Stretim Bodi na Bodi i No Ken Bagarap—I Stret Ol Kristen i Mekim?

Taim bilipman Jekop i laik i dai, em i mekim dispela laspela tok: “Yupela i mas planim mi wantaim ol tumbuna bilong mi long dispela hul bilong ston i stap long graun bilong Efron, dispela man bilong lain Hit. Dispela hul i stap long graun Makpela, klostu long ples Mamre long graun Kenan.”—Stat 49:​29-31.

JOSEP i laik mekim ol samting papa i askim em long en, na bilong mekim olsem em i bihainim kastam bilong ol Isip long dispela taim. Em i tokim “ol dokta bilong en long putim olkain marasin long bodi bilong papa bilong en, bai bodi i no ken bagarap.” Stat sapta 50 i stori olsem ol dokta i lusim 40 de bilong stretim bodi bilong em. Dispela pasin i mekim na bikpela famili bilong Jekop na sampela bikman bilong Isip inap wokabaut isi isi long ol kamel inap 400 kilomita na kisim bodi bilong Jekop i go long Hebron bilong planim em.​—⁠Stat 50:​1-14.

Yu ting ol man inap painim yet bodi bilong Jekop, em ol i bin putim olkain marasin long en bilong bodi i no ken bagarap? Ating ol i no inap. Kantri Israel i gat planti wara long en, olsem na ol man i no inap painim planti kain kain samting bilong bipo. (Kisim Bek 3:⁠8) Ol inap painim planti samting ol i bin wokim long ain na ston, tasol ol samting i no strong tumas, olsem laplap, skin bilong animal, na ol bodi ol i bin putim marasin long en, i no inap i stap longpela taim long ples i gat wara long en na ol senis i kamap long graun.

Pasin bilong putim marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap em wanem samting? Bilong wanem ol man i save mekim olsem? I stret ol Kristen i ken mekim?

Dispela Kastam i Kirap We?

Pasin bilong putim marasin long bodi i bilong stretim bodi bilong man o animal na bai em i no ken bagarap. Planti saveman i wanbel long tok olsem dispela pasin i kirap long Isip, tasol ol Asiria, ol Persia, na ol Sitia tu i bin mekim olsem. Long bipo tru ol man i painim sampela bodi ol i bin planim insait long wesan na ol i no sting, na ating dispela i kirapim ol long traim na kisim save long pasin bilong stretim bodi na bai bodi i no ken bagarap. Taim ol i planim man insait long wesan, wara na win i no inap holim bodi, olsem na bodi i no bagarap olgeta. Sampela i tok, pasin bilong putim marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap i kirap long taim ol i painim sampela bodi i no bagarap, em ol i stap insait long wanpela kain sol ol i kolim netron (sodium carbonate), na i gat planti bilong dispela samting long Isip na ol ples klostu long en.

Man i putim marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap, em i mekim dispela pasin bilong pasim ol samting ol binatang jem i kirap mekim insait long sampela aua bihain long man i dai pinis, em dispela samting i save mekim na bodi i sting. Sapos ol inap pasim dispela long kamap, bodi i no inap sting o em i no inap sting hariap. Ol i laik mekim tripela samting: Bodi i mas stap wankain olsem long taim man i stap laip yet, bodi i no ken sting, na ol binatang samting i no ken bagarapim bodi.

Ol samting bilong lotu i as na ol Isip bilong bipo i stretim bodi na bai bodi i no ken bagarap. Ol Isip i bin ting ol i stap laip bihain long ol i dai, olsem na ol i laik taim ol i dai pinis ol i gat rot bilong toktok yet wantaim ol man i stap laip. Ol i bilip olsem ol bai mekim wok long bodi bilong ol inap oltaim oltaim na ol bai kisim laip gen. Maski ol i bin putim marasin long planti bodi na bai ol i no ken bagarap, ol i no bin painim wanpela rait bilong ol Isip i stori long olsem wanem ol i bin mekim dispela wok. Stori em saveman Herodotus i raitim long 450 B.C.E. samting, em tasol i stori gut long dispela samting. Tasol ol i tok, taim ol i bihainim tok bilong Herodotus na traim long stretim bodi, wok bilong ol i no kamap gutpela.

I Stret Ol Kristen i Mekim?

Ol man i putim marasin na stretim bodi bilong Jekop, ol i no gat wankain bilip olsem em. Tasol taim Josep i givim bodi bilong papa long ol dokta, yumi no ken ting em i askim ol long beten na mekim sampela pasin ol i save mekim taim ol i stretim bodi bilong daiman long dispela taim long Isip. Jekop na Josep ol i bilipman. (Hibru 11:​21, 22) Tru, yumi ken ting Jehova i no tokim ol long putim marasin long bodi bilong Jekop, tasol Baibel i no tok God i no orait long dispela samting. Dispela samting ol i mekim long bodi bilong Jekop i no stap olsem piksa bilong lain Israel o kongrigesen Kristen i mas bihainim. Tok Bilong God i no kamapim sampela tok long ol pasin yumi mas bihainim long dispela samting. Taim ol i stretim bodi bilong Josep long Isip, bihain long dispela Baibel i no mekim wanpela tok moa long dispela pasin.​—⁠Stat 50:⁠26.

Ol i painim sampela bodi bilong ol daiman long ol ples matmat long Palestain na ol i bagarap pinis, na dispela i soim olsem em i no pasin bilong ol Hibru long putim marasin long bodi, o ol i no putim marasin na bai bodi i ken stap gut inap longpela taim. Ol i no bin stretim bodi bilong Lasarus. Tru, ol i pasim laplap long em, tasol ol man i tingting planti taim ol i rausim bikpela ston i karamapim maus bilong matmat. Lasarus i bin dai na i stap 4-pela de pinis long matmat, olsem na ol susa bilong em i ting smel nogut bai kamap taim ol i rausim ston long matmat.​—⁠Jon 11:​38-44.

Olsem wanem? Ol i putim marasin long bodi bilong Jisas na bai bodi i no ken bagarap? Ol 4-pela Gutnius i no tok ol i bin mekim olsem. Long dispela taim bipo, em kastam bilong ol Juda long putim kain kain sanda i gat gutpela smel long bodi paslain long ol i planim em. Nikodemus i givim planti sanda i gat gutpela smel bilong ol i ken putim long bodi bilong Jisas. (Jon 19:​38-42) Bilong wanem em i givim planti sanda olsem? Pasin bilong em long laikim na rispektim tru Jisas i kirapim em long mekim olsem. Yumi no ken ting ol dispela sanda i bilong mekim na bodi bilong Jisas i no ken bagarap.

Olsem wanem? Kristen i ken orait long pasin bilong putim marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap? Ol Kristen i mas i gat stretpela tingting long dispela samting olsem dispela pasin bilong stretim bodi i no inap pasim samting bai painim bodi long bihain. God i bin wokim yumi long graun, na taim yumi dai bai yumi tanim i kamap graun gen. (Stat 3:19) Tasol taim man i dai, hamas de o wik bihain ol bai planim em? Sapos sampela bilong famili na sampela pren i kam long ol longwe ples na ol i laik lukim bodi, ating ol bai putim sampela marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap kwik.

Baibel i no gat lo long dispela samting, olsem na i no gat as na yumi mas tingting planti sapos lo bilong kantri i tok ol i mas putim sampela marasin long bodi na bai bodi i no ken bagarap kwik o sapos famili i laik bai ol i mekim olsem. Ol man i dai pinis “ol i no inap save long wanpela samting.” (Saveman 9:⁠5) Sapos ol i stap long tingting bilong God, ol bai kirap bek na kisim laip long nupela taim em i bin tok promis long kamapim.​—⁠Jop 14:​13-15; Aposel 24:15; 2 Pita 3:⁠13.

[Blok/Piksa long pes 31]

STRETIM BODI​—⁠LONG BIPO NA LONG NAU

Long Isip bilong bipo, nem na mani samting wanpela famili i holim i makim wanem kain pasin ol i bihainim bilong stretim bodi bilong man. Sapos famili i gat planti mani samting ating ol i bihainim kain pasin olsem:

Ol i mekim wok long wanpela tul ol i wokim long ain na rausim kru long rot bilong nus. Bihain, ol i putim kain kain marasin insait long het. Bihain long dispela, ol i rausim olgeta samting i stap insait long bel, ol i larim klok na ol kidni tasol i stap. Bilong rausim ol samting long bel, ol i mas katim skin liklik, tasol ol i ting dispela pasin em pasin sin. Bilong abrusim dispela, ol man Isip em ol i save stretim bodi bilong ol daiman, ol i makim wanpela man long katim skin. Taim em i katim skin pinis em i ranawe hariap, long wanem, ol man bai mekim tok bilong bagarapim em na ol bai tromoi ston long em bilong givim strafe bilong dispela pasin nogut.

Taim ol i rausim pinis ol samting long bel, ol i wasim gut. Saveman Herodotus i tok: “Ol i pulimapim bel long gutpela mea, na kasia, na kain kain narapela paura, tasol ol i no putim sanda i gat gutpela smel long en, na ol i samapim hap ol i bin katim.”

Bihain long dispela, ol i putim bodi insait long wanpela kain sol ol i kolim netron na larim i stap inap 70 de bilong olgeta wara bilong bodi i drai. Nau ol i wasim bodi na pasim gut laplap long en. Ol i penim laplap long wanpela kain glu, na putim bodi insait long wanpela bokis diwai ol i bilasim gut na i gat mak olsem bodi bilong man.

Long nau ol inap mekim wok bilong stretim bodi insait long sampela aua tasol. Ol i save putim sampela kain marasin insait long ol rop bilong blut na long bel na bros. Insait long planti yia, ol i bin kamapim na mekim wok long kain kain wara bilong mekim dispela wok. Tasol planti taim ol i save mekim wok long marasin fomaldehaid, long wanem, pe bilong en i no bikpela tumas na em i save wok gut.

[Piksa]

Kofin bilong King Tutankamen ol i wokim long gol