‘Wok Strong Long Kamap Wanbel Wantaim Ol Man’
“Painim rot bilong i stap wanbel wantaim olgeta man.”—ROM 12:18.
1, 2. Wanem sampela as na bel isi ol man bilong graun i kamapim em i no inap i stap oltaim?
TINGIM wanpela haus em as bilong en i no strongpela, na ol pos i sting pinis, na rup i laik pundaun. Olsem wanem? Yu laik sindaun long kain haus olsem? Ating nogat. Haus yet i no sanap gut, olsem na maski yu penim, em bai stap olsem tasol. Bihain, haus bai pundaun.
2 Bel isi ol man bilong dispela graun i kamapim, em i kain olsem dispela haus. Dispela bel isi i no gat strongpela as bilong en—em ol tok promis bilong ol man ol ‘i no inap kisim bek yumi.’ (Song 146:3) Kirap long bipo yet na i kam, ol man bilong ol narapela narapela lain na kantri na skin ol i bin pait wantaim. Tru, i gat sampela hap taim na i no gat pait—i gat bel isi i stap—tasol dispela em i wanem kain bel isi? Sapos tupela lain i pait na nau ol i sekan wantaim, na as bilong dispela em wanpela lain i daunim narapela o tupela lain wantaim i no laik pait moa, orait dispela em i wanem kain bel isi? Ol pasin i bin kirapim dispela pait, olsem bel nogut na tingting nogut long narapela lain, ol dispela pasin i stap yet. Ol i stap bel isi long skin tasol—i no bel isi bilong i stap oltaim.—Esekiel 13:10.
3. Wanem samting i mekim na bel isi bilong lain bilong God i narapela kain tru long bel isi ol man bilong graun i kamapim?
3 Tasol maski i gat ol pait i kamap long graun, bel isi tru i stap. Long we? Namel long ol Kristen tru, em ol man i bihainim Jisas Krais—ol i bihainim tok bilong Jisas na ol i wok strong long bihainim wokabaut bilong em. (1 Korin 11:1; 1 Pita 2:21) Dispela bel isi i stap namel long ol Kristen tru bilong ol narapela narapela lain na sindaun na kantri, em i bel isi tru tru, long wanem, ol i stap bel isi wantaim God, na as bilong dispela, em ol i bilip long ofa bilong Jisas Krais long baim bek ol man. Bel isi bilong ol em i wanpela presen i kam long God, na i no samting ol man bilong graun i bin kamapim. (Rom 15:33; Efesus 6:23, 24) Ol i stap bel isi, long wanem, ol i stap aninit long ‘King bilong kamapim bel isi,’ em Jisas Krais, na ol i lotuim Jehova, em ‘God bilong givim bel isi long yumi.’—Aisaia 9:6; 2 Korin 13:11.
4. Olsem wanem Kristen inap ‘wok strong’ long kisim bel isi?
4 Bel isi i no save kamap nating namel long ol man i gat sin. Olsem na Pita i tok, olgeta wan wan Kristen i mas ‘wok strong long kamap wanbel wantaim ol narapela.’ (1 Pita 3:11) Olsem wanem yumi ken mekim olsem? Wanpela tok profet i kamapim bekim bilong dispela askim. Long maus bilong Aisaia, Jehova i tok: “Bai mi yet mi skulim ol pikinini bilong yu, na bai ol i gat gutpela sindaun tru [olsem bel isi].” (Aisaia 54:13; Filipai 4:9) Em nau, bel isi tru i save kamap long ol man i bihainim ol tok Jehova i skulim ol long en. Dispela pasin bilong bel isi, wantaim ‘pasin bilong laikim tru narapela, amamas, no ken belhat kwik, helpim ol man, mekim gutpela pasin long ol, wokabaut stret oltaim, stap isi, daunim laik bilong olpela bel,’ em i pasin spirit bilong God i kamapim. (Galesia 5:22, 23) Tasol man i save les kwik, mekim nogut long narapela, kros pait, i no laikim tru narapela, i no amamas, i no bosim gut skin, i no stap gut long narapela, dispela kain man i no inap i stap bel isi.
“Stap Wanbel Wantaim Olgeta Man”
5, 6. (a) Long Baibel, pasin bilong i stap isi wantaim ol narapela i olsem wanem? (b) Ol Kristen i mas wok strong long stap wanbel wantaim husat?
5 Pasin bilong bel isi i olsem tingting na bel i stap isi, olsem i no gat kros pait samting. Tasol man i dai pinis, em tu i stap isi! Olsem na bilong i stap olsem man bilong bel isi tru, nogut yumi stap isi tasol na yumi no mekim narapela samting—yumi mas wok long kamapim pasin bilong i stap isi namel long ol narapela. Long bikpela tok Jisas i mekim antap long maunten, em i tok: “Ol manmeri i save mekim dai ol kros na pait, em ol i ken amamas. Bai ol i kolim ol pikinini bilong God.” (Matyu 5:9) Jisas i toktok wantaim ol man em bihain ol inap kamap pikinini bilong God long spirit na kisim laip i stap oltaim long heven na i no inap i dai moa. (Jon 1:12; Rom 8:14-17) Bihain moa, olgeta man i stap gut long God na i no bilong i go long heven, ol bai ‘stap gutpela tru olsem ol pikinini bilong God.’ (Rom 8:21) Ol man bilong mekim i dai kros pait, olsem kamapim bel isi wantaim ol narapela, ol tasol inap kamap pikinini bilong God. Olsem na long Baibel, man bilong stap isi wantaim ol narapela em i save mekim wok bilong kamapim dispela pasin namel long ol man, na sampela taim em i kamapim namel long ol man i no bin stap wanbel.
6 Orait nau tingim tok aposel Pol i givim long ol Rom: “Oltaim yupela i mas painim rot bilong i stap wanbel wantaim olgeta man.” (Rom 12:18) Pol i no tokim ol Rom ol i mas i stap olsem man bilong bel isi na em tasol, nogat. Tru, dispela samting i gutpela, tasol em i laik kirapim ol long kamapim pasin bilong i stap wanbel. Wantaim husat? Wantaim “olgeta man”—famili, ol wanlain Kristen, na ol man i no gat wankain bilip olsem ol. Em i laik kirapim ol Rom long “painim rot” bilong i stap wanbel wantaim ol narapela. Tasol em i no laik bai ol i mekim ol samting i no stret wantaim bilip bilong ol na bai ol i ken stap wanbel wantaim ol narapela, nogat. Na ol i no ken skrapim bel bilong ol narapela—ol i mas i gat laik long mekim bel bilong ol i stap isi. Ol Kristen i mas mekim olsem long ol narapela, maski ol i stap insait o ausait long kongrigesen. (Galesia 6:10) Pol i mekim tok i stret wantaim dispela, em i tok: “Olgeta taim yupela i mas strong long mekim gutpela pasin long ol manmeri bilong God na long olgeta manmeri.”—1 Tesalonaika 5:15.
7, 8. Olsem wanem ol Kristen i save stap isi wantaim ol man i no gat wankain bilip olsem ol? Bilong wanem ol i mekim olsem?
7 Olsem wanem yumi ken stap isi wantaim ol man i no gat wankain bilip olsem yumi na ating ol i birua long ol bilip bilong yumi? Wanpela samting i olsem: Yumi no ken mekim pasin olsem yumi antap long ol. Sapos yumi kamapim sampela tok long ol i bilong daunim ol, yumi no wok long stap isi wantaim ol, a? Tru, Jehova i bin tokaut long strafe em sampela lain bai kisim, tasol i no wok bilong yumi long tok wanpela man em i man nogut. Yumi no gat wok long skelim pasin bilong ol narapela, maski ol i birua long yumi. Pol i bin tokim Taitus long givim sampela tok long ol Kristen long Krit long pasin ol i mas mekim long ol bikman bilong gavman. Orait nau em i tokim Taitus long tokim ol long “ol i no ken tok nogut long wanpela man, na ol i no ken tok pait. Oltaim ol i mas stap isi tasol na mekim gutpela pasin long olgeta manmeri.”—Taitus 3:1, 2.
8 Pasin bilong i stap isi wantaim ol man i no gat wankain bilip olsem bilong yumi, em i save mekim bikpela wok bilong soim tok i tru long ol. Tru, yumi no wok long kamap pren wantaim ol narapela em pasin bilong ol inap “bagarapim gutpela pasin bilong yumi.” (1 Korin 15:33) Tasol yumi ken mekim gutpela pasin long ol, na yumi mas mekim pasin long olgeta man olsem ol i gat nem na mekim gut long ol. Pita i tok: “Yupela i mas wokabaut stret namel long ol haiden. Na sapos ol i tok nogut long yupela, bihain ol bai i lukim gutpela pasin bilong yupela, na ol bai i litimapim nem bilong God long dispela de em bai i kam bilong kotim ol manmeri.”—1 Pita 2:12.
Insait Long Wok Autim Tok
9, 10. Aposel Pol i mekim wanem bilong i stap bel isi wantaim ol man i no bilip?
9 Ol Kristen long taim bilong ol aposel ol i gat nem olsem man i gat strongpela bel na i no pret. Taim ol i autim tok, ol i no mekim sampela tok i daunim strong bilong tok ol i autim, na taim ol man i birua long ol, ol i tingting strong long bihainim tok bilong God na putim i go pas long ol tok bilong man. (Aposel 4:29; 5:29) Tru, ol i strong long autim tok, tasol ol i no mekim hatpela tok i daunim na semim ol narapela. Tingim pasin bilong Pol taim em i autim bilip bilong em long King Herot Agripa Namba 2. Marit bilong Herot Agripa na Bernaisi i no stret, long wanem, Bernaisi em i susa bilong Agripa. Tasol Pol i no mekim tok long Agripa olsem dispela pasin i no stret, nogat. Em i kamapim gut samting em na Agripa i wanbel long en, na em i tokaut olsem Agripa i save tru long sindaun na pasin bilong ol Juda na em i bilipim ol tok bilong ol profet.—Aposel 26:2, 3, 27.
10 Yu ting Pol i laik giamanim Agripa, olsem grisim em long ol switpela tok na bai em i orait long Pol i ken kamap fri? Nogat. Pol i bihainim ol tok em yet i bin givim long ol narapela na em i autim tok tru tasol. I no gat wanpela tok em i mekim long Herot Agripa i no tru, nogat. (Efesus 4:15) Tasol Pol em i man bilong kamapim bel isi namel long ol man na em i save long rot bilong kisim “pasin bilong olgeta kain man.” (1 Korin 9:22) Em i laik sambai long dispela wok i stret long em i ken mekim, em wok bilong autim tok bilong Jisas. Em i gutpela tisa, olsem na pastaim em i kamapim samting em wantaim Agripa inap wanbel long en. Olsem na Pol i helpim dispela king long tingim olsem lotu Kristen em i gutpela lotu.—Aposel 26:28-31.
11. Olsem wanem yumi ken kamapim pasin bilong i stap bel isi wantaim ol man long wok autim tok?
11 Olsem wanem yumi inap kamapim pasin bilong i stap bel isi wantaim ol narapela long wok autim tok? Olsem Pol, yumi tu i mas abrusim pasin bilong resis long toktok. Tru, sampela taim yumi mas ‘lusim pret na strong moa long autim tok bilong God,’ na yumi mas strong long sambai long bilip bilong yumi. (Filipai 1:14) Tasol nambawan bikpela wok yumi laik mekim, em wok bilong autim gutnius. (Matyu 24:14) Taim man i kisim gut tok i tru bilong ol samting God i laik mekim, orait nau em inap kirap na lusim ol bilip giaman na ol pasin i no stret. Olsem na sapos inap, i gutpela yumi stori long ol samting ol man i laik harim. Pastaim yumi ken toktok wantaim ol long ol samting yumi wanbel wantaim ol long en. Sapos yumi autim tok long man long pasin isi, ating em inap harim tok bilong yumi, tasol sapos yumi skrapim bel bilong em, ating dispela bai pasim rot bilong em na em i no inap harim.—2 Korin 6:3.
Insait Long Famili
12. Olsem wanem yumi ken kamapim pasin wanbel insait long famili?
12 Pol i tok ol marit “bai i painim planti hevi long laip bilong ol.” (1 Korin 7:28) Kain kain hevi bai painim ol. Olsem: Sampela taim bai ol marit i no wanbel long sampela samting. Taim liklik kros i kamap, ol i mas stretim long wanem kain pasin? Ol i mas i stap isi na stretim. Man i laik i stap wanbel wantaim ol narapela em bai wok strong na bai kros i no ken go bikpela. Em bai mekim olsem wanem? Namba wan samting, em i mas was gut long maus. Taim em i mekim wok long maus bilong sutim bel bilong narapela na daunim em, “i olsem marasin nogut bilong kilim man i dai i pulap long maus.” (Jems 3:8) Man bilong kamapim pasin wanbel em i save mekim wok long maus bilong em bilong strongim narapela—i no bilong daunim em.—Sindaun 12:18.
13, 14. Taim kros i kamap o yumi mekim sampela tok kranki, yumi ken mekim wanem bilong kamap wanbel gen?
13 Yumi no gutpela olgeta, olsem na sampela taim yumi save mekim sampela tok na bihain yumi bel hevi long dispela tok yumi bin mekim. Taim dispela samting i kamap, kwiktaim stretim dispela hevi—wok long stap wanbel gen wantaim. (Sindaun 19:11; Kolosi 3:13) No ken “tok pait nabaut long ol liklik samting nating” na “tok kros nabaut.” (1 Timoti 6:4, 5) Wok long painim as bilong dispela hevi na pilim tru tingting bilong poroman marit bilong yu. Sapos poroman i mekim hatpela tok long yu, no ken bekim kain tok olsem. Tingim, “sapos man i belhat long yu, orait bekim tok isi long em, na bai belhat bilong en i dai.”—Sindaun 15:1.
14 Sampela taim, ating yu gat wok long tingim Sindaun 17:14 (NW ): “Taim kros i no kirap yet, mobeta yu lusim dispela man.” Tingim olsem yu no insait long dispela kros i bin kamap. Orait bihain, taim bel i kol, ating bai yu inap stretim dispela hevi long pasin isi. Sampela taim, ating yu mas askim wanpela strongpela elda Kristen long helpim yu. Kain man olsem i gat save na pasin bilong pilim tru hevi bilong narapela, olsem na em inap helpim gut ol marit taim bel isi insait long marit i laik bagarap.—Aisaia 32:1, 2.
Insait Long Kongrigesen
15. Olsem Jems i tok, wanem tingting nogut i bin kamap namel long sampela Kristen? Olsem wanem yumi ken tok dispela kain tingting em i samting bilong “dispela graun” na “olpela bel” na “Satan”?
15 Sori tru, sampela Kristen long taim bilong ol aposel ol i bel nogut long narapela na tok pait—dispela i narapela kain long pasin bilong i stap isi wantaim. Jems i tok: “Dispela kain save em i no kam daun long heven. Nogat. Em i samting bilong dispela graun tasol. Em i save kamap long olpela bel, na Satan em i papa bilong en. Harim. Ol man i save bel nogut long ol arapela man, na oltaim ol i save painim rot bilong apim nem bilong ol yet, ol dispela man i no save sindaun gut, na ol i save mekim olgeta kain pasin nogut.” (Jems 3:14-16) Sampela i ting, tok Grik ol i tanim olsem “apim nem bilong ol yet,” i olsem man i tingim em yet tasol na i laik kisim bikpela namba na wok. I gat as tru na Jems i tok dispela pasin em i samting bilong ‘dispela graun, na olpela bel, na Satan.’ Inap planti handet yia, ol bikman bilong graun i bin wok long apim nem bilong ol yet na kros pait wantaim, wankain olsem ol wel animal i save pait wantaim. Tru tumas, pasin bilong “apim nem bilong ol yet” em i samting bilong “dispela graun” na “olpela bel.” Na tu, em i samting bilong “Satan.” Namba wan taim dispela pasin nogut i kamap, em long taim wanpela ensel i bikhet long God Jehova na i kamap Satan, em bos bilong ol spirit nogut.
16. Olsem wanem sampela Kristen long taim bilong ol aposel i bin bihainim pasin olsem bilong Satan?
16 Jems i laik strongim ol Kristen long sakim pasin bilong tok pait, long wanem, dispela pasin i bagarapim wok bilong kamapim bel isi insait long kongrigesen. Em i tok: “Wanem samting em i as bilong ol tok pait na kros i kamap namel long yupela? Ol kain kain pasin bilong bel kirap i stap long yupela, na ol i save pait namel long olgeta hap bodi bilong yupela, na long dispela pasin tasol ol i save kirapim ol tok pait na kros. Ating i no olsem, a?” (Jems 4:1) Long dispela ves, “ol kain kain pasin bilong bel kirap” inap makim olsem bel i skrap long kisim mani kago, biknem, namba, o strong bilong bosim ol man. Olsem Satan, sampela insait long kongrigesen ol i laik kisim biknem—ol i no laik stap olsem “man i no gat nem na i stap liklik tru,” olsem Jisas i tok ol disaipel tru bilong em bai mekim. (Luk 9:48) Kain tingting olsem inap bagarapim pasin wanbel bilong kongrigesen.
17. Olsem wanem ol Kristen long nau i ken strongim pasin wanbel insait long kongrigesen?
17 Long nau, yumi tu i mas sakim pasin bilong laikim tumas mani kago, na bel nogut, na tingting strong long kisim bikpela namba. Sapos tru tru yumi laik strongim pasin bilong i stap wanbel, bai yumi no tingting planti sapos sampela long kongrigesen inap mekim gut wanpela wok, winim yumi; na yumi no skelim skelim ol samting ol i mekim na daunim ol long ai bilong ol narapela. Sapos yumi gat save long mekim gut wanpela wok, yumi no ken mekim olsem yumi winim ol narapela, olsem dispela save bilong yumi em i as na kongrigesen i stap gut, nogat. Kain tingting olsem inap brukim kongrigesen na i no inap kamapim pasin wanbel. Man bilong strongim pasin wanbel, sapos em i gat save long mekim wanpela wok, em i no hambak long dispela. Long pasin daun em i save mekim wok long dispela save bilong helpim ol brata na long givim biknem long Jehova. Ol i save olsem pasin bilong laikim tru narapela, em dispela samting tasol i makim husat ol i Kristen tru—save bilong ol yet, nogat.—Jon 13:35; 1 Korin 13:1-3.
‘Pasin Bilong Bel Isi i Bosim Yu’
18. Ol elda i save mekim wanem bilong strongim pasin wanbel namel long ol yet?
18 Ol elda bilong kongrigesen ol i go pas long strongim pasin bilong i stap isi wantaim ol narapela. Jehova i tok profet long ol lain bilong em olsem: “Bai mi makim pasin bilong gutpela sindaun na bel isi bilong bosim yu, na stretpela pasin bai i stiaim wokabaut bilong yu.” (Aisaia 60:17) Long pasin i stret wantaim dispela tok profet, ol wasman Kristen i save wok strong long kamapim pasin wanbel namel long ol yet na ol narapela. Ol elda inap stap wanbel wantaim sapos ol i bihainim “gutpela tingting na save i kam long God,” em pasin bilong ‘stap wanbel wantaim ol arapela, na isi long ol.’ (Jems 3:17) Ol elda long kongrigesen ol i bilong kain kain sindaun na pasin, olsem na sampela taim tingting bilong ol i narapela narapela. Olsem wanem? Dispela i makim olsem ol i no stap wanbel wantaim? Nogat, tasol ol i mas bihainim stretpela tingting. Man bilong strongim pasin wanbel, em i save kamapim tingting bilong em yet long pasin daun na nau em i putim yau long tok bilong ol narapela. Em i no strong long narapela i mas bihainim tingting bilong em, nogat. Man bilong strongim pasin wanbel em bai pilim tingting bilong brata bilong em na beten long dispela. Ol elda inap kamapim ol narapela narapela tingting bilong ol sapos ol dispela tingting i no kalapim wanpela lo bilong Baibel. Man bilong strongim pasin wanbel, taim ol narapela i no wanbel long tingting bilong em, em bai orait long bihainim tingting bilong ol. Long dispela rot em i soim olsem em i isi long ol. (1 Timoti 3:2, 3) Ol elda i save olsem pasin bilong holimpas bel isi em i bikpela samting, winim pasin bilong bihainim tingting bilong ol yet.
19. Ol elda i save mekim wanem bilong strongim pasin wanbel insait long kongrigesen?
19 Ol elda i save strongim pasin wanbel wantaim ol narapela insait long kongrigesen long rot bilong helpim ol—ol i no save toktok planti long wok bilong ol. Tru, sampela taim ating ol i mas stretim tingting bilong sampela. (Galesia 6:1) Tasol wok bilong wasman Kristen i no bilong stretim narapela na em tasol, nogat. Planti taim em i save mekim gutpela tok amamas long ol. Ol elda i gat pasin sori ol i wok long painim ol gutpela pasin i stap long ol narapela. Ol wasman i pilim tru hatwok bilong ol wanlain Kristen, na ol i bilip olsem ol wanlotu bilong ol i mekim wok inap tru long skel bilong ol.—2 Korin 2:3, 4.
20. Sapos olgeta insait long kongrigesen ol i man bilong strongim pasin wanbel, dispela bai helpim kongrigesen olsem wanem?
20 Olsem na insait long famili, na kongrigesen, na ol lain i no gat wankain bilip olsem yumi, yumi wok strong long i stap wanbel wantaim ol. Sapos yumi wok strong long kamapim pasin wanbel, bai yumi helpim kongrigesen long stap amamas. Na tu, dispela bai lukautim yumi na strongim yumi long kain kain samting, olsem yumi bai lukim long stori i kamap bihain long dispela.
Yu Inap Tingim?
• Yumi mas mekim wanem bilong i stap olsem man bilong bel isi?
• Olsem wanem yumi ken kamapim pasin bilong i stap isi wantaim ol man i no Witnes?
• Wanem sampela samting yumi ken mekim bilong kamapim pasin wanbel insait long famili?
• Ol elda i ken mekim wanem bilong kamapim pasin wanbel insait long kongrigesen?
[Piksa long pes 9]
Ol man bilong strongim pasin wanbel, ol i sakim pasin bilong i stap antap long ol narapela
[Ol Piksa long pes 10]
Ol Kristen ol i man bilong kamapim bel isi, long wok autim tok, long famili, na long kongrigesen