Pasin Bilong Tok Sori—Em Gutpela Rot Bilong Kamapim Pasin Wanbel
WANPELA meri i save raitim ol buk na skelim tok ples long Yunivesiti Bilong Georgetown long Washington, D.C., em Deborah Tannen, em i tok: “Pasin bilong tok sori em i gat strong. Em inap long pinisim bikpela kros na ol man i no inap pait na kisim bagarap, na em inap mekim na tupela kantri i bruk ol i kamap wanbel, na em inap opim rot long ol gavman long tokaut long hevi bilong ol lain bilong ol, na kamapim gen pasin wanbel namel long ol pren o famili samting.”
Baibel i strongim tok olsem pasin bilong tok sori em i wanpela gutpela rot bilong stretim hevi i stap namel long yumi na ol narapela. Olsem: Long tok piksa Jisas i mekim long pikinini i bin lusim papa, taim dispela pikinini i kam bek long haus na em i tok sori long pasin em i bin mekim, papa i amamas long kisim em bek. (Luk 15:17-24) Olsem na sapos yumi rongim wanpela man, yumi mas daunim yumi yet na tok sori na askim em long lusim rong bilong yumi. Yes, ol man i save wok strong long daunim ol yet, ol i no hatwok tumas long tok sori long narapela.
Tok Sori Em i Gat Strong
Abigel, em wanpela meri i gat gutpela tingting na em i bin stap long Israel long bipo, em i stap olsem piksa na i soim olsem pasin bilong tok sori em i gat strong, maski em i tok sori long pasin nogut man bilong em i bin mekim. Taim Devit, em bihain em i kamap king bilong Israel, i stap long ples drai, em na ol man i stap wantaim em ol i bin lukautim ol sipsip bilong man bilong Abigel, em Nabal. Tasol taim ol yangpela man bilong Devit i go na askim Nabal long givim bret na wara long ol, Nabal i no givim long ol, nogat; em i mekim ol tok i daunim Devit na rausim ol i go. Dispela i mekim na Devit i belhat na em i kisim 400 man i go bilong pait long Nabal na olgeta lain i stap wantaim em. Taim Abigel i harim tok long ol samting i bin kamap, em i kirap i go bilong bungim Devit. Taim em i lukim Devit, em i brukim skru na putim het i go daun long graun. Na em i tok: “Bikman, mi laik toktok wantaim yu. Na ating yu inap harim tok bilong mi? Yu mas ting dispela samting i bin mekim yu i kros, em i asua bilong mi tasol.” Orait nau Abigel i stori long ol samting Nabal i mekim, na bihain em i givim kaikai na wara long Devit na lain bilong em. Devit i harim dispela tok na em i tokim Abigel olsem: “Nau yu ken i go bek long haus, na bel bilong yu i ken i stap isi. Bai mi mekim olsem yu bin tok na mi no ken kilim i dai Nabal.”—1 Samuel 25:2-35.
Pasin bilong Abigel long daunim em yet na tok sori long pasin nogut bilong man bilong em, dispela i mekim na famili bilong em i no kisim bagarap. Devit i tok tenkyu long Abigel long pasim em na em i no kilim i dai sampela man. Tru, Abigel i no bin mekim nogut long Devit na ol lain bilong em, tasol em i kisim asua bilong famili bilong em na stretim dispela hevi na kamap wanbel wantaim Devit.
Narapela i stap olsem gutpela piksa, em aposel Pol, em i save long wanem taim i stret long tok sori. Wanpela taim, Pol i sanap long ai bilong ol kaunsil na mekim ol tok bilong soim olsem em i no gat rong. Hetpris Ananaias i belhat long trupela tok Pol i mekim, olsem na em i tokim ol man i sanap klostu long Pol long paitim maus bilong em. Orait nau Pol i tokim em: “God bai i paitim yu yet, long wanem, yu olsem banis nogut ol i bin penim long waitpela pen, bai ol man i no ken lukim samting nogut i stap aninit. Yu ting long bihainim lo na kotim mi, olsem na yu kam sindaun i stap. Tasol yu yet yu sakim lo, na yu tokim ol long paitim mi.” Ol man i sanap klostu na lukluk i stap, ol i tokim Pol olsem em i tok nogut long hetpris, olsem na kwiktaim em i tokaut olsem em i popaia, na em i tok: “Ol brata, mi no save dispela man em i hetpris. Mi mekim rong, long wanem, buk bilong God i gat tok olsem, ‘Yupela i no ken tok nogut long wanpela hetman bilong yupela.’ ”—Aposel 23:1-5.
Samting Pol i bin tok long en—olsem man ol i bin makim olsem jas em i no ken pait—em i stret. Tasol em i tok sori long em i no bin save na em i mekim dispela kain tok na ol man inap ting olsem em i no daun long hetpris.a Pol i tok sori na dispela i opim rot long ol kaunsil i ken harim tok bilong em. Pol i save long bikpela tok pait i stap namel long ol kaunsil, olsem na em i tokim ol olsem ol i kotim em, long wanem, em i tok ol man i dai pinis bai kirap bek. Dispela i mekim na tok pait i kamap, na ol Farisi i wanbel long tok bilong Pol.—Aposel 23:6-10.
Yumi inap kisim wanem save long dispela tupela stori bilong Baibel? Long dispela tupela stori wantaim, pasin bilong tokaut stret long popaia ol i mekim i opim rot bilong ol na ol inap toktok moa wantaim ol narapela. Olsem na pasin bilong tok sori inap helpim yumi long kamapim pasin wanbel. Yes, taim yumi tokaut stret olsem yumi bin popaia na yumi tok sori long hevi i kamap, dispela bai opim rot na bai yumi inap stretim dispela hevi.
‘Tasol Mi No Gat Asua’
Taim yumi kisim save olsem ol tok o pasin yumi mekim i bagarapim bel bilong sampela, ating yumi inap pilim olsem em i no gat stretpela tingting o em i save bel hevi nating long ol tok yumi mekim. Tasol Jisas i tokim ol disaipel bilong em olsem: “Sapos yu bringim ofa bilong yu i kam long alta, na yu tingim brata bilong yu em i gat tok long yu, orait yu mas lusim ofa bilong yu i stap klostu long alta. Na yu go pastaim na stretim tok wantaim brata bilong yu. Stretim pinis, orait nau yu ken i go na givim ofa bilong yu long God.”—Matyu 5: 23, 24.
Olsem: Wanpela brata inap pilim olsem yu bin rongim em. Long kain taim olsem, Jisas i tok yu mas i go na “stretim tok wantaim brata bilong yu,” maski yu pilim olsem yu bin rongim em o yu no bin mekim. Long tok Grik, dispela tok Jisas i kolim hia i ‘makim olsem tupela wantaim i tok sori bihain long tupela wantaim i kros.’ (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Tru tumas, taim tupela man i no wanbel long wanpela samting, ating tupela wantaim i gat asua long hevi i kamap, long wanem tupela wantaim i gat sin na tupela inap popaia. Bilong stretim dispela hevi, tupela wantaim i mas tok sori.
I no bikpela samting long skelim husat i gat asua na husat i no gat asua, nogat. Bikpela samting em husat inap long go pas na stretim dispela hevi na kamapim pasin wanbel. Taim aposel Pol i luksave olsem ol Kristen long Korin i wok long kisim ol wanlotu bilong ol i go long kot long ol kros i kamap namel long ol long ol samting bilong mani, em i stretim ol na em i tok: “Bilong wanem yupela i no larim ol i mekim nogut long yupela? Bilong wanem yupela i no larim ol i pulim ol samting bilong yupela?” (1 Korin 6:7) Tru, Pol i mekim dispela tok long ol bambai ol i no ken kamapim kros bilong ol long kot, tasol dispela stiatok i klia: Pasin bilong i stap wanbel wantaim ol wanbilip i bikpela samting moa, winim pasin bilong kisim save long husat i gat asua na husat i no gat asua. Sapos yumi tingim gut dispela stiatok, dispela bai mekim na i no hatwok long yumi tok sori long rong em narapela i ting yumi bin mekim long em.
Pilim Tru Long Bel Taim Yu Tok Sori
Sampela manmeri i save mekim planti wok tumas long dispela tok sori. Olsem, long Japan dispela tok sumimasen, em i wanpela tok ol i save mekim wok long en bilong tok sori, na yu inap harim ol man i kolim planti taim. Ol inap mekim wok long en tu bilong tok tenkyu, na bilong soim olsem bel bilong man i no stap isi, long wanem, em i no inap bekim gutpela pasin narapela i mekim long em. Ol man i save mekim dispela tok “sori” bilong makim kain kain samting, olsem na sampela i ting olsem yumi save kolim planti taim tumas na i olsem yumi no pilim tru long bel. Ating long sampela narapela hap tu ol i save mekim planti wok tumas long dispela tok sori.
Maski yu mekim long wanem tok ples, em i bikpela samting long pilim tru long bel taim yu tok sori. Pasin bilong yu long kolim tok na nek bilong yu i mas kamapim klia olsem yu sori tru. Long bikpela tok Jisas Krais i mekim antap long maunten, em i skulim ol disaipel bilong em olsem: “Yupela i mas tok ‘Yes’ na ‘Nogat’ tasol. Em inap. Tok ol i save skruim long dispela, em ol tok Satan yet i kamapim.” (Matyu 5:37) Sapos yu tok sori, yu mas soim olsem yu tok tru! Olsem: Wanpela man i sanap long lain long ples balus na em i tok sori long wanpela meri i sanap paslain long em taim sutkes bilong em i subim dispela meri. Sampela minit bihain, taim ol i wokabaut i go liklik, sutkes bilong em i subim gen dispela meri. Dispela man i tok sori gen long em. Tasol taim wankain samting i kamap gen, orait man i go wantaim dispela meri i tokim dispela man olsem, sapos em i tok tru olsem em i sori, orait em i mas was gut na bai sutkes bilong em i no ken subim gen dispela meri. Yes, taim yu tok sori pinis, orait yu no ken mekim gen dispela popaia.
Taim yumi tok sori, sapos yumi pilim tru long bel bai yumi tokaut tu long asua bilong yumi, na askim narapela long lusim dispela rong bilong yumi, na mekim ol samting bilong stretim dispela hevi. Na man em narapela i rongim em, em i mas redi long lusim rong bilong man i tokaut olsem em i bin popaia. (Matyu 18:21, 22; Mak 11:25; Efesus 4:32; Kolosi 3:13) Tupela wantaim i gat sin, olsem na ating sampela taim wok bilong kamapim pasin wanbel i no inap kamap gut tumas. Tasol pasin bilong tok sori em i gat bikpela strong long kamapim pasin wanbel.
Taim i No Stret Long Tok Sori
Tru, pasin bilong bel hevi long rong yu mekim na tok sori em inap long kamapim pasin wanbel, tasol man i gat gutpela tingting i save was gut na em i no save mekim ol dispela tok long taim i no stret long mekim. Olsem long taim wanpela samting i kamap na i traim pasin bilong yumi long i stap gut long God. Taim Jisas Krais i stap long graun, “em i daunim em yet na i bihainim tok bilong God, i go inap long em i dai.” (Filipai 2:8) Tasol em i no tok sori long bilip bilong em na bai dispela i pinisim hevi bilong em, nogat. Na Jisas i no tok sori taim hetpris i tok strong long em olsem: “Mi askim yu long nem bilong God i gat laip, na yu mas tok tru antap nau. Yu dispela man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en? Yu Pikinini Bilong God, o nogat?” Jisas i no sem na tok sori, nogat, em i tokaut stret olsem: “Yu tok pinis. Tasol mi tokim yupela, bihain bai yupela i lukim Pikinini Bilong Man i sindaun long han sut bilong God i gat bikpela strong. Na em bai i stap antap long ol klaut bilong heven na i kam.” (Matyu 26:63, 64) Jisas i no tingting liklik long lusim pasin bilong i stap gut long Papa bilong em, God Jehova, na bai em i ken i stap wanbel wantaim hetpris, nogat.
Ol Kristen i save daun na givim biknem long ol man i gat namba long bosim ol. Tasol ol i no gat wok long tok sori long ol i bihainim tok bilong God na long laikim tru ol brata bilong ol.—Matyu 28:19, 20; Rom 13:5-7.
No Gat Samting Inap Pasim Pasin Wanbel
Long nau, yumi save popaia, long wanem, yumi no stretpela olgeta na yumi kisim sin long tumbuna bilong yumi, Adam. (Rom 5:12; 1 Jon 1:10) Adam i bikhet long God na long dispela as na sin i kamap. Tasol long pastaim tru, Adam tupela Iv i gutpela olgeta na tupela i no gat sin. God i tok promis long em bai mekim skin bilong ol man i kamap gutpela olgeta wankain olsem bilong pastaim tru. Em bai pinisim sin na olgeta samting nogut sin i kamapim.—1 Korin 15:56, 57.
Man! Tingim samting bai kamap! Brata bilong Jisas, em Jems, em i tok long pasin bilong mekim wok long maus, na em i tok: “Sapos i gat wanpela man i stap, em i no save mekim sampela tok i no stret, orait em i gutpela man tru, na em bai inap long bosim gut olgeta hap bilong bodi bilong en.” (Jems 3:2) Man i gutpela olgeta em inap long was gut long maus bilong em na bai em i no gat wok long tok sori long tok em i mekim. Em inap “long bosim gut olgeta hap bilong bodi bilong en.” Man! Bai yumi amamas tru taim yumi kamap gutpela olgeta! Na bai i no gat hevi samting bilong pasim pasin wanbel namel long ol man wan wan. Tasol long dispela taim i stap yet, pasin bilong tok sori long taim i stret yu mas mekim, em bai helpim yu long stretim dispela hevi na kamapim pasin wanbel.
[Futnot]
a Ating ai bilong Pol i nogut, na dispela i mekim na em i no luksave long hetpris.
[Piksa long pes 5]
Yumi inap kisim wanem save long pasin bilong Pol?
[Piksa long pes 7]
Taim ol man i kamap gutpela olgeta, i no gat samting inap long pasim pasin wanbel