela gaden bilong ol bai karim planti kaikai.
Sampela stori nating bilong bipo i tok, long taim bilong kisim kaikai bilong gaden ol i bin mekim ol pasin bilong lotuim wanpela god bilong Babilon, em Tamus, man bilong god meri Ista, em god bilong mekim ol samting i karim planti pikinini. Taim kon i orait pinis na ol i katim, dispela i makim dai bilong Tamus. Na sampela stori nating bilong bipo i tok, long taim bilong kisim kaikai bilong gaden, ol i save kilim i dai wanpela man na givim olsem ofa long god bilong ol—em wanpela pasin God Jehova i nolaik tru long en.—Wok Pris 20:2; Jeremaia 7:30, 31.
God i Ting Olsem Wanem?
Ol samting God i bin mekim long lain Israel bilong bipo i kamapim klia olsem Jehova, em Man bilong wokim olgeta samting na em i As bilong laip, em i tok ol man i lotuim em ol i no ken lotuim narapela God wantaim—ol i mas lotuim em wanpela tasol. (Song 36:9; Nahum 1:2) Long taim bilong profet Esekiel, pasin bilong ol long krai sori long god Tamus em i “pasin nogut” tru long ai bilong Jehova. Dispela pasin na sampela pasin moa bilong lotu giaman i mekim na God i pasim yau long beten bilong ol dispela lain i lotuim god giaman.—Esekiel 8:6, 13, 14, 18.
Skelim dispela wantaim ol samting Jehova i tokim ol Israel long mekim long taim bilong kisim ol kaikai bilong gaden. Long Ol Bikpela De Bilong i Stap Long Haus Win, ol Israel i mekim wanpela kibung na olgeta yangpela na lapun, ol rabisman na maniman, ol i mas i stap long ol haus win ol i bilasim long lip bilong ol gutpela gutpela diwai. Dispela em i taim bilong bikpela amamas, tasol ol i mas tingting tu long taim God i bin helpim ol tumbuna bilong ol long lusim Isip.—Wok Pris 23:40-43.
Long ol dispela bikpela de bilong ol Israel, ol i save givim ol ofa long Jehova, em wanpela tasol em i God tru. (Lo 8:10-20) Tasol i no gat wanpela tok long Baibel i helpim ol dispela bilip yumi stori pinis long en, olsem kon o rais wit samting i gat wanpela tewel.b Na Baibel i kamapim klia olsem ol god giaman ol man i save wokim, ol i no gat laip, na ol i no inap toktok, o lukluk, o harim smel, o holim wanpela samting, o mekim wanpela samting bilong helpim ol man i lotu long ol.—Song 115:5-8; Rom 1:23-25.
Ol Kristen bilong nau ol i no stap aninit long kontrak bilong Lo em God i bin wokim wantaim lain Israel bilong bipo. God i bin ‘rausim olgeta dispela tok na nilim long diwai bilong Krais.’ (Kolosi 2:13, 14) Ol wokboi bilong Jehova long nau ol i save bihainim “lo bilong Krais,” na ol i tenkyu tru long olgeta samting God i save givim long ol.—Galesia 6:2.
Aposel Pol i tokaut klia olsem ol bikpela de bilong ol Juda “i olsem ol piksa nating bilong ol samting i laik kamap bihain.” Na em i tok moa olsem: “Tasol Krais em i samting tru.” (Kolosi 2:16, 17) Olsem na ol Kristen tru ol i kisim tingting bilong Baibel, em i tok: “Samting ol haiden i save ofaim, em ‘ol i ofaim long ol spirit nogut. Ol i no ofaim long God.’ . . . I no inap yupela i dring long kap bilong Bikpela na long kap bilong ol spirit nogut tu.” (1 Korin 10:20, 21) Na tu, ol Kristen i bihainim tok bilong Baibel, i tok: “Yupela i mas lukaut gut, nogut yupela i pas long ol samting i no klin long ai bilong God.” Orait, sapos long hap bilong yu i gat ol bikpela de bilong amamas long kisim kaikai bilong gaden, ol i gat sampela pasin bilong ol haiden o lotu giaman long en? Sapos olsem, orait ol Kristen tru i no laik insait long sampela pasin bilong lotu i no klin long ai bilong Jehova na em i no ken orait long ol.—2 Korin 6:17.
Taim gutpela pikinini i kisim wanpela presen long papa bilong em, em i save tok tenkyu long husat? Long wanpela man em i no save liklik long em, o papa bilong em? Long olgeta de long rot bilong beten, ol manmeri i lotuim God long nau ol i save tok tenkyu long Jehova, em Papa bilong ol long heven, em i save givim planti samting tru long ol.—2 Korin 6:18; 1 Tesalonaika 5:17, 18.
[Ol Futnot]
a Ol i kisim dispela tok “Lamas” long wanpela olpela tok Inglis, insait bilong en i olsem “bret.”
b Buk Insight on the Scriptures i tok, ‘Baibel i no kolim dispela tok neʹphesh (samting i gat laip) bilong makim ol diwai gras samting God i bin wokim long namba 3 “de” (Stt 1:11-13) o bihain long en, long wanem, ol diwai gras samting i no gat blut.’—Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.