Nuyia Bilong Ol Saina i Stret Ol Kristen i Insait Long En o Nogat?
LONG olgeta yia long Janueri o Februeri, planti handet milion Esia i save lusim ples ol i stap long en na i go bung wantaim famili bilong ol bilong selebretim Nuyia Bilong Ol Saina.a
Nuyia Bilong Ol Saina em i nambawan bikpela de long kalenda bilong ol lain Esia. Dispela bung bilong amamas i save kirap long namba wan nupela mun bilong kalenda bilong ol Saina; long kalenda bilong yumi em namel long Janueri 21 na Februeri 20. Longpela bilong dispela bung em inap sampela de i go inap long 2-pela wik.
As na ol i save mekim dispela bung bilong amamas em bilong pinisim olpela yia na tok amamas long nupela yia. Bilong redi long mekim dispela bung, ol manmeri i save klinim na bilasim haus bilong ol, baim ol nupela klos, redim ol kaikai em krai bilong nem bilong ol i klostu wankain olsem ol dispela tok “gutpela samting bai kamap” o “gutpela sindaun,” na ol i save bekim dinau bilong ol na kamap wanbel wantaim ol arapela. Long de bilong Nuyia narapela i save givim presen long narapela na tokim narapela olsem em i ken kisim planti mani na gutpela sindaun, na ol i save givim ol retpela paket i gat laki mani, na ol i kisim spesel kaikai, pairapim ol paiakreka, na lukim ol dragon o laion danis, o go malolo wantaim famili na ol pren bilong ol.
Ol dispela pasin i gat bikpela mining bilong ol. Wanpela buk (Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China) i tok: “Bikpela samting long famili, ol pren, na ol wanblut, em ol i laik bai gutpela samting i mas painim ol, ol i laik givim rispek long ol god na ol spirit, na tokim narapela narapela olsem gutpela samting i ken painim ol long nupela yia.” Kain kain bilip tumbuna na bilip bilong ol lotu i insait long dispela bung bilong amamas, olsem na ol Kristen i mas i gat wanem tingting long dispela bung? I stret ol i bihainim tasol ol dispela kastam? I stret ol Kristen i insait long en?
“Tingim Em i Kam Long We”
Wanpela savetok bilong ol Saina i tok: “Taim yu dring wara, tingim em i kam long we.” Dispela i kamapim klia pasin bilong ol Esia long givim bikpela rispek long ol papamama na ol tumbuna bilong ol. Ol papamama i kamapim ol pikinini, olsem na ol pikinini i laik soim rispek long ol, na dispela em i wanpela bikpela samting long bung bilong amamas bilong Nuyia.
Wanpela bikpela samting long ol famili long Esia em nait paslain long Nuyia. Long dispela nait, ol famili i save kam bung wantaim long kaikai. Dispela em i taim bilong famili long bung wantaim, na ol manmeri long Esia i mekim olgeta samting ol inap mekim bilong i stap long dispela bung. Long tebol, ol i save putim ol plet bilong olgeta insait long famili em ol i stap, na tu, ol i save putim plet bilong sampela long famili husat i dai pinis, em ol i bilip olsem ol i stap wantaim ol long spirit. Wanpela ensaiklopidia i tok, long dispela kaikai, “ol famili i save toktok wantaim ol tumbuna bilong ol i dai pinis.” Narapela buk i tok: “Taim ol lain i stap laip i toktok wantaim ol lain i dai pinis, ol tumbuna i dai pinis bai lukautim famili long yia olgeta.” Ol Kristen i mas i gat wanem tingting long dispela kastam?
Pasin bilong laikim na rispek long ol papamama em i bikpela samting tu long ol Kristen. Ol i save bihainim dispela tok bilong God: “Papa bilong yu i bin kamapim yu na yu mas harim tok bilong en. Na taim mama bilong yu i lapun pinis, yu no ken rabisim em.” (Sindaun 23:22) Ol i save bihainim tu dispela tok bilong Baibel: “ ‘Yu mas aninit long papamama bilong yu na bihainim tok bilong ol.’ Dispela lo em i namba wan lo i gat promis i stap wantaim, em promis i tok olsem, ‘Sapos yu mekim olsem, orait olgeta wok samting yu mekim i ken kamap gutpela, na bai yu stap longpela taim long dispela graun.’ ” (Efesus 6:2, 3) Yes, ol Kristen tru i laik soim olsem ol i laikim na rispektim papamama bilong ol!
Baibel i mekim gutpela tok long pasin bilong ol famili long bung wantaim. (Jop 1:4; Luk 15:22-24) Tasol Jehova i tok: “I no gat wanpela man namel long yupela . . . i ken toktok wantaim ol tewel o ol spirit, o singautim ol man i dai pinis.” (Lo 18:10, 11, The Jerusalem Bible) Bilong wanem Jehova i putim dispela lo? Long wanem, Baibel i tokaut klia long ol man i dai pinis ol i stap olsem wanem. Baibel i tok: “Ol i save wanpela samting bai i kamap long ol. Ol i save bai ol i dai. Tasol ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting.” Ol man i dai pinis ol i no save long wanpela samting, olsem na ol i no inap insait long ol samting ol man i stap laip ol i mekim, na ol i no inap helpim o bagarapim yumi. (Saveman 9:4, 5, 6, 10) Pikinini Bilong God, Jisas Krais, em i tok ol man i dai i olsem ol i slip, na ol man i dai ol bai kirap long taim God i kirapim bek ol man i dai pinis.—Jon 5:28, 29; 11:11, 14.
Na tu, Baibel i kamapim klia olsem “ol tewel” na “ol spirit” bilong ol man i dai pinis, ol i spirit nogut em ol i giaman olsem ol i dispela ol man i dai pinis. Bilong wanem ol i mekim olsem? Ol i laik giamanim ol man na bosim ol! (2 Tesalonaika 2:9, 10) Lo bilong God i lukautim yumi na ol samting nogut i no ken bagarapim yumi. Ol Kristen i laikim Jehova na ol i laik i stap gut, olsem na ol i bihainim savepasin na sakim ol pasin bilong lotuim “ol spirit” bilong famili i dai pinis na pasin bilong askim ol long lukautim ol.—Aisaia 8:19, 20; 1 Korin 10:20-22.
Ol Kristen i laik givim biknem long “Papa bilong olgeta lain i stap long heven na long graun, na em yet i givim nem long olgeta dispela lain.” (Efesus 3:14, 15) Dispela Papa em i husat? Em i Man Bilong Wokim yumi, na Man Bilong Givim Laip long yumi, em God Jehova. (Aposel 17:26) Olsem na taim yumi skelim ol pasin bilong selebretim Nuyia Bilong Ol Saina, i gutpela yumi askim yumi yet: Jehova i gat wanem tingting long ol dispela pasin? Em i orait long ol?—1 Jon 5:3.
Ol i Givim Ona Long Ol God Bilong Haus
Insait long bung bilong Nuyia Bilong Ol Saina i gat kain kain kastam. Olsem: Ol i save soim rispek na givim ona long ol kain kain god bilong haus, kain olsem god bilong dua, god bilong graun o god i save was long ol, god bilong mani kago, na god bilong haus kuk o stov. Orait tingim pasin bilong givim ona long god bilong haus kuk.b Ol i bilip olsem sampela de paslain long Nuyia, dispela god i save go long heven na bringim ripot bilong famili i go long Jeid Empera, em nambawan god bilong olgeta god bilong ol Saina. Ol i laik bai god bilong haus kuk i kamapim gutpela ripot, olsem na ol i save wokim naispela kaikai na ofaim ol switpela kek samting. Bilong helpim em long i go hariap, ol i save rausim piksa bilong em i hangamap i stap long haus, na sampela taim ol i save rapim ol loli long maus bilong en, na kukim piksa bilong en ausait long haus. Long nait paslain long Nuyia, ol i save hangamapim nupela piksa bilong dispela god antap long stov long haus kuk, bilong singautim em i kam bek na stap insait long haus inap yia olgeta.
Maski i luk olsem sampela kastam i no gat rong long en, ol Kristen i laik bihainim tok Baibel i mekim long ol samting bilong lotu. Jisas Kais i tok long dispela samting olsem: “Yu mas aninit long God, Bikpela bilong yu. Na yu mas lotu long em wanpela tasol.” (Matyu 4:10) Tru tumas, God i laik bai yumi mas lotuim em wanpela tasol. Bilong wanem? Tingim dispela samting: Jehova em i Papa bilong yumi long heven. Wanpela papa bai pilim olsem wanem sapos ol pikinini bilong em i givim baksait long em na ol i go long narapela papa? Em bai bel hevi stret, a?
Jisas i tokaut olsem Papa bilong em long heven em i “God tru,” na Jehova yet i tokaut klia long ol man i lotuim em long ‘ol i no ken bihainim ol giaman god.’ (Jon 17:3; Kisim Bek 20:3) Olsem na ol Kristen tru i laik amamasim Jehova, na ol i no laik mekim em i bel hevi long rot bilong lotuim ol arapela god.—1 Korin 8:4-6.
Bilip Bilong Ol Tumbuna na Wok Bilong Ol Spirit Nogut
Pasin bilong lukluk long ol sta i insait long Nuyia Bilong Ol Saina. Long kalenda bilong ol Saina, olgeta wan wan yia i gat nem bilong wanpela bilong ol 12-pela animal i stap long sodiak bilong ol Saina—dragon, taiga, monki, rabit, na sampela arapela animal. Ol i bilip olsem dispela animal i makim pasin bilong ol man i bon long dispela yia, o i mekim na dispela yia i gutpela yia bilong mekim sampela wok. I gat planti narapela kastam bilong Nuyia Bilong Ol Saina, olsem pasin bilong givim ona long god bilong kamapim planti mani kago, na ol dispela kastam i bilong helpim ol man long kisim planti gutpela samting. Ol Kristen i mas i gat wanem tingting long ol dispela kastam?
Long Baibel, Jehova i krosim ol man em ol i “singautim ol man i gat save bilong lukluk long ol sta, em ol dispela man i save kam long [ol] long olgeta mun na tokim [ol] long wanem samting bai i kamap long [ol].” Jehova i no orait liklik long pasin bilong ol man long ‘lotuim ol giaman god em ol i ting ol i save mekim ol i win’ na mekim ‘ol i gat gutpela taim.’ (Aisaia 47:13; 65:11, 12) Ol man i lotu tru long God ol i no ken bilip long ol sta na ol narakain strong i stap long ples spirit, nogat. Baibel i tok: “Yu mas bilip strong long Bikpela. Yu no ken ting save bilong yu yet inap helpim yu. Long olgeta samting yu mekim, yu mas tingting strong long Bikpela na yu mekim, na em bai i soim yu stretpela rot long bihainim.” (Sindaun 3:5, 6) Tru tumas, ol bilip tumbuna i kalabusim ol manmeri, tasol ol tok i tru bilong Baibel i mekim ol i kamap fri.—Jon 8:32.
Kamapim Olsem Yu Laikim God
Ating i no hatwok long save long as bilong ol bilip na kastam bilong Nuyia Bilong Ol Saina, tasol ating em i hatwok long man i wokim disisen olsem em bai no insait long en. Sapos yu sindaun long ples we ol i save mekim bung bilong selebretim Nuyia Bilong Ol Saina, o sapos famili bilong yu i save mekim dispela bung, yu gat bikpela disisen bilong mekim.
Tru, yu mas i gat strongpela bel bilong sanap strong long taim ol arapela i subim yu long insait long selebretim bilong Nuyia. Wanpela meri i stap long Esia em i tok: “Mi pret nogut tru, long wanem, olgeta manmeri long hap mi sindaun long en, ol i selebretim Nuyia, na mi no mekim.” Wanem samting i helpim em? Em i tok: “Mi kisim pasin bilong laikim tru God na long dispela rot tasol mi inap sanap strong.”—Matyu 10:32-38.
Olsem wanem? Yu gat kain pasin olsem bilong laikim tru Jehova? I gat as tru na yu mas laikim em. Laip bilong yu i kam long God Jehova na i no long wanpela narakain god em yu no save long en. Baibel i tok long Jehova olsem: “Yu as tru bilong laip bilong olgeta samting. Na yu as bilong lait. Mipela i save kisim lait long yu tasol, na mipela i stap gut.” (Song 36:9) Jehova tasol i save givim yu ol samting na i save mekim yu amamas, na i no god bilong haus kuk o god bilong kamapim ol gutpela samting. (Aposel 14:17; 17:28) Olsem wanem? Bai yu kamapim olsem yu laikim em tu? Yu ken bilip tru olsem sapos yu laikim Jehova, em bai blesim yu tru.—Mak 10:29, 30.
[Ol Futnot]
a Ol narapela nem bilong en em Spring Festival, Chun Jie (Saina), Tet (Vietnam), Solnal (Korea), o Losar (Tibet).
b Ol pasin ol i bihainim em dispela stori i kamapim i narapela narapela long ol hap bilong Esia, tasol olgeta i gat wankain as tasol. Bilong kisim sampela save moa, lukim Kirap! Ogas 8, 1987, pes 24-25, na Awake! Janueri 8, 1970, pes 9-11.
[Blok/Piksa long pes 23]
Mekim Gut Bel Bilong Ol Pren na Wanblut
Taim wanpela long famili i no moa selebretim Nuyia Bilong Ol Saina, ating ol famili na wanblut bilong em bai kirap nogut. Ating ol bai bel hevi o pilim olsem em i givim baksait long ol. Tasol i gat planti samting ol Kristen i ken mekim na bai famili i ken i stap amamas. Skelim ol dispela tok bilong ol Kristen em ol i stap long narapela narapela hap bilong Esia.
Jiang: “Sampela mun paslain long Nuyia, mi go lukim ol wanblut bilong mi na stori long ol long as na mi no inap insait long sampela pasin bilong ples. Mi was gut na bai mi no ken daunim bilip bilong ol, na long pasin rispek mi bekim ol askim bilong ol long rot bilong Baibel. Dispela i opim rot long mi ken toktok wantaim ol long ol samting bilong lotu.”
Li: “Paslain long Nuyia Bilong Ol Saina, long gutpela pasin mi tokim man bilong mi olsem mi mas bihainim maus bilong bel bilong mi na bai mi ken i stap amamas. Na tu, mi tokim em olsem mi no inap semim em taim mipela i go bung wantaim famili bilong em long taim bilong Nuyia. Mi kirap nogut olsem long de famili bilong em i lotuim ol tumbuna bilong ol, em i kisim mi i go long narapela ples na bai mi ken i go long miting Kristen.”
Xie: “Mi tokim famili bilong mi olsem mi laikim ol na mi tokim ol tu olsem bilip bilong mi bai mekim mi i kamap gutpela meri. Mi wok strong long kamapim ol pasin Kristen, olsem pasin isi, mekim gutpela tok, na pasin laikim. Isi isi ol i kirap rispektim lotu bilong mi. Bihain, man bilong mi i kirap stadi long Baibel na em tu i kamap wanpela Kristen tru.”
Min: “Mi save toktok wantaim papamama bilong mi long pasin isi na long pasin rispek. Mi no save tok ‘gud lak’ long tupela, tasol mi save tokim tupela olsem oltaim mi save beten long Jehova, em Man Bilong Wokim yumi, long helpim tupela, na mi askim em long blesim tupela na bai tupela i ken i stap bel isi na amamas.”
Fuong: “Mi tokim papamama olsem mi no gat wok long wet i go inap long Nuyia bambai mi ken lukim famili bilong mi, nogat. Mi save go lukim ol planti taim. Dispela i mekim na papamama bilong mi i amamas na ol i no moa toktok planti long mi. Liklik brata bilong mi tu i gat laik long kisim save long tok i tru bilong Baibel.”
[Piksa Kredit Lain long pes 20]
Panorama Stock/age Fotostock