Ol i Bihainim Tok i Tru
“Taim mi harim tok long ol pikinini bilong mi i bihainim tok tru, orait mi save amamas tru, na dispela amamas i winim ol arapela kain amamas bilong mi.”—3 JON 4.
1. Wanem samting i bikpela samting bilong “tok tru bilong gutnius”?
OL MAN i lotuim Jehova ‘long spirit na long pasin i tru,’ em dispela kain man tasol Jehova i orait long en. (Jon 4:24) Ol i bihainim tok i tru na kisim olgeta bilip Kristen em Baibel i as bilong en. Bikpela samting bilong “tok tru bilong gutnius,” em Jisas Krais na wok bilong Kingdom long kamapim klia olsem i stret Jehova i stap Nambawan Bos. (Galesia 2:14) Ol man i laik bilipim tok giaman, God i larim ‘tingting bilong ol i paul tru,’ tasol em bai kisim bek ol man i bilip long gutnius na bihainim tok i tru.—2 Tesalonaika 2:9-12; Efesus 1:13, 14.
2. Wanem samting i bin givim bikpela amamas long aposel Jon? Em i stap olsem wanem wantaim Gaius?
2 Ol man i autim tok bilong Kingdom ol i ‘wanwok long tok i tru.’ Olsem aposel Jon na gutpela pren bilong em Gaius, ol i save holimpas tok i tru na bihainim. Jon i tingim Gaius na i tok: “Taim mi harim tok long ol pikinini bilong mi i bihainim tok tru, orait mi save amamas tru, na dispela amamas i winim ol arapela kain amamas bilong mi.” (3 Jon 3-8) Jon yet i lainim Gaius long tok i tru o nogat, em yumi no save, tasol Jon i lapun, na em i strongpela Kristen, na em i laikim Gaius olsem wanpela papa i save laikim pikinini, olsem na i stret Jon i tingim dispela yangpela man i olsem wanpela pikinini bilong em long spirit.
Tok i Tru na Lotu Kristen
3. I gat wanem as na ol Kristen bilong pastaim i save bung wantaim?
3 Bilong kisim save long tok i tru, ol Kristen bilong pastaim i save bung wantaim long haus bilong ol yet, olsem wanpela kongrigesen. (Rom 16:3-5) Long dispela rot ol i kisim ol tok bilong strongim bel bilong ol, na ol i kirapim ol brata long laikim tru ol narapela na mekim ol gutpela pasin long ol. (Hibru 10:24, 25) Tertullian (155–220 C.E. samting) i stori long ol man long taim bilong em, ol i gat nem Kristen, na em i tok: “Mipela i save bung wantaim bilong ritim ol buk bilong God . . . Long rot bilong ol dispela tok holi mipela i save strongim bilip, na tingim ol gutpela samting mipela i wet long en, na bilip strong.”—Apology, sapta 39.
4. Olsem wanem long pasin bilong mekim singsing na ol miting Kristen?
4 Ol i save mekim ol singsing long ol miting Kristen bilong pastaim. (Efesus 5:19; Kolosi 3:16) Profesa Henry Chadwick i stori long Celsus, em i bilong 100 yia samting bihain long Krais, na Chadwick i tok dispela man bilong raitim tok bilong daunim lotu Kristen em i ting ol singsing bilong ol Kristen i ‘naispela tru, olsem na em i bel nogut long ol dispela singsing i kirapim tru bel bilong em.’ Chadwick i tok moa: “Clement bilong Aleksandria em i namba wan Kristen long stori long wanem kain musik i stret long ol Kristen. Em i tok dispela kain musik i no ken wankain long ol musik bilong danis bilong mekim bel i kirap.” (The Early Church, pes 274-275) Olsem ol Kristen bilong pastaim i bin mekim singsing taim ol i bung wantaim, ol Witnes Bilong Jehova i save mekim ol singsing em Baibel i as bilong en na i litimapim Kingdom na nem bilong God.
5. (a) Husat i bin stiaim ol kongrigesen Kristen bilong pastaim long ol samting bilong spirit? (b) Olsem wanem ol trupela Kristen i bin bihainim tok bilong Jisas long Matyu 23:8, 9?
5 Long ol kongrigesen Kristen bilong pastaim, ol wasman i save skulim ol man long tok i tru, na ol wokman i helpim ol wanbilip long kain kain samting. (Filipai 1:1) Wanpela lain wasman i bihainim Tok Bilong God na mekim ol samting long strong bilong spirit holi, em i save stiaim ol Kristen long ol samting bilong spirit. (Aposel 15:6, 23-31) Ol i no kisim sampela bikpela nem insait long lotu, long wanem, Jisas i bin tokim ol disaipel: “Ol man i no ken kolim yupela ‘Tisa.’ Nogat. Wanpela tasol em i tisa bilong yupela, na yupela olgeta i stap brata brata. Na long graun hia yupela i no ken kolim wanpela man em i papa bilong yupela. Wanpela tasol em i Papa bilong yupela, na em i stap long heven.” (Matyu 23:8, 9) Long ol dispela samting na planti samting moa, ol Kristen bilong pastaim na ol Witnes Bilong Jehova ol i wankain.
Ol i Autim Tok i Tru na Ol Man i Bin Mekim Nogut Long Ol
6, 7. Maski tok ol i autim i bilong bel isi, ol man i bin mekim wanem long ol Kristen?
6 Ol Kristen bilong pastaim i save autim tok bilong Kingdom, tasol maski dispela tok i bilong bel isi, ol man i bin mekim nogut long ol, olsem ol i bin mekim nogut long Jisas. (Jon 15:20; 17:14) Saveman John L. von Mosheim i stori long ol Kristen bilong pastaim na em i tok: “Ol i man bilong bel isi; ol i no man bilong bagarapim man. Ol i no save tingting nogut long gavman o tingting long bagarapim gavman.” Mosheim i tok ‘lotu bilong ol Kristen i no wankain liklik long ol narapela lotu na dispela samting i save skrapim bel bilong ol Rom.’ Em i tok moa: “Ol i no gat ol ofa, tempel, imis, ples holi, o lain pris, olsem na ol man i no laikim ol, long wanem, ol i ting sapos lotu i no gat ol dispela samting, em no wanpela lotu tru. Olsem na ol i ting ol Kristen em ol man i no bilip long God. Long lo bilong Rom, kain man olsem i olsem pipia nating.”
7 Ol pris, na ol man bilong wokim ol imis na kisim mani, ol i save kirapim ol manmeri long kros long ol Kristen, em ol i no save lotuim ol imis. (Aposel 19:23-40; 1 Korin 10:14) Tertullian i tok: “Ol i tok olgeta bagarap i kamap long kantri, olgeta hevi i painim ol manmeri, em asua bilong ol Kristen. Sapos wara Tiber i kam antap long banis bilong taun, sapos wara Nail i no kam antap bilong givim wara long ol gaden, sapos win, ren, san samting i no senis, sapos graun i guria, sapos bikpela hangre na bikpela hevi i kamap—wantu yumi harim singaut olsem: ‘Tromoim ol Kristen i go long ol laion!’ ” Maski wanem samting inap painim ol, ol trupela Kristen i save “stap longwe long olgeta giaman god.”—1 Jon 5:21.
Tok i Tru na Ol Bung Bilong Lotu
8. Bilong wanem ol man i bihainim tok i tru ol i no mekim bung bilong tingim Krismas?
8 Ol man i bihainim tok i tru ol i stap longwe long ol pasin i no stret wantaim ol tok bilong Baibel, long wanem, ‘lait i no ken bung wantaim tudak.’ (2 Korin 6:14-18) Olsem: Ol i no save mekim Krismas, em ol man i mekim long Disemba 25. Wanpela buk (The World Book Encyclopedia) i tok: “I no gat wanpela man i save long de stret mama i bin karim Krais.” Narapela buk (The Encyclopedia Americana [1956 Edisen]) i tok: “Saturnalia em wanpela bikpela kaikai ol Rom i bin mekim namel long mun Disemba. Planti pasin bilong amamas ol i mekim long taim bilong Krismas ol i kisim long dispela Saturnalia.” Narapela buk (M’Clintock and Strong’s Cyclopædia) i tok: ‘God i no makim Krismas em i bikpela de ol man i mas tingim, na Nupela Testamen i no kamapim.’ Na narapela buk (Daily Life in the Time of Jesus) i tok: “Ol sipsip . . . i save stap insait long taim bilong kol; olsem na de ol man i makim bilong mekim Krismas long taim bilong kol, ating dispela i no stret, long wanem, Gutnius i tok, ol wasman bilong sipsip i stap ausait.”—Luk 2:8-11.
9. I gat wanem as na ol wokboi bilong Jehova long bipo na long nau ol i no bin mekim bung bilong tingim Ista?
9 Ol i tok Ista em i bilong tingim de Krais i kirap bek, tasol ol saveman i tok em i samting bilong lotu giaman. Wanpela buk (The Westminster Dictionary of the Bible) i stori long Ista olsem, ‘bipo em i bikpela taim bilong bung na amamas bilong lotuim god meri, em long tok ples Anglo-Sakson ol i kolim Ista.’ Wanpela buk (Encyclopædia Britannica [namba 11 Edisen]) i tok: “I no gat wanpela tok long Nupela Testamen i makim olsem ol Kristen i bin mekim Ista.” Ol Kristen bilong pastaim i no bin mekim Ista na lain bilong Jehova long nau ol i no mekim.
10. Jisas i kamapim wanem bung? Husat i bin mekim stret dispela bung?
10 Jisas i no tokim ol disaipel bilong em long tingim de mama i bin karim em o de em i kirap bek, nogat. Em i kamapim bung, olsem Memorial, bilong tingim i dai bilong em olsem ofa. (Rom 5:8) Em dispela bung tasol em i bin tokim ol disaipel long mekim—i no gat narapela de em i bin tokim ol long tingim. (Luk 22:19, 20) Narapela nem bilong dispela bung i save kamap wanpela taim long yia, em Kaikai Bilong Bikpela, na ol Witnes Bilong Jehova i save mekim yet dispela bung.—1 Korin 11:20-26.
Ol i Autim Tok i Tru Long Olgeta Hap Bilong Graun
11, 12. Ol man i bihainim tok i tru ol i bin mekim wanem bilong helpim wok bilong ol long autim tok?
11 Olgeta man i save long tok i tru ol i ting em wanpela gutpela samting tru long ol inap givim taim na strong na mani samting bilong ol long helpim wok bilong autim gutnius. (Mak 13:10) Long laik bilong ol yet ol man i bin givim mani bilong helpim wok bilong ol Kristen bilong pastaim long autim tok. (2 Korin 8:12; 9:7) Tertullian i tok: “Mipela i gat wanpela bokis bilong kisim mani, tasol mani ol man i putim long dispela bokis, i no olsem mani bilong baim dua na i olsem lotu em i wanpela bisnis samting, nogat. Long wanpela de long olgeta mun, olgeta man i save putim liklik mani long bokis—o long wanem wanem taim ol i gat laik long givim. Taim ol i amamas long givim, na ol inap long givim, long dispela taim tasol ol i ken givim; no gat man i subim ol long givim; olgeta i mas givim long laik bilong ol yet.”—Apology, sapta 39.
12 Long laik bilong ol yet, ol man i givim mani bilong helpim wok bilong autim tok bilong Kingdom em ol Witnes Bilong Jehova i save mekim long olgeta hap. Ol Witnes yet i save givim mani, na ol man i amamas long harim tok na pilim tru, ol tu i givim mani bilong helpim dispela wok. Long dispela pasin tu ol Kristen bilong pastaim na ol Witnes Bilong Jehova ol i wankain.
Tok i Tru na Pasin Bilong Yumi
13. Ol Witnes Bilong Jehova i save bihainim wanem tok bilong Pita long ol pasin bilong ol?
13 Ol Kristen bilong pastaim i save bihainim tok i tru, olsem na ol i bihainim dispela tok bilong aposel Pita: “Yupela i mas wokabaut stret namel long ol haiden. Na sapos ol i tok nogut long yupela, bihain ol bai i lukim gutpela pasin bilong yupela, na ol bai i litimapim nem bilong God long dispela de em bai i kam bilong kotim ol manmeri.” (1 Pita 2:12) Ol Witnes Bilong Jehova i save bihainim dispela tok.
14. Wanem tingting bilong ol Kristen long ol amamas nogut i gat pasin sem?
14 Maski tingting bilong ol man i tromoi bilip i bin kam insait long lotu Kristen, ol man i gat nem Kristen ol i no insait liklik long pasin pamuk samting. Wanpela saveman bilong lotu, W. D. Killen, i tok: ‘Inap 200 yia samting bihain long Krais, haus pilai long olgeta bikpela taun em i wanpela ples em planti man i save go long en. Planti man bilong mekim pilai ol i man bilong mekim pasin pamuk, na tu, ol pilai ol i mekim long stes ol i bilong inapim ol laik nogut bilong ol man i kam lukim. Olgeta Kristen tru i bin tingim haus pilai i olsem samting i nogut tru. Ol i kirap nogut tru na surik long ol pasin i gat sem i save kamap insait long ol pilai. Ol i tingim ol singaut i go long ol god na god meri haiden i olsem samting i daunim ol bilip bilong lotu bilong ol.’ (The Ancient Church, pes 318-319) Ol disaipel tru bilong Jisas long nau ol tu i stap longwe long ol amamas nogut i gat pasin sem.—Efesus 5:3-5.
Tok i Tru na “Ol Gavman”
15, 16. Ol man i bihainim tok i tru ol i gat wanem tingting long “ol gavman”?
15 Maski ol Kristen bilong pastaim i save bihainim stretpela pasin, planti king bilong Rom i bin kisim tingting kranki long ol. Saveman E. G. Hardy i tok, ol king i bin ting ol i “pipia lain tasol.” Gavena Pliny the Younger bilong Bitinia wantaim King Trajan i bin raitim pas i go i kam, na ol pas i kamapim klia olsem ol bikman i no bin save gut long lotu Kristen. Orait ol Kristen i gat wanem tingting long Gavman?
16 Olsem ol disaipel bilong Jisas bilong pastaim, ol Witnes Bilong Jehova i save daun long “ol gavman” inap long mak. (Rom 13:1-7) Sapos lo bilong ol man i pait wantaim lo bilong God, ol i bihainim dispela tok: “Mipela i mas bihainim tok bilong God tasol. Mipela i no ken bihainim tok bilong ol man.” (Aposel 5:29) Wanpela buk (After Jesus—The Triumph of Christianity) i tok: “Tru, ol Kristen i no bin insait long pasin bilong lotuim king, tasol ol i no save kirapim ol man long pait. Na lotu bilong ol i narapela kain na sampela taim i bagarapim bel bilong ol haiden, tasol ol i no wok long daunim gavman.”
17. (a) Ol Kristen bilong pastaim i save helpim wok bilong wanem gavman? (b) Ol disaipel tru bilong Krais i bin bihainim tok bilong Aisaia 2:4 olsem wanem long i stap bilong ol?
17 Ol Kristen bilong pastaim i bin helpim wok bilong Kingdom bilong God, wankain olsem Abraham, Aisak, na Jekop i bin bilip strong long dispela “taun” God i bin tok promis long en. (Hibru 11:8-10) Olsem Bikman bilong ol, ol disaipel bilong Jisas “i no bilong dispela graun.” (Jon 17:14-16) Na long ol samting bilong pait, ol i bin wok long stap wanbel wantaim ol man—ol i “paitim ol bainat bilong ol i kamap olsem ol ain bilong brukim graun.” (Aisaia 2:4) Saveman Geoffrey F. Nuttall i lukim samting ol dispela Kristen na ol Witnes Bilong Jehova i stap wankain long en na em i tok: “Tingting bilong ol Kristen bilong bipo long ol samting bilong pait em i wankain long tingting bilong lain ol i save kolim Witnes Bilong Jehova, tasol mipela i no amamas long tokaut olsem.”
18. Bilong wanem i no gat as na ol gavman i mas pret long ol Witnes Bilong Jehova?
18 Ol Kristen bilong pastaim i bin daun long “ol gavman” na ol i no insait long ol samting bilong dispela graun, olsem na ol i no save birua long gavman, na ol Witnes Bilong Jehova ol tu i olsem. Wanpela man bilong Not Amerika i raitim tok olsem: ‘Sapos man i ting ol Witnes Bilong Jehova i laik kirapim pait bilong daunim gavman, dispela man em i longlong; ol i no inap mekim olsem na bai gavman i mas tingting planti long ol. Ol i no man bilong pait, nogat tru; ol i save sindaun gut na i stap isi tasol.’ Ol gavman i save gut long ol Witnes Bilong Jehova, ol i no pret long ol dispela lain bai kamapim sampela pait samting na putim hevi long gavman, nogat.
19. Olsem wanem long ol Kristen bilong bipo na ol Witnes Bilong Jehova long ol samting bilong takis?
19 Wanpela samting ol Kristen bilong pastaim i save mekim bilong soim olsem ol i daun long “ol gavman,” ol i save baim takis. Justin Martyr i raitim pas long King Antoninus Pius (138-161 C.E.) bilong Rom, na em i tok ol Kristen ‘i bin winim ol narapela man’ long tromoi takis. (First Apology, sapta 17) Na Tertullian i tokim ol bikman bilong Rom olsem ol man bilong kisim takis ‘i ken amamas long ol Kristen,’ long wanem, ol i save tromoi stret takis long gavman. (Apology, sapta 42) Pax Romana, olsem Gutaim Bilong Ol Rom, i gat ol lo bilong bosim gut ol samting, na ol gutpela rot, na ol man inap raun gut long solwara, na dispela ol samting i bin helpim gut ol Kristen. Ol i save ol i mas bekim sampela samting long gavman, olsem na ol i bihainim dispela tok bilong Jisas: “Samting bilong Sisar, em yupela i mas givim long Sisar. Na samting bilong God, em yupela i mas givim long God.” (Mak 12:17) Lain bilong Jehova long nau i save bihainim dispela tok, na ol man i bin litimapim nem bilong ol, long wanem, ol i save wokabaut stret na baim takis.—Hibru 13:18.
Tok i Tru i Helpim Ol Man Long Stap Wanbel Wantaim
20, 21. Olsem wanem long ol Kristen bilong pastaim na ol wokboi bilong Jehova long nau long pasin bilong i stap olsem wanpela lain brata?
20 Ol Kristen bilong bipo i bin bihainim tok i tru, olsem na ol i pas gut wantaim olsem bikpela lain brata, na long nau ol Witnes Bilong Jehova ol tu i olsem. (Aposel 10:34, 35) Wanpela pas em nius The Moscow Times i kamapim, em i tok: “[Ol Witnes Bilong Jehova] i gat nem olsem man bilong helpim narapela olsem pren, na ol i gat pasin daun, na i no hatwok long wok wantaim ol, na ol i no save subim ol narapela, na oltaim ol i wok long stap isi wantaim ol narapela . . . Ol i no save kisim gris mani, na ol i no save spak o kisim drak. As bilong dispela i olsem: Ol i larim Baibel i stiaim ol long olgeta pasin na toktok ol i mekim. Sapos olgeta man long graun i wok long bihainim Baibel olsem ol Witnes Bilong Jehova i save mekim, orait dispela graun i gat hatpela pasin i pulap long en bai i narapela kain stret.”
21 Wanpela buk (The Encyclopedia of Early Christianity) i tok: “Ol Kristen bilong pastaim ol i tingim ol yet olsem wanpela nupela lain we ol Juda na ol narapela lain, em bipo ol i birua wantaim, ol i pas gut wantaim na stap isi.” Ol Witnes Bilong Jehova ol tu i wanpela bikpela lain brata i stap long olgeta hap na ol i stap isi—olsem wanpela lain bilong nupela taim. (Efesus 2:11-18; 1 Pita 5:9; 2 Pita 3:13) Taim nambawan ofisa bilong sekiuriti long So Graun Bilong Pretoria long Saut Afrika i lukim ol Witnes bilong kain kain lain na skin ol i bung long dispela so graun bilong mekim kibung na ol i stap isi, em i tok: “Olgeta i save mekim gutpela pasin na gutpela tok long ol narapela—dispela pasin ol i kamapim long ol dispela de, em i kamapim long ples klia olsem lain bilong yupela i stretpela lain, na olgeta i save sindaun wantaim olsem wanpela famili i stap amamas.”
Ol i Skulim Ol Man Long Tok i Tru na Kisim Blesing
22. Ol Kristen i save mekim tok i tru i kamap long ples klia na wanem samting i bin kamap long dispela?
22 Pasin na wok autim tok bilong Pol na ol narapela Kristen i bin mekim ‘tok i tru’ i kamap “long ples klia.” (2 Korin 4:2) Ating yu wanbel long dispela tok olsem ol Witnes Bilong Jehova i save mekim wankain pasin olsem, na ol i skulim olgeta lain man long tok i tru, a? Ol man long olgeta hap bilong graun ol i wok long kisim lotu i tru na kam long “maunten” bilong Jehova, na dispela lain i wok long go bikpela bikpela. (Aisaia 2:2, 3) Long olgeta yia, planti tausen manmeri i kisim baptais bilong makim dediket bilong ol long God, na planti nupela kongrigesen i kamap.
23. Yu gat wanem tingting long ol man i save skulim olgeta lain man long tok i tru?
23 Ol manmeri bilong Jehova i gat narapela narapela sindaun na wok, tasol ol i wanbel long pasin bilong lotu tru long God. Narapela i laikim tru narapela na dispela i makim olsem ol i disaipel tru bilong Jisas. (Jon 13:35) Olsem wanem? Yu inap lukim olsem ‘God i stap namel long ol’? (1 Korin 14:25) Yu save sapotim ol dispela man i skulim olgeta lain man long tok i tru? Sapos olsem, orait soim olsem yu amamas long tok i tru na bihainim i go inap oltaim oltaim.
Bai Yu Bekim Olsem Wanem?
• Long pasin bilong lotuim God, olsem wanem ol Witnes Bilong Jehova i wankain long ol Kristen bilong pastaim?
• Wanem dispela wanpela bung bilong lotu ol man i bihainim tok i tru i save mekim?
• Wanem tingting bilong ol Kristen long “ol gavman”?
• Olsem wanem tok i tru i helpim ol man long stap wanbel wantaim?
[Piksa long pes 21]
Ol miting Kristen i save mekim gut long ol man i bihainim tok i tru
[Ol Piksa long pes 23]
Jisas i tokim ol disaipel long mekim Memorial bilong tingim i dai bilong em olsem ofa
[Piksa long pes 24]
Olsem ol Kristen bilong pastaim, ol Witnes Bilong Jehova i save daun long “ol gavman”