Mercan Resiflerini Kurtarmak İçin Ne Yapılabilir?
DÜNYA çapındaki birçok bilim adamı, küresel ısınmanın şu anda zaten var olduğuna ve gelişmekte olan ülkelerin endüstriyel kalkınması ilerledikçe daha da kötüleşeceğine inanıyor. Kömür, petrol ve odun gibi yakıtların enerji elde etmek için yakılmasıyla ve ormanların yakılmasıyla, her yıl üç milyar ton karbondioksit (CO2) küresel atmosfere püskürtülüyor. Bazı bilim adamlarına göre, yakıtların yanması sonucu çıkan gazlar nedeniyle oluşan ve sera etkisi diye bilinen olay, gelecek yüzyılın ortasına kadar atmosferi 1,5-4,5 derece civarında ısınma tehdidi altında bırakıyor. Bu artış mercanlar ve resiflerdeki deniz yaşamı için ölümcül olurdu.
Fakat mercan resiflerinin ölümü karadaki yaşamı da olumsuz etkiler. Natural History dergisi şunları söyledi: “Mercan resifleri ise sera senaryosunda etkin öğeler olup sera gazlarını azaltmak konusunda tropikal yağmur ormanları kadar önemli olabilir. İskeletleri için kalsiyumkarbonat depolarken, mercanlar okyanuslardan büyük miktarda CO2 alıyorlar. Zooksantella [mercanlarla ortak yaşayan algler] olmadan, mercanların metabolize ettikleri karbondioksit miktarı büyük oranda düşer. Ne acıdır ki, bu denizaltı ekosistemine verilen zarar, yok olmasını çabuklaştıran süreci daha da hızlandırabilir.”
Bazı bilim adamları, yanma sonucu çıkan başka gazların sera etkisine katkıda bulunduğuna inanıyor. Azot iki oksit onlardan biridir, kloroflüorokarbonlar (CFC’ler) bir başkasıdır. Hatta, her CFC molekülü ısıyı tutmakta bir CO2 molekülünden 20.000 kez daha etkilidir. CFC’ler ayrıca yeryüzündeki yaşamı zararlı morötesi ışınımlardan koruyan ozon tabakasının incelmesinin ana nedeni olarak belirlenmiştir. Kuzey ve Güney Kutbunda ozon, delikler oluşacak kadar inceldi. Bu, mercanlar için yine kötü haberdir. Sıcak suda zaten zorlanan minik mercan resiflerini birazcık daha fazla morötesi ışığa maruz bırakmakla ilgili deneyler ağarma sürecini hızlandırdı. Scientific American dergisi üzgün bir dille şunları söyledi: “Kloroflüorokarbon salıverilmesi bugün dursa bile, stratosferdeki ozonun tahrip edilmesine neden olan kimyasal reaksiyonlar en az bir yüzyıl devam eder. Sebep çok basittir: bileşimler o kadar zaman boyunca atmosferde kalır ve salıverilme kesildikten uzun bir süre sonra bile troposferdeki depodan stratosfere süzülmeye devam ederdi.”
Kişisel düzeyde, bireyler okyanusları veya sahil bölgelerini çöplerle ya da başka maddelerle kirletmekten kaçınarak sorumlu davranabilirler. Bir resifi görmeye giderseniz, mercanlara dokunmamak veya basmamakla ilgili talimatlara uyun. Hatıra olarak mercan toplamayın ve ondan yapılmış eşyaları satın almayın. Tropikal resiflerin yakınlarında tekne kullanırsanız, kumlu zemine veya denizcilik yetkililerinin sağladığı yüzer şamandıraya demir atın. Tekneyle hız yapmayın veya pervanesiyle dibi bulandırmayın. Tekne atıklarını okyanusa boşaltmayın; tahliye yapan iskeleler veya marinalar arayın. Looe Key Ulusal Deniz Korunağının (Florida, ABD) müdürü Bill Causey şöyle dedi: “Dengesizliğe neden olan sorunu yaratan, büyük olasılıkla insandır. Bu konunun küresel çapta bilincine varmalıyız. Önemli bir ekosistemi yitirmekle ilgili tehdit konusunda kamu bilincini artırmaya devam edersek belki bir şeyleri değiştirebiliriz.”
Yöresel düzeyde, mercan resiflerini koruyan yasalar yürürlüğe konup uygulanmaktadır. Florida eyaleti, resiflerine zarar veren gemi sahiplerine dava açıyor. Karaya oturduğunda birkaç dönüm mercanı yarıp parçalayan bir yük gemisinin sahipleri altı milyon dolar ceza ödediler. Paranın bir kısmı denizdeki yaşam ortamını onarmak için kullanıldı. Şu anda, biyologlar 1994’te bir geminin zarar verdiği mercanları özel tutkallarla yeniden yapıştırmaya çalışıyorlar. Bir şirket yük gemilerinden birinin Florida’daki bir resife verdiği zararlar için 3,2 milyon dolarlık cezaya çarptırıldı. Başka ülkeler de benzer cezalar uyguluyor. Karayiplerdeki Cayman Adaları gibi popüler dalış bölgelerinde dalışa ancak sınırlı alanlarda izin veriliyor. Avustralya, oradaki etkinlikleri denetlemek amacıyla Büyük Set Resifi Deniz Parkını yarattı. Fakat herkesin gördüğü gibi, dalgıçlar ne kadar çok olursa, resiflere verilen zarar o kadar fazla olur.
Tüm Uluslar Mücadeleye Katılacak mı?
Küresel düzeyde, tehlikenin boyutlarını kavrayan bilim adamları ve liderler çözümün tek bir ulusu veya birkaç ulustan oluşan bir grubu bile aştığı sonucuna vardılar. Dolaşan hava ve su akıntıları kirliliği küre çapında yayıp resifleri etkiliyor. Uluslar tek başlarına, ulusal sularının dışında yasal yetki ve yargı hakkına sahip değiller. Açık denizlere atılan kirletici maddeler sonunda sahillere vuruyor. Birleşik küresel bir girişim ve çözüm gerekiyor.
Kuşkusuz, dünyadaki birçok samimi ve yetenekli insan yerin muhteşem mercan hazinelerini kurtarmak için çabalamaya devam edecekler. Yer’in doğal çevresine duyarlı olup onu gözeten bir dünya hükümeti açık ve acil bir gereksinimdir. Ne sevinç vericidir ki, Yaratıcı küresel çevreyi kendisi kurtaracak. Tanrı ilk insanları yarattığında şöyle dedi: “Denizin balıklarına [ve deniz yaşamının tümüne] . . . . hâkim olsun.” (Tekvin 1:26) Tanrı deniz yaşamına zarar vermeyip onu istismar etmediğine göre, insanlığa verdiği görev, insanın küresel çevreye bakmasını gerektirmeliydi. Mukaddes Kitap şunları önceden bildiriyor: “Biz onun vadine göre yeni gökler [Tanrı’nın gökteki Krallığı] ve yeni yer bekliyoruz; onlarda salâh (adalet) duracaktır.” (II. Petrus 3:13) Yakın gelecekte, o gökteki hükümet okyanuslar da dahil bu kirletilmiş yeryüzünü tamamıyla temizleyecek. O zaman, Tanrı’nın Gökteki Krallığının tebaaları güzel okyanuslara ve sularında yaşayan canlılara özenle bakıp onlardan tam anlamıyla zevk alacaklar.
[Sayfa 18’deki resimler]
Arka plan: Fiji yakınlarında, Büyük Okyanustaki güzel bir mercan resifi
Ön planda: 1. Bir soytarıbalığının sualtında yakın çekimi, 2. masaya benzeyen mercanlar, 3. mercanların üzerinde temizleyici bir karides
[Tanıtım notu]
Sayfa 18 arka plan: Fiji Ziyaretçiler Bürosu