Stori Bilong Wanpela Man
Man Bilong Kamapim Lait Long Planti Kantri
EM STORI BILONG GEORGE YOUNG—RUTH YOUNG NICHOLSON I RAITIM DISPELA STORI
“Bilong wanem ol pris pasto i no tokaut long dispela samting taim ol i autim tok long haus lotu? . . . Yumi wanem kain man sapos yumi pasim maus taim yumi save pinis olsem dispela tok mi bin raitim em i trupela tok? Yumi no ken haitim dispela save long ol man, nogat; yumi mas autim tok i tru na yumi no ken sem long mekim o haitim dispela tok.”
DISPELA em hap tok Papa i raitim long wanpela pas i gat 33 pes, em i bin raitim bilong askim ol pris long rausim nem bilong em long misin. Em long yia 1913. Kirap long dispela taim em i kirap mekim planti samting long i stap bilong em na em i bin mekim wok bilong kamapim lait long planti kantri. (Filipai 2:15) Kirap long taim mi liklik yet, mi wok long kisim na bungim ol stori bilong ol samting papa i mekim. Mi kisim ol dispela stori long ol wanblut na long ol buk i stori long ol samting i bin kamap bipo, na ol poroman i helpim mi long stretim na bungim gut ol dispela stori bilong em. Planti samting Papa i bin mekim i kirapim mi long tingim aposel Pol. Olsem dispela aposel God i bin salim em i go mekim wok namel long ol narapela lain, long olgeta taim Papa tu i redi long raun i go long ol manmeri bilong olgeta kantri na ailan bilong givim tok bilong Jehova long ol. (Rom 11:13; Song 107:1-3) Orait, nau bai mi stori long yu long papa bilong mi, George Young.
Long Taim Bipo
Papa em i laspela pikinini man bilong John na Margaret Young, em wanpela famili i save go long lotu Presbitirian bilong Skotlan. Bihain liklik long taim dispela famili i lusim Edinbek, Skotlan, na i go sindaun long Britis Kalambia, long hap wes bilong Kanada, mama i karim em long Septemba 8, 1886. Alexander, John, na Malcolm, em tripela brata bilong em—mama i karim ol long Skotlan sampela yia paslain liklik. Marion, em liklik susa bilong ol dispela manki, ol i givim narapela nem long em, Nellie, na krismas bilong em i aninit liklik long krismas bilong Papa inap 2-pela yia.
Ol i go bikpela long wanpela fam long Sanik, em wanpela ples i no longwe tumas long Viktoria, Britis Kalambia, na ol dispela pikinini i amamas long stap long dispela hap. Na tu, ol i lain long mekim ol wok. Olsem na taim papamama bilong ol i kam bek long raun bilong ol long Viktoria, ol pikinini i pinisim ol wok ausait long haus na haus i stap klin.
Bihain, Papa na ol brata bilong em ol i gat laik long mekim wok bisnis long painim gol samting na baim ol diwai. Ol dispela brata i kisim nem olsem man bilong raun na painim ol diwai bilong katim (em ol man i save go lukim ol ples i gat diwai na bai ol i ken katim na wokim plang samting) na ol i kamap man bilong baim na maketim ol plang. Papa i save lukautim mani.
Bihain, laik bilong Papa long ol samting bilong spirit i mekim na em i kamap wanpela pasto bilong lotu Presbitirian. Tasol long dispela taim, ol tok Charles Taze Russell, em namba wan presiden bilong Sosaiti Was Taua, i bin mekim long wanpela nius i kirapim tru tingting bilong em. Ol samting Papa i kisim save long en i kirapim em tru na em i raitim pas bilong pinis long lotu, na hap tok bilong dispela pas i stap long kirap bilong dispela stori.
Long gutpela pasin Papa i mekim wok long ol ves bilong Baibel bilong kamapim klia olsem Baibel i no orait long tok ol lotu i skulim ol man long en, olsem ol man i gat tewel na God i save givim pen oltaim long ol man long bikpaia. Em i kamapim tu olsem bilip bilong ol lotu long God Triwan em i no stret, na em i tok ol haiden i as bilong dispela bilip na Baibel i no toktok long dispela samting. Kirap long dispela taim em i bihainim pasin bilong Jisas Krais na mekim wok Kristen; long pasin daun em i mekim wok long save na strong bilong em long litimapim nem bilong Jehova.
Long 1917, Sosaiti Was Taua i tokim Papa long kirap mekim wok olsem wasman bilong raun. Em i mekim ol tok na soim piksa slait na piksa “Photo-Drama of Creation” long ol biktaun na long ol taun long Kanada. Taim Papa i mekim raun bilong em i go, ol manmeri i pulap long ol haus bung. Ol i putim sedyul bilong ol raun bilong em long ol Wastaua i kam inap long 1921.
Wanpela nius bilong Winipeg i bin tok olsem Evanjelis Young i bin toktok wantaim 2,500 manmeri insait long wanpela haus bung na planti moa ol i no inap go insait, long wanem, haus i pulap tru. Long Otawa, em i bin mekim wanpela tok nem bilong en “I Go Long Bikpaia na i Kam Bek.” Long dispela bung wanpela lapun man i tok olsem: “Taim dispela tok i pinis, George Young i singautim ol pris pasto i go antap long pletfom bilong toktok wantaim em long dispela samting, tasol i no gat wanpela bilong ol i go antap. Long dispela taim mi save pinis olsem dispela em tok i tru.”
Papa i save makim planti wok bilong spirit em bai mekim long taim em i mekim raun bilong em olsem wasman. Bihain em i save i go hariap bilong kisim tren na i go long narapela hap em i bin makim bilong i go long en. Taim em i go long ka, sampela taim em i save i go paslain tru long taim bilong kaikai long moningtaim. Papa em i man bilong givim bel tru long wok, na tu em i gat gutpela nem olsem man bilong tingim ol narapela na man bilong mekim ol gutpela wok Kristen bilong helpim ol man na givim ol samting long ol man.
Em i bin i go long planti kibung long bipo, tasol wanpela kibung em i bin tingim yet em kibung ol i bin wokim long Edmenten, Albeta, long 1918. Olgeta long famili bilong em i bin stap long dispela kibung bilong lukim Nellie i kisim baptais. Na tu, em i laspela taim long ol manki i stap wantaim. Tupela yia bihain, Malcolm i kisim sik numonia na em i dai. Tripela brata bilong Malcom na papa bilong ol i bin wet long kisim laip long heven, na Malcolm tu i olsem. Olgeta wantaim i bin stap gut long God i go inap long taim ol i dai.—Filipai 3:14.
I Go Mekim Wok Long Narapela Kantri
Taim Papa i pinisim raun bilong em long Kanada long Septemba 1921, Joseph F. Rutherford, em presiden bilong Sosaiti Was Taua long dispela taim, i tokim em long i go long ol ailan Karibian. Long olgeta hap bilong ol dispela ailan Papa i soim piksa “Photo-Drama of Creation,” na ol man i amamas tru long lukim. Em i stap long Trinidat na i raitim pas olsem: “Haus bung i pulap tru, na planti moa i laik i go insait tasol ol i no inap. Long namba tu nait bikpela lain tru i pulap long dispela haus.”
Long 1923, ol i salim Papa i go mekim wok long Brasil. Long dispela hap em i mekim tok na planti manmeri i bung, na sampela taim em i baim ol man bilong tanim tok na ol i tanim tok em i mekim. Wastaua bilong Disemba 15, 1923, i tok olsem: “Kirap long Jun 1 i go inap long Septemba 30 Brata Young i bin mekim 21 pablik-tok, na 3,600 i bung; em i bin mekim 48 miting bilong kongrigesen, na 1,100 i bung; em i bin tilim 5,000 buk na nius long tok Potugal na i no gat pe long en.” Wanpela tok Papa i mekim, nem bilong en “Planti Milion Man i Stap Nau Ol i No Ken i Dai,” na planti manmeri i amamas long harim dispela tok.
Taim ol i dediketim nupela haus brens long Brasil long Mas 8, 1997, liklik buklet i gat stori bilong dediketim brens ofis i kamapim tok olsem: “1923: George Young i kam long Brasil. Em i stretim rot bilong wokim wanpela brens-ofis long taun Rio de Janero.” I gat ol buk na nius long tok Spen, tasol ol i mas i gat ol buk na nius long tok Potugal tu, em bikpela tok ples long Brasil. Olsem na long Oktoba 1, 1923, ol i kirap wokim Wastaua long tok Potugal.
Papa i bungim planti man long Brasil ol i laik harim tok. Papa i bin bungim wanpela man Potugal nem bilong em Jacintho Pimentel Cabral, em i wanpela maniman. Em i tok Papa i ken mekim ol miting long haus bilong em. I no longtaim na Jacintho i kisim tok i tru na bihain em i kamap wanpela wokman long brens-ofis. Narapela em Manuel da Silva Jordão, em wanpela yangpela man Potugal i save wok gaden. Em i bin harim pablik-tok Papa i mekim na dispela tok i kirapim em na em i go bek long Potugal bilong mekim wok kolpota, em nem bipo ol i save kolim long ol Witnes Bilong Jehova i save autim tok long olgeta de.
Planti taim Papa i raun long hap bilong Brasil long tren, na em inap painim ol man i laik harim tok. Long wanpela raun bilong em, em i bungim Bony na Catarina Green na em i stap wantaim ol inap 2-pela wik, na em i kamapim insait bilong ol tok bilong Baibel long ol. Sevenpela wanblut long dispela famili i kisim baptais long wara bilong makim olsem ol i dediket pinis long Jehova.
Long 1923 Papa i bin bungim Sarah Bellona Ferguson. Long 1867 taim em i pikinini yet, em wantaim brata bilong em Erasmus Fulton Smith na ol narapela bilong famili ol i lusim Amerika na ol i go sindaun long Brasil. Kirap long 1899, oltaim em i bin kisim nius Wastaua long rot bilong posofis. Inap longtaim ol i bin wet long wanpela i kam lukim ol, olsem na taim Papa i mekim raun bilong em, nau rot i op na Sarah wantaim 4-pela pikinini bilong em, na wanpela meri Papa i save kolim olsem Anti Sallie, ol i kisim baptais. Dispela i kamap long Mas 11, 1924.
I no longtaim na Papa i go autim tok long sampela kantri bilong Saut Amerika. Long Novemba 8, 1924, em i stap long Peru na i raitim pas olsem: “Nau tasol mi pinis long tilim 17,000 liklik nius long Lima na Kalau.” Bihain em i go long Bolivia bilong tilim ol liklik nius long dispela hap. Em i raitim pas na stori long dispela raun bilong em olsem: “Papa bilong yumi i mekim gut long wok bilong yumi. Wanpela man Indian i helpim mi. Haus bilong em i stap long het bilong wara Amason. Taim em i go bek em bai kisim 1,000 liklik nius na sampela buk i go wantaim em.”
Papa i bin wok strong na dispela i mekim na tok i tru bilong Baibel i kamap long planti kantri long Sentral na Saut Amerika. Wastaua bilong Disemba 1, 1924, i tok: “George Young i stap long Saut Amerika inap 2-pela yia pinis. . . . Dispela gutpela brata i bin mekim gutpela wok long kisim tok i tru i go long Punta Arenas, long hap bilong Majelan.” Na tu, Papa i bin go pas long mekim wok autim tok long kantri Kosta Rika, Panama, na Veneswela. Maski em i bin kisim sik malaria na skin bilong em i no strong, em i mekim yet dispela wok.
Bihain Em i Go Long Yurop
Long Mas 1925, Papa i kisim sip i go long Yurop, na long dispela hap em i laik tilim 300,000 liklik nius bilong Baibel long Spen na Potugal, na em i laik stretim rot bambai Brata Rutherford i ken kam na mekim ol pablik-tok. Taim Papa i kamap long Spen, em i ting olsem Brata Rutherford bai i no inap mekim dispela tok, long wanem, ol lotu i birua.
Orait Brata Rutherford i bekim tok bilong Papa na em i kamapim tok bilong Aisaia 51:16 olsem: “Mi bin givim yupela ol tok bilong mi, bai maus bilong yupela inap autim stret ol dispela tok. Na mi bin haitim yupela gut long han bilong mi. Mi Bikpela, mi bin putim skai na graun i stap long ples bilong ol, mi tokim yupela ol manmeri bilong Jerusalem olsem, yupela i lain manmeri bilong mi stret.” Taim Papa i harim dispela tok, em i tok olsem: “Tru tumas, em laik bilong God, olsem na mi mas larim God yet i mekim dispela samting i kamap.”
Long Me 10, 1925, Brata Rutherford i mekim pablik-tok bilong em long Haus Bung Novedades long Basilonia, na wanpela man i tanim dispela tok. Inap olsem tu tausen manmeri i bung, na wanpela ofisa bilong gavman tu i stap, na i gat wanpela sekyuriti i sanap long pletfom na was. Ol i mekim wankain samting long Madrit, na 1,200 manmeri i bung. Dispela tok i mekim na ol man i laik tru long harim tok, olsem na ol i kirapim wanpela brens-ofis long Spen. Olsem yiabuk bilong ol Witnes Bilong Jehova bilong 1978 i tok, “Ol i makim George Young long stiaim ol wok bilong dispela brens-ofis.”
Long Me 13, 1925, Brata Rutherford i mekim tok long Lisbon, Potugal. Maski ol pris pasto i singaut na brukim ol sia na i laik bagarapim miting, tasol raun bilong em long dispela hap tu i gutpela tru. Taim Brata Rutherford i mekim pinis ol tok long Spen na Potugal, bihain Papa i wok yet long soim piksa “Photo-Drama of Creation,” na tu em i stretim rot bilong prinim ol buk na nius bilong Baibel na tilim long ol dispela ples. Long 1927 em i tok olsem ‘ol i autim gutnius long olgeta hap bilong ol biktaun na taun long Spen.’
Autim Tok Long Hap Bilong Soviet Yunion
Narapela ples wok bilong Papa long mekim wok misineri em long Soviet Yunion, na em i kamap long dispela hap long Ogas 28, 1928. Hap tok bilong wanpela pas em i raitim long Oktoba 10, 1928, i tok olsem:
“Kirap long taim mi kam long Rasia, mi inap tru long beten olsem, ‘Kingdom bilong yu i mas i kam.’ Mi wok long lainim tok ples, tasol mi lain isi isi. Man i save tanim tok bilong mi em i gutpela man, em man Juda, tasol em i save bilip long Krais na em i save laikim Baibel. Sampela gutpela samting i bin kamap long dispela hap, tasol mi no save bai ol i orait long mi ken stap inap wanem taim. Long wik i go pinis ol i tokim mi long lusim dispela ples insait long dispela de yet, tasol mipela i stretim tok na mi inap stap longtaim liklik.”
Papa i bungim sampela Sumatin Bilong Baibel long Korkof, long nau em i wanpela biktaun long Yukren, na em i toktok wantaim ol na aiwara bilong amamas i kamap long ai bilong ol. Ol i mekim liklik kibung long olgeta nait i go inap long biknait. Bihain Papa i raitim pas na i stori long em i bin bungim ol dispela brata, na em i tok: “Tarangu, ol polis i kisim olgeta buk bilong ol dispela brata na ol i no mekim gutpela pasin long ol, tasol ol brata i stap amamas yet.”
Stori bilong wok autim tok Papa i bin mekim long Soviet Yunion, ol i putim long liklik buk ol i wokim bilong ol man i kam bung bilong dediketim nupela haus brens long Jun 21, 1997, long Sen Pitasbek, Rasia. Dispela buk i tok olsem ol i salim Papa i go long Mosko, na buk i tok em i kisim tok orait long “wokim 15,000 liklik buk Freedom for the Peoples na Where Are the Dead? bilong tilim long Rasia.”
Taim Papa i lusim Rasia na i kam bek, ol i makim em long mekim wok olsem wasman bilong raun long Amerika. Long Saut Dakota em i go long haus bilong Nellena na Verda Pool, em tupela susa, na sampela yia bihain tupela i kamap misineri long Peru. Ol i amamas tru long wok Papa i mekim bilong autim tok na em i no les, na ol i tok: “Tru tumas, ol brata long bipo i gat tingting olsem bilong ol painia tru na ol i go long ol narapela narapela kantri; na maski ol i no gat planti samting bilong skin, pasin bilong laikim tru Jehova i pulap tru long bel bilong ol. Em dispela samting i bin kirapim ol long mekim ol dispela wok.”
Marit na i Go Raun Namba Tu Taim
Planti yia Papa na Clara Hubbert bilong ailan Manitulin, Onterio, i bin raitim pas i go i kam. Tupela wantaim i bin stap long kibung i bin kamap long Kalambas, Ohaio, long Julai 26, 1931, na long dispela taim ol Sumatin Bilong Baibel i kisim nupela nem olsem ol Witnes Bilong Jehova. (Aisaia 43:10-12) Wanpela wik bihain tupela i marit. Wantu Papa i go gen long namba tu raun bilong autim gutnius long hap bilong ol ailan Karibian. Long dispela hap em i helpim ol na stretim ol miting na lainim ol long autim tok long ol haus.
Mama i kisim ol piksa, na kat, na ol pas i kam long Surinam, Sen Kits, na planti narapela ples. Ol pas i stori long wok bilong autim tok i kamap gutpela na sampela taim i gat stori bilong ol pisin, ol animal, na diwai samting bilong wanpela kantri Papa i go long en. Long Jun 1932, Papa i pinisim wok na raun bilong em long Karibian na em kisim sip na i go bek long Kanada. Bihain, em na Mama i mekim wok autim tok wantaim long olgeta de. Long taim bilong kol long 1932 na 1933, ol i go i stap long hap bilong Otawa na wok wantaim wanpela bikpela lain i save autim tok long olgeta de.
Em i Stap Sotpela Taim Tasol Olsem Papa Bilong Famili
Long 1934, mama i karim brata bilong mi David. Taim em i pikinini yet, em i save sanap antap long wanpela bokis mama i save putim ol hat long en na em i save makim olsem em i mekim “ol tok” bilong em. Kirap long taim em i liklik yet na i kam inap nau, em i laikim tru Jehova olsem papa bilong em i bin mekim. Tripela i save raun long ka na i gat masin bikmaus i stap long het bilong ka, na ol i go lukim ol kongrigesen i stap long nambis long hap is bilong Kanada na i go olgeta long nambis long hap bilong wes. Mama i karim mi long 1938, long dispela taim Papa i mekim wok long Britis Kalambia. David inap tingim yet pasin bilong Papa, em i save putim mi long bet na em wantaim Mama na Devit i brukim skru arere long bet na Papa i beten long God bilong tok tenkyu long mama i bin karim mi.
Long taim bilong kol long 1939, mipela i stap long Vankuva na Papa i go lukim ol kongrigesen long dispela hap. Mipela i bin bungim planti pas insait long planti yia na wanpela i bilong Janueri 14, 1939, na Papa i raitim dispela pas long taim em i stap long Vernon, Britis Kalambia. Papa i raitim dispela pas long Clara, David, na Ruth, na em i tok: “Mi laik givim liklik kis long yupela na holimpas yupela.” Long dispela pas i gat liklik tok bilong mipela wan wan. Em i stori olsem i gat bikpela wok bilong kisim kaikai, tasol i no gat planti wokman.—Matyu 9:37, 38.
Em i kam bek long wok bilong em long Vankuva, na wanpela wik bihain em i pundaun long taim bilong miting. Ol dokta i skelim em na ol i lukim olsem wanpela buk i gat sik kensa i kamap long kru bilong em. Long Me 1, 1939, em i dai na pinisim wok bilong em hia long graun. Mi gat 9-pela mun, na David i gat klostu 5-pela krismas. Gutpela mama bilong mipela, em tu i gat tingting long stap long heven, em i stap gut long God i go inap long taim em i dai long Jun 19, 1963.
Tingting bilong papa long gutpela wok bilong em long kisim gutnius i go long planti kantri i stap long wanpela pas em i bin raitim long mama na mipela i painim. Hap tok bilong pas i tok olsem: “Long pasin marimari Jehova i orait long mi long i go long ol dispela kantri na mi mekim wok olsem wanpela lait bilong kamapim tok bilong Kingdom. Mi litimapim nem holi bilong em. Lait bilong Jehova i save kamap strong long ol man i no gat strong na ol man i no gat save tru long mekim wok.”
Long nau, ol pikinini bilong George na Clara Young, na ol tumbuna pikinini, na ol pikinini bilong ol tumbuna pikinini bilong ol, ol tu i mekim wok bilong gutpela God bilong yumi, em Jehova. Wanpela i tokim mi olsem planti taim Papa i bin kolim tok bilong Hibru 6:10, em i tok: “God em i no man nogut, na bai em i lusim tingting long ol gutpela wok yupela i bin mekim. Nogat. Yupela i bin givim bel bilong yupela long God.” Mipela tu i no lusim tingting long wok Papa i bin mekim.
[Piksa long pes 23]
Papa bilong mi, long han sut, wantaim 3-pela brata bilong em
[Ol Piksa long pes 25]
Papa (em i sanap) wantaim Brata Woodworth, Brata Rutherford, na Brata Macmillan
Daunbilo: Papa (long han kais) na sampela moa i stap wantaim Brata Russell
[Ol Piksa long pes 26]
Papa na Mama
Daunbilo: Long de tupela i marit
[Piksa long pes 27]
Mi, David na Mama sampela yia bihain long taim Papa i dai