Çocuklarınızın Sağlığını Koruyun

KÖTÜ BESLENME

■ Düşük Gelirli Grupların En Büyük Sorunudur

■ Orta Güney Amerika’da Her Dakikada bir Çocuğu Öldürdü

■ 1978 Yılında Bir Yaşından Küçük 12 Milyon Çocuk Öldürüldü

■ Büyük Çapta Hastalıklara Yol Açıyor

HANGİ şeyler kötü beslenmeye yol açıyor? Sağlık yönünden bir çocuğun başka hangi düşmanları var? Bunlar birbirlerine nasıl bağlıdır? Siz şahsen sağlığını korumak için ne yapabilirsiniz?

KÖTÜ BESLENMENİN ÇEŞİTLİ NEDENLERİ

Tabii ki, yetersiz beslenmenin temel nedeni ekonomiktir. Geçenlerde UNİCEF (Birleşmiş Milletler Uluslararası Çocuklara Acil Yardım Fonu) tarafından bir ülke hakkında verilen raporda şunlar belirtildi:

“Yeterince yiyecek satın alamadığı için, halkın yüzde 40’ı iyi beslenmemiş durumdadır.”

Öte yandan aynı raporda, 1978 yılında gelişmekte olan ülkelerde, “kötü beslenmeden dolayı ölen bir yaşından küçük 12 milyon çocuk için bir yılda silahlara harcanan 400 milyar doların sadece %5’i kadar ek yiyecek sağlanmış olsaydı, onlar kurtulacaktı” denildi. Dwinght D. Eisenhower’in 1953 yılında söylediği şu sözler buğün hâlâ geçerlidir:

“Her yapılan silah, her indirilmiş savaş gemisi, her ateşlenen roket, aslında aç kalanlardan çalmak anlamına gelir. ... Bu silahlanmış dünya sadece para harcamıyor, çocuklarının ümitlerini de ... harcıyor.”

Ayrıca kötü beslenmenin her zaman gıda eksikliği anlamına gelmediği de unutulmamalıdır. Milyonlarca kişi, bazen yiyeceklerinin besinsel değeri düşük olduğundan dolayı, yetersiz besleniyor. Dıştan çocuk iyi beslenmiş ve sağlıklı gözükebilir, oysa temelde bir protein veya vitamin eksikliği çekebilir. Bu nedenle yetersiz beslenmenin, uygun vakitte uygun gıdayı yeterince almamak anlamına geldiği de söylenebilir.

Ana-babanın ihmali de önemli bir etkendir. Böyle bir ihmal işsizlik, ailenin çok büyük oluşu ya da sadece ana-babanın ilgisizliğinden ileri gelebilir. Birçok durumda anneler, ailenin esas ihtiyaçlarını sağlamak icin çalışırken, küçük çocuklarını daha büyük, ama tecrübesiz bir çocuğun bakımına bırakmak zorunda kalırlar. Veya çocuklar tamamıyla terk edilebilir. Güney Amerika’daki şehirlerin birinden şu haber geliyor: ‘Her ay, üç yaşından küçük aşağı yukarı 100 çocuk terk ediliyor.’

“Kötü beslenme, büyük çapta hastalıklara yol açıyor” da denildi. Hastalıklı bir çocuk, yiyeceği olsa bile, uygun şekilde sindiremiyor. Ayrıca hastalıkların önemli bir nedeni de temiz suyun bulunmamasıdır. UNİCEF’in raporuna göre, temiz su olmayınca ‘pislikler birikiyor, mikroplar çoğalıyor ve sinekler ishal yapan hastalıkların yayılmasına sebep oluyor. Bu durum, kötü beslenmekle beraber, gelişmekte olan ülkelerdeki çocukların hastalanıp ölmelerinin en yaygın nedenidir. Dünya Sağlık Örgütü, ‘eğer dünyada her ailenin temiz suyu ve sağlıklı ortamı olsaydı, dünya çapında bulaşıcı hastalıklarla ilgili sorun yüzde 80 oranında azaltılabilirdi diye tahmin ediliyor.’ Bu bir rüya mıdır? UNİCEF’in yayımladığı bir rapora göre, ’1990 yılına doğru, yılda yalnız 9 milyar dolar harcanırsa, herkese temiz su ve sağlıklı bir ortam sağlanabilecektir’, oysa ‘sanayileşmiş dünya sırf alkollü içki için yılda 100 milyar dolardan fazla para harcıyor!’ Böylece gerekli olanakların varlığı anlaşılıyor. Fakat toplum, en iyi sonuç verecek şekilde bunları kullanacak mı?

SAĞLIKLI KORUYUCU ÖNLEMLER

Kendilerine karşı çalışan güçlü etkenlere rağmen, iyi niyetli gruplar, kötü beslenmeden dolayı açlık çekenlere yardım etmek için olumlu adımlar attılar. 1976 yılında Birleşmiş Milletlerin Genel Kurul Toplantısı, 1979 yılının Milletlerarası Çocuk Yılı olmasına karar verdi. Yetersiz beslenen milyonlarca çocuğun feci durumu, dünya kamu oyunun dikkatine sunulmaya çalışılacaktı. Çok şeyler yapıldıysa da, elde edilen sonuçların, çocukların ihtiyaçlarına oranla önemsiz olduğu söylendi; sonuçlar o derece önemsizdi ki, bütün iyi niyetli çabalara rağmen, yapılan her şeyin “bir hatırlatma veya bir davetten ileri gitmediği” kabul edildi.

Başka kişilerin yapmış olduğu şeylere bakmaksızın, siz, çocuklarınızın sağlığını korumak için şahsen ne yapabileceğinizi hiç düşündünüz mü? Neler yediklerini bir an için düşünün. Onlar özellikle kepeksiz pilav, sadeve balık ve çok az sebze veya meyve veyahut besin değeri az olan başka şeyler yiyorlarsa, onların kötü beslenmeden dolayı açlık çektikleri söylenebilir.Onların sağlığını ve çerçevede gösterilen maddelerin dahil olduğu gıdayı vermekle, dengeli bir beslenme düzenini koruyabilirsiniz. Böyle bir beslenme düzeni, kötü beslenmeyi önlemek için yardımcıdır.

PROTEİN : Et, fasülye, yumurta, süt ve süt ürünleri.

A vitamini : Balıkyağı, karaciğer, yumurta

B vitamini : Et, sebze, kepekli buğday, kepekli pirinç.

C vitamini : Turunçgiller, domates.

D vitamini : Balık, süt ve süt ürünleri, yumurta.

E vitamini : Soya fasülyesi yağı, fıstık yağı.

H vitamini : Karnıbahar, havuç, ıspanak.

K vitamini : Ispanak, lahana, domates.

(Bu liste tamamlanmış değildir)

Sağlığı soruyucu başka bir önlem ise, suyun durumuna bakmaktır. Acaba suyunuz temiz ve kolayca kirlenmeyecek bir durumda mıdır? Suyun berrak görünmesine aldanmayınız. Hastalığı yayan mikroplar insan gözüyle görülmez. Dolayısıyla suyunuzun içmeye uygun olup olmadığını bilmiyorsanız, en iyisi kullanmadan önce 10 dakika süre ile kaynatıp kapalı bir kapta saklamaktır. Suyun içinde zehirleyici artıklar bulunuyorsa, suyu damıtmanız veya böyle işler için yapılmış özel filtreler kullanmanız yerinde olabilir.

Bundan başka, temizlikle ilgili birkaç tedbir alırsanız da bu, çocuklarınız için sağlıklı bir ortam oluşturmak anlamına gelebilir. Temiz olmayan ortamlardan yararlanan sinekler, ayaklarına yapışan pisliği ve hastalıkları yiyeceklere bulaştırır. Böylece bir koruma tedbiri olarak, tavukları ve başka hayvanları sularınızdan ve evinizden uzak tutun. Onların bıraktığı pisliği düzenli olarak temizleyin. Mutfak çöpleri, uygun gübre olarak kullanılamıyorsa, uygun şekilde yok edilmelidir. Kapılara ve pencerelere konulan teller, karasineklerin ve sivrisineklerin içeri girmesini önleyecektir.

Çevrenizdeki kanalizasyon olmayan milyonlarca kişiden biri olabilirsiniz. Durumunuz böyle ise, uygun bir lağım çukuru sağlamakla veya hiç olmazsa insan pisliğinin tamamen gömülmesine veya sönmemiş kireçle örtülmesine dikkat edin; böylece çocuklarınızın sağlığını koruyun. Tanrı bunu o kadar önemli saydı ki, eski İsrail milletinin ordusunu savaştayken korumak için bu meseleyi kanuna dahil etti. Kanun şöyle diyordu:

“Ordugâhın dışarısında bir yerin olacak, ve oraya dışarı çıkacaksın; ve silahlarının arasında bir kazık olacak; ve vaki olacak ki, dışarıya oturduğun zaman, onunla kazacaksın ve dönüp senden çıkanı örteceksin.”—(Tesniye 23:12, 13)

Bu sağlık tedbiri, İsraillileri koruyordu, oysa bunu yapmayan başka orduları felakete uğratan salgın hastalıklar bekliyordu.

Fakat çok önemli bir tedbir olarak çocuklarınıza vücutlarını temiz tutmayı öğretmeyi unutmayın. Her gün yapılan banyo ve değiştirilen iç çamaşırlar, çocuğun sağlığına ve genel refahına önemli ölçüde katkıda bulunur. Çocuklarımıza tuvaletten çıktıktan sonra ve her yemekten önce ellerini —yalnız suya batırmayı değil— sabunla yıkamayı ve temiz bir havlu ile kurulamayı öğretin.

GERÇEK ÇÖZÜM

Bugün çocukların sağlığını korumak için, şüphesiz birçok şey yapılabilir. Bununla beraber, herkes kendine düşeni yaparsa bile, tüm insanlığın çocuk veya erginleri olsun, gene de hastalanabileceği ve sonunda hayatını ölümle bitebileceği kabul edilmelidir. Ama durumumuz sanıldığı kadar ümitsiz değildir.

Bütün çocukların yeterince yiyecekleri ve temiz içecekleri olacağı bir gün geliyor. Bu nasıl olabilir? Bu, samimi olan ve ciddi şekilde çalışan insanların planlarına ve çabalarına bağlı değildir. Bu gün, insanı yaratan ve ona çocuk meydana getirme gücünü veren Şahsın eliyle gelecektir. O’nun maksadı yeryüzüne cenneti geri getirmektir. O ortamda “yeryüzü mahsulünü ver”ecek ve dünya çapında yapılan uygun bir yiyecek dağıtımıyla, ’hakirler yiyecekler ve doyacaklar.’ (Mezmur 67:6; 22:6) Bu vakit o kadar yakındır ki, bu nimetlerin gelmesini çocuklarınızla beraber görebilirsiniz. Böylece, şimdi çocuklarınızın sağlığını korumaya devam ederken, neden ayrıca gelecekle ilgili bu gerçek ümit hakkında daha fazla bilgi edinmeye vakit ayırmayasınız? Çevrenizde bulunan Yehova’nın Şahitleri, bunu yapmanız için size yardım etmekten sevinç duyacaklar.

[Sayfa 26’daki resimler]

Hayvanlarınızı içme suyunuzdan ve evinizden uzak tutun

Çocuklarınıza tuvaletten çıktıktan sonra ve her yemekten önce ellerini yıkamayı öğretin