Dai
Stori: Taim man i dai, olgeta strong bilong em long i stap laip i pinis. Em i no pulim win moa, na klok na kru i no wok moa. Isi isi strong bilong laip i lusim olgeta liklik hap bilong skin bilong em. Man i dai, em i no i stap moa.
Yu ting God i wokim man bilong i dai?
Nogat. God i tokim Adam, sapos em i sakim tok, bai em i dai. (Stt 2:17) Bihain God i tokim ol Israel long was gut long pasin ol i mekim, nogut ol i dai taim ol i no lapun yet. (Ese 18:31) Bihain moa em i salim Pikinini bilong em i kam bilong i dai na helpim ol man, na ol man i bilip long dispela, ol inap i stap oltaim.—Jo 3:16, 36.
Song 90:10 i tok, ol man i save stap inap 70 o 80 yia. Dispela tok i stret taim Moses i raitim, tasol long pastaim tru i no olsem. (Lukim Stat 5:3-32.) Hibru 9:27 i tok: “Olgeta man i mas i dai.” Dispela tok tu i stret taim man i raitim, tasol paslain long taim God i mekim kot long sinman Adam na tok em i mas i dai, i no olsem.
Bilong wanem yumi go lapun na dai?
God i wokim namba wan man na meri i gutpela olgeta, na tupela inap i stap oltaim. Tupela inap bihainim laik bilong ol. Tasol olsem wanem? Bai ol i bihainim tok bilong God, long wanem, ol i pilim gutpela pasin em i mekim long ol na ol i laikim em tumas? Ol inap mekim olsem. God i tokim Adam, ‘Sapos yu kaikai pikinini bilong diwai tambu, bai yu dai.’ Long maus bilong snek, Satan i pulim Iv na Iv i kalapim lo bilong God. Adam i no krosim meri bilong em; Adam tu i kaikai. Olsem na Adam i mas i dai, olsem God i tok pinis. Tasol God i no kilim i dai dispela tupela sinman wantu tasol; em i mekim pasin marimari na larim tupela i kamapim pikinini pastaim.—Stt 2:17; 3:1-19; 5:3-5; skelim wantaim Lo 32:4 na Kamapim Tok Hait 12:9.
Ro 5:12, 17, 19: “Wanpela man [Adam] i bin mekim sin, na long dispela pasin . . . dai i kisim olgeta man, long wanem, olgeta man i bin mekim sin. . . . Long sin bilong dispela wanpela man dai i bin kamap olsem king na i daunim olgeta man. . . . Wanpela man i bin sakim tok, na long dispela pasin bilong em planti manmeri i kamap manmeri bilong mekim sin.”
1 Ko 15:22: “Olgeta man bilong lain bilong Adam ol i save dai.”
Lukim tu het-tok “Ol Samting i Painim Yumi.”
Bilong wanem ol bebi i dai?
Sng 51:5: “Taim mi stap yet long bel bilong mama, mi man bilong mekim sin.” (Lukim tu Jop 14:4; Stat 8:21.)
Ro 3:23; 6:23: “Yumi olgeta man yumi bin mekim sin . . . Sin i save givim pe long ol wokboi bilong en. Dispela pe em dai tasol.”
God i no save “kisim” ol pikinini long papamama, olsem sampela man i tok. Graun i kamapim kaikai inap long ol man, tasol ol gavman na bikpela bisnis i mangalim mani, na ol man i hangre ol i no inap kisim kaikai, na sampela pikinini i dai. Na birua i save painim ol pikinini wankain olsem ol bikpela man. Na yumi gat sin, olsem na yumi olgeta man—gutpela na nogut—i save dai. (Sav 9:5) Tasol God i “laikim tumas” long ol pikinini na papamama i ken bung gen wantaim, olsem na em bai kirapim bek ol long matmat, na em i wokim pinis rot bilong mekim.—Jo 5:28, 29; Jop 14:14, 15; skelim wantaim Jeremaia 31:15, 16; Mak 5:40-42.
Ol man i dai pinis ol i stap we?
Stt 3:19: “Bai yu hatwok oltaim inap yu dai na yu go bek long graun. Long wanem, mi bin wokim yu long graun, na bai yu go bek gen long graun.”
Sav 9:10: “Sapos yu mekim wanpela wok, orait taitim bun na mekim save tru. Long wanem, bai yu no inap mekim wok o tingting . . . long ples bilong ol man i dai pinis [matmat].”
Olsem wanem long ol man i dai pinis?
Sav 9:5: “Ol man i gat laip . . . i save bai ol i dai. Tasol ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting.”
Sng 146:4: “Taim ol i dai ol i tanim i kamap graun gen. Na . . . ol i no inap mekim olgeta samting ol i bin tok long mekim.”
Jo 11:11-14: “ ‘Pren bilong yumi Lasarus i slip. Tasol mi bai go na kirapim em.’ . . . Jisas i tok klia long ol olsem, ‘Lasarus i dai pinis.’ ”
Man i dai pinis, i gat hap bilong em i stap laip yet o nogat?
Jop 14:10: “Taim mipela [ol manmeri] i dai, mipela i save pinis olgeta.”
Sng 22:29: “Ol man i save dai na i no inap i stap laip.”
Lukim tu het-tok “Tewel” na “Spirit.”
Man i dai pinis, yu ting em inap helpim o nogutim man i stap yet?
Sav 9:6: “Taim ol manmeri i dai, laik na kros na mangal bilong ol i pinis olgeta, na ol dispela manmeri i no inap mekim wanpela samting moa long graun.”
Ais 26:14: “Nau ol . . . i dai pinis. Ol i no i stap moa, na bai ol i no inap kirap bek. Yu bin daunim strong bilong ol na mekim save tru long ol na ol i bin bagarap olgeta.”
Olsem wanem long stori bilong sampela man i olsem ol i dai na kisim bek laip, na ol i stori long ol samting ol i lukim taim dispela i painim ol?
Taim man i no pulim win moa na klok i no wok moa, sampela minit i save lus pastaim na nau isi isi strong bilong i stap laip i kirap long lusim ol liklik hap bilong skin bilong em. Tasol sapos skin bilong em i stap kol tru, sampela aua inap lus pastaim. Olsem na sampela taim ol dokta inap kirapim gen klok bilong man na bai em i kirap pulim gen win, na i olsem em i kisim bek laip. I olsem em i bin dai tru, tasol nogat. Strong bilong laip i stap yet long skin bilong em.
Sampela man i olsem ol i dai tru, na taim ol i kisim bek tingting, planti ol i no inap tingim wanpela samting. Tasol sampela i tok, ol i bin pilim olsem ol i drip long win, o ol i tok ol i bin lukim ol gutpela samting, o ol i bin pret nogut tru.
Ol dokta i save long as bilong dispela o nogat?
Long wanpela nius, man i kamapim tok bilong ol dokta em i tok: “Taim skin bilong man i no gat strong, olsem long taim dokta i givim marasin bilong mekim em i slip bilong katim em, o long taim em i gat sik o kisim bagarap, tingting i no gat strong moa long bosim skin. Olsem na ol rop wailis, olsem nev, i wok long tromoi planti tumas marasin homon na ol narapela marasin i go long skin, winim skel bilong en. Dispela i mekim na sampela samting i save kamap, olsem: i olsem man i driman samting, na taim em i kisim bek tingting, em i ting tru em i bin dai na kirap bek.”—The Arizona Republic, Me 28, 1977, p. C-1; na wanpela nius bilong ol dokta long Jemani, Fortschritte der Medizin, Namba 41, 1979; na Psychology Today, Janueri 1981.
Sampela man i tok ol i bin lukim na toktok wantaim sampela long famili bilong ol i dai pinis, olsem na yu ting dispela i helpim stori bilong ol dispela man i olsem i dai na kisim bek laip?
Plis, kaunim gen ol tok bilong Baibel long hap “Olsem wanem long ol man i dai pinis?”, pes 85. Olsem na tok tru bilong God long Baibel i tok wanem long ol man i dai pinis?
Husat i laik bai ol man i gat narapela tingting? Jehova i toksave long namba wan tumbuna papamama bilong yumi olsem sapos ol i sakim tok, bai ol i dai. Orait, husat i bin tok, ol i no ken i dai? Em Satan, a? “Snek [Satan i mekim wok long en; lukim Kamapim Tok Hait 12:9] i tokim meri olsem, ‘Nogat. Yutupela i no inap i dai.’ ” (Stt 3:4) Tasol bihain, Adam tupela Iv i bin dai. Olsem na husat i bin kamapim dispela tingting olsem yumi gat tewel na taim yumi dai, skin tasol i dai? Baibel i no kamapim, a? God i givim lo long ol Israel na em i tok, pasin bilong askim long ol man i dai pinis, em i “doti” na “pasin nogut.” (Wkp 19:31; Lo 18:10-12; Ais 8:19) Sampela long famili bilong yumi i dai pinis, sapos tru ol inap givim tok long yumi, yu ting God bilong sori bai tok em pasin nogut long traim kisim tok long ol? Tasol sapos “ol tewel” ol i spirit nogut, na ol i givim tok long yumi, na ol i giaman olsem ol i tewel bilong man i dai pinis, na ol i mekim olsem bilong helpim dispela tok giaman, orait God bilong sori bai tambuim dispela pasin bambai em i ken lukautim yumi ol wokboi bilong em, a?—Ef 6:11, 12.
Bilong wanem ol Witnes i no save bihainim ol pasin bilong ol tumbuna bilong makim ol i hevi long man i dai pinis?
Sapos wanpela man yumi laikim tumas i dai, yumi save bel hevi na yumi ken mekim samting i stret bilong kamapim dispela
Taim pren tru bilong Jisas, em Lasarus, i dai, “Jisas i krai.” (Jo 11:35) Sampela wokboi bilong God i bel hevi tru taim man i dai.—2 Sml 1:11, 12.
Tasol ol Kristen i save, man i dai bai kirap bek, olsem na Baibel i tok: “Nogut yupela i sori tumas, olsem ol arapela manmeri i no bilip long God na i no wetim taim bilong kirap bek long matmat.”—1 Te 4:13.
Ol wokboi bilong Jehova i no sakim olgeta pasin ol man i save mekim taim man i dai
Stt 50:2, 3: “Josep i tokim ol dokta bilong en long putim olkain marasin long bodi bilong papa bilong en, bai bodi i no ken bagarap. . . . Ol i mekim dispela wok inap 40 de, long wanem, dispela wok bilong putim marasin long ol bodi i save kisim 40 de olgeta.”
Jo 19:40: “Tupela i kisim bodi bilong Jisas, na putim dispela sanda long en, na karamapim long ol gutpela laplap, olsem ol Juda i save mekim long bodi bilong ol man i dai pinis.”
Ol man i laik bai God i amamas long ol, ol i no save mekim ol pasin i pait long Baibel
Sampela pasin i bilong kamapim bel hevi long ai bilong ol man. Tasol Jisas i tok: “Sapos yupela i tambu long kaikai [long wanem, ol i hevi long man i dai], orait yupela i no ken mekim pes nogut olsem ol man bilong giaman i save mekim . . . bai ol manmeri i ken save ol i tambu long kaikai. . . . Sapos yu tambu long kaikai, yu mas putim wel long het bilong yu na wasim pes bilong yu. Olsem bai ol man i no ken save yu tambu long kaikai. Papa bilong yu i stap hait, em wanpela tasol i ken save.”—Mt 6:16-18.
Sampela pasin i kamapim bilip bilong man, em i bilip olsem man i dai em i gat tewel na em i save long ol samting ol man i stap yet ol i mekim. Tasol Baibel i tok: “Ol man i dai pinis, ol i no inap save long wanpela samting.” (Sav 9:5) Na Baibel i tok: “Taim mipela i dai, mipela i save pinis olgeta.”—Jop 14:10.
As bilong planti pasin bilong ples, em ol i bilip olsem ol man i stap laip yet ol i mas helpim ol man i dai pinis, o ol i pret, nogut ol man i dai pinis ol bai bagarapim ol man i stap laip yet sapos ol i no mekim gut long ol. Tasol Baibel i tok, ol man i dai ol i no pilim pen o amamas. Baibel i tok, taim ol i dai, ‘tingting bilong ol i pinis’; ol i tanim i kamap graun gen, na ol “i no inap mekim wanpela samting moa long graun.”—Sng 146:4; Sav 9:6; lukim tu 2 Samuel 12:22, 23.
Sapos Man i Tok—
‘Em laik bilong God’
Yu ken tok: ‘Planti man i ting olsem. Tasol mi bin wok long kisim save long tingting bilong God yet long dispela samting, na dispela i helpim mi.’ Na ating yu ken tok moa olsem: (1) ‘(Kaunim Stat 2:17.) Sapos wanpela papa i toksave long pikinini olsem sapos pikinini i mekim wanpela samting, bai em i dai, orait yu ting papa i laik bai pikinini i mekim dispela samting?’ (2) ‘Orait, God i gat wanem laik tru long ol man? Jisas i tok: “Laik bilong Papa bilong mi em i olsem. Olgeta man i lukim Pikinini [olsem luksave long em i Pikinini bilong God na tokaut long dispela] na i bilip long em, ol bai i kisim laip i stap gut oltaim oltaim. Na bai mi kirapim ol long las de.” (Jon 6:40)’
‘Oltaim oltaim bai ol man i dai’
Yu ken tok: ‘Tru, long bipo yet na i kam inap nau ol man i save dai, a?’ Na ating yu ken tok moa olsem: ‘Tasol lukim dispela gutpela tok promis God i mekim long Kamapim Tok Hait 21:3, 4 (o Aisaia 25:8).’
‘Sapos em taim bilong yu, bai yu dai’
Yu ken tok: ‘Planti man i ting olsem. Planti Grik bilong bipo ol tu i gat dispela tingting. Ol i ting i gat 3-pela god meri i stap ol i save makim taim bilong olgeta man wan wan i mas i dai. Tasol Baibel i kamapim narapela tingting.’ Na ating yu ken tok moa olsem: (1) ‘(Kaunim Saveman 9:11.) Yumi ken tok piksa olsem: Sapos wanpela man i wokabaut klostu long longpela haus simen na hap simen i bruk na i pundaun na kilim em i dai, yu ting God i as bilong dispela? Sapos olsem, orait yumi no ken kotim man i wokim dispela haus, a? . . . Tasol Baibel i tok, taim nogut i save painim yumi olgeta. Olsem na i dai i painim nating dispela man, long wanem, em i wokabaut long dispela hap long taim dispela hap simen i pundaun.’ (2) ‘Baibel i tok, sapos yumi abrusim ol pasin nogut, dispela inap helpim yumi long abrusim bagarap na i stap gut. (Snd 16:17) Sapos yu gat pikinini, yu save tokim ol long abrusim ol samting em inap bagarapim ol, a? Jehova i save mekim olsem long yumi olgeta manmeri long nau.’ (3) ‘Jehova i save long ol samting bai kamap long bihain. Long rot bilong Baibel em i tokim yumi long ol samting yumi ken mekim bambai yumi inap i stap planti yia moa, winim ol man i save sakim tok bilong em. (Jo 17:3; Snd 12:28)’ (Lukim tu het-tok “Ol Samting i Painim Yumi.”)