SAPTA 10
Taim Wanpela Long Famili i Gat Sik
1, 2. Olsem wanem Satan i mekim wok long ol bagarap na sik bambai em i ken kirapim Jop long lusim Jehova?
YUMI ken ting Jop em i wanpela man i bin stap amamas wantaim famili bilong em. Baibel i tok, “em i gat biknem i winim biknem bilong ol arapela man long ol kantri bilong hap sankamap.” Em i gat 7-pela pikinini man na 3-pela pikinini meri, em 10-pela olgeta. Na em i gat mani samting inap tru long lukautim gut famili bilong em. Na bikpela samting moa, em i go pas long mekim ol wok bilong spirit na em i tingim ol pikinini bilong em i mas i stap stret long ai bilong Jehova. Ol dispela samting i mekim na famili bilong em i pas gut wantaim na i stap amamas.—Jop 1:1-5.
2 Satan, em nambawan birua bilong God Jehova, em i lukim pinis sindaun bilong Jop. Oltaim Satan i wok long painim rot bilong kirapim ol wokman bilong God long lusim Em, olsem na bilong mekim nogut long Jop, Satan i bagarapim famili bilong em. Orait nau Satan i “mekim ol strongpela sua i kamap long olgeta hap bilong bodi bilong Jop.” Em nau, Satan i gat tingting olsem, long rot bilong ol bagarap na sik em inap kirapim Jop long lusim Jehova.—Jop 2:6, 7.
3. Sik bilong Jop i olsem wanem?
3 Baibel i no kolim nem tru bilong sik bilong Jop. Tasol Baibel i kolim ol samting dispela sik i mekim long em. Ol liklik snek bilong lang i pulap long skin bilong em, na strongpela skin i kamap long ol sua na i drai na bihain em i bruk gen na susu i kamap na skin i sting. Win bilong maus bilong Jop i smel nogut tru, na skin bilong em tu i smel nogut. Em i gat bikpela pen tru. (Jop 7:5; 19:17; 30:17, 30) Em i sindaun long sit bilong paia na i skrapim skin bilong em long wanpela hap sospen graun i bruk. (Jop 2:8) Em i stap tarangu tru!
4. Wanem samting i save painim olgeta famili long sampela taim?
4 Sapos wanpela bikpela sik olsem i painim yu, bai yu mekim wanem? Long nau Satan i no save mekim na ol wokman bilong God i gat sik, olsem em i bin mekim long Jop. Tasol yumi ol manmeri i gat sin long skin bilong yumi, na tu, ol hevi bilong olgeta wan wan de i save painim yumi, na ol man i wok long bagarapim win na wara samting, olsem na sampela taim sik i save painim sampela long famili. Maski yumi mekim ol samting bilong pasim sik, em inap painim yumi olgeta, tasol i no planti bilong yumi bai kisim bikpela pen olsem Jop i bin kisim. Taim sik i kisim wanpela insait long famili, dispela inap givim hatwok tru long famili. Olsem na yumi ken stori long olsem wanem Baibel inap helpim yumi long karim hevi bilong dispela birua bilong olgeta man.—Saveman 9:11; 2 Timoti 3:16.
YU TING OLSEM WANEM LONG EN?
5. Taim wanpela long famili i gat sik bilong i stap sotpela taim tasol, famili i save mekim wanem?
5 Taim wanpela samting i kamap na i bagarapim ol wok samting em famili i mas mekim long olgeta de, maski wanem as bilong en, em i save givim hatwok long famili, na taim wanpela long famili i gat wanpela sik i stap longtaim, ol i gat hatwok moa yet. Na maski sik i stap sotpela taim tasol, dispela tu i mekim na famili i mas senisim taim bilong mekim ol samting, na bihainim sampela laik bilong sikman, na lusim sampela laik bilong ol yet. Ol narapela long famili i no gat sik, ating ol i mas i stap isi tru na bai sikman i ken slip na kisim malolo. Na ating ol i mas lusim sampela samting ol i save mekim. Tasol maski ol i mas mekim olsem, long planti famili ol pikinini tu i save mekim pasin sori long wanpela bilong famili i gat sik, tasol sampela taim ating papamama i mas tokim ol long tingim sikman. (Kolosi 3:12) Sapos sik i bilong sotpela taim tasol, famili i redi long mekim ol samting ol i mas mekim. Na tu, ol wan wan bilong famili i laik bai ol narapela i mekim wankain pasin long em sapos sik i painim em.—Matyu 7:12.
6. Sapos wanpela long famili i kisim bikpela sik bilong i stap longtaim, sampela taim famili i gat wanem tingting long dispela?
6 Tasol olsem wanem sapos dispela sik i bikpela tru na famili i gat hatwok na ol i no inap mekim gut ol wok bilong ol inap longtaim? Olsem wanem sapos sik strok i bin kisim wanpela na skin bilong em i dai, o em i gat sik alsaima na dispela i bagarapim em, o em i gat narapela kain bikpela sik? Na olsem wanem sapos wanpela i gat bikpela sik bilong tingting, olsem skitsofrenia? Ating pastaim famili bai bel sori long wanpela i gat bikpela sik olsem. Tasol bihain sik bilong em i mekim na ating famili i lukim olsem ol i kalabus na ol i no inap mekim sampela laik bilong ol yet, olsem na ol bai bel nogut. Ating ol bai tingting: “Olsem wanem na dispela hevi i bin painim mi?”
7. Taim bikpela sik i painim Jop, meri bilong em i mekim wanem? Ating em i bin lusim tingting long wanem samting?
7 Yumi ken ting, meri bilong Jop i bin kisim kain tingting olsem. Tingim dispela: Olgeta pikinini bilong em i lus pinis. Na taim ol narapela hevi i wok long kamap, ating bel na tingting bilong em i bagarap moa yet. Orait bihain em i lukim man bilong em, pastaim em i strongpela man bilong wok, tasol nau em i gat wanpela sik nogut tru na em i karim bikpela pen. Em nau, i olsem meri i lusim tingting long wanpela bikpela samting tru—em pasin bilong em wantaim man bilong em long pas gut wantaim God. Baibel i tok: “Meri bilong [Jop] i go lukim em na i tok, ‘Olsem wanem na yu bihainim God yet? Mobeta yu lusim em na tok nogut long em na yu ken i dai.’ ”—Jop 2:9.
Ol Kristen i save kamapim pasin bilong ol long laikim tru poroman bilong ol taim sik i painim poroman
8. Taim wanpela long famili i gat bikpela sik, wanem ves bilong Baibel bai helpim ol narapela bilong famili long holim stretpela tingting long dispela?
8 Planti manmeri ol i save tingting planti, na ol i kros tu, taim wanpela i gat sik na dispela i mekim na sindaun bilong ol i senis tru. Tasol taim Kristen i tingim gut dispela senis i kamap long sindaun bilong em, em i mas save, dispela bai givim rot long em long kamapim klia olsem em i laikim tru dispela man o meri i gat sik. Man i save laikim tru ol narapela, “em i no save kros kwik . . . Em i save mekim gutpela pasin long olgeta man. . . . Em i no save tingting tumas long em yet. . . . Oltaim em i save bilip long God na wetim God i helpim em. Na long taim bilong hevi em i save sanap strong.” (1 Korin 13:4-7) Olsem na nogut yumi larim pasin bilong bel nogut i bosim yumi—yumi mas wok strong long daunim.—Sindaun 3:21.
9. Taim wanpela long famili i gat bikpela sik, wanem ol gutpela tok inap helpim famili long ol samting bilong spirit na bilong tingting na bel i stap isi?
9 Orait taim wanpela long famili i gat bikpela sik, yumi inap mekim wanem bilong helpim famili long i stap gutpela long ol samting bilong spirit na long tingting na bel? Tru, ol sik i kain kain, na yumi mas mekim ol narapela narapela kain samting bilong lukautim na helpim sikman, na i no stret long kamapim sampela tok long dispela buk long ol marasin i gutpela bilong helpim sikman, o long wanpela lain olsem nes i ken i kam long haus na helpim em. Tasol long ol samting bilong spirit, Jehova “i save litimapim olgeta manmeri ol [hevi] i daunim ol.” (Song 145:14) King Devit i tok: “Man i save tingim ol rabisman na i helpim ol, dispela man i ken amamas. Bikpela bai i helpim em long taim hevi i kamap long em. God bai i lukautim em na strongim laip bilong em. . . . Taim dispela man i gat sik, Bikpela bai i lukautim em.” (Song 41:1-3) Jehova i save strongim ol wokman bilong em long i stap laip long ol samting bilong spirit, na em i save mekim tu taim tingting na bel bilong ol i bagarap na ol i no inap karim dispela hevi long strong bilong ol yet. (2 Korin 4:7) Planti long ol famili em wanpela bilong ol i gat bikpela sik, ol i mekim wankain tok olsem man bilong raitim Song: “Bikpela, harim. Bikpela pen tru i karamapim mi. Yu mekim mi i stap laip olsem yu bin promis.”—Song 119:107.
TINGTING BILONG FAMILI
10, 11. (a) Wanem samting i bikpela samting bilong helpim famili long karim hevi bilong sik? (b) Olsem wanem wanpela meri i bin karim hevi bilong sik i bin painim man bilong em?
10 Wanpela savetok bilong Baibel i tok: “Sapos man i gat sik na tingting bilong en i stap strong, orait em inap winim dispela sik. Tasol sapos tingting bilong man i bagarap, olsem wanem bai em i kamap gutpela gen?” (Sindaun 18:14) Taim bikpela sik i painim wanpela, dispela inap bagarapim tingting bilong famili, olsem em i save bagarapim “tingting bilong man.” Tasol “sapos man i stap bel isi, orait bodi bilong en bai i stap gut.” (Sindaun 14:30) Tingting bilong famili, dispela yet inap mekim na famili inap karim hevi bilong wanpela bikpela sik o ol i no inap karim dispela hevi.—Skelim wantaim Sindaun 17:22.
11 Man bilong wanpela meri Kristen i bin kisim sik strok taim tupela i marit inap 6-pela krismas tasol, na meri i karim hevi long lukim man bilong em i stap nogut olsem. Meri i tok: “Man bilong mi i no inap toktok gut, na mitupela i no inap toktok gut wantaim. . . . Mi hatwok long save em i laik tok wanem, na dispela i putim bikpela hevi long mitupela wantaim.” Yumi ken tingting tu long bikpela bel hevi em man bilong em i bin kisim. Tupela i mekim wanem? Ol i sindaun longwe long kongrigesen Kristen, tasol sista i wok strong bambai em i ken i stap strong long ol samting bilong spirit—em i kaunim olgeta tok i kam long oganaisesen, na em i kisim olgeta kaikai bilong spirit i stap long nius Wastaua na Kirap! Dispela i strongim em long lukautim gutpela man bilong em i go inap long taim em i dai 4-pela yia bihain.
12. Olsem yumi lukim long stori bilong Jop, sampela sikman ol i mekim wanem na dispela i helpim famili?
12 Tasol yumi ken tingim Jop, taim sik nogut i painim em, em yet i bin sanap strong. Em i tokim meri bilong em: “Sapos yumi save kisim ol gutpela samting God i givim long yumi, orait bilong wanem yumi no inap kisim tu ol hevi em i mekim i kamap long yumi?” (Jop 2:10) Em nau, i gat as na bihain disaipel Jems i kamapim nem bilong Jop, em i stap olsem gutpela piksa tru bilong man i stap isi na i no save les! Jems 5:11 i tok: “Yupela i harim pinis stori bilong Jop, em i bin strongim bel na karim olgeta hevi i kamap long em. Na yupela i save, bihain Bikpela i bin mekim gutpela pasin long em. Yes, yumi save, Bikpela em i save sori moa yet long yumi, na oltaim em i save marimari long yumi.” Na long nau tu, planti sikman ol i bin strongim bel na tingting bilong ol, na dispela i helpim ol narapela bilong famili long i stap strong.
13. Sapos wanpela long famili i gat bikpela sik, famili i no ken skelim wanem samting bilong ol wantaim ol narapela famili?
13 Planti manmeri em ol i bin lukautim wanpela long famili i gat sik, ol i wanbel long tok, pastaim famili i hatwok long kisim stretpela tingting long dispela hevi i bin kamap. Na ol i tok tu olsem tingting bilong man long dispela hevi em i bikpela samting tru. Ating pastaim i hatwok long senisim taim na pasin bilong mekim ol wok bilong haus. Tasol sapos yumi taitim bun tru, yumi inap lain long dispela nupela kain sindaun. Taim yumi wok long mekim olsem, yumi no ken skelim sindaun bilong yumi wantaim sindaun bilong ol famili i no gat wanpela bilong ol i sik, na yumi ting olsem i stap bilong ol i no gat hevi long en olsem i stap bilong yumi, na yumi ting ‘dispela i no stret!’ Yumi no save wanem ol hevi ol narapela i karim, a? Wanpela tok bilong Jisas i save strongim bel bilong olgeta Kristen, em i tok: “Yupela ol man i save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi, yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela.”—Matyu 11:28.
PUTIM OL BIKPELA SAMTING I GO PAS
14. Olsem wanem famili i ken skelim ol bikpela samting ol i mas mekim?
14 Sapos wanpela long famili i gat bikpela sik tru, famili i ken tingim tok bilong Baibel olsem: “Sapos yu laik mekim sampela wok, orait pastaim yu mas kisim tingting long planti arapela man, na bai wok bilong yu i ken kamap gutpela.” (Sindaun 15:22) Olsem wanem? Famili inap bung wantaim na toktok long ol hevi samting dispela sik i kamapim? I stret long mekim olsem, na yu ken beten na lukim ol tok i stap long Baibel bilong soim rot long yu. (Song 25:4) Orait taim famili i bung ol i mas skelim wanem ol samting? Famili i mas skelim ol samting olsem marasin, na mani bilong baim dokta, na ol kain samting olsem. Husat bai mekim bikpela wok long lukautim dispela sikman? Olsem wanem famili i ken wok gut wantaim em bilong helpim em long lukautim sikman? Ol samting famili i pasim tok long mekim, dispela bai mekim wanem long olgeta wan wan bilong famili? Man o meri i gat wok long lukautim sikman, famili bai mekim wanem bilong lukautim em long ol samting bilong spirit na ol narapela samting?
15. Olsem wanem Jehova i save helpim ol famili em wanpela bilong ol i gat bikpela sik?
15 Sapos yumi beten strong na askim Jehova long soim rot long yumi, na yumi tingim tingim long bel ol tok bilong em long Baibel, na yumi strongim bel na bihainim rot Baibel i makim bilong yumi, bai yumi inap kisim ol gutpela blesing tru long en. Taim wanpela long famili i gat bikpela sik tru, sampela taim sik i no pinis liklik. Tasol taim yumi putim hevi bilong yumi long han bilong Jehova, long olgeta taim dispela i save helpim gut yumi, maski yumi gat wanem hevi. (Song 55:22) Man bilong raitim Song i tok: “Bikpela, yu sori tumas long mi na yu holim mi na mi no pundaun long sin. Na taim mi bel hevi na mi gat planti tingting long ol samting, yu save mekim bel bilong mi i stap isi na yu mekim mi amamas.”—Song 94:18, 19; lukim tu Song 63:6-8.
HELPIM OL PIKININI
Taim famili i wok gut wantaim, ol inap mekim ol samting bilong stretim ol hevi
16, 17. Taim papamama i toktok wantaim ol pikinini long sik bilong wanpela brata o susa, tupela i mas kamapim wanem ol tok?
16 Bikpela sik inap kamapim sampela hevi long ol pikinini insait long famili. Papamama i mas helpim ol long save gut long samting i bin kamap na ol samting ol i ken mekim bilong helpim papamama. Sapos dispela sikman em i wanpela pikinini, orait papamama i mas helpim ol brata susa bilong pikinini long save olsem pasin bilong tupela long lusim bikpela hap taim long lukautim dispela pikinini, em i no makim olsem tupela i no laikim tumas ol narapela pikinini. Papamama i no ken larim bel nogut o bel kaskas i kamap insait long famili, na bilong pasim dispela pasin, papamama i ken helpim ol narapela pikinini long pas gut moa wantaim na narapela i laikim tru narapela, na ol i ken wok gut wantaim long karim hevi em dispela sik i bin kamapim.
17 Sapos papamama i mekim ol gutpela tok em bel bilong ol pikinini i pilim tru, na papamama i no mekim planti toktok long kain sik bilong pikinini, ating ol pikinini i no ken bel nogut long em. Olsem na papamama i ken stori liklik long pen na hevi dispela pikinini i kisim long sik bilong em. Sapos ol pikinini i lukim olsem sik i pasim em na em i no inap mekim planti samting ol yet inap mekim, ating bai ol i “laikim tru” em na “marimari” long em.—1 Pita 3:8.
18. Ol pikinini i bikpela liklik, olsem wanem papamama i ken helpim ol long save long ol hevi em sik i save kamapim? Dispela inap helpim ol pikinini olsem wanem?
18 Ol pikinini i bikpela liklik, papamama i mas helpim ol long save olsem i gat wanpela hevi i stap na olgeta wan wan insait long famili ol i mas lusim sampela laik bilong ol yet na bai famili i ken karim dispela hevi. Papamama i mas baim dokta na marasin samting, olsem na ating ol i no inap baim planti samting bilong ol narapela pikinini olsem ol i laikim. Olsem wanem? Ol pikinini bai bel nogut long dispela na ol i ting papamama i pasim ol long kisim ol samting ol i mas kisim? O ol bai amamas long lusim sampela laik bilong ol yet? Bikpela samting bilong stiaim tingting bilong ol pikinini, em ol tok papamama i mekim taim tupela i toktok wantaim ol long dispela samting, na wanem kain tingting em papamama i kamapim insait long famili. Long planti famili, sik bilong wanpela i bin helpim papamama long lainim ol pikinini long bihainim tok bilong Pol, olsem: “Yupela i no ken tingting long yupela yet tasol, na wok long kamapim biknem bilong yupela. Nogat. Yupela i mas daunim yupela yet . . . Yupela i no ken lukautim ol samting bilong yupela tasol. Nogat. Yupela wan wan i mas lukautim ol samting bilong ol arapela manmeri bilong yupela na helpim ol long i stap gut.”—Filipai 2:3, 4.
OLSEM WANEM LONG MARASIN SAMTING?
19, 20. (a) Taim wanpela long famili i gat sik, papa bilong famili i gat wanem bikpela wok? (b) Tru, Baibel i no wanpela buk bilong ol dokta, tasol olsem wanem em i save soim rot long yumi taim wanpela long famili i gat sik?
19 Ol Kristen i gat stretpela tingting ol i no save sakim ol marasin o ol samting dokta i laik mekim sapos dispela i no brukim lo bilong God. Taim sik i painim wanpela long famili, ol i strong long painim wanpela dokta em inap helpim dispela sikman. Tasol sampela taim ol dokta i gat ol narapela narapela tingting long pasin bilong helpim sikman, na famili i mas skelim gut ol tok bilong ol. Na tu, long nau i gat ol nupela kain sik i wok long kamap, na long planti sik olsem, ol dokta i no bihainim wanpela rot tru bilong stretim ol dispela sik. Na sampela taim i hatwok long glasim gut sik na bai ol i ken save em i wanem kain sik tru. Sapos olsem, orait Kristen i ken mekim wanem?
20 Tru, wanpela man bilong raitim Baibel em i wanpela dokta, na aposel Pol i bin givim sampela gutpela tok long pren bilong em Timoti long olsem wanem em inap helpim sik bilong em. Tasol Baibel i no wanpela buk bilong ol dokta, nogat; em i bilong soim rot long yumi long bihainim stretpela pasin na ol samting bilong spirit. (Kolosi 4:14; 1 Timoti 5:23) Olsem na long ol samting bilong dokta na marasin, papa bilong famili Kristen em yet i mas skelim gut na tingim ol samting famili i ken mekim. Ating ol bai pilim olsem ol i no ken kisim tingting bilong wanpela dokta tasol—ol i mas kisim tingting bilong sampela dokta moa. (Skelim wantaim Sindaun 18:17.) Ol i laik painim wanpela man em inap helpim tru dispela sikman, na planti ol i save go long ol dokta tru bilong kisim dispela helpim. Sampela ol i laik go long ol man i save wokim ol marasin o mekim ol samting i narapela kain long samting ol dokta tru i save mekim. Dispela tu em i samting bilong ol wan wan famili yet long skelim. Tasol taim ol Kristen i mas tingim ol samting bilong helpim sikman, long olgeta taim ol i save larim ‘tok bilong God i stap olsem lam bilong helpim ol long wokabaut stret, na i olsem lait bilong soim rot long ol.’ (Song 119:105) Ol i wok long bihainim ol tok bilong Baibel bilong soim rot long ol. (Aisaia 55:8, 9) Olsem na ol i save sakim ol pasin bilong glasim sik i olsem hap wok bilong ol spirit nogut, na ol i save abrusim ol pasin bilong oraitim sik i save brukim lo bilong Baibel.—Song 36:9; Aposel 15:28, 29; KTH 21:8.
21, 22. Wanpela meri Esia i kisim wanem tingting long wanpela lo bilong Baibel? Olsem wanem yumi save, samting em i tingting pinis long mekim, dispela i stret tru?
21 Yumi ken tingim stori bilong wanpela meri Esia. Em i kirap stadi long Baibel wantaim ol Witnes Bilong Jehova, na bihain liklik long taim em i kirap lain long ol tok bilong Baibel, em i karim wanpela pikinini meri em hevi bilong en long skel em inap 1.5 kilogram tasol, long wanem, mama i karim em hariap tumas na i no taim yet bilong karim. Bel bilong meri i bagarap stret taim dokta i tokim em olsem kru bilong pikinini bai i no ken wok gut na em bai i no inap wokabaut. Em i tokim meri, i gutpela sapos em i putim pikinini long wanpela haus sik bilong ol man i gat sik longlong. Man bilong em i gat tupela tingting long dispela. Orait em inap kisim sampela tingting long husat?
22 Em i tok: “Mi tingim wanpela tok mi bin lainim long Baibel olsem ‘God i mekim gut long yumi na givim yumi ol pikinini olsem presen. Ol i gutpela blesing tru yumi kisim long God.’ ” (Song 127:3) Orait em i kisim dispela “presen” i go long haus na lukautim em. Pastaim em i gat hatwok, tasol ol pren Kristen bilong em insait long kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova ol i helpim em, olsem na em inap lukautim pikinini na helpim em long ol samting. Inap 12-pela yia bihain, dispela pikinini i save go long ol miting long Haus Kingdom na poroman wantaim ol narapela pikinini long ol dispela miting. Mama bilong em i tok: “Ol lo bilong Baibel i bin kirapim mi long mekim pasin i stret, na mi tenkyu tru long dispela samting. Baibel i helpim mi na mi inap sanap long ai bilong God Jehova na bel bilong mi i no gat tok, na mi no mekim wanpela samting mi bai bel hevi tru long en inap long olgeta de mi stap laip.”
23. Baibel i gat wanem ol tok i strongim bel bilong ol sikman na ol man i save lukautim ol?
23 Sik i no ken i stap wantaim yumi inap oltaim oltaim. Profet Aisaia i tok long wanpela taim bai kamap bihain na “i no gat man . . . bai i tok olsem, ‘Mi gat sik.’ ” (Aisaia 33:24) Dispela tok promis bai kamap tru long nupela taim i kam klostu pinis. Tasol nau long dispela taim, hevi bilong sik na i dai em i stap yet long yumi. Gutpela tru, Tok Bilong God i soim rot long yumi na helpim yumi. Ol lo bilong Baibel long pasin yumi mas bihainim, ol i bilong i stap oltaim, na ol i winim tru tingting bilong ol sinman bilong graun, em ol i save senisim tingting bilong ol long olgeta taim. Olsem na man i gat gutpela tingting em bai wanbel long tok bilong man bilong raitim Song, em i tok: “Lo bilong Bikpela em i stret olgeta, na i save givim nupela laip long yumi. . . . Em i save givim gutpela tingting long ol man i no gat planti save. . . . Bikpela i save tokim yumi long olgeta pasin yumi mas mekim, na dispela tok i tru na stret olgeta. . . . Mi bihainim lo bilong yu, olsem na yu save mekim sindaun bilong mi i gutpela tru.”—Song 19:7, 9, 11.