Pasin Bilong Givim Dinau Long Ol Brata Kristen
PEDRO na Kalos i bin stap gutpela pren.a Tupela i bin stap brata Kristen, na tupela yet wantaim meri pikinini i save bung wantaim na pren gut wantaim. Olsem na taim Kalos i sot long mani bilong helpim wok bisnis bilong em, wantu Pedro i tok, ‘Bai mi givim dinau long yu.’ Pedro i stori olsem, “Mitupela i stap pren, olsem na mi no gat tupela tingting.”
Tasol tupela mun bihain, wok bisnis bilong Kalos i bagarap, na em i no bekim dinau moa. Bihain Pedro i kirap nogut long save olsem bikpela hap mani Kalos i bin kisim olsem dinau, em i bin mekim wok long en bilong bekim ol dinau i no bilong wok bisnis bilong em, na bilong baim planti samting bilong skin bilong helpim sindaun bilong em. Long wanpela yia olgeta Pedro i wok long i go lukim Kalos na raitim pas long em, tasol Kalos i no stretim dispela hevi. Bel hevi bilong Pedro i kirapim em long kisim Kalos—em pren na brata Kristen bilong em—i go long kot na kot i putim Kalos long kalabus. Yu ting i stret Pedro i mekim olsem? Bai yumi save.b
Pasin bilong kros long dinau i save bagarapim pasin pren namel long planti manmeri bilong olgeta hap bilong graun. Sampela taim dispela samting inap kamapim hevi namel long ol brata Kristen tu. Long planti kantri i hatwok long kisim dinau long beng, olsem na ol manmeri i save askim ol pren na wantok bilong ol long givim dinau long ol. Samting i bin painim Pedro tupela Kalos i soim yumi olsem: Man i kisim dinau na man i givim dinau, sapos tupela i no bihainim gut ol lo bilong Baibel, bikpela hevi inap kamap. Orait, wanem rot i stretpela rot long bihainim taim wanpela brata Kristen i laik dinau long yu?
Sapos Yu Laik Dinau, Tingting Gut Pastaim
Baibel i no helpim pasin bilong dinau dinau nating. Aposel Pol i tok: “Yupela i no ken larim wanpela dinau bilong yupela i stap. Dispela wanpela dinau tasol i save stap oltaim, em dinau bilong givim bel bilong yumi long ol arapela.” (Rom 13:8) Olsem na sapos yu laik dinau, yu mas tingting gut pastaim. (Lukim Luk 14:28.) Olsem wanem? Yu sot tru na yu laik dinau? Yu laik dinau bambai yu inap mekim yet wok mani samting bilong yu na lukautim famili? (1 Timoti 5:8) O yu laik dinau long wanem yu mangalim planti samting bilong givim gutpela sindaun long yu?—1 Timoti 6:9, 10.
Na narapela bikpela samting yu mas tingim taim yu laik dinau em olsem: Sapos yu dinau, nogut yu mas lusim planti aua moa long mekim wok mani bambai yu inap bekim dinau, na bai yu lusim ol miting na wok autim tok. Na tu, dispela mani em mani bilong narapela man na olsem wanem sapos i lus? Olsem wanem sapos wok bisnis samting yu laik mekim long dispela mani i no kamap gutpela? Yu mas tingim wanpela tok bilong Baibel, olsem: “Man nogut i save dinau long ol samting na em i no save bekim dinau.”—Buk Song 37:21.
“Mekim Tok Tru” Long Man i Givim Dinau
Tasol taim yu skelim pinis olgeta dispela samting, ating bai yu pilim yet olsem yu mas kisim dinau bilong helpim wok bisnis bilong yu. Sapos yu no inap dinau long beng samting, i no gat rong long askim wanpela brata Kristen long givim dinau long yu, long wanem em pasin bilong yumi ol man long askim ol gutpela pren bilong yumi long helpim yumi taim yumi sot long samting, olsem Jisas i tok long Luk 11:5. Tasol yu mas wok strong long “mekim tok tru tasol.” (Efesus 4:25) Yu mas kolim stret ol samting tru i bin kamap na nau yu laik dinau—kolim tu ol hevi inap kamap na bai yu no inap bekim dinau, maski yu ting ol dispela hevi i no inap kamap. Na no ken bel hevi sapos man yu laik dinau long em i sutim planti askim long yu bambai em i ken save, i gat wanem as tru na yu laik dinau.c
Sapos yu askim wanpela man long givim dinau long yu bilong mekim wanpela wok na yu kirap mekim narapela wok long dispela mani, yu ting yu mekim tok i tru long dispela man? Nogat, a? Wanpela man i wok long beng long Latin Amerika i tok, sapos yu mekim olsem long beng, “bai beng i pinisim kontrak bilong yu long bekim dinau isi isi, na sapos yu no bekim dinau olgeta wantu tasol, bai kot i tok orait long ol i ken kisim olgeta samting bilong yu.” Sapos yu tokim man yu laik kisim dinau bilong helpim wok bisnis bilong yu long wok gut, na yu mekim narapela wok long dispela mani, orait nau dispela man i no inap bilip olsem bai yu inap bekim dinau. Tru, sapos yu dinau long wanpela brata Kristen, ating yu no pret long em bai kisim yu i go long kot. Tasol “ol man i gat dinau, ol i stap olsem wokboi nating bilong ol man i givim dinau,” olsem na yu gat wok long mekim tok i tru long man i givim dinau long yu.—Sindaun 22:7.
Bihainim Gutpela Lo Tru Long Samting Bilong Bisnis
Jisas i tok: “Olgeta pasin yupela i laik bai ol arapela manmeri i mas mekim long yupela, ol dispela pasin tasol yupela i mas mekim long ol.” (Matyu 7:12) Em bikpela samting long yumi mas bihainim dispela Gutpela Lo Tru taim yumi mekim wok bisnis wantaim wanpela brata Kristen! Olsem: Sapos yu askim wanpela brata long givim dinau long yu na em i no laik, bai yu mekim wanem? Bai yu kros na pilim olsem em i no pren bilong yu? O bai yu save, em samting bilong em yet, na ating em i gat wok long mani bilong em o em i save bai yu hatwok long bekim, maski yu ting yu no ken hatwok? Ating em i skelim stret ol samting na em i pilim olsem bai yu no inap mekim gutpela wok long dispela mani. Olsem na taim em i no laik givim long yu, dispela inap helpim yu na i olsem em i mekim pasin bilong sori.—Sindaun 27:6.
Sapos wanpela pren i orait long givim dinau long yu, yutupela i mas raitim ol tok bilong dispela samting long pepa, olsem kontrak. Yupela i mas raitim hamas mani yu kisim olsem dinau, na wanem wok yu bai mekim long dispela mani, na yu gat wanem samting yu inap givim long em sapos yu no inap bekim dinau, na yu bai bekim dinau olsem wanem na long wanem taim. Sampela taim i gutpela sapos wanpela loya i raitim kontrak o em i lukim na yupela i putim kontrak i stap long ofis bilong gavman samting. Na taim yu raitim nem pinis long kontrak, orait nau yu mas bihainim tok promis bilong yu. (Matyu 5:37) Yu no ken ting olsem dispela man em i pren bilong yu na em i no ken kros o putim yu long kot olsem beng i save mekim, na yu no tingting tumas long bekim dinau long em.
Ol Man i Tingting Gut Pastaim na Givim Dinau
Olsem wanem sapos wanpela man i kam askim yu long givim dinau long em? Ating bai yu skelim gut ol samting pastaim. Olsem: Ating wanpela brata Kristen i lus olgeta long mani, tasol i no asua bilong em. Sapos yu gat mani inap long helpim em, pasin sori Kristen bai kirapim yu long “givim em klos na kaikai bilong helpim bodi bilong em.”—Jems 2:15, 16.
Na sapos bikpela hevi olsem i painim wanpela brata na yu givim dinau long em, tasol yu tokim em long bekim dinau wantaim winmani, yu no mekim pasin sori! Jisas i tok: “Yupela i mas laikim ol birua bilong yupela. Yupela i mas mekim gutpela pasin long ol. Yupela i mas givim dinau long ol man, yupela i no ting ol bai inap bekim dinau gen long yupela.”—Luk 6:35; lukim Wok Pris 25:35-38.
Tasol olsem wanem sapos man i askim yu long givim mani long em bilong helpim em long mekim wanpela wok bisnis o bilong helpim em long kisim dinau long beng samting? Gutpela sapos yu tingim dispela i olsem samting bilong bisnis na i no olsem wanpela wok sori tasol. Sapos yu laik helpim man long kisim dinau long beng samting, yu mas tingting gut pastaim, long wanem Baibel i tok: “Taim wanpela man i kisim dinau, yu no ken promis long bekim dispela dinau sapos em yet i no inap.”—Sindaun 22:26.
Yu mas tingting gut olsem: Yu gat mani inap long yu putim long dispela wok bisnis o nogat? Sapos dispela bisnis i bagarap na mani bilong yu i lus o man i no inap bekim dinau stret long taim yu bin makim, dispela bai bagarapim yu o nogat? Sapos yu givim dinau bilong helpim man long mekim wanpela wok bisnis na em bai kisim sampela mani moa long dispela rot, orait i stret yu ken tokim em long bekim dinau wantaim liklik winmani. (Lukim Luk 19:22, 23.) Sindaun 14:15 i toksave olsem: “Ol man i gat liklik save tasol, ol i save bilipim olgeta kain tok. Tasol man i gat gutpela tingting, em i save was gut long ol pasin em i mekim.” Sampela man i gat gutpela save long mekim wok bisnis, tasol ol i no tingting gut taim ol i laik mekim wok bisnis wantaim ol brata Kristen. Sampela i tingting long kisim bikpela winmani na dispela i pulim ol na ol i no tingting gut pastaim—ol i kirap kwik na putim mani long wanpela wok bisnis bilong ol brata, na bihain mani bilong ol i lus, na pasin pren namel long ol na ol dispela brata em tu i lus.
Taim ol man bilong beng i laik givim dinau, ol i save skelim 3-pela samting pastaim, olsem: (1) pasin bilong man i laik kisim dinau, na (2) em inap bekim o nogat, na (3) ol hevi i painim kain wok bisnis olsem bilong em long dispela taim. Taim wanpela man i askim yu long givim dinau long em, sapos yu tingting gut pastaim, yu bihainim savepasin na “gutpela tingting,” a?—Sindaun 3:21.
Yu ken tingting olsem: Olsem wanem long pasin bilong brata i askim mi long givim dinau long em? Em i gat gutpela nem long bihainim ol tok promis bilong em na mekim stretpela pasin, o em i save mekim nabaut na senisim senisim tingting? (Lukim 1 Timoti 3:7.) Sapos em i laik kisim dinau bilong mekim wok bisnis bilong em i go bikpela, olsem wanem? Em i bin mekim gut wok bisnis inap long nau? (Luk 16:10) Sapos nogat, orait bilong helpim em tru, gutpela sapos yu givim tasol sampela gutpela tok long em bilong helpim em long bosim gut mani, nogut yu givim dinau long em na em i no mekim gutpela wok long en.
Narapela samting yu mas tingim em olsem: Dispela brata inap bekim dinau o nogat? Em i save kisim hamas mani long ol wok em i mekim? Em i gat sampela dinau? I stret em i mas tokaut klia long yu long ol dispela samting. Tasol pasin sori Kristen em bikpela samting. Olsem: Ating yu bai tokim brata em i mas tok promis olsem sapos em i no inap bekim dinau, bai em i givim sampela samting bilong em long yu, em yu inap baim i go long ol man na kisim bek mani bilong yu. Lo bilong Moses i tok, taim ol i laik kisim samting olsem mak bilong man bai bekim dinau, ol i no ken kisim samting em i save mekim wok long en bilong kisim kaikai samting, na ol i no ken kisim samting em i mas holim bilong lukautim o karamapim skin bilong em. (Lo 24:6, 10-12) Olsem na wanpela brata long Saut Amerika, em i wanpela bisnisman, em i tok, em i save givim dinau inap long hap tasol bilong pe bilong ol samting brata i tok long givim long em sapos em i no inap bekim dinau. Em i tok: “Mi no larim brata i tok long givim samting long mi olsem ol tul bilong em bilong mekim wok o haus bilong em sapos em i no inap bekim dinau long mi. Nogat. Sapos em i no inap bekim dinau, mi no laik kisim haus bilong em na baim i go long ol man bambai mi inap kisim bek mani bilong mi, na bai brata bilong mi i slip long rot.”
Na laspela samting yu mas tingim gut em olsem: Olsem wanem long wok bisnis long hap bilong yu long dispela taim? Yumi stap long “taim bilong las de,” na long dispela taim planti man i “laikim tumas long kisim mani” na ol i “mekim nogut long ol pren bilong ol yet.” (2 Timoti 3:1-4) Tru, ating pren na brata bilong yu i save wokabaut stret, tasol olsem wanem long ol man i wok wantaim em long bosim kampani, na ol wokboi bilong dispela kampani, na ol man i save baim samting em kampani i wokim? Ating ol i no save wokabaut stret. Dispela brata em i wanpela Kristen, olsem na em i no ken givim mani bilong grisim man o mekim tok giaman bilong helpim bisnis bilong em, na ating ol man i resis wantaim em long bisnis i save long dispela samting na ol bai mekim wok long en bilong helpim ol yet. Na yumi save, “taim nogut i save painim yumi olgeta.” (Saveman 9:11) Taim nogut inap kamap na wantu tasol bai ol man i no laik baim moa ol samting kampani i wokim. Na pe bilong ol samting i save go antap, na dispela inap bagarapim wok bisnis, o bai mani yu givim olsem dinau i no gat strong moa. Pasin stil, na bagarap i painim ol man long ples wok, na pasin bilong ol man long bagarapim samting bilong ol narapela man, olgeta dispela samting inap mekim na bai bisnis i bagarap. Taim yu tingting long givim dinau long wanpela man, yu mas tingim gut ol dispela samting pastaim.
No Inap Bekim
Sampela taim wanpela Kristen i wok strong bambai em inap bekim dinau, tasol em i no inap bekim. Em i mas tingim Gutpela Lo Tru bilong Jisas na dispela i mas kirapim em long kamapim hevi bilong em long man i bin givim dinau long em na toktok wantaim em long dispela. Ating pastaim em i ken wok long bekim liklik liklik tasol. Tasol em i no ken ting sapos em i bekim liklik, em i no ken tingting long wok strong long bekim tru dinau, olsem em i tok promis long mekim. Kristen i no ken mekim olsem. (Buk Song 15:4) Na man i givim dinau, sapos em i wanpela Kristen, em tu i mas mekim pasin sori. Sapos em i ting olsem brata i giamanim em na mekim nogut long em, em i ken bihainim tok bilong Matyu 18:15-17.
I no gutpela sapos Kristen i kisim brata i go long kot, olsem Pedro i bin mekim, em yumi bin stori long em long kirap bilong ol dispela tok. Aposel Pol i tok: “Sapos wanpela namel long yupela em i gat tok long narapela, ating em i save kalapim ol manmeri bilong God na i go mekim kot long ai bilong ol haiden? . . . Olsem wanem? Ating namel long yupela i no gat wanpela man i gat save inap long skelim tok i kamap namel long tupela brata? Orait bilong wanem wanpela brata i save bringim narapela brata i go long kot, na i kotim em long ai bilong ol man i no bilip long Krais? Yes, yupela i save bringim ol arapela manmeri bilong [kongrigesen] i go long kot, na dispela pasin bilong yupela i soim olsem yupela i pundaun pinis long bihainim pasin bilong Krais. Bilong wanem yupela i no larim ol i mekim nogut long yupela? Bilong wanem yupela i no larim ol i pulim samting bilong yupela?”—1 Korin 6:1-7.
Tru, i gat sampela hevi inap kamap sapos ol man i wok wantaim brata long bosim bisnis ol i no bilip long Krais, o ol man em kampani i baim samting long ol i man ausait, na i gat sampela hevi bilong insurens inap kamap. Sapos olsem, orait ating bai brata i pilim olsem em i mas i go long kot o long wanpela lain bilong gavman bilong stretim dispela hevi. Tasol planti taim Kristen i redi long karim hevi sapos brata i no inap bekim dinau, maski sampela mani bilong dispela Kristen i lus. Em i no laik kotim brata long dispela long kot bilong gavman, long wanem, dispela bai semim kongrigesen.
Tasol planti taim ol brata inap abrusim ol kain bikpela hevi olsem. Ol inap abrusim olsem wanem? Taim ol i no givim yet dinau o ol i no kisim yet dinau, sapos ol i skelim gut ol hevi inap kamap, dispela bai helpim ol long abrusim ol dispela hevi. Sapos yu laik kisim dinau o givim dinau, yu mas tingting gut pastaim na bihainim gutpela tingting. Na bikpela samting tru em olsem: Long olgeta samting yu mekim, na long ol samting bilong wok bisnis tu, yu mas “givim bel bilong [yu] long God na long ol man” na yu mekim.—1 Korin 16:14.
[Ol Futnot]
a Dispela i no nem tru bilong tupela.
b Long sampela kantri, sapos man i gat dinau na bisnis bilong em i bagarap o em i no bekim dinau em i bin kisim, ol i save putim em long kalabus.
c Sampela i bin kisim liklik dinau long planti man. Olgeta wan wan i givim dinau ol i no save long samting tru man i mekim—ol i no save em i bin dinau long planti man na em i gat bikpela dinau—olsem na ol i ting em bai inap bekim liklik dinau ol i givim long em.