Mekim Gut Bel Bilong Man i Gat Sik Bilong i Dai
“Taim mi harim olsem Mama i gat sik bilong i dai, mi kirap nogut tru. Bel bilong mi i bagarap stret, na mi no inap bilip olsem gutpela mama bilong mi bai i dai.”—Grace, Kanada.
TAIM dokta i tok long wanpela bilong famili i gat sik bilong i dai, famili na ol pren i bel hevi tru na ating ol i no save wanem kain tok ol i ken givim long sikman. Sampela i tingting planti olsem ol bai tokim sikman long olgeta samting bilong sik bilong em o nogat. Na sampela i ting ol i no inap karim hevi bilong lukim sikman i kisim bikpela pen o taim sik i go bikpela em i no inap lukautim em yet o skelim ol samting em i mas mekim. Na sampela i tingting planti olsem ol bai mekim wanem tok o mekim wanem samting klostu long taim sikman i laik dai.
Yu mas save long wanem ol samting yu inap mekim taim yu harim dispela tok long namba wan taim? Na olsem wanem yu inap i stap olsem “gutpela pren” na mekim gut bel bilong em na sambai long em long dispela taim bilong hevi?— Sindaun 17:17.
Pasin Bilong Yumi
Taim bikpela sik i painim wanpela long famili, em pasin bilong yumi long bel hevi long dispela samting. Ol dokta tu, maski planti taim ol i lukim ol sikman i dai, ol i save bel hevi na pilim olsem ol i no gat strong bilong helpim sikman taim i mas i gat man bilong mekim gut skin bilong em na bel bilong em.
Ating yu tu i hatwok long bosim bel taim yu lukim wanpela bilong famili i karim bikpela pen. Hosa, i sindaun long Brasil na susa bilong em i gat sik bilong i dai, em i tok: “I hatwok tru long lukim wanpela yu laikim em tru i karim bikpela pen oltaim.” Taim gutpela man Moses i lukim sik lepra i kamap long skin bilong susa bilong em, Moses i singaut olsem: “God, plis yu ken mekim Miriam i orait gen.”—Namba 12:12, 13.
Yumi save bel hevi taim wanpela long famili i gat bikpela sik, long wanem, God bilong yumi, Jehova, i bin wokim yumi i kamap olsem em yet, em God bilong sori. (Stat 1:27; Aisaia 63:9) Orait Jehova i ting olsem wanem long pen na hevi ol man i karim? Yumi ken tingim pasin Jisas i bin mekim. Em i gat wankain pasin stret olsem Papa bilong em. (Jon 14:9) Taim Jisas i lukim ol manmeri i gat bikpela sik, em “i sori” long ol. (Matyu 20:29-34; Mak 1:40, 41) Olsem yumi bin kamapim long stori i stap paslain long dispela stori, taim pren bilong Jisas, em Lasarus, i dai na Jisas i lukim bikpela hevi dispela i givim long famili na ol pren, bel bilong Jisas i hevi tru na em “i krai.” (Jon 11:32-35) Tru tumas, Baibel i tok dai i olsem wanpela birua, na em i tok promis olsem liklik taim nau na sik wantaim dai bai i pinis olgeta.—1 Korin 15:26; KTH 21:3, 4.
Tru, taim yu harim tok olsem wanpela long famili bilong yu i gat sik bilong i dai, ating yu laik putim asua i go long narapela man. Tasol Dokta Marta Ortiz, em i bin raitim stori long pasin bilong lukautim ol man i gat sik bilong i dai, na em i tok: “No ken putim asua bilong dispela sik i go long narapela—long ol dokta, ol nes, o yu yet. Dispela bai kamapim kros na hevi namel long yupela na yupela i no inap tingim nambawan bikpela samting—em ol samting yupela i mas mekim bilong helpim sikman.” Orait yu ken mekim wanem bilong helpim sikman long karim hevi bilong sik bilong em na dai bilong em?
Tingim Dispela Man Yet, No Ken Tingim Sik Tasol
Namba wan samting, em yu no ken tingting tasol long dispela sik na ol samting nogut sik i mekim long skin bilong sikman. Tingim dispela man yet. Yu inap mekim olsem wanem? Sarah, em wanpela nes, em i tok: “Mi save lusim hap taim bilong lukim sampela piksa bilong sikman taim skin bilong em i strong yet. Mi save putim gut yau taim em i stori long ol samting em i bin mekim bipo. Dispela i helpim mi long tingim laip bilong em na ol wok samting em i bin mekim bipo, na mi no tingting tasol long samting dispela sik i mekim long em long nau.”
Narapela nes, em Anne-Catherine, em i tok em i no tingting tasol long samting nogut sik i mekim long man. Em i tok: “Mi save lukluk stret long ai bilong man, na mi putim tingting i go long ol samting mi inap mekim bilong helpim em.” Buk The Needs of the Dying—A Guide for Bringing Hope, Comfort, and Love to Life’s Final Chapter i tok: “Taim yumi lukim samting nogut em sik o bagarap i mekim long skin bilong wanpela yumi laikim tumas, bel bilong yumi i bagarap stret. Long kain taim olsem, i gutpela long lukluk stret long ai bilong sikman na lukim dispela man o meri yet, na yumi no lukim sik bilong em.”
Tru, bilong mekim olsem yumi mas bosim bel bilong yumi na tingting strong. Georges, em wanpela elda Kristen i save go lukim ol man i gat sik bilong i dai, em i tok: “Pasin bilong yumi long laikim poroman i mas strong moa, na bai yumi no surik long helpim ol, maski sik i bagarapim skin bilong ol.” Sapos yu putim tingting i go long sikman yet na i no long sik bilong em, dispela bai helpim yu yet na sikman tu. Yvonne i bin lukautim ol pikinini i gat sik kensa na em i tok: “Taim yu save olsem yu inap helpim ol na bai ol i no sem long skin bilong ol, dispela bai helpim yu yet taim skin bilong ol i wok long bagarap na yu gat wok long lukautim ol.”
Redi Long Putim Yau
Sampela manmeri i save surik long ringim o go lukim wanpela i laik dai, maski ol i laikim em tumas. Bilong wanem? Long wanem, ol i tingting planti long wanem tok ol bai mekim. Tasol Anne-Catherine, em i bin lukautim wanpela pren i gat sik bilong i dai, em i tok, sampela taim i gutpela long pasim maus tasol. Em i tok: “I no ol tok tasol bilong yumi i mekim gut bel bilong ol—pasin bilong yumi tu inap mekim olsem. Sapos yumi kisim sia na sindaun, na yumi go klostu na holim han bilong em, na yumi no pasim krai taim em i kamapim bel bilong em—ol dispela pasin i soim olsem yumi tingim em tru.”
Ating sikman i pilim olsem em i mas kamapim bel bilong em, olsem tokaut stret long tingting bilong em. Tasol sampela taim sikman i save olsem famili bilong em i tingting planti na bel bilong ol i no stap isi, olsem na em i no toktok long ol bikpela samting bilong em yet. Na ating ol pren na famili i surik long toktok wantaim em long ol samting em sikman i wok long tingim, na ol i haitim sampela tok bilong dokta long sik bilong em. Orait wanem samting i save kamap long dispela pasin bilong haitim ol tok long sik bilong em? Wanpela dokta bilong ol man i gat sik bilong i dai, em i tok, pasin bilong haitim ol dispela tok i “mekim na yumi no gat strong long toktok wantaim sikman na ol narapela long ol bikpela samting bilong sik bilong em.” Olsem na sapos sikman i laik, yumi mas larim em i toktok long sik bilong em o dai bilong em.
Taim dai i laik painim sampela wokman bilong God long bipo, ol i no surik long kamapim pret bilong ol long God Jehova. Olsem: Taim King Hesekia i gat 39 krismas, em i kisim save olsem em bai i dai, na em i tokaut long bikpela bel hevi bilong em. (Aisaia 38:9-12, 18-20) Na olsem tasol, ol man i gat sik bilong i dai, yumi mas larim ol i kamapim bel hevi bilong ol long dai bai painim ol taim ol i no lapun yet. Ating ol i bel hevi long ol i no inap mekim ol samting ol i bin tingting long mekim, olsem raun lukim ol narapela kantri, kamapim pikinini, lukim ol liklik bubu i kamap bikpela, o mekim bikpela wok moa bilong God. O nogut ol i tingting planti long famili na ol pren bai surik long ol, long wanem, ol i no save wanem kain tok o pasin ol i mas mekim. (Jop 19:16-18) Na pasin bilong pret long bikpela pen, o pret long ol hap bilong bodi bai i no wok gut moa, o ol bai stap wanpis na i dai, dispela tu inap mekim ol i tingting planti na bel hevi.
Anne-Catherine i tok: “Em i bikpela samting long larim sikman i kamapim ol tingting i stap long bel bilong em, na no katim tok bilong em, o skelim em o tokim em olsem i no gat as na em i pret. Taim yu larim em i toktok, yu inap save long tingting i stap long bel bilong em, ol laik bilong em, ol samting em i pret long en, na ol samting em i ting bai kamap.”
Kliagut Long Samting Sikman i Laik Mekim
Sik bilong poroman bilong yu, na ol strongpela marasin samting em i mas kisim na ol samting nogut dispela i mekim long skin bilong em, dispela inap bagarapim tru bel bilong yu na yu lusim tingting long samting sikman i laik mekim. Em yet i laik wokim ol disisen bilong em yet.
Long sampela ples, famili i laik helpim sikman na ol i haitim ol samting bilong sik bilong em, na ol i no larim sikman i tingim wanem marasin samting em i laik kisim o i no laik kisim. Na long sampela ples, ol i mekim narapela kain pasin. Jerry, em wanpela man i mekim wok nes, em i tok: “Sampela taim, ol man i kam lukim sikman ol bai sanap klostu long bet bilong em na toktok namel long ol yet long ol samting bilong dispela sikman, na toktok ol i mekim i olsem sikman i no stap moa.” Tupela pasin wantaim i save daunim sikman na mekim olsem em i no gat tingting o save.
Narapela samting, em sikman i laik bilip long gutpela samting bai kamap. Long ol kantri i gat ol gutpela marasin na dokta, sikman inap bilip olsem ol bai painim marasin samting bilong oraitim sik bilong em. Mama bilong Michelle i bin kisim sik kensa inap 3-pela taim na Michelle i tok: “Sapos Mama i laik traim narapela marasin samting o go lukim narapela dokta, mi save helpim em long mekim wok painimaut. Mi kisim save olsem, mi mas i gat stretpela tingting long sik bilong Mama, tasol ol tok mi mekim i mas strongim bel bilong em na no ken mekim em i bel hevi.”
Olsem wanem sapos i no gat wanpela marasin samting i stap bilong oraitim sik bilong em? Yu mas larim sikman i toktok long ol samting bilong dai. Georges, em elda Kristen yumi bin kamapim tok bilong en, em i tok: “Taim dai bilong sikman i kam klostu, em i bikpela samting long yumi no ken haitim long em. Dispela bai givim rot long em long stretim ol samting bilong em na bilong redi long taim em i dai.” Taim sikman i mekim olsem, em bai pilim olsem em i bin pinisim gut olgeta wok samting em i mas mekim paslain long taim em i dai, na em i no tingting planti long em bai putim hevi long famili long stretim ol samting bilong em.
Tru, i hatwok long toktok long ol dispela samting. Tasol taim yu mekim olsem, bai yu gat rot long kamapim tru ol tingting i stap long bel bilong yu. Na dispela man i laik dai, ating em i laik stretim sampela hevi i bin kamap namel long yutupela, tok sori, o askim yu long lusim rong bilong em. Taim yutupela i toktok wantaim olsem, dispela inap mekim na yupela i pas gut moa wantaim.
Ol Laspela De Bilong Em
Olsem wanem yu inap mekim gut bel bilong wanpela i gat sampela de tasol i stap na em bai dai? Dokta Ortiz, em yumi stori pinis long en, em i tok: “Larim sikman i mekim laspela tok bilong ol samting em i laik bai yu mekim. Putim yau gut. Sapos inap, traim mekim ol samting em i askim yu long en. Sapos yu no inap tru long mekim ol samting em i laikim, tokaut stret long em.”
Ating sikman i gat bikpela laik tru long toktok wantaim ol manmeri i stap nambawan tru long laip bilong em. Georges i tok: “Helpim sikman long painim rot bilong toktok wantaim ol, maski em i no gat strong na em inap toktok liklik taim tasol.” Maski em inap toktok wantaim ol long telefon tasol, narapela i ken strongim bel bilong narapela na beten wantaim. Christina em wanpela meri bilong Kanada na 3-pela long famili bilong em i bin i dai, narapela bihain long narapela. Em i tok: “Taim dai bilong ol i wok long kam klostu tru, ol i laik moa yet long ol poroman Kristen i beten wantaim ol.”
Yu ting yu mas pret long krai long ai bilong sikman? Nogat. Sapos yu krai, yu givim rot long poroman i laik dai long em i ken mekim gut bel bilong yu. Buk The Needs of the Dying i tok: “Taim wanpela i laik dai em i mekim gut bel bilong yumi, dispela i save katim stret lewa bilong yumi na sikman i pilim olsem i bikpela samting tru long em inap mekim olsem.” Pastaim ol narapela i wok long lukautim em na mekim gut long em, tasol taim em yet i mekim gut bel bilong ol narapela, em bai pilim olsem em i stap yet olsem gutpela pren, o papa, o mama.
Tru, sampela samting inap pasim rot na yu no inap i stap wantaim sikman taim em i laik dai. Tasol sapos yu inap i stap wantaim em long haus sik o long haus, traim long holim han bilong em i go inap long taim em i dai. Ol dispela laspela minit i givim rot long yu long kamapim bel bilong yu, olsem yu amamas long em i bin i stap pren bilong yu na yu laikim em tru. Na maski em yet i no inap bekim wanpela tok, yu no ken larim dispela i pasim yu long tok gutbai na tokaut olsem yu laikim em tru na yu wet long lukim em gen long taim bilong kirap bek.—Jop 14:14, 15; Aposel 24:15.
Sapos yu mekim olsem long ol laspela minit em i stap laip, bihain bai yu no bel hevi long samting yu no bin mekim. Tru tumas, ol dispela laspela minit yu kamapim bel bilong yu long em, bihain bai yu tingim na dispela inap mekim gut bel bilong yu. Em nau, yu bin stap poroman tru na yu bin sambai long helpim em “long taim bilong hevi.”—Sindaun 17:17.
[Rait long pes 27]
Sapos yu tingting long sikman na yu no tingting tasol long sik bilong em, dispela bai helpim yutupela wantaim
[Blok/Piksa long pes 29]
Wanpela Rot Bilong Soim Rispek Long Sikman Long planti kantri ol i tingim man i gat sik bilong i dai em i gat rait long i dai wantaim bel isi. Ol pepa ol i stretim pastaim we sikman i kamapim laik bilong em i gutpela bilong helpim sikman na bai ol man i rispek long raits bilong em na larim em i dai long haus o long ples bilong lukautim ol kain sikman olsem.
Pepa i kamapim laik bilong sikman i mekim wok olsem:
• Helpim ol dokta na famili long toktok gut wantaim
• Sikman yet i wokim disisen long ol marasin samting em bai kisim, na famili i no gat wok long mekim
• Dokta bai no givim marasin samting em sikman yet i no laikim, i no inap helpim em, givim pen long em, o i gat bikpela pe
Kain pepa i gat ol tok olsem:
• Nem bilong man o meri yu bin makim bilong wokim disisen long wanem ol marasin samting yu orait long kisim
• Ol marasin samting yu orait long kisim o yu no laik kisim sapos sik bilong yu i no inap orait
• Sapos inap, raitim nem bilong dokta husat i save long ol samting yu orait long en
[Piksa long pes 26]
Toktok long laip na ol samting sikman i bin mekim bipo, na no ken toktok tasol long sik bilong em