Papamama—Lukautim Gut Ol Pikinini Bilong Yupela!
LONG wanpela haiskul long Naijiria, wanpela yangpela meri i gat nem long mekim pasin pamuk, em i save amamas long tokim ol meri wanskul long ol samting bilong maritpasin. Em i tok sapos meri i laik rausim bel, em i mas dring strongpela bia ol i bin tanim wantaim wanpela marasin bilong tabak. Em i kamapim ol stori em i bin kisim long ol buk i kamapim ol piksa nogut bilong pasin sem, na ol dispela stori i save amamasim planti wanskul bilong em. Sampela i kirap na mekim pasin pamuk, na wanpela namel long ol i kisim bel. Em i laik rausim bel, olsem na em i dring dispela bia i gat marasin bilong tabak long en. Sampela aua tasol bihain, em i kirap na trautim blut. Ol i kisim em i go long haus sik, na sampela de bihain, em i dai.
Long nau planti yangpela i save toktok oltaim long ol samting bilong maritpasin, na dispela kain tok i bagarapim i stap bilong planti yangpela i putim yau. Ol yangpela i mas go long husat bilong kisim stretpela save bilong lukautim ol? I gutpela sapos ol i toktok wantaim papamama bilong ol i stap aninit long God, em ol i gat wok long “stretim gut ol . . . na skulim ol long tok bilong Bikpela.”—Efesus 6:4.
Tingting Bilong Ol Afrika Long Kisim Skul Long Ol Samting Bilong Maritpasin
Long olgeta hap, planti papamama i hatwok long toktok wantaim ol pikinini bilong ol long ol samting bilong maritpasin. Long hap bilong Afrika, dispela samting i tru moa yet. Long Siera Leon, wanpela papa, em Donald, em i tok: “Mipela i no save mekim olsem. I no pasin bilong ol Afrika.” Wanpela meri bilong Naijiria, nem bilong em Confident, em i gat wankain tingting, na em i tok: “Papamama bilong mi i ting ol samting bilong maritpasin i no samting bilong tokaut klia long en; long ol wanples kain tok olsem i tambu.”
Sampela lain long Afrika i ting em samting nogut tru sapos ol i kolim ol tok bilong maritpasin, olsem kok, melek, o sik bilong mun. Wanpela mama Kristen i tambuim pikinini meri bilong em long kolim dispela tok “maritpasin,” tasol em i orait long pikinini i ken kolim dispela tok “pamuk.” Tasol Tok Bilong God, em Baibel, i no bihainim kain pasin olsem; em i tokaut klia long ol hap skin bilong sem na ol samting bilong maritpasin. (Stat 17:11; 18:11; 30:16, 17; Wok Pris 15:2) Tasol Baibel i no mekim olsem bilong kirapim bel bilong man o bilong man i ken kirap nogut long ol dispela tok, nogat; em i stori long ol dispela samting bilong lukautim gut lain bilong God na bilong skulim ol.—2 Timoti 3:16.
Tru, sampela lain i gat tambu long toktok long dispela samting, tasol wanpela papa bilong Naijiria i kamapim narapela as na sampela papamama i surik long mekim olsem. Em i tok: “Sapos mi toktok wantaim ol pikinini bilong mi long ol samting bilong maritpasin, dispela inap kirapim ol long mekim pasin pamuk.” Tasol sapos long gutpela pasin papamama i kamapim ol tok bilong maritpasin, em ol tok Baibel i as bilong en, yu ting dispela inap kirapim ol pikinini na wantu tasol ol i gat laik long traim dispela pasin? Nogat, bai i no mekim olsem. Tasol sapos ol pikinini i no save tumas long dispela samting, ating dispela samting yet inap mekim na ol i pamuk. Baibel i tok: “Gutpela tingting [em stretpela save i as bilong en] . . . i save helpim yumi long taim nogut.”—Saveman 7:12.
Long tok piksa bilong Jisas, wanpela man i gat gutpela tingting em i save olsem bikpela win na ren inap kamap, olsem na em i wokim haus bilong em antap long ples ston, tasol man i olsem longlong man em i wokim haus bilong em antap long wesan tasol na haus i bagarap. (Matyu 7:24-27) Na olsem tasol, papamama Kristen i gat gutpela tingting ol i save ol man bilong dispela graun bai wok strong long pulim ol pikinini bilong ol long mekim pasin pamuk, olsem na ol i givim stretpela save long ol bilong helpim ol long sanap strong.
Wanpela meri Afrika i kamapim narapela as na planti papamama i no laik toktok wantaim ol pikinini bilong ol long ol samting bilong maritpasin, na em i tok: “Taim mi yangpela, papamama Witnes bilong mi i no toktok wantaim mi long ol samting bilong maritpasin, olsem na mi no bin tingting liklik long toktok wantaim ol pikinini bilong mi long ol dispela samting.” Tasol planti hevi inap painim ol yangpela long nau, winim ol hevi i bin painim ol yangpela olsem 10 o 20 yia bipo. Yumi no ken kirap nogut long dispela samting. Baibel i tok profet olsem “long taim bilong las de . . . , ol man nogut na ol giaman profet ol bai i wok long giamanim ol manmeri. Na Satan bai i giamanim ol yet tu, na pasin bilong ol bai i kamap nogut tru.”—2 Timoti 3:1, 13.
Narapela samting tu i olsem: Planti pikinini i no laik o ol i no inap long kamapim tingting na bel bilong ol long papamama bilong ol. Long ol liklik liklik samting tu ol i no save toktok wantaim. Wanpela yangpela i gat 19 krismas em i tok: “Mi no save toktok wantaim papamama bilong mi. Mitupela papa i no save toktok gut wantaim. Em i no save putim gut yau.”
Na ating sampela yangpela i pret, sapos ol i kamapim askim long ol samting bilong maritpasin, dispela bai kamapim sampela hevi. Wanpela meri i gat 16 krismas em i tok: “Mi no toktok wantaim papamama bilong mi long ol samting bilong maritpasin, long wanem, ol i save kisim tingting kranki. Sampela taim i go pinis, bikpela susa bilong mi i kamapim sampela askim long Mama long ol samting bilong maritpasin. Mama i no helpim em liklik; em i kisim tupela tingting long samting em i ting em bai mekim. Planti taim Mama i ring long mi na em i laik save susa bilong mi i mekim wanem, na sampela taim em i mekim tok i makim olsem em i ting em i pamuk. Mi no laik bai Mama i no laikim mi moa, olsem na mi no kamapim ol hevi bilong mi long em.”
I Gat Wanem As na Yu Mas Lainim Ol?
Yumi mas lainim ol pikinini bilong yumi long ol samting bilong maritpasin ol i mas save long en—dispela samting em i stret na em i pasin sori. Sapos papamama i no lainim ol pikinini long ol samting bilong maritpasin, sampela narapela bai mekim olsem—ol bai kirap kwik na mekim long wanpela taim papamama i no tingim, na ating ol tok ol i mekim bai i no stret wantaim ol lo bilong God. Wanpela yangpela meri i gat 13 krismas em i pamuk, long wanem, wanpela wanskul i tokim em sapos em i no mekim olsem, em bai kisim bikpela pen long bihain. Wanskul i tokim em: “Ol bai kisim sisis na katim hap skin i stap long maus bilong sem bilong yu.” Bihain, taim sampela i askim em i gat wanem as na em i no tokim mama Kristen bilong em long dispela samting em i bin harim, em i tok, kain samting olsem i no samting bilong toktok long en wantaim ol man i bikpela pinis.
Wanpela yangpela meri bilong Naijiria em i tok: “Ol wanskul bilong mi i wok long kirapim mi long bilip olsem maritpasin em i samting olgeta man na meri tru i mas insait long en. Ol i tok sapos mi no kirap kwik na mekim, orait taim mi gat 21 krismas, bai mi kisim wanpela sik na em bai mekim nogut long i stap bilong mi olsem meri. Olsem na bilong abrusim kain samting nogut olsem, ol i tok i gutpela sapos mi mekim maritpasin taim mi no marit yet.”
Tasol longtaim pinis em i bin toktok gut wantaim papamama bilong em, olsem na wantu em i save ol tok ol wanskul i mekim em i pait wantaim ol samting papamama i bin lainim em long en. Em i tok: “Olsem mi mekim long olgeta taim, mi go bek long haus na tokim Mama long dispela samting mi bin harim long skul.” Mama bilong em inap kamapim sampela tok i daunim dispela tok giaman.—Skelim wantaim Sindaun 14:15.
Taim papamama i givim save long ol pikinini bilong helpim ol long kisim tingting bilong God long ol samting bilong maritpasin, em nau, ol pikinini inap skelim olsem ol samting inap bagarapim ol o nogat, na ol inap luksave long ol man i laik paulim ol. Dispela save i lukautim ol na ol i no kisim sik bilong pamuk o kamapim nating pikinini. Dispela save i mekim na ol inap amamas long ol yet, na ol narapela i litimapim nem bilong ol. Em i mekim na ol i no bilip long ol tingting kranki, na ol i no tingting planti long ol samting. Em i helpim ol long kisim stretpela tingting long ol samting bilong maritpasin, na i helpim ol long stap amamas sapos bihain ol i marit. Em inap helpim ol long stap gut long ai bilong God. Na taim ol pikinini i lukim olsem papamama i mekim pasin sori na tingim gut ol, dispela inap kirapim ol long daun tru long papamama na laikim ol moa yet.
Toktok Gut Wantaim
Bilong papamama i ken helpim gut ol pikinini wan wan long taim ol i givim tok long ol, papamama na ol pikinini i mas toktok gut wantaim. Sapos papamama i no save wanem samting i stap long tingting na bel bilong pikinini, orait maski papamama i givim gutpela tok long pikinini, dispela i no inap helpim em, wankain olsem sapos dokta i givim marasin long sikman, tasol em i no save sikman i gat wanem kain sik. Bilong ol tok papamama i givim long pikinini i ken helpim gut em, papamama i mas save wanem samting tru i stap long tingting na bel bilong em. Ol i mas save wanem ol hevi na traim i painim pikinini bilong ol, na em i tingting planti long wanem ol askim. Em i bikpela samting long ol i mas putim gut yau long ol tok pikinini i mekim na “putim yau kwik long harim tok, tasol [ol] i no ken hariap long mekim toktok.”—Jems 1:19; Sindaun 12:18; Saveman 7:8.
Papamama i no ken les kwik na ol i mas wok strong na lusim bikpela hap taim long mekim wok na bai ol inap pas gut wantaim pikinini bilong ol, na pikinini i no ken pret long kamapim tingting tru i stap long bel bilong em. Taim papamama na pikinini i pas gut wantaim, em gutpela samting tru! Wanpela man bilong Wes Afrika em i gat 5-pela pikinini em i tok: “Mi wanpela papa na mi wanpela man ol pikinini i ken kamapim tingting bilong ol long en. Ol pikinini i no pret; ol i toktok wantaim mi long olgeta kain samting, na ol samting bilong maritpasin tu. Ol pikinini meri tu ol i toktok wantaim mi na kamapim ol samting i stap long tingting bilong ol. Mipela i save lusim bikpela hap taim bilong toktok long ol hevi bilong ol. Na tu, ol i save kamapim ol amamas bilong ol long mi.”
Bola, wanpela pikinini meri bilong em, i tok: “Mi no save haitim wanpela samting long papa bilong mi. Papa i save mekim pasin sori na em i pilim tru ol samting i stap long bel bilong mipela. Maski mipela i mekim rong, em i no save mekim hatpela pasin o mekim nogut long mipela. Long kain taim olsem, em i no save kros; em i save skelim ol samting na tokim mipela long ol samting mipela i mas mekim, o ol samting i no stret mipela i bin mekim. Planti taim em i kamapim ol tok bilong buk Yangpela na buk Family Happiness.”a
Sapos inap, taim ol pikinini i liklik yet i gutpela sapos papamama i kirap long toktok wantaim ol long ol samting bilong maritpasin. Long dispela rot, taim ol pikinini i go bikpela na hevi bilong ol yangpela i painim ol, papamama inap toktok yet wantaim ol long dispela samting. Tasol sapos papamama i no kirap mekim olsem taim ol pikinini i liklik yet, ating bihain papamama bai hatwok long kirapim kain tok olsem wantaim ol, tasol maski i hatwok, ol inap mekim. Wanpela meri i gat 5-pela pikinini em i tok: “Mi subim mi yet na mi toktok wantaim pikinini bilong mi long ol samting bilong maritpasin na bihain mi no sem moa long mekim kain tok olsem, na pikinini tu i no sem.” Hevi inap painim pikinini bilong yu, olsem na i gutpela sapos yu wok strong long mekim dispela samting.
Ol i Stap Gut na Amamas
Ol pikinini i save laikim ol papamama em long pasin sori ol i helpim ol pikinini long kisim save bilong lukautim gut ol. Tingim ol dispela tok sampela Witnes Bilong Jehova long Afrika i bin mekim:
Taim Mojisola i gat 24 krismas, em i tok: “Inap long olgeta taim bihain bai mi tenkyu long mama bilong mi. Long taim stret em i lainim mi long ol samting bilong maritpasin. Taim em i stori long ol dispela samting planti yia i go pinis, mi bin sem, tasol nau mi save long ol gutpela samting Mama i bin mekim bilong helpim mi.”
Na Iniobong i tok: “Olgeta taim mi amamas taim mi tingting i go bek na tingim dispela samting Mama i bin mekim bilong helpim mi—em i lainim mi long ol samting bilong maritpasin mi mas save long en. Dispela samting i bin helpim gut mi taim mi wok long go bikpela. Mi bai mekim wankain samting long ol pikinini bilong mi.”
Kunle i gat 19 krismas em i tok: “Papamama i bin helpim mi na mi sanap strong taim ol meri bilong ausait i tokim mi long slip wantaim ol. Sapos papamama i no bin lainim mi gut, ating bai mi pamuk. Inap long olgeta taim bihain bai mi pilim tru dispela gutpela samting ol i bin mekim.”
Christiana i tok: “Taim mi toktok wantaim mama bilong mi long ol samting bilong maritpasin, dispela i helpim gut mi. Dispela i bin mekim na mi no kisim ol sik nogut o kisim bel nating, na mi bin makim gutpela rot bilong ol liklik brata na susa bilong mi i ken bihainim. Na ol manmeri i save litimapim nem bilong mi, na man bihain bai mi maritim, em tu bai litimapim nem bilong mi. Na bikpela samting moa, mi bin bihainim lo bilong God Jehova, olsem na mi stap gut wantaim em.”
Bola, em pastaim yumi stori long em, em i tok: “Wanpela wanskul i bin tok, maritpasin em i gutpela samting, maski yu no marit. Em i ting maritpasin em i samting bilong amamas tasol. Tasol taim em i kisim bel na em i no inap mekim wanpela bikpela tes wantaim mipela long skul na kisim setifiket, em i no amamas moa. Sapos mi no gat gutpela papa i bin soim rot long mi, ating mi tu bai i olsem dispela meri na kisim save long ol samting long rot bilong bikpela hevi.”
Ol pikinini i stap namel long ol man i save pamuk, olsem na em gutpela samting tru taim papamama Kristen i helpim ol long kisim ‘gutpela tingting na bai God i ken kisim bek ol.’ (2 Timoti 3:15) Ol tok ol i kisim long papamama, em Baibel i as bilong en, em i wankain olsem wanpela rop bis i gat bikpela pe long en na i bilasim skin bilong pikinini long ai bilong God. (Sindaun 1:8, 9) Ol pikinini i stap bel isi, na papamama i stap belgut tru. Wanpela papa long Afrika em oltaim em i wok long toktok gut wantaim ol pikinini bilong em, em i tok: “Tingting na bel bilong mipela i stap isi. Mipela i save ol pikinini bilong mipela i save long ol samting Jehova i laikim, na ol man bilong ausait i no inap giamanim ol. Mipela i save ol i no ken mekim sampela samting bilong givim hevi long famili. Mi tenkyu long Jehova long ol pikinini i bin inapim ol dispela mak.”
[Futnot]
a Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
[Piksa long pes 10]
Sapos ol yangpela Kristen i kisim ol tok long papamama bilong ol, em ol tok Baibel i as bilong en, bai ol inap sakim ol tok giaman ol narapela yangpela i mekim