Sirakyus Pol i Bin Stop Liklik Taim Long Dispela Hap
LONG yia 59 C.E. samting, wanpela sip i lusim ailan Malta long hap bilong Mediterenian na i go olsem long Itali. Long poret bilong sip i gat piksa bilong “tupela pikinini man bilong god Sus,” em ol i tok tupela i god bilong lukautim ol boskru bilong sip. Man bilong raitim Baibel, em Luk, em i stori olsem sip “i go kamap long taun Sirakyus” long hap saut-is long nambis bilong Sisili na “i stap tripela de.” (Aposel 28:11, 12) Ol man i stap wantaim Luk long sip, em Aristarkus na aposel Pol em ol i bin kisim em i go long Rom bilong kotim em.—Aposel 27:2.
Taim sip i sua long Sirakyus, yumi no save sapos ol i bin orait long Pol long lusim sip. Tasol sapos em o ol poroman bilong em i bin lusim sip, ating ol inap lukim wanem samting?
Long taim bilong Grik na Rom, taun Sirakyus i gat biknem klostu wankain olsem Atens na Rom. Stori bilong tumbuna i tok, ol Korin i bin kamapim dispela taun long 734 B.C.E. Sirakyus i bin i gat biknem inap sampela taim, na em asples bilong ol man bilong bipo em ol i gat nem, olsem Epikamus em man bilong raitim ol pilai, na Akemides em saveman bilong matematiks. Long 212 B.C.E., ol Rom i daunim Sirakyus.
Sapos yu go lukim taun Sirakyus bilong nau, ating dispela bai givim yu sampela tingting long Sirakyus long taim bilong Pol. Ol i brukim taun i go long tupela hap—wanpela i stap long liklik ailan Ortygia, ating em hap we sip bilong Pol i bin sua long en, na narapela i stap long bikples.
Long ailan long nau, yu inap painim sampela hap bilong tempel ol i bin wokim long olpela stail bilong ol Grik long Sisili—em tempel bilong Apolo, bilong yia 500 B.C.E. samting. Na tu, i gat ol pos bilong wanpela tempel em ol i bin dediketim long god Atena, em bilong yia 400 B.C.E. samting, tasol ol i wokim i kamap wanpela haus lotu.
Biktaun bilong nau i stap long bikples, we yu inap go lukim Neapolis pak—em pak ol i putim ol samting em ol saveman i bin painim long graun. Haus pilai bilong ol Grik i stap klostu long rot bilong i go insait long pak. Dispela haus pilai em wanpela gutpela samting ol man inap lukim na tingim olpela stail bilong ol Grik long wokim ol haus pilai. Taim yu lukluk i go olsem long solwara, bai yu lukim gutpela hap bilong wokim ol pilai. Long hap saut bilong pak i gat wanpela bikpela ples bilong sindaun na lukim spot, em bilong ol Rom, bilong yia 200 C.E. samting. Longpela bilong en em 140 mita na braitpela bilong en em 119 mita. Long Itali, dispela em namba tri bikpela ples bilong sindaun na lukim pilai.
Sapos yu raun i go long Sirakyus, yu inap sindaun long wanpela fom arere long solwara long Ortygia, opim Baibel bilong yu i go long Aposel 28:12, na piksaim long tingting olsem aposel Pol i stap long sip taim sip i sua long dispela hap.
[Sat/Mep long pes 30]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
Malta
Sisili
Sirakyus
ITALI
Regium
Puteoli
Rom
[Piksa long pes 30]
Ol pipia ston bilong wanpela haus pilai bilong Grik long Sirakyus