Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g23 no. 1 p. 3-5
  • Wara

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Wara
  • Kirap!—2023
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • As na Wara Inap Sot
  • Graun Bilong Yumi—God i Wokim Bilong Stap Oltaim
  • Ol Samting Ol Man i Mekim
  • Ol Risen Bilong Wetim Ol Gutpela Samting—Tok Baibel i Mekim
  • Baibel i Tok Wanem Long Hevi Bilong Wara i No Klin i Kamap Long Olgeta Hap Bilong Graun?
    Sampela Moa Topik
  • Wara i Wok Long Kamap Bilong Givim Laip Oltaim
    Wastaua i tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2008
  • Gutpela Samting Tru Bilong Laip—Wara
    Kirap!—2003
Kirap!—2023
g23 no. 1 p. 3-5
Wanpela meri i kisim klinpela wara long han bilong em.

GRAUN INAP ABRUSIM BAGARAP

WARA

OLGETA samting long graun i no inap i stap laip sapos i no gat wara, moa yet gutpela wara bilong dring. Long olgeta samting i gat laip, bikpela hap bilong ol em wara. Ol man na ol animal i save kisim wara long ol raunwara, ol bikpela wara, ol ples tais, na ol wara aninit long graun, na tu, yumi save kisim wara bilong putim long gaden.

As na Wara Inap Sot

Wara i karamapim klostu olgeta hap bilong graun bilong yumi. Tasol wanpela ripot (World Meteorological Organization) i tok, “0.5 pesen tasol bilong wara long Graun em yumi inap yusim na dring.” Tru, dispela liklik hap bilong wara inap long lukautim ol samting i gat laip long graun, tasol bikpela hap bilong en ol pipia i bagarapim o planti man moa i nidim wara, na hevi bilong weda i senis i mekim na wara i sot. Ol saientis i tok insait long 30 yia, 5 bilion manmeri bai i no gat gutpela wara bilong dring.

Graun Bilong Yumi—God i Wokim Bilong Stap Oltaim

I gat ol samting long graun we i wok wantaim na i mekim na wara i no inap sot. Na tu, graun, ol samting insait long wara, na lait bilong san i wok wantaim bilong mekim wara bilong yumi i stap klin. Skelim sampela samting i soim olsem God i wokim graun bilong yumi bilong i stap oltaim.

  • Graun inap helpim long rausim planti samting nogut we i bagarapim wara bilong yumi. Long ol ples tais, i gat sampela gras na diwai samting we ol i tok i save rausim naitrojen, fosforas, na pesticide.

  • Ol saientis i kisim save olsem ol samting long graun yet i save helpim wara long stap klin. Wara i save ron spit tru i save brukim ol pipia i go liklik na bihain ol liklik binatang i save kaikaim ol na pinisim olgeta.

  • Ol kina na mussel bilong wara i save klinim ol marasin nogut long wara insait long sampela de tasol—wok ol i mekim i winim tru wok bilong ol kampani long putim marasin long wara bilong klinim wara.

  • Graun bilong yumi i save holim wara long rot bilong raun bilong wara i save go antap na i kam daun long olgeta taim. Dispela raun bilong wara, na ol narapela samting i pasim wara long lusim atmosfia bilong yumi o i mekim na wara i no inap pinis.

    YU SAVE LONG DISPELA?

    Graun—Streina Bilong Wara

    Graun inap rausim ol metal, ol marasin nogut, ol pipia kaikai, na ol narapela samting long wara i ron i go insait long graun. Dispela wara i go i stap aninit long graun, ol man inap long dring.

    Piksa i soim hau graun i klinim ol samting nogut long wara. Ren wara i go insait long graun, long ol ston, na i go kamap klinpela wara i stap aninit.

    Wesan na Ol liklik Ston i Stap Olsem Streina

    Wesan na ol liklik ston i stap olsem streina na rausim ol samting nogut long wara.

    Ol Liklik Binatang i Stap Olsem Streina

    Ol liklik binatang i stap insait long graun i save daunim ol samting nogut we inap bagarapim ol man. Sampela liklik binatang inap senisim oil nogut i kamap kabon daioksait na wara.

    Strong Insait Long Graun i Stap Olsem Streina

    Insait long graun i gat wanpela kain strong i stap we em inap rausim ol kemikal nogut. Olsem, strong i stap insait long graun inap rausim long wara wanpela kain marasin nogut ol i kolim ammonium.

Ol Samting Ol Man i Mekim

Ol piksa: 1. Wanpela man i stretim kar bilong em we oil i lik. Em i putim dis bilong oil i pundaun insait long en. 2. Wanpela man i go lusim ol kontena bilong ol kemikal long hap we ol i save putim ol samting bilong klinim na yusim gen.

Long rot bilong stretim gut ol samting na bai oil i no ken lik, na putim ol marasin nogut long ples stret bilong en, yumi helpim long mekim wara bilong yumi i stap klin

Ol saientis i tokim yumi long oltaim yumi mas lukautim wara na no ken westim wara. Bilong lukautim wara na bai i no gat ol marasin nogut insait long en, ol i tok sapos oil long kar bilong yumi i lik, orait yumi mas stretim, na yumi no ken tromoi marasin i go insait long toilet o kapsaitim ol kemikal nogut insait long baret.

Ol ensinia i kamapim ol nupela rot bilong rausim sol long solwara. Tingting bilong ol em ol i laik mekim olsem bai i gat planti wara bilong dring.

Tasol ol man i mas mekim sampela samting moa. Pasin bilong rausim sol long solwara em i no gutpela rot bikos ol i mas tromoi bikpela mani na i gat bikpela hatwok tru. Long wanpela ripot long 2021 long hau long lukautim wara, wanpela wokman bilong Yunaitet Nesen i tok: “Long olgeta hap bilong graun, ol man i mas mekim bikpela wok moa yet bilong lukautim wara.”

Ol Risen Bilong Wetim Ol Gutpela Samting—Tok Baibel i Mekim

“God . . . i save mekim wara i go antap long skai. Na wara i kamapim ol klaut na i tanim i kamap ren. Orait ren i save lusim ol klaut na i pundaun. Em i pundaun antap long ol manmeri.”—Jop 36:​26-28.

God i putim ol samting long graun we i wok gut wantaim bilong lukautim wara.—Eklisiastis 1:7.

Tingim: Sapos Man Bilong Wokim ol samting i kamapim ol rot bilong mekim wara i stap klin, ating em inap na em bai pinisim ol samting nogut ol man i mekim we i bagarapim wara, a? Lukim atikol “God i Tok Promis Olsem Graun Bilong Yumi Bai i no Inap Bagarap,” long pes 15.

KISIM SAMPELA SAVE MOA

Piksa i soim molekiul insait wara ol i lukim long maikroskop.

Wara i gat ol samting insait long en we i helpim ol samting long i stap laip. Lukim vidio The Wonders of Creation Reveal God’s Glory long jw.org/tpi.

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2026)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim