Mekim Wok Bilong God Long Taim Wok i Go Bikpela Tru
Stori bilong Harley Harris
Em Septemba 2, 1950, long Kenneth, Missouri, U.S.A. Mipela i stap long wanpela kibung sekit na wanpela bikhetlain i banisim mipela. Bikman bilong taun i bringim wanpela lain soldia i kam bilong lukautim mipela. Ol soldia i holim gan na bainat na ol i sanap lain long arere bilong rot. Taim mipela i wokabaut i go long ol ka bilong mipela, ol dispela bikhetlain i wok long singaut bikmaus na tok nogut long mipela. Mipela i draiv i go long Cape Girardeau, long Missouri, bilong mekim ol narapela hap program bilong kibung. Mi gat 14 krismas na mi kisim baptais long dispela kibung. Tasol mi laik stori long olsem wanem mi bin kirap mekim wok bilong Jehova long taim nogut olsem.
LONG 1932 samting, tupela bubu bilong mi wantaim 8-pela pikinini bilong ol i bin harim sampela tok bilong Brata Rutherford long pikap na ol i bilip olsem ol i painim pinis tok i tru. Papamama bilong mi, em Bay na Mildred Harris, ol i kisim baptais long 1935 long wanpela kibung i kamap long Washington D.C. Tupela i amamas tru long kisim save olsem ol i insait long dispela lain “planti manmeri tru,” em nau tasol dispela kibung i bin tokaut long dispela lain!—KTH 7:9, 14.
Long yia antap, mama i karim mi. Na wanpela yia bihain papamama i lusim dispela hap na i go sindaun long wanpela longwe hap long Mississippi. Taim mipela i sindaun long dispela hap, i no gat wanpela wasman bilong raun o narapela i kam lukim mipela. Famili bilong mi i save raitim pas i go long Betel, na tu, mipela i go long ol kibung, na i no gat narapela taim we mipela i save bung wantaim ol brata.
Sanap Strong Long Taim Nogut
Long taim bilong Wol Woa 2, ol man i mekim nogut tru long ol Witnes Bilong Jehova, long wanem, ol i no laik insait long pait. Mipela i bin go sindaun long Mountain Home, long Arkansas. Wanpela taim mitupela papa i mekim wok autim tok long rot. Wantu wanpela man i pulim ol nius long han bilong Papa na em i kukim long paia. Em i tok mipela i no gat bun, long wanem, mipela i no laik go long pait. Mi gat 5-pela krismas tasol, olsem na mi kirap long krai. Papa i stap isi na lukluk tasol long dispela man na i no mekim wanpela tok, na bihain man i wokabaut i go.
Tasol i gat sampela gutpela manmeri i stap na ol i save mekim gut long mipela. Wanpela taim mipela i stap insait long ka na wanpela bikhetlain i banisim mipela. Wanpela loya bilong haus kot i kam na em i tok: “Wanem samting i kamap?” Wanpela man i tok, “Ol dispela Witnes Bilong Jehova i no laik pait bilong helpim kantri bilong ol!” Loya i kalap long ka bilong mipela na em i singaut long ol: “Mi bin pait long Wol Woa 1 na bai mi pait long dispela woa tu! Yupela larim ol i go. Ol i no mekim nogut long wanpela man!” Isi tasol ol dispela lain i lusim mipela na i go. Mipela i tenkyu tru long ol dispela gutpela man ol i bin mekim gutpela pasin long mipela!—Aposel 27:3.
Ol Kibung i Strongim Mipela
Kibung i kamap long Sen Lui, Missouri, long 1941 i helpim gut mipela. Ol i tok i gat samting olsem 115,000 manmeri ol i bung. Bikpela lain tru, inap 3,903, ol i kisim baptais. Mi tingim yet tok bilong Brata Rutherford, nem bilong en “Ol Pikinini Bilong King.” Em i givim tok i go stret long mipela ol yangpela, na mipela olgeta i kisim wanpela naispela blupela buk, nem bilong en Children (Ol Pikinini). Dispela kibung i strongim mi long karim ol hevi i painim mi long yia bihain long en, taim mi mas kirap i go long skul. Ol i rausim mi wantaim ol kasen bilong mi long skul, long wanem, mipela i no salut long fleg. Mipela i go bek long skul long olgeta de bilong lukim olsem ol bos bilong skul i bin senisim tingting bilong ol o nogat. Planti de mipela i wokabaut insait long bus na go long skul, tasol ol i salim mipela i go bek long haus. Tasol mi pilim olsem em i wanpela rot bilong mipela long soim olsem mipela i stap gut long Kingdom Bilong God.
Tasol i no longtaim na Suprim Kot Bilong Yunaitet Stets i tokaut olsem i no gat lo long man i mas salut long fleg. Olsem na mipela inap go long skul. Tisa i mekim gut tru long mipela na em i larim mipela i mekim ol wok bilong klas mipela i bin lusim. Na ol wanskul tu i mekim gutpela pasin long mipela.
Mi tingim tu kibung bilong Cleveland, Ohio, long 1942, em Brata Nathan H. Knorr i mekim tok “Gutaim Bai Stap o Nogat?” Dispela tok i skelim Kamapim Tok Hait sapta 17 na i makim olsem i gat gutaim liklik bai kamap bihain long Wol Woa 2. Olsem na mipela i ken ting wok bai i go bikpela moa. Bilong redi long dispela samting i kamap, ol i kamapim Skul Gileat long 1943. Mi no ting dispela bai mekim bikpela samting tru long i stap bilong mi long bihain. Na tru tumas, gutaim i kamap bihain long pait na pasin bilong mekim nogut long mipela em tu i wok long pinis. Tasol taim Pait Bilong Korea i kirap long 1950, ol man i kirap birua gen long wok autim tok bilong mipela, olsem mi bin stori long en long kirap bilong dispela stori.
Insait Tru Long Wok Autim Tok
Long 1954, mi pinisim haiskul, na wanpela mun bihain mi kirap mekim wok painia. Pastaim mi mekim wok long Kennett, Missouri, em ples we wanpela bikhetlain i bin banisim mipela long 1950, na bihain ol i singautim mi i go wok long Betel long Mas 1955. Kongrigesen mi stap long en i gat wanpela hap teritori bilong autim tok i stap insait long New York City, em Times Square. Mi bin sindaun long hap bilong bus na nau bikpela senis tru i painim mi! Ol lain bilong New York ol i bisi long mekim wok bilong ol, olsem na bilong pulim tingting bilong ol, mi save opim nius i go long wanpela stori bilong kirapim tingting na mi tokim ol: “Yu bin givim dispela askim long yu yet?” Planti ol i bin kisim ol nius.
Samting mi laikim tru long Betel, em lotu bilong moningtaim, em Brata Knorr i lukautim. Em i gat save tru long kamapim klia ol ves bilong Baibel na soim mipela long pasin bilong bihainim ol dispela tok. Em i save toktok wantaim mipela ol yangpela brata singel olsem wanpela papa i save mekim long pikinini bilong em, na planti taim em i givim tok kaunsel long mipela long pasin mipela i mas mekim long ol meri. Long 1960, mi pasim tok long bel olsem mi bai marit.
Mi wokim pepa bilong toksave olsem mi bai lusim Betel inap 30 de bihain, tasol ol i no bekim. Orait long namba 30 de mi strongim bel na mi ring na askim ol olsem ol i bin kisim toksave bilong mi o nogat. Brata Robert Wallen i bekim tok na em i kam long ples mi wok long en. Em i askim mi long tingting bilong mi long wok painia salim o wok sekit. Tasol mi tok: “Bob, mi gat 24 krismas tasol, na mi no gat save long dispela kain wok.”
Go Long Wok Sekit
Long dispela nait yet i gat wanpela bikpela skin pas i stap long rum bilong mi. Em i gat wanpela pepa bilong mekim wok painia salim na wanpela pepa bilong mekim wok sekit. Man! Mi kirap nogut tru long dispela samting! Em nau, mi kisim gutpela wok bilong helpim ol brata bilong mi long wok sekit long saut westen Missouri na isten Kansas. Tasol paslain long lusim Betel mi go long wanpela miting bilong ol wasman bilong raun. Bilong pinisim tok bilong em long miting, Brata Knorr i tok: “Maski yupela i stap wasman sekit o wasman distrik, dispela i no makim olsem yupela i gat bikpela save moa, winim ol brata long kongrigesen. Sampela i gat save moa yet long wok, winim yupela. Tasol sampela samting i mekim na ol i no inap mekim dispela wok yupela i bin kisim. Yupela inap kisim planti save long ol.”
Tok bilong em i stret tru! Brata Fred Molohan na meri bilong en, na brata bilong en Charley bilong Parsons, Kansas, ol i stap olsem gutpela piksa tru. Ol i bin kisim save long tok i tru bihain liklik long yia 1900. Mi amamas tru long harim stori bilong ol ekspiriens bilong ol long taim mama i no bin karim mi yet. Narapela brata em John Wristen, em wanpela gutpela lapun brata bilong Joplin, Missouri, em i bin mekim wok painia inap planti yia pinis. Ol dispela gutpela brata ol i rispek tru long ol lo bilong oganaisesen bilong Jehova long mekim wok. Olsem na mi pilim olsem ol i amamas long mi stap wasman sekit bilong ol—maski mi yangpela yet.
Long 1962, mi maritim Cloris Knoche, em wanpela painia i gat retpela gras. Mi mekim yet wok sekit wantaim Cloris. Taim mipela i stap wantaim ol brata, dispela i helpim mipela long save gut long ol. Mipela inap kirapim ol yangpela long mekim wok autim tok fultaim. Tupela yangpela long sekit—em Jay Kosinski na JoAnn Kresyman—ol i wetim sampela i kirapim ol long mekim olsem. Mipela i wok wantaim ol long autim tok na stori wantaim ol long ol amamas mipela i kisim long lusim sampela samting bilong skin long mekim wok bilong God na dispela i kirapim ol long putim mak ol i laik winim. Bihain JoAnn i kamap painia salim, na Jay i mekim wok long Betel. Bihain tupela i marit, na ol i mekim wok sekit inap 30 yia pinis.
Wok Misineri
Long 1966, Brata Knorr i askim mipela long laik bilong mipela long mekim wok misineri. Mipela i tokim em: “Mipela i amamas long i stap long dispela hap, tasol sapos long sampela hap ol i sot long ol wokman, mipela ken i go.” Orait wanpela wik bihain ol i singautim mitupela i go long Skul Gileat. Mi amamas tru long go bek long Betel na mekim skul na stap wantaim planti ol bratasista mi bin laikim tumas ol na rispek long ol. Na mipela i kisim ol pren namel long ol sumatin long klas bilong mipela, em ol i stap gut long wok bilong ol i kam inap nau.
Ol i salim mitupela Cloris i go long Ekwado long Saut Amerika, wantaim Dennis na Edwina Crist, Ana Rodríguez, na Delia Sánchez. Dennis na Edwina Crist i go long nambawan biktaun, Quito. Mitupela wantaim Ana na Delia i go long Cuenca, em namba 3 biktaun long Ekwado. Teritori bilong mipela i gat tupela provins long en. Namba wan kongrigesen bilong Cuenca i bin kirap long wanpela rum long haus bilong mipela. Em mipela 4-pela na tupela moa. Mipela i tingting planti long olsem wanem mipela bai inapim tru wok bilong autim tok long dispela teritori.
Cuenca i gat planti haus lotu long en, na long ol de holi bilong ol, ol manmeri i save pulap tru long taun na mekim lain na wokabaut long ol rot na mekim ol bilaspasin bilong lotu. Tasol ol manmeri bilong Cuenca i gat planti askim. Mi tingim namba wan taim mi bin bungim Mario Polo, em hapman tru long Cuenca long resis long wilwil. Mi kirap nogut long askim bilong em, olsem: “Husat dispela pamukmeri em Buk Kamapim Tok Hait i stori long en?”
Narapela taim Mario i kam long haus bilong mipela long nait na em i tingting planti. Wanpela pasto evanjelikal i bin givim sampela nius long em i sutim sampela strongpela tok long ol Witnes Bilong Jehova. Mi tokim em, dispela lain em pasto i sutim tok long ol, ol i mas i gat rot bilong sambai long bilip bilong ol. Olsem na long de bihain Mario i singautim mi na pasto i go long haus bilong em na bai mi ken stretim tok em i bin sutim long mipela. Long dispela miting mi tok i gutpela long mipela i ken toktok long God Triwan. Taim pasto i ritim Jon 1:1, Mario yet i kamapim klia olsem, long tok Grik, “God” na “wanpela god” i narapela narapela kain. Na mipela i mekim olsem long olgeta ves bilong Baibel mipela i kamapim. Pasto i lusim haus na em i no bin kamapim klia olsem tok bilong God Triwan i tru. Dispela i mekim na Mario wantaim meri bilong em i bilip strong olsem mipela i holim tok i tru, na tupela i kamap strongpela man na meri bilong sambai long ol tok bilong Baibel. Mipela i amamas tru long lukim ol kongrigesen long Cuenca i kamap planti, inap olsem 33, na long traipela teritori mipela i bin kisim taim mipela i kam nupela yet, namba bilong ol kongrigesen i kamap planti inap olsem 63—tru tumas, wok i go bikpela tru!
Long Brens Mi Lukim Wok i Go Bikpela
Long 1970, ol i singautim mi i go wok long brens ofis long Guayaquil wantaim Al Schullo. Mitupela i lukautim ol wok bilong brens. Joe Sekerak i mekim wok haptaim long pulimapim long katon ol buk na nius bilong 46 kongrigesen i stap long kantri. Inap sampela yia Cloris i mekim wok misineri na mi yet mi wok long Betel. Em i bin helpim 55 manmeri long winim mak bilong kisim baptais, na sampela taim em i gat 3-pela i go inap 5-pela ol i kisim baptais long wanpela kibung.
Olsem: Cloris i stadi wantaim wanpela meri nem bilong en Lucresia, na man bilong em i birua long tok i tru. Tasol bihain Lucresia i kisim baptais na em i kirap mekim wok painia oltaim. Em i skulim ol pikinini bilong em long ol lo na tok bilong Jehova. Long nau tupela pikinini man bilong em ol i stap elda, na wanpela em i painia salim, na pikinini meri bilong em i painia oltaim. Tumbuna pikinini meri bilong em i maritim wanpela gutpela brata na tupela i mekim wok painia salim. Dispela famili i bin helpim planti manmeri long kisim save long tok i tru.
Long 1980, i gat olsem 5,000 pablisa long Ekwado. Olsem na liklik ofis bilong mipela i no inap. Wanpela brata i givim hap graun long mipela inap olsem 32 hekta ausait liklik long Guayaquil. Long 1984, mipela i kirap long wokim nupela brens ofis na wanpela Haus Kibung long dispela hap graun, na ol i dediketim long 1987.
Ol Helpim i Kam na Wok i Go Bikpela
Ol yia i kam i go na i gutpela tru long lukim planti pablisa na painia bilong ol narapela kantri i kam long Ekwado bilong mekim wok long ol hap i sot long ol man bilong autim tok bilong Kingdom. Mi tingim Andy Kidd, em wanpela skul tisa bilong Kanada i ritaia pinis. Em i kam sindaun long Ekwado long 1985 taim em i gat 70 krismas na em i mekim wok autim tok long dispela hap i go inap long em i dai long 2008, taim em i gat 93 krismas. Taim mi lukim em long namba wan taim long Ekwado, em wanpela tasol i stap wasman long wanpela liklik kongrigesen. Em i hatwok long mekim tok Spen, tasol em i mekim pablik tok na bihain long en em i lukautim Stadi Wastaua. Em i lukautim tu Skul Tiokratik Bilong Autim Tok na em i lukautim klostu olgeta tok samting long Miting Bilong Wok! Long nau i gat tupela kongrigesen long dispela hap, na ol i gat klostu 200 pablisa na planti elda bilong dispela hap yet.
Narapela brata, Ernesto Diaz, em i bin lusim Yunaitet Stets wantaim famili bilong em, na taim em i stap 8-pela mun pinis long Ekwado em i tok: “Tripela pikinini bilong mipela i kisim pinis tokples bilong dispela hap na ol i kamap gutpela tisa tru. Mi wanpela papa na mi winim pinis wanpela mak mi bin ting mi no inap tru long winim nau long dispela taim yumi stap long en—mi kamap painia oltaim na mi mekim wok autim tok fultaim wantaim famili bilong mi. Mipela olgeta wantaim i mekim 25 Baibel stadi. Dispela wok i mekim na mipela famili i stap wanbel, na bikpela samting moa, em mipela i pas gut long Jehova, na bipo i no olsem.” Mipela i tenkyu tru long wok bilong ol dispela gutpela bratasista!
Long 1994 ol i skruim brens ofis i go bikpela moa, na i dabolim sais bilong en. Long 2005 mipela i winim pinis 50,000 pablisa, na ol i mas skruim brens ofis i go bikpela moa yet. Na ol i wokim Haus Kibung i go bikpela moa, na wanpela nupela haus slip, na sampela ofis bilong tanim tok. Ol i dediketim ol dispela nupela hap bilong brens ofis long Oktoba 31, 2009.
Taim ol i bin rausim mi long skul long 1942, i gat olsem 60,000 Witnes long Yunaitet Stets. Long nau ol i winim tru 1,000,000. Taim mipela i kam long Ekwado long 1966, i gat olsem 1,400 manmeri bilong autim tok bilong Kingdom long dispela hap. Long nau ol i winim 68,000. Na yumi save, i gat planti moa bai kamap long ol 120,000 Baibel stadi na long 232,000 ol i bin bung long Memorial bilong tingim indai bilong Krais long 2009. Tru tumas, Jehova i bin mekim gut tru long lain bilong em na mipela i no bin ting dispela samting inap kamap. Em i gutpela tru long i stap long taim na ples em wok bilong Kingdom i go bikpela tru!a
[Futnot]
a Taim ol i redim dispela stori bilong kamap long Wastaua, Harley Harris i dai, na em i bin stap gut long Jehova.
[Ol Piksa long pes 5]
Ol i wokim kibung ausait (1981) na Haus Kibung bilong Guayaquil (2009) long dispela hap graun yet