Laip Stori
Gutpela Samting i Kamap Long Wok Bilong Mipela Long Painim Ol Man
Stori bilong Dorothea Smith na Dora Ward
Mitupela i yangpela meri i gat bikpela laik long insait long wok bilong truim tok profet bilong Jisas: “Yupela i mas i go mekim olgeta lain manmeri i kamap disaipel.” (Matyu 28:19) Orait nau mipela i laik stori long wok bilong mipela long painim ol man na ol gutpela samting i bin kamap long dispela.
DOROTHEA: Mama i karim mi long 1915, bihain liklik long Wol Woa 1 i kirap. Mi namba 3 long famili bilong mipela. Mipela i sindaun klostu long biktaun Howell, Michigan, long Amerika. Papa bilong mi em i no man bilong lotu, tasol Mama em i meri bilong lotu. Em i traim long skulim mipela long bihainim Tenpela Lo, tasol em i tingting planti, long wanem, brata bilong mi Willis; susa bilong mi Viola; na mi, mipela i no insait long wanpela lotu.
Taim mi gat 12-pela krismas, Mama i laik mi mas kisim baptais long lotu Presbitirian. Mi tingim yet dispela de mi bin kisim baptais. Ol i baptaisim tu tupela bebi, em mama bilong tupela i holim tupela i stap. Mi sem nogut tru long mi bin kisim baptais wantaim ol bebi. Pasto i tromoi liklik wara long het bilong mi na mekim sampela tok em mi no kliagut long en. Mi olsem dispela tupela bebi, mi no save baptais i makim wanem samting tru!
Wanpela taim long 1932, wanpela ka i kam stop long fran bilong haus. Mama i opim dua na i lukim tupela yangpela man. Tupela i laik tilim ol buk bilong lotu long em. Wanpela bilong tupela, em Albert Schroeder. Em i soim Mama sampela buk em ol Witnes Bilong Jehova i wokim. Mama i kisim ol dispela buk. Ol dispela buk i helpim em long kisim tok i tru bilong Baibel.
Wok i Kirap
Bihain mi go i stap wantaim bikpela susa bilong mi long Detroit. Long dispela ples mi bungim wanpela lapun meri i save kam lukim susa bilong mi na skulim em long Baibel. Ol samting dispela meri i toktok long en i kirapim mi long tingim gen wanpela program i gat 15 minit i save kamap long redio em mitupela Mama i save harim taim mi bin stap wantaim Mama. Long dispela program, J.F. Rutherford, em man i go pas long wok bilong ol Witnes Bilong Jehova long dispela taim, em i save stori long wanpela tok bilong Baibel. Long 1937, mipela i kirap bung wantaim namba wan kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova long Detroit. Long yia bihain mi kisim baptais.
Long 1943, ol i toksave olsem ol Witnes Bilong Jehova bai kamapim wanpela skul ol i kolim Skul Gileat, long South Lansing, New York, bilong skulim ol man long kamap misineri. Taim mi kisim save olsem sampela bilong ol lain i pinis long dispela skul ol bai i go long ol narapela kantri bilong autim tok, mi tingting long mi yet olsem, ‘Mi gat laik long go long dispela skul!’ Mi putim mak long i go long Skul Gileat. Mi laik tru long painim ol man long ol narapela kantri i gat laik long kamap disaipel bilong Krais Jisas!—Hagai 2:6, 7.
Mi Winim Mak
Long Epril 1942, mi lusim wok mani bilong mi na mi kirap mekim wok painia, olsem autim tok fultaim, long Findlay, Ohio, wantaim 5-pela strongpela sista. I no gat kongrigesen long dispela ples, tasol mipela i strongim narapela narapela long rot bilong ritim ol stori long ol buk na nius Kristen bilong yumi. Long namba wan mun mi kirap mekim wok painia, mi tilim 95 buk long ol man i gat laik long harim tok! Bihain long wanpela yia na hap, ol i makim mi long mekim wok painia salim long Chambersburg, Pennsylvania. Long dispela ples mi wok wantaim 5-pela narapela painia, wanpela bilong ol em Dora Ward, em wanpela sista i kam long Iowa. Mitupela Dora i poroman wantaim long mekim wok painia. Mitupela i bin kisim baptais long wankain yia, na mitupela i gat laik long i go long Skul Gileat na long i go long narapela kantri na mekim wok misineri.
Long 1944, dispela samting i kamap! Ol i singautim mitupela Dora long i go long namba 4 klas bilong Skul Gileat. Mitupela i kirap skul long Ogas long dispela yia. Tasol paslain long mi stori moa, larim Dora i stori long olsem wanem em i kamap poroman bilong mi long painim ol man i gat gutpela bel.
Bikpela Laik Long Kirap Autim Tok Fultaim
DORA: Mama bilong mi i wok long beten long em i ken kliagut long Tok Bilong God. Wanpela Sande, mitupela i stap long haus na mipela i harim wanpela tok bilong J.F. Rutherford long redio. Long pinis bilong tok, Mama i tokaut olsem, “Dispela em i tok i tru!” I no longtaim bihain na mipela i kirap stadi long ol buk bilong ol Witnes Bilong Jehova. Long 1935, taim mi gat 12-pela krismas, mi go harim wanpela tok bilong baptais em wanpela Witnes Bilong Jehova i mekim, na mi gat bikpela laik long dediketim laip bilong mi long Jehova. Tripela yia bihain mi kisim baptais. Long ol laspela yia bilong mi long skul, dediket na baptais bilong mi i helpim mi long sanap strong na tingim mak mi bin putim. Mi laik bai skul i pinis na bai mi ken kirap mekim wok painia.
Long dispela taim, mipela i save bung wantaim wanpela kongrigesen long Fort Dodge, Iowa. Mipela i mas wok strong bilong i go long ol miting Kristen. Long dispela taim bipo, ol Stadi Wastaua i no gat ol askim long en. Ol i tokim mipela olgeta wan wan pablisa long raitim sampela askim na givim long brata i lukautim Stadi Wastaua. Long ol Mande nait, mitupela mama i save redim ol askim bilong olgeta wan wan paragraf, na mipela i save givim long brata i lukautim Stadi Wastaua na bai em i ken makim ol askim em i laik mekim wok long en.
Sampela taim, wanpela wasman bilong raun i save kam lukim kongrigesen bilong mipela. Wanpela bilong ol em John Booth, em i helpim mi long kirap autim tok long ol haus taim mi gat 12-pela krismas. Taim mi gat 17 krismas, mi askim em long helpim mi long wokim aplikesen bilong mekim wok painia. Mi no save olsem bihain mipela bai bung gen na em bai kamap wanpela gutpela pren bilong mi!
Mi wanpela painia, olsem na planti taim mi wok wantaim Sista Dorothy Aronson, em i save autim tok fultaim, na krismas bilong em i winim krismas bilong mi inap 15 yia. Mitupela i poroman wantaim long mekim wok painia i go inap long taim ol i singautim em long i go long namba wan klas bilong Skul Gileat long 1943. Bihain, mi yet i mekim wok painia.
Pasin Birua i No Pasim Mipela
Long taim bilong Wol Woa 2, ol man i strong long litimapim kantri, olsem na dispela i putim hevi long mipela. Taim mipela i autim tok long ol haus, planti taim ol man i save tromoi ol sting kiau, na ol mau tomato long mipela, na sampela taim ol i save tromoi ston tu! Wanpela bikpela traim i kamap taim mipela i tilim nius Wastaua na Consolation (nau Kirap!) long rot. Ol lain bilong lotu i save birua long ol Witnes ol i kirapim ol polis, na ol polis i kam tokim mipela olsem ol bai kisim mipela sapos ol i lukim mipela i autim tok gen long rot.
Tasol mipela i no lusim wok autim tok, nogat, mipela i wok yet long mekim, olsem na ol i kisim mipela i go long polis stesin na givim ol askim long mipela. Taim ol i larim mipela i go, mipela i go bek long dispela wankain ples na tilim ol magasin. Ol brata i go pas long wok i tokim mipela long mekim wok long Aisaia 61:1, 2 bilong sambai long bilip bilong mipela. Wanpela taim wanpela yangpela polis man i kam long mi, na mi pret wantaim na mi kamapim tok bilong dispela skripsa long em. Mi kirap nogut olsem em i lusim mi na i go! Mi pilim olsem ol ensel i lukautim mipela.
Wanpela De Mi No Inap Lusim Tingting Long En
Long 1941, mi amamas long i go long wanpela kibung i kamap inap 5-pela de long St. Louis, Missouri. Long taim bilong kibung, Brata Rutherford i tokim olgeta pikinini i gat krismas kirap long 5 na i go inap long 18 long sindaun long fran bilong pletfom. Planti tausen pikinini i bung long dispela hap. Brata Rutherford i holim wanpela liklik hap laplap na meknaisim i go i kam bilong tok welkam long mipela. Mipela tu i tromoi han long em. Taim em i mekim tok inap wanpela aua pinis, em i tok: “Ol pikinini em ol i amamas long mekim laik bilong God na ol i laik helpim gavman tiokratik bilong em, em Krais Jisas bai bosim, na ol i amamas long bihainim tok bilong God na King em i makim, plis yupela sanap.” Olgeta pikinini em inap olsem 15,000 i kirap na sanap—mi wanpela bilong ol dispela pikinini! Em i tok moa: “Yupela husat bai mekim ol samting yupela inap mekim bilong tokim ol narapela long Kingdom Bilong God na ol blesing em bai kamapim, inap yupela tok Yes.” Mipela i mekim, na olgeta long odiens i paitim han strong tru.
Orait nau ol i tokaut long buk Children,a na olgeta pikinini i wokabaut bihainim wanpela lain i go long pletfom, we Brata Rutherford i givim wanpela buk long olgeta wan wan pikinini. Em taim bilong amamas stret! Long nau, planti bilong ol dispela pikinini i bin kisim dispela buk long dispela taim, ol i mekim yet wok bilong Jehova long olgeta hap. Ol i autim tok long Kingdom Bilong God na stretpela pasin bilong em.—Song 148:12, 13.
Bihain long mi mekim wok painia inap 3-pela yia, mi amamas stret taim ol i makim mi long i go mekim wok painia salim long Chambersburg! Long dispela ples, mi bungim Dorothea, na mipela i pas gut tru. Mipela i yangpela, olsem na mipela i gat strong long mekim wok. Mipela i gat bikpela laik long mekim bikpela wok moa bilong autim tok. Kirap long dispela taim na i kam inap long nau, mitupela i wok yet long painim ol man i gat gutpela bel.—Song 110:3, NW.
Sampela mun bihain, mitupela i bungim wanpela brata i pinis long namba wan klas bilong Skul Gileat, em Albert Mann. Klostu em bai i go long narapela kantri bilong mekim wok autim tok. Em i kirapim mipela long mekim wok long narapela kantri sapos ol i salim mipela i go.
Mipela i Skul Wantaim
DORA NA DOROTHEA: Tingim amamas mipela i kisim taim mipela i kirap skul long kamap misineri! Long namba wan de bilong mipela long skul, Albert Schroeder, em brata i bin tilim buk Studies in the Scriptures long mama bilong Dorothea 12-pela yia i go pinis, em i putim nem bilong mipela long skul. John Booth i stap tu long dispela hap. Em i lukautim Kingdom Fam, em ples we skul i stap long en. Bihain dispela tupela brata i insait long Gavening Bodi bilong ol Witnes Bilong Jehova.
Long Skul Gileat, mipela i stadi long ol strongpela tok i tru bilong Baibel. Em gutpela skul tru. I gat 104 sumatin long klas bilong mipela, na tu, i gat wanpela sumatin i kam long Meksiko, em namba wan sumatin i kam long narapela kantri. Em i wok long lainim tok Inglis na mipela i wok long lainim tok Spen. Mipela i amamas tru long de Brata Nathan H. Knorr i givim ol asainmen long mipela ol sumatin! Ol i makim planti long i go long Sentral na Saut Amerika; ol i makim mipela long i go long Sili.
Painim Ol Man i Gat Gutpela Bel Long Sili
Bilong mipela i ken i go long Sili, mipela i mas i gat visa, na dispela i kisim bikpela hap taim. Olsem na taim mipela i pinis long skul long Janueri 1945, mipela i mekim wok painia long Washington, D.C., inap wanpela yia na hap. Taim mipela i kisim visa, mitupela na 7-pela arapela misineri i go wantaim long Sili. Dispela sevenpela ol i bilong ol klas bilong Skul Gileat i bin kamap paslain long klas bilong mipela.
Sampela ol brata Kristen bilong mipela i bungim mipela long ples balus long Santiago, em biktaun bilong Sili. Wanpela bilong ol em brata Albert Mann, em dispela brata sampela yia i go pinis em i bin kirapim mitupela long i go long narapela kantri na autim tok. Em i bin kam long Sili wanpela yia i go pinis, wantaim Joseph Ferrari bilong namba 2 klas bilong Skul Gileat. Taim mipela i kam nupela long Sili i gat 100 pablisa tasol. Mipela i gat bikpela laik long painim planti man i gat gutpela bel long dispela nupela ples wok bilong mipela.
Ol i makim mipela long i stap long haus misineri long Santiago. Em nupela samting long mitupela long i stap wantaim planti arapela misineri. Mipela i mas autim tok, na tu, olgeta wan wan misineri i gat asainmen bilong kukim kaikai long wanpela de long olgeta wik. Sampela taim mitupela i mekim sampela samting i semim mipela. Wanpela taim, mitupela kukim bisket, tasol taim mitupela i rausim bisket long aven, i gat wanpela narakain smel i kamap. Mipela i bin popaia na yusim narapela paura na i no baking paura! Wanpela i bin putim dispela narapela paura insait long tin bilong baking paura na mipela i no save na mipela i bin yusim.
Tasol samting mipela i sem moa long en, em ol popaia mipela i bin mekim taim mipela i wok long lainim tok Spen. Wanpela bikpela famili em mipela i bin stadi wantaim ol long Baibel, klostu ol i lusim stadi, long wanem, ol i no kliagut long ol tok mipela i mekim. Tasol ol i save lukim ol skripsa long Baibel bilong ol yet, na long dispela rot ol i lainim tok i tru, na faipela bilong ol i kamap Witnes. Long dispela taim, i no gat skul bilong lainim ol nupela misineri long tok ples. Mipela i kirap autim tok tasol na lainim tok ples long ol man mipela i autim tok long ol.
Mipela i mekim planti Baibel stadi, na sampela i kamap strong hariap. Tasol sampela mipela i mas lusim bikpela haptaim moa long ol, na no ken les kwik. Wanpela yangpela meri, nem bilong em Teresa Tello, em i harim tok i tru na em i tok, “Plis yupela i mas kam bek na stori moa long mi.” Mipela i go bek 12-pela taim long haus bilong em, tasol mipela i no bungim em. Tripela yia bihain, mipela i go long wanpela kibung i kamap long wanpela haus piksa long Santiago. Long Sande taim mipela i lusim dispela haus na i go, mipela i harim wanpela i singaut, “Senorita Dora, Senorita Dora!” Mipela i tanim na mipela i lukim Teresa. Em i bin kam lukim bikpela susa bilong em, em haus bilong en i stap long hapsait bilong rot, na em i laik lukim wanem samting i kamap long haus piksa na em i kam. Mipela i amamas tru long bungim em gen! Mipela i stretim rot bilong stadi wantaim em, na i no longtaim bihain em i kisim baptais. Bihain em i kamap painia salim. Long nau, klostu 45 yia bihain, Teresa i insait yet long fultaim sevis.—Saveman 11:1.
Painim Ol Man i Gat Gutpela Bel Long Punta Arenas
Long 1959, ol i makim mipela long mekim wok long Punta Arenas, em i stap long hap saut tru bilong nambis bilong Sili, longpela bilong nambis em 4,300 kilomita. Punta Arenas em i narapela kain ples. Long taim bilong san, san i save stap longpela taim i go inap 11:30 long nait. Dispela i mekim na mipela inap lusim bikpela hap taim moa long autim tok tasol i gat hevi bilong en tu, i gat ol strongpela win i save kam long hap bilong Antaktik. Long taim bilong kol, san i save stap sotpela taim.
Maski i gat ol dispela hevi, Punta Arenas em i gutpela ples. Long taim bilong san, i gat planti klaut bilong ren long skai em win i subim i go. Sampela taim bikpela ren bai pundaun wantu tasol, tasol bihain win bai kam na mekim yu drai. Orait nau renbo i save kamap long skai taim san i lait. Sampela taim ol renbo i save stap inap sampela aua taim san i sut namel long blakpela klaut.—Jop 37:14.
Long dispela taim bipo, i no gat planti pablisa long Punta Arenas. Mipela ol sista i save lukautim ol miting long dispela liklik kongrigesen. Jehova i blesim wok bilong mipela. Teti seven yia bihain, mipela i go bek raun long dispela ples. Mipela i lukim wanem samting? I gat 6-pela kongrigesen long dispela ples na 3-pela naispela Haus Kingdom. Mipela i amamas tru long Jehova i opim rot bilong mipela i ken painim ol man i gat gutpela bel long dispela ples i stap long hap saut bilong Sili!—Sekaraia 4:10.
Planti Man i Gat Gutpela Bel Long Playa Ancha
Mipela i mekim wok autim tok long Punta Arenas inap 3 na hap yia, na bihain ol i salim mipela i go long biktaun Valparaiso. I gat 41 liklik maunten i raunim dispela siti na yu inap lukim solwara Pasifik. Mipela i stap long wanpela bilong ol dispela liklik maunten na wok strong long autim tok long dispela ples nem bilong en, Playa Ancha. Insait long 16 yia mipela i stap long dispela ples, mipela i lukim wanpela grup bilong ol yangpela brata Kristen i wok long kamap bikpela long ol samting bilong spirit na nau ol i mekim wok wasman raun na wok elda long ol kongrigesen long Sili.
Narapela ples ol i makim mipela long mekim wok misineri long en, em Viña del Mar. Mipela i stap long dispela ples inap 3 na hap yia inap long taim graun i guria na bagarapim haus misineri. Mipela i go bek long Santiago, em ples we mipela i bin kirapim wok misineri 40 yia i go pinis. Planti samting i senis. Ol i bin wokim nupela haus brens, na olpela haus brens i bin kamap haus bilong ol misineri i stap yet long Sili. Bihain ol i mekim wok long dispela haus olsem ples bilong mekim Ministerial Trening Skul. Long dispela taim, Jehova i mekim gutpela pasin sori long mipela gen. Ol i singautim mipela 5-pela lapun misineri long i go i stap long Betel. Long haptaim mipela i mekim wok misineri long Sili, mipela i bin mekim wok long 15 narapela narapela ples long Sili. Mipela i lukim wok i go bikpela tru. Pastaim i gat 100 pablisa, tasol nau namba i go bikpela inap olsem 70,000! Mipela i amamas tru long insait long wok bilong painim ol man i gat gutpela bel long Sili inap 57 yia!
Mipela i amamas tru olsem Jehova i bin opim rot long mipela long painim planti manmeri i gat gutpela bel em Jehova i mekim yet wok long ol long oganaisesen bilong em. Long dispela 60 yia mipela i mekim wok bilong Jehova wantaim, mipela i wanbel long tok King Devit i mekim, em i tok: “Yu save mekim gutpela wok tru bilong helpim ol man i stap aninit long yu. Yu save lukautim gut ol man i bilip long yu.”—Song 31:19.
[Futnot]
a Ol Witnes Bilong Jehova i bin wokim, tasol nau ol i no wokim moa.
[Ol Piksa long pes 9]
Dorothea long 2002 na long taim bilong autim tok long 1943
[Piksa long pes 10]
Autim tok long rot long Fort Dodge, Iowa, long 1942
[Piksa long pes 10]
Dora, 2002
[Piksa long pes 12]
Dorothea na Dora long namba wan haus misineri bilong ol long Sili, 1946