Buk Bilong Baibel Namba 16—Nehemia
Man Bilong Raitim: Nehemia
Ples Em i Bin Raitim: Jerusalem
Raitim Pinis: Bihain long 443 B.C.E.
Taim: 456–bihain long 443 B.C.E.
1. Nehemia i holim wanem bikpela wok? Em i gat bikpela tingting long wanem samting?
NEHEMIA em i wokboi i lukautim wain bilong King Artaserksis (Longimanus) bilong Persia. Insait bilong nem bilong em i olsem: “Ja i Mekim Gut Bel.” Em i holim bikpela wok planti man i laik holim, long wanem, em inap i go klostu long king long taim king i amamas, na samting em i askim king long en, em king bai givim long em. Nehemia em i wanpela gutpela Juda i kalabus longwe long ples, tasol em i no laik helpim em yet; em i save “amamas” long Jerusalem. (Sng 137:5, 6) Em i no laik kisim namba o mani kago; em i gat bikpela tingting long kirapim gen lotu bilong Jehova.
2. Nehemia i bel hevi long wanem samting nogut? Tasol wanem taim i kam klostu?
2 “Ol lain Juda i bin lusim Babilon, dispela ples bilong kalabus” na ol i go bek long Jerusalem, na long yia 456 B.C.E. ol i stap nogut; ol i gat bikpela hevi. (Neh 1:2, 3) Banis bilong Jerusalem i bagarap, na ol lain haiden i stap klostu ol i wok long rabisim ol. Nehemia i bel hevi. Tasol em taim bilong Jehova long helpim ol na bai ol i wokim gen banis bilong Jerusalem. Maski ol birua, ol i mas wokim gen banis bilong Jerusalem, long wanem, dispela em i mak bilong taim bilong Bikman God i makim i mas kamap, olsem God i tok profet pinis long maus bilong Daniel. (Dan 9:24-27) Olsem na God Jehova yet i stiaim ol samting na kamapim laik bilong em long rot bilong Nehemia, em i man bilong bilip long God na wok strong.
3. (a) Wanem samting i makim klia olsem Nehemia i raitim dispela buk? Wanem samting i kamap na ol i kolim dispela buk olsem Buk Nehemia? (b) I gat hamas yia namel long ol samting Esra i stori long en na Nehemia i stori long en? Nehemia i stori long ol samting i bin kamap insait long wanem ol yia?
3 Yumi ken save Nehemia i bin raitim Buk Nehemia, long wanem, namba wan tok bilong en i olsem: “Dispela stori Nehemia, pikinini man bilong Hakalia, i raitim,” na planti taim insait long buk em i tok, “Mi” mekim olsem olsem. (Neh 1:1) Pastaim Buk Esra na Buk Nehemia i wanpela buk tasol, ol i kolim Buk Esra. Tasol bihain ol Juda i mekim i kamap tupela buk, em Esra Buk 1 na Buk 2, na bihain moa ol i kolim Esra Buk 2 olsem Buk Nehemia. I gat 12-pela yia i stap namel long pinis bilong buk bilong Esra na kirap bilong buk bilong Nehemia. Nehemia i stori long ol samting i bin kamap namel long yia 456 na yia 443 B.C.E. samting.—1:1; 5:14; 13:6.
4. Olsem wanem Buk Nehemia i stret wantaim ol narapela tok bilong Baibel?
4 Buk Nehemia i stret wantaim ol narapela tok bilong Baibel, na em i hap tru bilong en. Em i kamapim planti tok bilong Lo, olsem no ken marit long ol haiden (Lo 7:3; Neh 10:30), na ol tok bilong dinau (Wkp 25:35-38; Lo 15:7-11; Neh 5:2-11), na Ol Bikpela De Bilong i Stap Long Haus Win (Lo 31:10-13; Neh 8:14-18). Na dispela buk i makim kirap bilong truim bilong tok profet bilong Daniel olsem ol bai wokim gen Jerusalem long “taim bilong hevi,” long wanem, planti birua i stap.—Dan 9:25.
5. (a) Wanem ol narapela buk i makim olsem Artaserksis i bin kisim wok king long yia 475 B.C.E.? (b) Wanem yia em i olsem namba 20 yia bilong em i stap king? (c) Olsem wanem Buk Nehemia na Buk Luk i kamapim klia truim bilong tok profet bilong Daniel long Bikman God i makim?
5 Tasol tru Nehemia i go long Jerusalem long yia 455 B.C.E. bilong wokim gen banis bilong taun? Ol buk bilong ol Grik na Persia na Babilon i tok, Artaserksis i kisim wok king long yia 475 B.C.E., na yia 474 B.C.E. em i namba wan yia bilong em i stap king.a Olsem na namba 20 yia bilong em, em yia 455 B.C.E. Nehemia 2:1-8 i makim olsem long mun Nisan bilong ol Juda, Nehemia, em man bilong bringim wain long king, em i kisim tok orait long king long em i ken go bek na wokim gen Jerusalem, na banis, na ol dua bilong banis. Profet Daniel i tok, “stat long taim dispela tok i kamap bilong wokim gen Jerusalem, 7 taims 7-pela yia na 62 taims 7-pela yia [483 yia] i mas pinis pastaim, orait na dispela bikman God i bin makim, em bai i kamap”—dispela tok profet i kamap tru long taim God i kapsaitim spirit holi long Jisas long yia 29 C.E., em yia ol buk bilong graun na Baibel tu i makim.b (Dan 9:24-27, lukim sta daunbilo; Lu 3:1-3, 23) Buk Nehemia na Buk Luk i kamapim klia truim bilong tok profet bilong Daniel na makim olsem God Jehova em i As bilong ol tok profet i kamap tru, na em i Man bilong truim ol tok profet! Tru tumas, Buk Nehemia em i hap tru bilong Baibel.
HELPIM YUMI OLSEM WANEM?
16. Olsem wanem Nehemia i stap gutpela piksa bilong olgeta man i laikim tumas lotu i tru?
16 Nehemia i givim bel long God na dispela i mas strongim olgeta man i laikim tumas lotu i stret. Em i lusim wanpela bikpela wok bambai em i ken kamap wanpela wasman bilong lain bilong Jehova. Em i no laik kisim kontribusen i stret em i ken kisim, na em i tokaut klia olsem pasin bilong laikim tumas mani inap pundaunim man. Nehemia i wok long kirapim lain Israel olgeta long wok strong long lotuim Jehova. (Neh 5:14, 15; 13:10-13) Nehemia i makim gutpela pasin yumi ken bihainim—em i no save tingim em yet, em i bihainim savepasin, em i man bilong wok, em i no pret long mekim stretpela pasin maski bagarap inap painim em. (4:14, 19, 20; 6:3, 15) Em i pret long God long pasin i stret, na em i laik strongim bilip bilong ol wanwok bilong em. (13:14; 8:9) Em i wok strong long bihainim ol lo bilong Jehova long pasin bilong mekim lotu i tru, na sakim ol pasin haiden, na no ken marit long ol haiden.—13:8, 23-29.
17. Olsem wanem Nehemia i stap gutpela piksa bilong save gut long lo bilong God na bihainim?
17 Ol tok bilong Buk Nehemia i kamapim klia olsem Nehemia i save gut long lo bilong Jehova, na em i mekim gutpela wok long dispela save. Em i beten askim God long mekim gut long ol, olsem God i promis pinis long Lo 30:1-4; em i bilip tru olsem Jehova bai helpim em. (Neh 1:8, 9) Em i putim ol bung bilong skulim ol Juda long ol lo God i bin givim long ol long bipo. Taim Nehemia na Esra i kaunim Lo long ol Juda, ol i wok strong long kamapim gut as bilong ol tok bambai ol manmeri inap kisim gut na bihainim.—8:8, 13-16; 13:1-3.
18. Ol beten na wok wasman bilong Nehemia inap lainim olgeta wasman long wanem ol gutpela pasin?
18 Nehemia i bilip tru long Jehova, na em i save beten long pasin daun. Dispela i mas strongim yumi long beten olsem na wetim God i helpim yumi. Taim em i beten, em i save litimapim nem bilong God, na kamapim rong bilong lain Israel, na em i askim God long mekim nem bilong Em i stap holi. (1:4-11; 4:14; 6:14; 13:14, 29, 31) Dispela wasman i wok strong, na em i strongim lain bilong God, olsem na ol i bihainim tok bilong em, na ol i amamas long wok wantaim em long mekim wok bilong God. Em i stap gutpela piksa tru! Tasol taim dispela gutpela wasman i no i stap wantaim ol, kwiktaim ol i kirap na ol i givim bel long kisim planti samting bilong skin, na ol i mekim kain kain pasin giaman na pasin i no stret, na ol i givim baksait long God na kisim ol narapela god! Olgeta wasman bilong lain bilong God long nau ol i mas tingim dispela samting, na dispela i mas kirapim ol long wok strong, na was gut, na givim bel long helpim ol brata Kristen, na bihainim gutpela tingting, na strong long ol Kristen i mas bihainim ol pasin tru bilong lotuim God.
19. (a) Olsem wanem Nehemia i mekim wok long Baibel bilong kirapim ol man long bilip tru long ol tok promis bilong Kingdom? (b) Ol wokboi bilong God long nau i bilip na wetim Kingdom na dispela i kirapim ol long mekim wanem?
19 Nehemia i bilip tru long tok bilong God. Em i skulim gut ol man long ol tok bilong Baibel, na em i lukim Baibel bambai em i ken save long lain bilong ol man na graun bilong ol, na wok bilong ol pris na Livai namel long ol manmeri bilong God i kam bek pinis long ples. (Neh 1:8; 11:1–12:26; Jos 14:1–21:45) Dispela i strongim tru dispela liklik lain Juda, na ol i bilip tru long ol tok promis God i bin mekim bipo long salim Pikinini i kam na stretim bek ol samting aninit long Kingdom bilong Em. Long nau tu ol wokboi bilong God i wetim Kingdom i stretim bek ol samting hia long graun, na dispela i kirapim ol long wok strong long helpim Kingdom na strongim lotu i tru long olgeta hap.
[Ol Futnot]
a Buk Insight on the Scriptures, Vol. 2, pes 613-616.
b Buk Insight on the Scriptures, Vol. 2, pes 899-901.