Ol Yangpela—Sakim Tingting Bilong Dispela Graun
“Mipela i no bin kisim spirit bilong dispela graun. Nogat. Mipela i kisim Spirit i kam long God.”—1 KORIN 2:12.
1, 2. (a) Olsem wanem pasin bilong ol yangpela bilong dispela graun em i narapela kain long ol yangpela long ol kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova? (b) Yumi ken mekim wanem gutpela tok amamas long klostu olgeta yangpela Witnes?
“OL YANGPELA bilong yumi i save bel hevi; ol narapela i sakim ol, na ol i save bikhet.” Wanpela nius (The Sun-Herald) bilong Ostrelia i bin tok olsem. Nius i tok moa: ‘Ol ripot bilong kot i tokaut olsem: Ol yangpela i paitim nogut tru ol narapela na ol i sanap long kot, namba bilong ol i antap long yia i go pinis inap 22 pesen. Namba bilong ol yangpela i kilim i dai skin bilong ol yet, em i antap long namba bilong 1965 inap 3-pela taim. Planti papamama na pikinini bilong ol i no save poroman gut wantaim, olsem na planti yangpela i save kisim drak, na strongpela dring, na ol i bagarapim ol yet.’ Tasol dispela samting i no kamap long wanpela kantri tasol. Long olgeta hap bilong graun, ol papamama, ol tisa, na ol dokta bilong stretim sik bilong tingting, ol i save tingting planti long i stap bilong ol yangpela.
2 Tasol pasin bilong klostu olgeta yangpela long ol kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova em i narapela kain tru long planti yangpela long nau! Tru, ol i no gutpela olgeta. “Olgeta kain laik nogut i save kamap long bel bilong ol yangpela man” em i save kamap long ol tu. (2 Timoti 2:22) Tasol dispela lain yangpela i save strong long bihainim pasin i stret na ol i no larim ol man bilong dispela graun i pulim ol long mekim pasin nogut. Mipela mekim gutpela tok amamas long yupela ol yangpela i wok long sakim “olgeta kain pasin bilong trik na giaman” bilong Satan! (Efesus 6:11) Mipela laik mekim wankain tok olsem aposel Jon i bin mekim: “Yupela yangpela man [na meri], yupela i gat strong, na tok bilong God i stap strong insait long yupela, na yupela i winim Satan pinis.”—1 Jon 2:14.
3 Tasol bilong yu ken wok yet long winim Satan, yu mas wok strong long sakim dispela tingting em Baibel i kolim “spirit bilong dispela graun.” (1 Korin 2:12) Wanpela saveman bilong tok Grik em i tok, wanpela insait bilong dispela tok “spirit” em “tingting i bosim bel bilong man.” Olsem: Man bilong kros na belhat, ating yumi ken tok olsem tingting long bel bilong em i no gutpela. Tingting bilong yu i bosim ol samting yu mekim, olsem ol pasin na ol tok bilong yu. Tingting o pasin bilong ol man wan wan o bilong wanpela lain em i olsem “spirit” bilong ol. Aposel Pol i tokim ol Kristen: “Marimari bilong Bikpela Jisas Krais i ken i stap wantaim spirit [olsem tingting] bilong yupela.” (Filemon 25) Orait, ol man bilong dispela graun i save kamapim wanem kain tingting? “Dispela graun olgeta em i stap aninit long strong bilong Satan,” olsem na yumi save, tingting bilong dispela graun i no gutpela, a?—1 Jon 5:19.
Wanem Dispela Tingting Bilong Graun?
4, 5. (a) Taim ol man long kongrigesen bilong Efesus i no kamap Kristen yet, wanem tingting i bosim ol? (b) ‘Hetman i bosim strong bilong win’ em i husat? Wanem dispela “win”?
4 Pol i tok: “Bipo yupela i save mekim ol kain kain rong na sin, na dispela i kilim yupela i dai. Long dispela taim yupela i bin wokabaut long pasin nogut bilong dispela graun. Yupela i bin bihainim pasin bilong hetman [“i bosim strong bilong win,” NW ] em dispela strongpela spirit i wok yet insait long bel bilong ol man i save sakim tok bilong God. Bipo yumi olgeta i bin i stap wantaim dispela lain, na yumi bihainim laik nogut bilong olpela bel bilong yumi tasol. Yumi bihainim laik bilong dispela olpela bel na laik bilong tingting bilong yumi yet. Na long taim yumi bin i stap olsem, yumi inap kisim pe nogut God i redim pinis bilong givim long olgeta manmeri i mekim dispela kain pasin.”—Efesus 2:1-3.
5 Taim ol Kristen long Efesus i no lain yet long pasin ol Kristen i mas bihainim, ol i save bihainim pasin bilong dispela ‘hetman i bosim strong bilong win,’ em Satan, tasol ol i no save ol i mekim olsem. Dispela “win” i no wanpela ples tru em Satan na ol ensel nogut bilong em ol i stap long en, nogat. Taim Pol i raitim dispela tok, long dispela taim Satan wantaim ol ensel nogut ol inap i go long heven. (Skelim wantaim Jop 1:6; KTH 12:7-12.) Dispela tok “win” i olsem tingting, na i bosim dispela graun bilong Satan. (Skelim wantaim KTH 16:17-21.) Olsem win tru yumi stap namel long en, dispela tingting i stap long olgeta hap.
6. “Strong bilong win” em i wanem samting? Em i bosim planti yangpela olsem wanem?
6 Tasol “strong bilong win” em i wanem samting? Em i makim bikpela samting dispela “win” inap mekim long ol manmeri. Pol i tok, dispela spirit, olsem tingting, i stap “insait long bel bilong ol man i save sakim tok bilong God.” Olsem na tingting bilong dispela graun i gat strong long kirapim ol man long sakim tok na bikhet, na wanpela rot bilong mekim olsem, em ol wanlain i pulim ol. Wanpela yangpela meri Witnes i tok: ‘Taim yumi stap long skul, oltaim ol wanskul i wok long kirapim yumi long bikhet liklik. Ol yangpela i save laikim yumi moa yet taim yumi bikhet.’
Ol Pasin Em Tingting Bilong Dispela Graun i Kamapim
7-9. (a) Kolim sampela pasin em tingting bilong dispela graun i kamapim namel long ol yangpela long nau. (b) Yu yet yu bin lukim sampela pasin olsem long hap bilong yu?
7 Wanem sampela pasin em tingting bilong dispela graun i save kamapim namel long ol yangpela long nau? Pasin giaman na pasin bikhet. Wanpela nius i tok, winim 70 pesen bilong ol skulmanki long skul koles i bin tok olsem taim ol i stap long haiskul na mekim tes, ol i bin lukstil long pepa bilong narapela. Na planti yangpela i save mekim tok i daunim ol narapela o i sutim bel bilong ol, na ol i mekim tok doti tu. Tru, bilong kamapim klia olsem ol i bel nogut tru long pasin bilong sampela lain, sampela taim Jop na aposel Pol i bin mekim tok i olsem tok i sutim bel bilong ol. (Jop 12:2; 2 Korin 12:13) Tasol ol tok i sutim bel bilong ol narapela em planti yangpela i save mekim long nau, planti taim dispela em i tok nogut tru.
8 Narapela pasin em tingting bilong dispela graun i kamapim, em pasin bilong lusim bikpela hap taim long painim amamas. Planti yangpela i save go long kain kain pati nogut, olsem nait-klap bilong ol yangpela na disko na danis inap nait olgeta.a Na ol i save bilas na pasim klos i narapela kain stret. Pasin bilong planti yangpela long pasim klos i bikpela tumas, na mekim pasin ol narapela i kirap nogut tru long en, olsem wokim hul long sampela hap bilong skin olsem tang na nus na pasim yau-ring long en, dispela i makim olsem ol i wanbel long pasin bikhet bilong dispela graun. (Skelim wantaim Rom 6:16.) Tingting bilong graun i kamapim tu pasin bilong lusim bikpela hap taim long bungim planti mani kago samting. Wanpela nius i tok, ‘ol man i wok bisnis ol i wok strong long kamapim kain kain samting bilong grisim ol yangpela long kam long stua na baim ol samting.’ I kam inap long taim ol yangpela long Amerika i pinisim haiskul, ol i bin lukim 360,000 toksave long TV. Ating ol wanlain bilong yu ol tu bai strong long yu mas baim ol samting. Wanpela meri i gat 14 krismas em i tok: “Ol narapela i save askim, ‘Yu pasim wanem kain kolsiot, o saket, o trasis jins?’ ”
9 Kirap long taim bilong ol man i bin raitim Baibel, ol musik nogut i bin stap olsem tul bilong Satan bilong kirapim ol man long mekim pasin doti. (Skelim wantaim Kisim Bek 32:17-19; Song 69:12; Aisaia 23:16.) Olsem na yumi ken save, planti man i save laikim ol musik i gat ol tok bilong singsing i stori long pasin sem na i gat tok nogut long en, na pairap bilong musik i kirapim bel bilong ol. Na pasin pamuk em narapela samting pasin doti bilong dispela graun i kamapim. (1 Korin 6:9-11) Wanpela nius (The New York Times) i tok: ‘Bilong ol wanlain i ken orait long ol, planti yangpela man na meri i save slip wantaim na mekim maritpasin. Klostu olgeta sumatin long haiskul i bin mekim maritpasin.’ Narapela nius (The Wall Street Journal) i tok, planti pikinini moa yet i gat 8-pela i go inap 12-pela krismas ol i ‘save mekim maritpasin.’ Wanpela meri em nau tasol em i pinis long mekim wok long skul bilong helpim ol pikinini long hevi bilong ol, em i tok: ‘Nau yumi lukim sampela meri i stap long gret 6 ol i gat bel.’b
Sakim Tingting Bilong Dispela Graun
10. Sampela yangpela, em famili bilong ol i Kristen, ol i bin larim tingting bilong dispela graun i daunim ol olsem wanem?
10 Sori tru, sampela yangpela Kristen i bin larim tingting bilong dispela graun i daunim ol. Wanpela yangpela meri Japan i tok: ‘Long ai bilong papamama na ol wanlain Kristen i olsem mi wokabaut stret, tasol long pasin hait mi wok long mekim narapela kain pasin.’ Wanpela yangpela bilong Kenya i gat 17 krismas em i tok: “Inap longtaim liklik mi bin giaman long bihainim stretpela pasin Kristen, tasol mi save go long ol pati, ol bung bilong rok-musik, na mi poromanim ol man nogut. Mi save dispela samting mi mekim em i no stret, tasol mi ting sapos mi no wok long tingim, dispela bai mekim na bel i no inap kotim mi moa. Tasol dispela tingting i no lusim mi—em i sutim moa yet bel bilong mi.” Narapela yangpela, bilong Jemani, i tok: “Mi kirap long raun wantaim ol poroman i no save bihainim stretpela pasin. Bihain mi kirap long smok. Mi laik bagarapim bel bilong papamama bilong mi, tasol mi bagarapim bel bilong mi yet tasol.”
11. Taim 10-pela man bilong lukstil i kam bek na toktok planti, wanem samting i bin helpim Kalep na em i no bihainim pasin bilong ol?
11 Tasol i gat rot long sakim, olsem givim baksait long tingting bilong dispela graun. Tingim Kalep bilong bipo. Taim 10-pela man bilong lukstil i kam bek na toktok planti long Graun Bilong Promis, Kalep na Josua i no larim dispela samting i pretim ol, na tupela i no kirap bihainim pasin bilong ol. Tupela i strongim bel na tok: “Dispela hap graun mipela i bin lukim, em i gutpela tumas. Sapos Bikpela i amamas long yumi, em bai i kisim yumi i go long dispela kantri na givim dispela gutpela graun i gat planti gris long yumi.” (Namba 14:7, 8) Wanem samting i bin helpim Kalep na em i no larim ol i pulim em long bihainim pasin bilong ol? Jehova i stori long Kalep olsem: “Em i gat narakain tingting.”—Namba 14:24.
Kamapim “Narakain Tingting”
12. Long toktok bilong yumi, bilong wanem i bikpela samting long bihainim “narakain tingting”?
12 Long nau, yumi mas i gat strongpela bel na no ken pret na bai yumi inap kamapim “narakain tingting”—em tingting i no wankain long tingting bilong dispela graun. Bilong mekim olsem, yumi no ken mekim tok i sutim bel bilong narapela o daunim em. Long tok Grik, dispela tok “sutim bel” i olsem ‘brukim mit olsem ol dok i save mekim.’ (Skelim wantaim Galesia 5:15.) Olsem tit bilong dok inap tekewe mit long bun, olsem tasol ol tok i sutim bel bilong narapela em inap tekewe gutnem bilong em. Tasol Kolosi 3:8 i kirapim yumi long “rausim olgeta kain pasin nogut, em pasin bilong kros na belhat na bel nogut, na pasin bilong tok nogut long ol arapela na pasin bilong mekim toktok i doti.” Na Sindaun 10:19 i tok: “Sapos man i mekim planti toktok, em inap mekim sin long tok bilong en. Tasol man i no mekim planti toktok, em i gat gutpela tingting.” Sapos narapela i mekim tok i bagarapim bel bilong yu, orait yu mas bosim bel na “tanim narapela wasket tu i go long em”—ating long pasin isi yu yet i ken go toktok wantaim dispela man na stretim dispela hevi.—Matyu 5:39; Sindaun 15:1.
13. Olsem wanem ol yangpela inap soim olsem ol i gat stretpela tingting long ol samting bilong skin?
13 Narapela samting yu ken mekim bilong kamapim “narakain tingting,” em yu mas kisim stretpela tingting long ol samting bilong skin. Tru, yumi gat laik long kisim ol naispela samting. Bipo Krais Jisas yet i gat wanpela naispela klos. (Jon 19:23, 24) Tasol taim ol samting yu holim i kamap olsem nambawan bikpela samting long yu na oltaim yu krai long papamama long baim ol samting ol i no gat mani bilong baim, o yu laik bihainim tasol pasin bilong ol narapela yangpela na yu laik bai papamama i baim, orait ating tingting bilong dispela graun i bosim yu, maski yu no save long dispela. Baibel i tok: “Olgeta pasin bilong ol man bilong graun, em pasin bilong bel kirap na aigris na bikhet, ol dispela pasin i no kam long Papa. Nogat. Ol i pasin bilong graun tasol.” Olsem na no ken larim tingting bilong dispela graun, olsem tingting bilong kisim planti mani kago samting, i bosim yu! Lain long amamas long samting yu holim pinis.—1 Jon 2:16; 1 Timoti 6:8-10.
14. (a) Lain bilong God long taim bilong Aisaia i bin mekim wanem na i makim olsem ol i no gat stretpela tingting long ol samting bilong amamas? (b) Wanem sampela samting nogut i bin kamap long ol nait-klap na ol pati nogut em sampela yangpela Kristen i bin go long en?
14 Pasin bilong kisim stretpela tingting long ol samting bilong amamas, em tu i bikpela samting. Profet Aisaia i tok: “Bai yupela i bagarap, yupela ol man bilong kirap long bikmoning tru na dring wain na ol kain kain strongpela dring. Yupela i save dring na spak i go abrusim biknait. Long holim pati na dring wain na pilai ol kain kain musik long gita na mambu na kundu, em yupela i save tumas. Tasol ol samting Bikpela i wok long mekim, em yupela i no gat save long en.” (Aisaia 5:11, 12) Sori tru, sampela yangpela Kristen i bin insait long kain pati nogut olsem. Taim ol i askim sampela yangpela Kristen long stori long ol samting i save kamap long ol nait-klap bilong ol yangpela, wanpela yangpela sista i tok: “Pait i save kamap olgeta taim. Sampela taim mi bin stap namel long pait.” Na wanpela yangpela brata i tok: “I gat pasin bilong dring, smok, na kain samting olsem.” Narapela yangpela brata i tok: “Ol i spak. Ol i mekim pasin longlong tru! Ol i kisim drak. Planti samting nogut i save kamap. Sapos yu go long kain pati olsem na yu ting dispela i no inap mekim wanpela samting long yu, tingting bilong yu i kranki stret.” Olsem na i gat as tru na Baibel i tok pasin bilong hambak nabaut, olsem “pati nogut” bilong kisim amamas, em “pasin bilong olpela bel.”—Galesia 5:19-21; Baibel Byington; Rom 13:13.
15. Baibel i kamapim wanem stretpela tingting long ol samting bilong amamas?
15 Tasol yu no ken ting pasin bilong abrusim ol amamas nogut bai mekim na i no gat amamas long i stap bilong yu. Yumi lotuim God bilong “amamas,” na em i laik bai yu amamas long yangpela bilong yu! (1 Timoti 1:11; Saveman 11:9) Tasol Baibel i toksave: “Sapos man i laikim tumas . . . pasin bilong amamas, orait . . . em bai i sot long ol samting.” (Sindaun 21:17) Em nau, sapos pasin bilong kisim amamas i kamap olsem nambawan bikpela samting long i stap bilong yu, bai yu sot long sampela samting bilong spirit. Olsem na yu mas bihainim ol lo bilong Baibel taim yu tingim ol samting bilong amamas yu laik mekim. I gat planti kain samting yu ken mekim bilong kisim amamas long en, em ol samting bilong strongim yu na i no bilong givim hevi o pen long yu.c—Saveman 11:10.
16. Olsem wanem ol yangpela Kristen i ken kamapim olsem ol i narapela kain?
16 Sapos yu bilas na pasim klos i makim pasin daun, na yu givim baksait long ol nupela nupela stail bilong dispela graun, dispela tu bai makim olsem yu gat narakain tingting. (Rom 12:2; 1 Timoti 2:9) Na tu, yu mas skelim gut ol musik yu laik harim. (Filipai 4:8, 9) Wanpela yangpela Kristen i tok: “Mi holim sampela musik mi save mi mas tromoi, tasol mi laikim tru pairap bilong en!” Narapela yangpela man i mekim wankain tok: “Mi laikim musik tumas, olsem na dispela inap pundaunim mi. Sapos mi kisim save olsem sampela samting bilong singsing i no stret, o papamama i kamapim dispela samting long mi, orait nau mi mas wok long subim tingting long bosim bel, long wanem, long bel mi laikim tru dispela kain musik.” Yupela ol yangpela, nogut yupela i no save long “tingting na pasin bilong [Satan]”! (2 Korin 2:11) Em i save mekim wok long musik bilong pulim ol yangpela na bai ol i lusim Jehova! Ol buk na nius bilong Sosaiti Was Taua i bin kamapim ol stori i toktok long ol kain musik olsem rap, hevi-metal, na rok-musik i narapela kain stret.d Tasol ol buk na nius bilong Was Taua i no inap stori long olgeta nupela kain stail bilong musik i save kamap, nogat. Olsem na yu yet mas “tingting gut” na bihainim “gutpela save” taim yu skelim ol musik yu laik harim.—Sindaun 2:11.
17 Las tru, yu mas stap klin long pasin bilong yu. Baibel i tok strong olsem: “Stap longwe long pasin pamuk.” (1 Korin 6:18) Long tok Grik, dispela tok pasin pamuk em por·neiʹa, na i makim olgeta kain maritpasin em man o meri i mekim long narapela na tupela i no marit. Pasin bilong putim sem long maus bilong narapela na pasin bilong pilai pilai long sem bilong narapela em tu i insait long dispela samting. Planti yangpela Kristen i bin mekim kain pasin olsem na ol i ting ol i no mekim pasin pamuk. Tasol Tok Bilong God i tokaut klia olsem: “Laik bilong God em i olsem. Yupela i mas givim laip bilong yupela olgeta long em na kamap holi. Olsem na yupela i mas abrusim olgeta kain pasin pamuk. Yupela i mas bosim ol laik na tingting nogut i save kamap long bel bilong yupela, bai yupela i bihainim ol gutpela pasin na ol pasin God i laikim.”—1 Tesalonaika 4:3, 4.
18. (a) Ol yangpela i ken mekim wanem na bai tingting bilong dispela graun i no ken bagarapim ol? (b) Stori i kamap bihain long dispela bai toktok long wanem samting?
18 Em nau, sapos Jehova i helpim yu, yu inap mekim ol samting na bai tingting bilong dispela graun i no ken bagarapim yu! (1 Pita 5:10) Tasol planti taim Satan i save haitim ol trap bilong em, olsem na yumi mas tingting gut na bai yumi inap save long ol dispela trap yumi inap kisim bagarap long en. Stori i kamap bihain long dispela bai helpim ol yangpela long skulim gut tingting bilong ol.
[Ol Futnot]
a Sapos yu laik kisim sampela save moa, lukim “Young People Ask . . . Are Raves Harmless Fun?” long Kirap! (tok Inglis), Disemba 22, 1997.
b Ol pikinini i gat 11-pela krismas samting.
c Bilong kisim save long sampela samting yu ken mekim, lukim pes 296-303 bilong buk Sampela Askim Bilong Ol Yangpela—Ol Gutpela Bekim.
d Lukim Wastaua bilong Epril 15, 1993.
Ol Askim Bilong Tingim Gen
◻ “Spirit bilong dispela graun” em i wanem samting? Em i gat wanem “strong” bilong bosim ol man?
◻ Wanem sampela pasin em tingting bilong dispela graun i kamapim namel long ol yangpela long nau?
◻ Long toktok na long ol samting bilong amamas, olsem wanem ol yangpela Kristen i ken soim olsem ol i gat “narakain tingting”?
◻ Long pasin na long musik bilong ol, olsem wanem ol yangpela Kristen i ken soim olsem ol i gat “narakain tingting”?
3. Wanem wanpela insait bilong dispela tok “spirit”?
17. (a) Por·neiʹa em i wanem samting? Wanem sampela pasin i insait long dispela? (b) Wanem laik bilong God long ol samting bilong stretpela pasin?
[Piksa long pes 9]
Pasin bilong planti yangpela i soim olsem “strong” bilong tingting bilong dispela graun em i bosim ol
[Piksa long pes 10]
Skelim gut ol musik yu laik harim
[Piksa long pes 11]
Yu mas i gat strongpela bel na bai yu inap sakim tingting bilong dispela graun